Το λαθρεμπόριο δεν αντιμετωπίζεται με διακυρήξεις

Του ΝΙΚΟΥ ΓΕΩΡΓΑΚΑΚΗ*

Εισαγωγή
Ο ΣΥΡΙΖΑ, πριν τις εκλογές του 2015 , αλλά και όταν ανέλαβε την διακυβέρνηση της χώρας είχε πολύ ψηλά στην ατζέντα το θέμα αντιμετώπισης του λαθρεμπορίου. Όμως ο απολογισμός μετά από δύο σχεδόν χρόνια είναι ανύπαρκτος ή όπως συνηθίζεται να λέγεται «άνθρακες ο θησαυρός»
Ο απολογισμός αυτός, μπορεί να χαρακτηριστεί και θλιβερός, γιατί με το θέμα αυτό δεν υπάρχει καμία δέσμευση από τα μνημονιακά μέτρα.
Στο θέμα του λαθρεμπορίου δεν έχουμε ακούσει ποτέ, ότι η τρόϊκα ή το κουαρτέτο σήμερα ,έχουν βάλει κάποιο εμπόδιο στην πάταξή του.
Οδηγούμαστε λοιπόν στο συμπέρασμα, ότι δεν υπάρχει πολιτική βούληση για σύγκρουση με συμφέροντα.
Ας εξετάσουμε όμως ορισμένες βασικές πλευρές του θέματος.
Αν και η κατάσταση της οικονομίας και τα προβλήματα στην κοινωνία σχετίζονται κυρίως με την πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης και της συνακόλουθης μείωσης της ζήτησης και πρόκλησης της ύφεσης, την κατάσταση στην οικονομία και κοινωνία επιβαρύνουν και ορισμένοι άλλοι παράγοντες. Όπως παράγοντες που δρουν στο κλάδο των καυσίμων Η μείωση της ζήτησης όπως προαναφέραμε, σχετίζεται με τη μείωση των εισοδημάτων, όμως σχετίζεται και με τις τιμές λιανικής στα καύσιμα όπου σημαντικό μερίδιο έχουν οι φόροι που κυρίως επιβάλλονται για να αυξάνουν τα δημόσια οικονομικά, ασχέτως αν προβάλλεται η επιχειρηματολογία περιβαλλοντικών λόγων ( συσχέτιση των εκπομπών ρύπων με τα μεγέθη της κατανάλωσης). Εκτός, όμως από τους μεγάλους φόρους μεγάλη πληγή είναι το λαθρεμπόριο που ζημιώνει τους σωστούς επαγγελματίες και το κράτος, ενώ ευνοεί όσους το διαπράττουν, όσους εκμεταλλεύονται και εξαπατούν, τους επιτήδειους, τα «λαμόγια» όπως χαρακτηρίζονται, που εξαπατούν και κλέβουν πελάτες.
Τα 2 τελευταία θέματα χαρακτηρίζονται σαν παραβατικότητα και θα τα προσεγγίσουμε στη συνέχεια.

1. Ορισμός. Τι σημαίνει το λαθρεμπόριο. Λαθρεμπόριο καυσίμων

Το λαθρεμπόριο είναι η παράνομη οικειοποίηση των δασμών και διενεργείται σε καύσιμα με διαφορά δασμών (αγροτικά, καύσιμα ενόπλων δυνάμεων, διαφορά δασμών σε διάφορους τύπους ντίζελ) ή αδασμολόγητα (ναυτιλιακά , εξαγωγές). Άρα κίνητρο λαθρεμπορίας έχουν πρακτικά όσοι έχουν τη δυνατότητα είσπραξης δασμών που δεν αποδίδουν στο Ελληνικό Δημόσιο.Το λαθρεμπόριο στα καύσιμα δημιουργείται από τη διαφορά στις τιμές των διαφόρων τύπων καυσίμων, λόγω του διαφορετικού Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) που εφαρμόζεται και η διάπραξή του συνιστά κλοπή.

