Αρκετά πιο νωρίς από τη σύσκεψη στο συντονιστικό κέντρο της πυροσβεστικής, το βράδυ της Δευτέρας 23 Ιούλη, οι δυνάμεις της πυροσβεστικής που επιχειρούσαν, οι δυνάμεις της αστυνομίας και το ΕΚΑΒ, είχαν την εικόνα ότι η πύρινη λαίλαπα είχε αφήσει πίσω της νεκρούς. Αυτό το βεβαιώνουν οι δημόσιες μαρτυρίες των ανδρών της ΕΜΑΚ και της αστυνομίας για τα θύματα πριν νυχτώσει, του ΕΚΑΒ που όπως δήλωσαν την πρώτη κλήση για νεκρό την είχαν στις 20.40, αλλά και του ίδιου του Κουρουμπλή που δήλωσε ότι είχε την πληροφορία από την επίλεκτη ομάδα του Λιμενικού αλλά δεν την αξιολόγησαν ως ασφαλή.
Οι πληροφορίες εντοπισμού νεκρών στις επιχειρήσεις, μεταβιβάζονται άμεσα ιεραρχικά στην ηγεσία τους , οι οποίες ενημερώνουν αυτομάτως την πολιτική τους ηγεσία. Αντίστροφα σε τέτοιες καταστάσεις δεν θέλει πολύ μυαλό, σχεδιασμό ή συγκεκριμένες οδηγίες και καθήκοντα για να καταλάβει κάποιος ότι τα πρώτα ερωτήματα της κάθε πολιτικής ηγεσίας στους εμπλεκόμενους φορείς που επιχειρούν, λόγω ευθύνης και στοιχειώδους ανθρωπιάς, είναι αν υπάρχουν ανθρώπινες απώλειες ή τραυματισμοί και η εκτίμηση για την πορεία του συμβάντος. Ήταν τα αγωνιώδη ερωτήματα του κάθε πολίτη εκείνη την ημέρα. Τα ερωτήματα αυτά δεν τα είχαν οι συναρμόδιοι υπουργοί και ο πρωθυπουργός;
Με αυτά τα δεδομένα, όταν το κυβερνητικό κλιμάκιο με επικεφαλής τον πρωθυπουργό επισκέφθηκε το συντονιστικό κέντρο της πυροσβεστικής, είναι αδύνατον θεωρητικά να μην είχαν μια πρώτη εικόνα ύπαρξης θυμάτων, έστω κατά προσέγγιση, από τις ηγεσίες της πυροσβεστικής , της αστυνομίας, του λιμενικού και το ΕΚΑΒ. Η πρώτη δημόσια τηλεοπτική ενημέρωση που έγινε πριν τις 10 το βράδυ για ύπαρξη νεκρού ήταν από το ΕΚΑΒ. Κανείς από τους υπουργούς, τους συνεργάτες τους ή το γραφείο πρωθυπουργού δεν το είδε και δεν το άκουσε;
Εφόσον την είχαν, η ελάχιστη υποχρέωσή τους, αντί για το στημένο «θέατρο της Δευτέρας» μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες και σε πραγματικό χρόνο, ήταν η δημόσια ανακοίνωση από τους ίδιους.
Αποκλείεται να μην είχαν ενημερωθεί. Αν ο πρωθυπουργός και οι υπουργοί, δεν είχαν ενημέρωση για τα θύματα εκείνη την ώρα από τις ηγεσίες της πυροσβεστικής, της αστυνομίας, του λιμενικού, του ΕΚΑΒ και τους καθ’ ύλην αρμόδιους και υπήρξαν θύματα παραπληροφόρησης, με αποτέλεσμα να εκτεθούν δημόσια και ανεπανόρθωτα την ώρα της εθνικής τραγωδίας, όφειλαν να δρομολογήσουν άμεσα τις προβλεπόμενες διαδικασίες για την αντικατάστασή τους. Χωρίς να αναιρεί και αυτό τις πολιτικές τους ευθύνες, γιατί απλά θα έδειχνε ανικανότητα διακυβέρνησης και σωστής λειτουργίας των πιο κρίσιμων φορέων που προΐστανται πολιτικά.
Επικοινωνιακό κρεσέντο κάλυψης ευθυνών και παραπληροφόρησης
Τίποτα τέτοιο όμως δεν έγινε. Γιατί προφανώς ήταν ενήμεροι και έστησαν ένα επικοινωνιακό παιχνίδι απόσεισης ευθυνών, με απόκρυψη της αλήθειας. Αντίθετα, αποφεύγοντας κάθε απάντηση στο κρίσιμο ερώτημα, αν γνώριζαν για τα θύματα την ώρα του επικοινωνιακού σόου ενώ ήταν σε εξέλιξη μια εθνική τραγωδία, κλιμάκωσαν την επικοινωνιακή προπαγάνδα.
