Ο Παντελής Βούλγαρης, με την Ιωάννα Καρυστιάνη («Μικρά Αγγλία», «Νύφες») να υπογράφει το σενάριο, μας μεταφέρουν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Χαϊδαρίου το διάστημα πριν την Πρωτομαγιά του ’44, και θα μας γνωρίσουν τους ανθρώπους πίσω από τα τραγικά γεγονότα. Κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας ο 34χρονος Ναπολέων Σουκατζίδης, Κρητικός μικρασιατικής καταγωγής, αγωνιστής του λαϊκού κινήματος και κρατούμενος σε εξορίες και φυλακές από το 1936. Την περίοδο της φυλακής του στο Χαϊδάρι, εκτελούσε χρέη διερμηνέα του Γερμανού Διοικητή του στρατοπέδου, Καρλ Φίσερ. Μπροστά από τα μάτια του περνούσε όλο το δράμα της γερμανικής αγριότητας στα Κατοχικά χρόνια, με τον ίδιο συνεχώς μάρτυρα βασανιστηρίων, τραγικών περιστατικών και βαριάς ατμόσφαιρας στους θαλάμους με το πλήθος των συγκρατούμενων του.
Η τύχη του Ναπολέοντα και άλλων 199 συγκρατούμενων του αποφασίζεται μετά την ενέδρα της ελληνικής αντίστασης στον Στρατιωτικό Διοικητή Λακωνίας, σε χαράδρα της περιοχής των Μολάων. Ο θάνατος του Διοικητή Κρες και τριών Γερμανών της συνοδείας του επιφέρει ως αντίποινα την εκτέλεση 50 Ελλήνων για κάθε ένα Γερμανό. Ο Σουκατζίδης είναι στη λίστα των 200 μελλοθάνατων. Την ημέρα της εκτέλεσης βρίσκεται μπροστά σε ένα δίλημμα ζωής, όταν ο Φίσερ, που μέσα στα χρόνια ανέπτυξε σεβασμό για τον Έλληνα διερμηνέα, του δίνει τη δυνατότητα να εξαιρεθεί βάζοντας στη θέση του ως διακοσιοστό άλλον.
Τέσσερα χρόνια μετά την επιτυχημένη και πολυβραβευμένη «Μικρά Αγγλία», ο σκηνοθέτης – «Νύφες», «Ψυχή Βαθιά», «Η Φανέλα με το 9», «Πέτρινα Χρόνια» κ.α. – επιστρέφει δυναμικά στην μεγάλη οθόνη με τη νέο του έργο: «Το Τελευταίο Σημείωμα». Είναι παράλληλα ιστορία και μυθοπλασία, ένα κινηματογραφικό «σημείωμα» μνήμης, σεμνότητας και αναστοχασμού.
Ναπολέων Σουκατζίδης: Η ιστορία του άγνωστου ήρωα του Πολέμου
Τον απαιτητικό ρόλο υποδύεται ο ηθοποιός Ανδρέας Κωνσταντίνου. Ο Ναπολέων Σουκατζίδης γεννήθηκε το 1909. Κομμουνιστής, συνδικαλιστής, ένας από τους 200 αγωνιστές που εκτελέστηκαν στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής την 1η Μαΐου του 1944.
Γεννήθηκε στην Προύσα και μετά την Μικρασιατική καταστροφή εγκαταστάθηκε μαζί με την οικογένειά του στο Ηράκλειο Κρήτης. Σπούδασε στην Μέση Εμπορική Σχολή στο Ηράκλειο και έγινε λογιστής. Ήταν πολύγλωσσος, ήξερε Ρωσικά, Αγγλικά, Γερμανικά, Γαλλικά καθώς και Τούρκικα, ενώ έγραφε και βιβλία.
Από την Κρήτη εξόριστος στον Αϊ Στράτη
Υπήρξε πρόεδρος των Εμποροϋπαλλήλων Ηρακλείου και εξαιτίας της συνδικαλιστικής δράσης του συνελήφθη από τη Δικτατορία Μεταξά και εξορίστηκε στον Αϊ Στράτη.
Από τον Αϊ Στράτη μεταφέρθηκε τον Απρίλη του 1937 στις φυλακές της Ακροναυπλίας, όπου και παραδόθηκε από το καθεστώς του Μεταξάμαζί με εκατοντάδες άλλους πολιτικούς κρατούμενους στους Γερμανούς κατακτητές τον Απρίλη του 1941.
Διερμηνέας στο στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Χαϊδάρι
Στην Κατοχή μεταφέρθηκε στις φυλακές των Τρικάλων και της Λάρισας και τελικά τον Σεπτέμβριο του 1943 στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Χαϊδαρίου. Στο Χαϊδάρι επειδή γνώριζε γερμανικά εκτελούσε χρέη διερμηνέα και κάπως έτσι, ξεκινάει και την ιστορία του, ο Παντελής Βούλγαρης.
Δεν δέχτηκε να εκτελεστεί άλλος στη θέση του
Λόγω της ιδιότητας του διερμηνέα και ενώ το όνομά του ήταν μεταξύ των διακοσίων που επρόκειτο να εκτελεστούν στην Αθήνα σε αντίποινα για την επίθεση του ΕΛΑΣ κατά του διοικητή της 41ης Μεραρχίας Οχυρών υποστράτηγου Κρεχ στους Μολάους.
Οταν ο διοικητής του στρατοπέδου Κάρλ Φίσερ, (τον υποδύεται ο Γερμανός ηθοποιός Αντρέ Χένικε) διάβασε το όνομα του Σουκατζίδη στην λίστα των μελλοθάνατων, του είπε να παραμείνει στη θέση του.
Τότε ο Σουκατζίδης τον ρώτησε αν θα εκτελούσαν κάποιον άλλο, αντί για τον ίδιο και όταν ο Φίσερ απάντησε ότι έχει εντολή να εκτελέσει 200 από τους κρατούμενους, εκείνος δε δέχθηκε να εκτελεστεί κάποιος άλλος στη θέση του και ο ίδιος να γλυτώσει και εκτελέστηκε με τους υπόλοιπους 199 κρατούμενους του Χαϊδαρίου την Πρωτομαγιά του 1944.
Στο Αρκαλοχώρι όπου έζησε τη παιδική του ηλικία υπάρχει ανδριάντας του.
Στο δήμο Χαϊδαρίου όπου φυλακίστηκε υπάρχει οδός που φέρει το όνομα του ενώ στο δήμο Καισαριανής όπου εκτελέστηκε διοργανώνεται αγώνας δρόμου «Ναπολέων Σουκατζίδης».
«Το τελευταίο σημείωμα»
Η νέα ταινία του Παντελή Βούλγαρη είναι συνάμα ιστορία και μυθοπλασία, ένα κινηματογραφικό «σημείωμα» μνήμης, σεμνότητας και αναστοχασμού.