1. Πως επιδρά η κρίση στο λαθρεμπόριο

Μετά από 7 χρόνια κρίσης και εφαρμογής της λεγόμενης πολιτικής εσωτερικής υποτίμησης με την τεράστια μείωση των εισοδημάτων των νοικοκυριών, έχουμε συνακόλουθη κρίση στους επαγγελματίες και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που η επιβίωσή τους εξαρτιόταν από τη ζήτηση των νοικοκυριών και πολιτών. Η κρίση αυτή έχει πλήξει ιδιαίτερα και τον κλάδο των καυσίμων. Αυτό αποτυπώνεται και στη μείωση της ζήτησης των καυσίμων αλλά και στο κλείσιμο στην εξαετία μετά το 2010, πάνω από το 30% (από 8000 σε περίπου 5500) των βενζινάδικων Κάποιοι επαγγελματίες για να επιβιώσουν καταφεύγουν σε παρανομίες, ενώ δεν λείπουν βεβαίως και περιπτώσεις επιτήδειων που αν και δεν είναι σε πολύ κακή κατάσταση, δεν διστάζουν σε παραβατική συμπεριφορά/
Η μία λοιπόν περίπτωση είναι η παραβατικότητα από επαγγελματίες που κινδυνεύουν να κλείσουν, ενώ η άλλη πλευρά του νομίσματος είναι η έλλειψη ελέγχων που βλέπουμε να μειώνονται αντί να ενισχύονται.

1. Περιγραφή προβλήματος

-Η φοροδιαφυγή , η παραβατικότητα στα πρατήρια (κλοπή καταναλωτή) παρουσίασε έξαρση τα τελευταία χρόνια με τον ηλεκτρονικό τρόπο κλοπής στις αντλίες . Η παραβατικότητα στη λιανική οδηγεί στο κλείσιμο αρκετά νομοταγή πρατήρια.-Η έξαρση αυτή σχετίζεται με την ανεπάρκεια ή με βάση αρκετά δημοσιεύματα τη διαφθορά σε όλο το φάσμα των ελεγκτικών μηχανισμών πράγμα που υποδαυλίζει την παραβατικότητα μικρή και μεγάλη. Διαπιστώθηκε η ύπαρξη δεξαμενών και «διυλιστηρίων» αποχρωματισμού πετρελαίου που λειτουργούσαν στην Δ. Αττική αλλά σπάνια και για λόγους απενοχοποίησης στην κοινή γνώμη πιάνονταν.Συνιστά ανοιχτή πληγή για την αγορά το λαθρεμπόριο καυσίμων. Αν και οι απόψεις για το ποσό φοροδιαφυγής σε ετήσια βάση από τη λαθρεμπορία στα καύσιμα διίστανται, το βέβαιο είναι ότι πρόκειται για μια σημαντική απώλεια εσόδων και μία μεγάλη πληγή της αγοράς.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα με μεγάλες κομπίνες με καύσιμα αναφέρονται σε παλαιότερη 2012 έκθεση του Δ.Μάρδα( καθηγητή του ΑΠΘ τότε) με τίτλο «Νοθεία και λαθρεμπόριο καυσίμων. Μέτρα πολιτικής» για λογαριασμό του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων (ΙΜΕ) της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδος (ΓΣΕΒΕΕ) σε συνεργασία με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Πρατηριούχων Εμπόρων Καυσίμων (ΠΟΠΕΚ).το έτος…

• Στην έκθεση αυτή αναφέρονται καθημερινές ιστορίες στο λαθρεμπόριο των καυσίμων Έλληνας οδηγός του βυτιοφόρου βενζινών δηλώνει το προς εξαγωγή ποσό στα σύνορα και κατόπιν αντί να βρεθεί στα απέναντι φυλάκια της γειτονικής χώρας, κάνει μια στροφή 180ο και επιστρέφει στη βάση του στην Ελλάδα με ένα φορτίο που δήθεν εξήχθηκε. Αρχέγονη προσέγγιση…

• Ένα απλό επιβατικό αυτοκίνητο σταματά στα σύνορα, σφραγίζει τα τιμολόγια του εικονικού φορτίου των καυσίμων που δήθεν εξάγονται και αφού ο οδηγός κεράσει ένα καφέ (ολίγον ακριβό φυσικά) στις εκεί εποπτικές, αρχές επιστρέφει στο σπίτι του.