Έστησαν συνέντευξη τύπου στο υπουργείο προστασίας του πολίτη, δίνοντας στοιχεία για τις επιχειρήσεις , προκειμένου να πουν ότι δεν συντρέχει λόγος παραίτησης του αρμόδιου υπουργού και ευθύνες της κυβέρνησης (ήπια προσωπικότητα και συμπαθέστατος κατά τα άλλα), γιατί όλα έγιναν καλά. Την εμπιστοσύνη του κόσμου στην πυροσβεστική στις δύσκολες καταστάσεις και στην συνδρομή των άλλων σωμάτων και φορέων, προσπάθησαν να την μετατρέψουν σε εμπιστοσύνη στο πρόσωπό τους, για να πουν ότι δεν υπάρχει λόγος παραίτησης.
Το κρεσέντο της επικοινωνιακής διαχείρισης της τραγωδίας κορυφώθηκε με το έκτακτο υπουργικό συμβούλιο σε απευθείας μετάδοση από την κρατική τηλεόραση. Αναλαμβάνοντας την ευθύνη ο Τσίπρας κάλεσε και τους υπουργούς του να κάνουν το ίδιο. Δεν δίστασε να πει ότι βάλλεται η κυβέρνηση από σκοτεινά κέντρα για να σταματήσουν τον εθνικό στόχο που ολοκληρώνεται σε λίγες μέρες. Εκεί δηλ. οφείλεται η τραγωδία. Εννοούσε προφανώς ότι καίνε κόσμο για να σταματήσουν την «καθαρή έξοδο» από τα μνημόνια.
Τέλος εκτός από τα ανεπαρκή μέτρα για τους πληγέντες, δεν δίστασε να δηλώσει με «αποφασιστικότητα», τις καίριες αλλαγές για να εκλείψουν οι παθογένειες του παρελθόντος και να αισθανθούμε ασφαλέστεροι. Την αναβάθμιση της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας και τις μικτές περιπολίες.
Κάποιος πρέπει να θυμίσει στον πρωθυπουργό ότι η αναβάθμιση της ΓΓΠΠ με κεντρικό κυβερνητικό ρόλο, ήταν πρώτο στη σειρά στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ συνοδευόμενο από συγκεκριμένες παρεμβάσεις. Γιατί δεν το έκανε μέχρι σήμερα; Περίμενε μια εθνική τραγωδία για να το ξαναεξαγγείλει ως καινούργιο; Τι αναβάθμιση μπορεί να γίνει με τους περιορισμούς των μνημονίων και χωρίς λεφτά για δασική υπηρεσία, πυροσβεστικό σώμα, εθνικό εναέριο στόλο, τοπική αυτοδιοίκηση;
Ποιο είναι το καινοτόμο στις μικτές περιπολίες; Εφαρμόζονται από την αποκατάσταση της δημοκρατίας και μετά και αναφέρονται και στο σχέδιο ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ . Μηδενική εξαγγελία δηλ. Άγνοια ή συνειδητή παραπλάνηση του λαού όταν εξελίσσεται μια τραγωδία; Και οι δύο εκδοχές είναι επικίνδυνες και σε βάρος του κόσμου.
Τι πρέπει να γίνει
Μετά την τραγωδία θα περίμενε κανείς να ακούσει από τον πρωθυπουργό συγκεκριμένα κάποια χιλιοειπωμένα πράγματα, που θα αντιμετώπιζαν βασικές αιτίες και παραλείψεις μέχρι σήμερα, όπως:
Αναβάθμιση της πολιτικής προστασίας, με αύξηση πόρων και προσωπικού. Άμεση λειτουργία της Εθνικής Σχολής Πολιτικής Προστασίας για την εκπαίδευση, πιστοποίηση και διαρκή μετεκπαίδευση των υπαλλήλων της αυτοδιοίκησης, των αιρετών και των υπαλλήλων των εμπλεκόμενων με την πολιτική προστασία φορέων, των εθελοντών και εθελοντικών ομάδων. Άμεση λειτουργία ολοκληρωμένου του 112 που θα περιλαμβάνει και την προειδοποίηση πληθυσμού. Για να γίνει αυτό απαιτούνται συνολικά περίπου 12 εκ. €. Τα 7,5 εκ. € είναι ενταγμένα στο ΕΣΠΑ. Όταν πρόκειται να σωθεί ακόμα και μια ανθρώπινη ζωή τι αξία μπορεί να έχουν τα επιπλέον 4,5 εκ. € από τον κρατικό προϋπολογισμό που θα προειδοποιούν και θα κατευθύνουν τον κόσμο σε πραγματικό χρόνο με ένα sms ; Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής δεν είναι πλέον ανώδυνες και η έγκαιρη ειδοποίηση σώζει ζωές.
Ανασυγκρότηση- αναβάθμιση της δασικής υπηρεσίας με πρόσληψη του απαραίτητου προσωπικού, μέσων και υλικών που απαιτούνται και αύξηση της χρηματοδότησης για την αποτελεσματική στήριξη των δράσεών της, στον τομέα της διαχείρισης των δασών.
