Η πανδημία στην οποία έχουμε μπλέξει δοκιμάζει πολλά: από τις αντοχές ενός οργανισμού μέχρι εκείνες ενός συστήματος Υγείας. Από τη συνοχή μίας κοινωνίας έως τις ικανότητες του πολιτικού συστήματος να ανταποκριθεί στις προκλήσεις. Δοκιμάζει τον ανθρωπισμό μας και την αντίληψη για την αξία της ζωής, αλλά και την προσήλωση στη Δημοκρατία και την διαφύλαξη των δικαιωμάτων και των ελευθεριών.
Τις τελευταίες ημέρες ο ρυθμός θανάτων στη χώρα συγκρίνεται με εκείνους άλλων σκληρά πληττόμενων κρατών (ΗΠΑ, Γαλλία, κ.α). Η επιτυχία στην πρώτη φάση της πανδημίας όχι απλά πέρασε αναξιοποίητη, αλλά τελικά λειτούργησε, με ευθύνη της κυβέρνησης ως και αρνητικά ενόψει του δεύτερου κύματος, αφού προέκυψε εγκληματικός εφησυχασμός και παροιμιώδεις αμέλεια στην οχύρωση της χώρας.
Πέραν των γνωστών λαθών, παραλείψεων και λανθασμένων χειρισμών, υπάρχουν το τελευταίο διάστημα δύο στοιχεία, που προκαλούν πρόσθετη ανησυχία και ερωτηματικά. Το ένα είναι η επιμονή στην επισήμανση περί «υποκείμενων νοσημάτων», που συνοδεύει τους περισσότερους θανάτους και το δεύτερο η ευκολία με την οποία καταστρατηγούνται δημοκρατικά δικαιώματα, με πρόσχημα την πανδημία.
Ως προς το πρώτο:
Η λογική της «ατομικής ευθύνης» φαίνεται να περνά σε άλλη διάσταση: Κάθε ανακοίνωση για θανάτους από κορωνοϊό συνοδεύεται από τη σημείωση ότι ένα (μεγάλο) ποσοστό των θανόντων έφερε «υποκείμενα νοσήματα». Δεν υπάρχει πιο βάρβαρο, προσβλητικό και περίπου τιμωρητικό από αυτή τη «σημείωση». Διότι υποκρύπτει εμμέσως και σχεδόν δείχνει τον ίδιο τον ασθενή ως υπαίτιο που έχασε τη ζωή του. «Δεν έφταιγε ακριβώς ο κορωνοϊός, αλλά ότι ήταν έτσι κι αλλιώς άρρωστος» είναι η απάνθρωπη λογική, όσων κάνουν τις επίσημες ανακοινώσεις. Μία λογική απέκδυσης των ευθυνών εκείνων που οφείλουν να αντιμετωπίσουν την πανδημία και δεν τα καταφέρνουν.
Η «σημείωση» περί υποκείμενου νοσήματος, πέρα από το ότι είναι ελληνική πατέντα, είναι ταυτόχρονα και ρατσιστικού τύπου προσέγγιση, που παραβιάζει ευθέως και το ιατρικό απόρρητο. Με ποιο δικαίωμα συμπληρώνεται η επισήμανση ότι ήταν παχύσαρκος, ήταν έτσι, ήταν αλλιώς; Και τι σημασία έχουν όλα αυτά, όταν το καταλυτικό στοιχείο για την απώλεια της ζωής ήταν ο κορωνοϊός. Εάν είναι χρήσιμο για ιατρικές μελέτες ναι, αλλά γενικές ανακοινώσεις, απλώς στοχοποιούν και προσβάλουν τη μνήμη του θανόντα.
Πρόκειται όμως και για ένα επικίνδυνο μήνυμα όμως προς την κοινωνία. «Το 97.2% είχε κάποιο υποκείμενο νόσημα ή/και ηλικία 70 ετών και άνω», έλεγε η ανακοίνωση του ΕΟΔΥ στις 16 Νοεμβρίου και άρα, θα μπορούσε να σκεφτεί οποιοσδήποτε, οι υπόλοιποι, είτε νεώτεροι, είτε χωρίς υποκείμενο νόσημα δεν κινδυνεύουν! Δεν υπάρχει πιο καταστροφική λογική από αυτή μέσα στη συγκεκριμένη πανδημία.
Ας ελπίσουμε ότι η λογική των αρμοδίων, πολιτικών και επιστημόνων, να μην οδηγεί ελαφρά τη καρδία και στη μέθοδο της διαλογής ασθενών. Μην αρχίζουμε να ακούμε αύριο ότι δεν είχε σημασία που δεν μπήκε κάποιος στην ΜΕΘ, διότι έτσι κι αλλιώς δεν θα γλίτωνε λόγω «υποκείμενων νοσημάτων» – ήδη πεθαίνουν άνθρωποι εκτός ΜΕΘ.
Ως προς το δεύτερο:
Η καταφυγή στην καταστολή δεν είναι ποτέ το ενδεδειγμένο μέσο για την αντιμετώπιση θεμάτων δημοσίας υγείας, ειδικά πανδημίας. Είναι περισσότερο αναγκαίο η συνειδητοποίηση, η συμμετοχή, η αλληλεγγύη, η ενημέρωση και μετά έρχεται η «αυστηρή αντιμετώπισης». Το πρόβλημα εδώ είναι ότι δεν έχουμε απλά μία «μετρολαγνεία» και υποκατάσταση αναγκαίων πολιτικών προστασίας της δημόσιας υγείας από την συνεχή και αλλοπρόσαλλη επιβολή περιορισμών, αλλά κάποιοι φαντασιώνονται την πανδημία ως ευκαιρία να εφαρμόσουν ένα αυταρχικό κράτος με ακροδεξιές απολήξεις. Η Κυβέρνηση οφείλει να εξαντλεί πρώτα κάθε περιθώριο διαλόγου και μετά να βάζει απαγορεύσεις. Η απαγόρευση Καραμανλή με αφορμή το Πολυτεχνείο, ανοίγει επικίνδυνους δρόμους για την Δημοκρατία. Ας το προσέξουν όλοι. Ο υγειονομικός φόβος, όπως και ο τρομοφόβος τις ΗΠΑ μετά την 11/9 μπορεί να οδηγήσει σε κατάλυση συνταγματικών δικαιωμάτων. Την ώρα που ο Τραμπ φεύγει, ας μην φαντασιώνονται κάποιοι ότι θα επιδοθούν σε «τραμπιές».
ΥΓ: Το στίγμα «είχαν υποκείμενα νοσήματα» που κολλάνε σε ανθρώπους οι οποίοι έχασαν τη ζωή τους από τον κορωνοϊό, μου θυμίζει το ανάλογο που κάνανε άλλοι στη δεκαετία του 80 για τους νοσούντες από Aids, όταν έλεγαν με ευκολία και απαρέσκεια «έλα μωρέ, ομοφυλόφιλοι είναι». Παράκληση λοιπόν: σταματήστε αυτή την κτηνωδία.