• Το βυτιοφόρο δηλώνει στα ελληνικά σύνορα την αξία των καυσίμων προς εξαγωγή που αντιστοιχούν σε ένα πλήρες φορτίο, ενώ μεταφέρει τη μισή ποσότητα, η οποία δηλώνεται ακολούθως στο απέναντι φυλάκιο. (Συνήθης πολιτική των διπλών τιμολογίων στο διακοινοτικό εμπόριο κυρίως)

• Το βυτιοφόρο δηλώνει την αξία των καυσίμων προς εξαγωγή που πράγματι φέρει και κατόπιν ο οδηγός κατευθύνεται στο γειτονικό τελωνείο. Στο ενδιάμεσο το βυτιοφόρο…εξαφανίζεται, όπως εξαφανίζονται διάφορα πλοία στο τρίγωνο των Βερμούδων.

• Μορφές λαθρεμπόριου. Όπως είναι γνωστό σε τρεις ομάδες εκδηλώνεται το λαθρεμπόριο διαχρονικά, ασφαλώς με διαφορετική βαρύτητα η καθεμιά.

Α) Πρατήρια, μεταπωλητές θέρμανσης, βιομηχανίες, πολυκατοικίες ,άλλοι καταναλωτές πετρελαίου κίνησης ως αποδέκτες των προϊόντων λαθρεμπορίας
Β) Σλέπια και πλοία που εφοδιάζουν και εφοδιάζονται με καύσιμα ναυτιλία
Γ) Εξαγωγείς προϊόντων πετρελαίου
Στην πρώτη κατηγορία κατευθύνονται τα προϊόντα λαθρεμπορίας που προέρχονται από τις άλλες δύο.

1. Τομείς λαθρεμπόριου

Το λαθρεμπόριο καυσίμων, αφορά κατά βάση τους εξής τομείς:
α) τα ναυτιλιακά καύσιμα, β) παράνομες-εικονικές εξαγωγές, γ) αποχρωματισμό πετρελαίου θέρμανσης και πώληση ως κίνησης, λόγω της διαφοράς του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ), όταν υπήρχε , δ) διακίνηση καυσίμων στρατού
α) Τα καύσιμα της ναυτιλίας, επειδή έχουν ειδικό φορολογικό καθεστώς, είναι φθηνότερα. Αντί να πωλούνται στα πλοία για τα οποία προορίζονται, κατευθύνονται στην εσωτερική αγορά σαν πετρέλαιο κίνησης.
Το 20%-25% του πετρελαίου κίνησης που πωλείται, εκτιμάται ότι προέρχεται από πετρέλαιο ναυτιλίας.
Η συνηθέστερη μέθοδος είναι ο εικονικός εφοδιασμός σκαφών (ποντοπόρα, ακτοπλοϊκά, αλιευτικά, τουριστικά, επαγγελματικά κλπ.). Π.χ., ποσότητα καυσίμων φορτώνεται νομότυπα στα διυλιστήρια για παράδοση σε πλοίο που δικαιούται ατέλεια, στη συνέχεια υπογράφει κάποιος ψευδώς ότι παραλήφθηκε η ποσότητα, ενώ στην πραγματικότητα παραλαμβάνει μικρότερη ή μηδενική ποσότητα.
β) Τα καύσιμα για εξαγωγή. Τα καύσιμα τα οποία προορίζονται για εξαγωγές είναι γνωστό επίσης ότι δεν επιβαρύνονται με ΕΦΚ και ΦΠΑ. Οι ποσότητες εικονικά κατευθύνονται με βυτία ή δεξαμενόπλοια προς τις γειτονικές χώρες, αλλά πωλούνται στην εσωτερική αγορά.
Για το λόγο αυτό, εκτός των άλλων μέτρων, επιβάλλεται να γίνεται αυστηρός έλεγχος φορτώσεων και κατευθύνσεων των βυτίων και από τις περιφερειακές εγκαταστάσεις (Ηγουμενίτσα, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη).
γ) Πώληση πετρελαίου θέρμανσης για κίνησης. Η μετατροπή/ αποχρωματισμός γινόταν και γίνεται σε παράνομα εργαστήρια αποχρωματισμού και μεταφορά σε παράνομες δεξαμενές στον Ασπρόπυργο και αλλού.
Με την εφαρμογή του ελέγχου εισροών – εκροών στα πρατήρια και στα υπόλοιπα στάδια εφοδιασμού ( όταν θα εφαρμοσθεί πλήρως) η διοχέτευση προς τα πρατήρια αναμένεται να περιοριστεί Ίδωμεν.
δ) διακίνηση καυσίμων στρατού . Το θέμα με τα καύσιμα των Ε.Δ. εκδηλώνεται ως εξής: Κλοπή και διοχέτευση στην αγορά των κλεμμένων ποσοτήτων, στα νοθευμένα φορτία και στην κλοπή για ίδια χρήση. Λόγω της ευαισθησίας του θέματος εδώ δεν έχουμε στοιχεία για την έκταση του φαινομένου.
Το φαινόμενο είναι πολύ εύκολο να παταχθεί αρκεί να γίνονται οι έλεγχοι που πρέπει, από μυστικά συνεργεία, χωρίς ειδοποίηση και οι τιμωρίες να είναι παραδειγματικές για τους υπότροπους.
ε. Καταδολίευση αντλιών (έχει εκτιμηθεί ποσοστό παραβατικότητας 17%) που οι πρατηριούχοι χρεώνουν τον καταναλωτή με επιπλέον ποσότητα από την πραγματικά παραδοθείσα, δηλώνουν ποσότητα παράδοσης από 3,5% έως 7% μεγαλύτερη της πραγματικής. Αυτό γίνεται με τελευταίας τεχνολογίας ηλεκτρονικούς ρυθμιστές που αλλοιώνουν τις ρυθμίσεις των ογκομετρητών των αντλιών. Το δημόσιο δεν έχει απώλεια από το φαινόμενο αυτό, αλλά αποτελεί μέγιστη απάτη κατά των καταναλωτών που ζημιώνονται 5-12 λεπτά/ltr και αλλοιώνει πλήρως τις συνθήκες ανταγωνισμού. Το φαινόμενο αυτό μπορεί να περιοριστεί δραστικά αρκεί να γίνονται οι έλεγχοι που πρέπει, από μυστικά συνεργεία, χωρίς ειδοποίηση και οι τιμωρίες να είναι παραδειγματικές για τους υπότροπους.