Αύξηση της χρηματοδότησης στην τοπική αυτοδιοίκηση για τις προληπτικές δράσεις πυροπροστασίας και πολιτικής προστασίας και έλεγχος υλοποίησης τους. Ο έλεγχος σήμερα είναι ανύπαρκτος και η χρηματοδότηση ελάχιστη.
Σχεδιασμός για ανανέωση και ενίσχυση του εθνικού εναέριου στόλου.
Κάλυψη των 4.000 κενών οργανικών θέσεων του πυροσβεστικού σώματος που καταργήθηκαν με μνημονιακό νόμο. Η απαραίτητη χρηματοδότηση για την συντήρηση των επιχειρησιακών μέσων, την ενίσχυση και την ανανέωσή τους, την προμήθεια των απαραίτητων υλικών για την προστασία των πυροσβεστών στις επιχειρήσεις. Την επιλογή της ηγεσίας με αντικειμενικά κριτήρια από τη βουλή. Δημοσιοποίηση της σύμβασης παραχώρησης των 500 πυροσβεστών στην FRAPORT και άμεση πλήρωση αυτών των θέσεων.
Θα πει κάποιος αυτά χρειάζονται λεφτά και με τα μνημόνια δεν γίνονται. Γι’ αυτό και η δημόσια τηλεοπτική συζήτηση και αντιπαράθεση μεταξύ των μνημονιακών κομμάτων αναλώνεται στο ψάξιμο ανθρωπίνων λαθών και μόνον, προσπαθώντας ο καθένας να αναδείξει την ικανότητα των δικών του πολιτικών στελεχών συγκρίνοντας τους αριθμούς θυμάτων των καταστροφών. Η συζήτηση είναι υποκριτική και στην ουσία δεν μπαίνει κανείς. Γιατί ο αποτελεσματικός σχεδιασμός πρόληψης και καταστολής των πυρκαγιών χρειάζεται και χρήμα. Και εκεί έχουν συμφωνήσει και έχουν επιλέξει όλοι μαζί. Προτεραιότητα τα μνημόνια, η προστασία των τραπεζών και η ικανοποίηση των δανειστών.
Οι ευθύνες είναι διαχρονικές. ΝΔ και ΚΙΝΑΛ διαχειρίστηκαν μνημόνια και συνέβαλαν στο μέγιστο στην υποχρηματοδότηση και την μοιραία απαξίωση του πυροσβεστικού, της τοπικής αυτοδιοίκησης, της δασικής υπηρεσίας. ΝΔ και ΚΙΝΑΛ και προ μνημονίων που διαχειρίστηκαν την κατάσταση ποτέ δεν έκαναν τις παρεμβάσεις που έπρεπε να κάνουν και χρησιμοποίησαν τους φορείς αυτούς για πελατειακές σχέσεις και εξυπηρέτηση των εκλογικών τους συμφερόντων. Το ΠΑΣΟΚ απαξίωσε και διέλυσε τη δασική υπηρεσία το 1998 και τη διαχειρίστηκε και η ΝΔ. ΚΙΝΑΛ και ΝΔ έστησαν τη βιομηχανία της αυθαίρετης και άναρχης δόμησης, μπάζωσαν τα ρέματα και απέκλεισαν την πρόσβαση στις παραλίες. Οι ευθύνες είναι διαχρονικές και ο ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο δεν αντιπαρατέθηκε σ’ αυτές τις πολιτικές, αλλά ανέλαβε να συνεχίσει τη διαχείριση τους.
Η πολιτική και επικοινωνιακή διαχείριση της τραγωδίας από την κυβέρνηση, χωρίς να εξετάσει κανείς την ουσία της τραγωδίας, ήταν στην κατεύθυνση και μόνο της κάλυψης και απόσεισης των ευθυνών, της παραπλάνησης του κόσμου και των εξαγγελιών χωρίς αντίκρισμα, για να παραταθεί η παραμονή στην καρέκλα.
Οι ευθύνες μπορεί να είναι διαχρονικές, αλλά όταν συναινείς και συνεχίζεις τις καταστροφικές πολιτικές των προηγουμένων, αυτός που πρέπει να αναλάβει την πολιτική ευθύνη είναι αυτός που κάνει τους χειρισμούς την κρίσιμη στιγμή. Όταν επικαλείσαι ασύμμετρες απειλές και σκοτεινά κέντρα, δεν πετάς από πάνω σου τις ευθύνες ούτε καλύπτεσαι από το ακαταλόγιστο. Αντίθετα εντείνεις το κλίμα ανασφάλειας στους πολίτες, δίνεις την εικόνα μια ανίκανης κυβέρνησης και αυξάνεις την ευθύνη που έχεις. Η ανάληψη της πολιτικής ευθύνης σε τέτοιο περιβάλλον πρέπει να έχει περιεχόμενο. Πείτε την αλήθεια, ζητήστε συγνώμη και παραιτηθείτε. Δείξτε στα θύματα το σεβασμό που ζητάτε να δείξουν και οι άλλοι…
*Ο Τάσος Μαυρόπουλος είναι μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου της ΛΑ.Ε., πρώην Γ.Γ. Πολιτικής Προστασίας