1. Υπόβαθρο του λαθρεμπόριου. Κατά τη γνώμη μου υπόβαθρο στην εμφάνιση και ανάπτυξή του είναι η δίψα για κέρδη χωρίς φραγμό. Παραβατική συμπεριφορά που σχετίζεται με την αντίληψη για κέρδος αυτοσκοπό. Άρα ακόμη και παράνομα. Η ιδέα του εύκολου και παράνομου κέρδους πέρα από αρχές και φραγμούς ταλανίζει την κοινωνία και θα πρέπει να αποτελέσει ένα από τα κορυφαία ζητήματα που θα πρέπει να αντιμετωπίσει μια κυβέρνηση της αριστεράς.

1. Το ύφος του λαθρεμπορίου

Για το μέγεθος του λαθρεμπόριου έχουν αναφερθεί αρκετές φορές τελείως διαφορετικά μεγέθη αλλά ως σήμερα έγκυρο, τεκμηριωμένο μέγεθος καμία κυβέρνηση δεν έχει δώσει, έστω και προσεγγιστικό. Έχουμε διαβάσει παλιότερα για μεγέθη της τάξης του 1,5 δις € το χρόνο ενώ σήμερα από κυβερνητικά στελέχη, ως 200 εκ € ανά έτος αλλά χωρίς ολοκληρωμένη τεκμηρίωση. Το σχόλιο μας είναι πως αν δεν έχεις πολιτική βούληση για να πατάξεις το λαθρεμπόριο δεν βλέπεις και σοβαρά την ανάγκη ορθής εκτίμησης του μεγέθους αυτού, Συνολικά το θέμα προϋποθέτει βούληση, για σύγκρουση με συμφέροντα που εκ του αποτελέσματος αποδεικνύεται ότι δεν υπάρχει.

1. Αποδείξεις για το λαθρεμπόριο. Η μελέτη του καθηγητή κ. Μάρδα.

Αν και κανείς σήμερα δεν μπορεί να δώσει βέβαιη εκτίμηση για το ύψος του λαθρεμπόριου, σημαντικά στοιχεία για την ύπαρξή του δίνει και η μελέτη που έκανε παλαιότερα 2012 και 2014 ο καθηγητής τότε Δημήτρης Μάρδας βασιζόμενος σε στοιχεία του ΟΗΕ, για λογαριασμό της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών, Βιοτεχνών, Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ) σε συνεργασία με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Πρατηριούχων Εμπόρων Καυσίμων (Π.Ο.Π.Ε.Κ.),
Με βάση αυτή τη μελέτη:.
Δεδομένα για τα Βαλκάνια
Τα στοιχεία που συγκεντρώνει ο ΟΗΕ και αφορούν τις εμπορικές συναλλαγές καυσίμων (βενζίνη και ντίζελ) μεταξύ της Ελλάδας και των γειτονικών χωρών από το 2011 ως και το 2013 είναι αποκαλυπτικά τα φαινόμενα λαθρεμπορίας {Πηγή: OHE Βάση δεδομένων Comtrade (www.comtrade.un.org)}.αποδεικνύουν. Σε χώρες των Βαλκανλιων εμείςδηλώνουμε πολλαπλάσιες εξαγωγές από ό,τι οι ίδιοι δηλώνουν ως εισαγωγές από εμάς. Στοιχεία που αναφέρονται στο εμπόριο της Ελλάδας αποτυπώνεται με βάση τις εμφανιζόμενες διαφορές την πρακτική του λαθρεμπόριου..
Αυτό βέβαια συμβαίνει διότι «οι λαθρέμποροι δηλώνουν ότι εξάγουν σε πολλές περιπτώσεις πολλαπλάσιες ποσότητες από ό,τι δηλώνουν οι πελάτες τους, ότι εισάγουν. «Ετσι η διαφορά που στην ουσία δεν εξάγεται κάπου “χάνεται” στην ελληνική αγορά χωρίς παραστατικά ή οτιδήποτε άλλο».
Σχετική με το λαθρεμπόριο είναι και η νοθεία που είναι η πρόσμιξη καυσίμων με χαμηλής αξίας χημικά (διαλύτες, αλκοολούχα σκευάσματα, βιοντίζελ) με στόχο επίσης την είσπραξη κυρίως των δασμών ή επιδοτήσεων.
Το κύκλωμα της νοθείας των καυσίμων στην εσωτερική αγορά έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες. Σύμφωνα με έρευνα του ΕΜΠ του 2007, στην Αττική διατίθεται νοθευμένη βενζίνη από το 5,2% των πρατηρίων που ελέγχθηκαν. Ειδικά όμως στη σούπερ αμόλυβδη (100 οκτανίων) το ποσοστό νοθείας ανέρχεται κοντά στο 10%. Υψηλότερο είναι το ποσοστό της νοθείας στο πετρέλαιο και συγκεκριμένα η έρευνα το προσδιορίζει στο 10,3% για το Λεκανοπέδιο Αττικής. Η νοθεία βενζίνης και ντίζελ στην επαρχία βρίσκεται σε ποσοστά αρκετά πολλαπλάσια σε σχέση με την Αθήνα, ίσως κοντά στο 20%, σύμφωνα με την ίδια έρευνα.
Επιπτώσεις του λαθρεμπόριου.
Το λαθρεμπόριο υγρών καυσίμων οδηγεί σε :

• Τεράστια απώλεια κρατικών εσόδων που θα μπορούσαν να διοχετευθούν σε κοινωνικές παροχές (υγεία, παιδεία) και δημιουργία θέσεων εργασίας.
• Αρνητική επίπτωση στη βιωσιμότητα νόμιμων επιχειρήσεων.
• Δημιουργία ενός τεράστιου κυκλώματος διαπλοκής πολιτικών και επιχειρηματικών συμφερόντων που αποτελεί καρκινικό μόρφωμα για την κοινωνία.
• Ανάπτυξη μεγάλων οργανωμένων εγκληματικών δικτύων.

Πολιτική βούληση ελέγχου του λαθρεμπορίου. Οι εξαγγελίες των κυβερνήσεων, τα ανύπαρκτα αποτελέσματα
Παρά τις διαχρονικές εξαγγελίες των κυβερνήσεων για την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου, τα αποτελέσματα είναι ανύπαρκτα , λόγω ανυπαρξίας πολιτικής βούλησης. . Το ίδιο συμβαίνει και με την σημερινή κυβέρνηση παρά τις συνεχείς εξαγγελίες για διάφορες δράσεις όπου οι πιο γνωστές είναι το ( σύστημα εισροών-εκροών, έλεγχος καυσίμων ναυτιλίας κλπ ). Τ0 λαθρεμπόριο σε σημαντικό βαθμό, ˝ζει και βασιλεύει˝. Οι έλεγχοι στη διακίνηση των καυσίμων ουσιαστικά δεν πραγματοποιούνται και η ατιμωρησία κυριαρχεί.
Το πρόβλημα με την πάταξη του λαθρεμπορίου δεν είναι τεχνικό αλλά πολιτικό. Τα τεχνικά μέσα είναι πολύ χρήσιμα αλλά χωρίς την πολιτική βούληση το θέμα δεν αντιμετωπίζεται. Για δεκαετίες είναι απούσα η πολιτική βούληση πάταξης παρά τις διακηρύξεις.
Είναι αδύνατο όμως να κατανοήσουμε γιατί το σύστημα εισροών εκροών δεν εφαρμόζεται σε ορισμένες κρίσιμες μεγάλες επιχειρήσεις με κρίσιμο ρόλο , ενώ είναι σε διαδικασία εφαρμογής περίπου έξη χιλιάδες πρατήρια που έχουν επιβιώσει ως σήμερα.
Αυτό που βλέπει κανείς και σήμερα είναι η προσχηματική ενασχόληση των αρμοδίων που καταφεύγουν σε διαρκείς εξαγγελίες που καταλήγουν σε πολυνομία, ατιμωρησία, συγκάλυψη και μηδενικά αποτελέσματα.
Όλο το πλαίσιο, ελεγκτικό, και διωκτικό, ουσιαστικά ευνοεί την ατιμωρησία και την ανομία. Ο ρόλος των ΚΕΔΑΚ που έκαναν ελέγχους υποβαθμίστηκε , έχει αναφερθεί συχνά, αδικαιολόγητα μεγάλος χρόνος πραγματοποίησης των αναλύσεων στα εργαστήρια του Γενικού Χημείου του κράτους, τις αθρόες αθωώσεις ή συμβολικές τιμωρίες των κατά καιρούς συλληφθέντων (κατά κανόνα από “καρφώματα” ή “ξεκαθάρισμα λογαριασμών”), τα ισχνά πρόστιμα που αποτελούν ελάχιστο ποσοστό των παράνομων κερδών, τη μηδενική ουσιαστικά ανάκληση αδειών των λαθρεμπόρων, το πρόγραμμα “Ήφαιστος” που θα έβαζε τάξη στο πετρέλαιο θέρμανσης, το πολυδιαφημισμένο ηλεκτρονικό σύστημα παρακολούθησης εισροών – εκροών των τελωνείων ή την εξίσωση των φόρων του πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης (προς τα πάνω φυσικά) που θα εξαφάνιζε το λαθρεμπόριο;
Πολλά λόγια, σχέδια, μέτρα, μέσα, αλλά χωρίς αποτέλεσμα.
Η έλλειψη πολιτικής βούλησης αποτυπώνεται και στη μείωση των ασκούμενων ελέγχων.
Η αποτελεσματικότητα των κυβερνήσεων
Γιατί όμως δεν αντιμετώπισαν
Η νοθεία και η λαθρεμπορία, ηθελημένα, δεν αποτέλεσαν ποτέ πραγματικό κυβερνητικό στόχο.
Πρώτον γιατί είναι γνωστές οι παθογένειες της δημόσιας διοίκησης και η αποτελεσματικότητα των δημόσιων λέιτουργών, δεύτερον γιατί στο κύκλωμα εμπλέκονται ισχυρά οικονομικοπολιτικά συμφέροντα και επώνυμοι επιχειρηματίες, τρίτον γιατί θεωρούσαν ότι έτσι ˝πιέζονται˝ οι τιμές στην αγορά λιανικής προς τα κάτω, και τέταρτον γιατί οι αδέκαστοι ελεγκτικοί μηχανισμοί διστάζουν να εμπλακούν σε επικίνδυνα κανάλια.
Οι έλεγχοι των καυσίμων ουσιαστικά δεν πραγματοποιούνται και η ατιμωρησία κυριαρχεί. Η όλη κρατική δομή (τελώνης-ελεγκτής-εταιρία-διακινητής), μάλλον εξυπηρετεί τα φαινόμενα σήψης, παρά την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς.
Η Πρόεδρος της Ένωσης Βενζινοπωλών Νομού Αττικής Μαρία Ζάγκα έχει μιλήσει επανειλημμένασχετικά με το θέμα του λαθρεμπορίου στην αγορά καυσίμων, επεσήμανε την μεγάλη έξαρση που παρατηρείται, τα τελευταία χρόνια, στο λαθρεμπόριο καυσίμων με αποτέλεσμα την εξαπάτηση των καταναλωτών αλλά και τον αθέμιτο ανταγωνισμό σε βάρος των νομίμων βενζινοπωλών και τις καταστροφικές συνέπειες στον κλάδο της λιανικής εμπορίας καυσίμων.
Η Πρόεδρος των Βενζινοπωλών σαν κύριους παράγοντες για τους οποίους δεν πατάσσεται το λαθρεμπόριο καυσίμων θεωρεί την υπερφορολόγηση των καυσίμων, την έλλειψη ποιοτικών και διεξοδικών ελέγχων από τα κλιμάκια του ΚΕΔΑΚ στα πρατήρια και την έλλειψη πολιτικής βούλησης για την πάταξη του λαθρεμπορίου.
=-=-==================================================
Ενδεικτικό για την έλλειψη πολιτικής βούλησης πάταξης του λαθρεμπόριου δίνουν τα στατιστικά τελευταίων χρόνων για πραγματοποιηθέντες ελέγχους.
“Στα τελωνεία από το 2014 μέχρι Σεπτέμβριο 2016 έχουμε την εξής εικόνα.
Το 2014 πραγματοποιήθηκαν 27.365 έλεγχοι με το ποσό της βεβαίωσης, δηλαδή των παραβάσεων που εντοπίστηκαν από τον ελεγκτικό μηχανισμό, να ανέρχεται στα 18 εκατ. ευρώ.:
Το 2015 οι έλεγχοι μειώθηκαν στους 8.859, ενώ οι παραβάσεις που καταλογίστηκαν ανήλθαν στα 13,78 εκατ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι οι έλεγχοι μειώθηκαν κατά 67,6%.
Το 9μηνο του 2016 πραγματοποιήθηκαν μόνο 2.567 έλεγχοι στα καύσιμα και βεβαιώθηκαν  2.437.207 ευρώ. Σε μηνιαία βάση, το 2014 γινόταν 2.280 έλεγχοι, το 2015, 738 έλεγχοι και το 2016 μόνο 285 έλεγχοι!
Στα καύσιμα πραγματοποιήθηκαν 38.791 έλεγχοι και βεβαιώθηκαν 34.274.801 ευρώ φόροι.
Σύμφωνα με τα στοιχεία από το 2014 και μετά, οι έλεγχοι βαίνουν διαρκώς μειούμενοι, με αποκορύφωμα το 2016, οπότε οι έλεγχοι είναι μειωμένοι. Μάλιστα οι έλεγχοι που έγιναν στο πρώτο εξάμηνο του 2016 δεν ισοδυναμούν ούτε με έναν μήνα του 2014.
Πως εξηγείται λοιπόν η συνεχής εξαγγελία για πάταξη του λαθρεμπορίου με τη μείωση των ελέγχων
Βεβαίως ήταν , αναμενόμενη η μείωση των ελέγχων που διενεργούσε το ΥΠΕΚΑ με την υπηρεσία τουτα ΚΕΔΑΚ αφού τα χρήματα που τα χρηματοδοτούσαν τους σχετικούς ελέγχους κόπηκαν με αποτέλεσμα να μειωθούν και οι έλεγχοι.
Είναι αδύνατο να κατανοήσει κάποιος τις περικοπές αυτές όταν, μέσα από τους ελέγχους προσδοκούμε αφενός ν’απαλλάξουμε την αγορά από την λαθρεμπορία, την νόθευση των καυσίμων και την καταδολίευση των αντλιών.

1. Προτάσεις για μέτρα αντιμετώπισης του προβλήματος.

Η αντιμετώπιση του προβλήματος δεν πάσχει από έλλειψη προτάσεων. Οι αρμόδιοι κυβερνητικοί φορείς, (υπουργείο, ΣΔΟΕ, Τελωνεία) επαγγελματικοί φορείς και η ακαδημαϊκή κοινότητα έχουν καταθέσει σημαντικές προτάσεις και επομένως το θέμα είναι η εφαρμογή τους. Μόνο που η εφαρμογή προϋποθέτει πολιτική βούληση για συντονισμό όλων των εμπλεκομένων φορέων και του ανθρώπινου δυναμικού τους.
Έχουν κατατεθεί προτάσεις γενικές και ειδικές που μπορεί να φέρουν αποτέλεσμα αν υπάρξει πολιτική βούληση και συντονισμός των παραπάνω υποκειμένων.
Είναι συγκεκριμένες προτάσεις τόσο γενικές όσο και ειδικές για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Προτάσεις που αφορούν τις εξαγωγές , προτάσεις που αφορούν τα πρατήρια, τα Διυλιστήρια και άλλες εγκαταστάσεις Προτάσεις για αξιοποίηηση όλου του εξειδικευμένου δυναμικού (που αποτελείται από αστυνομικούς – λιμενικούς ειδικά εκπαιδευμένους, τελωνειακούς, ΣΔΟΕ και εισαγγελείς. Για τη χρήση ιχνηθετών, για τη λειτουργία των ΚΕΔΑΚ, το πρόγραμμα ΗΦΑΙΣΤΟΣ, το ICIS, τα πλωτά μέσα ελέγχου των ναυτιλιακών παραδόσεων καυσίμων είναι μερικά μόνο «πρωτοποριακά» μέτρα που θα «έθεταν τέλος στο λαθρεμπόριο καυσίμων» .
Υφίσταται η εκτίμηση πως η νοθεία και το λαθρεμπόριο, υπόκεινται σε μία ιδιότυπη διωκτική και δικαστική ασυλία αποτέλεσμα του προσανατολισμού των ελεγκτικών, διωκτικών και δικαστικών αρχών και φυσικά του κανονιστικού και νομικού πλαισίου που το διέπει. Γύρω από την «προστασία» του έχει στηθεί ένα ολόκληρος μηχανισμός που περιλαμβάνει τις κανονιστικές διατάξεις, τη δίωξη, τη δικαστική και υπερασπιστική δραστηριότητα.
Τα μέσα από μόνα τους δεν μπορούν να εξαλείφουν τη νοθεία – λαθρεμπορία αλλά η βούληση της Πολιτείας με τη χρήση των κατάλληλων μέσων και υποδομών.

1. Επίλογος. Σημαντικό και δύσκολο πρόβλημα.

Το πρόβλημα του λαθρεμπορίου μπορούμε να χαρακτηρίσουμε εξ αρχής πολύ δύσκολο γιατίεμπλέκονται πολλοί παράγοντες, εμπλέκονται μεγαλοπαράγοντες, δημόσιοι λειτουργοί, μεταφορείς και πωλητές καυσίμων, ακόμα και οι ένοπλες δυνάμεις . Όμως μπορεί αν όχι να εξαλειφτεί να περιοριστεί δραστικά. Καθοριστικό θέμα είναι η πολιτική βούληση μια κυβέρνηση της αριστεράς θα πρέπει άμεσα να:
1)ενισχύσει , να αναδιοργανώσει και να εκπαιδεύσει τις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές (τελωνεία, ΓΧΚ, ΣΔΟΕ , Υπηρεσίες Εσωτερικού Ελέγχου κλπ) σύμφωνα με τις σύγχρονες ανάγκες και απαιτήσεις
2)Να εξοπλίσει με σύγχρονα μέσα και διαδικασίες (ΚΕΔΑΚ, Πλωτά μέσα, συστήματα Χ-RAY στα συνοριακά τελωνεία, συστήματα μέτρησης ροής στα σλέπια, συστήματα εισροών εκροών, νέους ιχνηθέτες, συστήματα GPS σε βυτία και σλέπια κλπ) ώστε σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα να έχει δημιουργηθεί ένα αποτελεσματικό, σύγχρονο και αδιάφθορο σύστημα ελέγχου διαρκώς εξελισσόμενο και προσαρμοζόμενο στις νέες συνθήκες.
3)Καθοριστικό ρόλο μπορούν να παίξουν τα ΕΛΠΕ με την επανάκτηση του ελέγχου τους καθώς και της ΕΚΟ-Εμπορίας από το δημόσιο., χωρίς τις οποίες ουσιαστικός σχεδιασμός και παρέμβαση δεν γίνεται. Ο ΣΥΡΙΖΑ που είχε προγραμματική θέση- πριν τις εκλογές του 2015- την ανάκτηση του ελέγχου των ΕΛΠΕ την έχει εγκαταλείψει.