Το Βασίλειο των Σαούντ σαπίζει και γίνεται ακόμα πιο επικίνδυνο

Ο πρω­θυ­πουρ­γός του Λι­βά­νου, Χα­ρί­ρι, ανα­κοι­νώ­νει την πα­ραί­τη­σή του, ενώ βρι­σκό­ταν στο Ριάντ. Μια πυ­ραυ­λι­κή επί­θε­ση από τους Υε­με­νί­τες αντάρ­τες Χούτι απει­λεί κε­ντρι­κό αε­ρο­δρό­μιο της Σα­ου­δι­κής Αρα­βί­ας. Όλα στο φόντο της ρα­γδαί­ας ανό­δου στην εξου­σία του νε­α­ρού «πρί­γκι­πα του στέμ­μα­τος», Μο­χά­μεντ Μπιν Σαλ­μάν, ενός υπερ­φι­λό­δο­ξου ηγέτη που επι­χει­ρεί να με­τα­μορ­φώ­σει «βίαια» και το βα­σί­λειο των Σα­ούντ και την ευ­ρύ­τε­ρη πε­ριο­χή.
Ο γιος του βα­σι­λιά Σαλ­μάν, διά­δο­χός του και ντε φάκτο αρ­χη­γός του κρά­τους, έχει έρθει σε ρήξη με μια σειρά πα­ρα­δό­σεις, όπως την τάση των Σα­ούντ να κά­νουν προ­σε­κτι­κή εξω­τε­ρι­κή πο­λι­τι­κή «στα σκο­τά­δια», να δια­τη­ρούν ευαί­σθη­τες «εν­δο-οι­κο­γε­νεια­κές» ισορ­ρο­πί­ες στην δια­νο­μή εξου­σί­ας και να συ­ντη­ρούν ένα «πα­γω­μέ­νο» κα­θε­στώς οι­κο­νο­μι­κής-πο­λι­τι­κής-κοι­νω­νι­κής «στα­θε­ρό­τη­τας» που απο­δεί­χθη­κε απο­τε­λε­σμα­τι­κό για δε­κα­ε­τί­ες.
Αυτές οι σκο­πού­με­νες με­γά­λες αλ­λα­γές δεν προ­κύ­πτουν φυ­σι­κά μόνο από την ιδιο­συ­γκρα­σία του νε­α­ρού επί­δο­ξου μο­νάρ­χη. Βρι­σκό­μα­στε σε μια συ­γκυ­ρία όπου η Σα­ου­δι­κή Αρα­βία αντι­με­τω­πί­ζει μια σειρά από με­γά­λες προ­κλή­σεις, στο εσω­τε­ρι­κό (οι­κο­νο­μι­κά προ­βλή­μα­τα) και στο εξω­τε­ρι­κό (αύ­ξη­ση της ιρα­νι­κής επιρ­ρο­ής). Το να συ­νε­χί­σουν να κυ­βερ­νούν «όπως πριν» δεν απο­τε­λεί πλέον βιώ­σι­μη επι­λο­γή για τους Σα­ούντ. Ο Μπιν Σαλ­μάν επι­χει­ρεί να χα­ρά­ξει μια αλ­λα­γή πο­ρεί­ας, αλλά με κίν­δυ­νο να οδη­γή­σει τε­λι­κά σε έκρη­ξη τις αντι­φά­σεις που σι­γο­βρά­ζουν…
Λί­βα­νος
Ο Σαάντ Χα­ρί­ρι, ο «άν­θρω­πος των Σα­ούντ» στο Λί­βα­νο, κλή­θη­κε εκτά­κτως να επι­σκε­φτεί τον Σα­ου­δά­ρα­βα βα­σι­λιά. Λίγο μετά, ανα­κοί­νω­σε απο­λύ­τως αιφ­νι­δια­στι­κά την πα­ραί­τη­σή του από την πρω­θυ­πουρ­γία του Λι­βά­νου, κα­τη­γο­ρώ­ντας το Ιράν και τη Χεζ­μπο­λά για σχέ­διο δο­λο­φο­νί­ας του. Η πο­λι­τι­κή σκο­πι­μό­τη­τα της κα­ταγ­γε­λί­ας ήταν εμ­φα­νής, και επι­βε­βαιώ­θη­κε από όλες τις κρα­τι­κές υπη­ρε­σί­ες του Λι­βά­νου που αρ­νού­νται την ύπαρ­ξη οποιασ­δή­πο­τε σχε­τι­κής έν­δει­ξης. Ο «Independent» πε­ρι­γρα­φεί ου­σια­στι­κά «απα­γω­γή» του Χα­ρί­ρι από τις σα­ου­δα­ρα­βι­κές δυ­νά­μεις ασφα­λεί­ας. Ακόμα κι αν αυτό το σε­νά­ριο «αιχ­μα­λω­σί­ας» είναι υπερ­βο­λι­κό, είναι δε­δο­μέ­νο ότι η πα­ραί­τη­ση του Χα­ρί­ρι απο­τε­λεί από­φα­ση των Σα­ούντ -είτε κα­τό­πιν συ­νεν­νό­η­σης μαζί του, είτε κα­τό­πιν πιέ­σε­ων, «βε­λού­δι­νων» ή πιο σκλη­ρών.
Ο Χα­ρί­ρι είχε δε­χτεί σκλη­ρές επι­κρί­σεις από τους Σα­ούντ όταν -για να τερ­μα­τι­στεί η πο­λυ­ε­τής ακυ­βερ­νη­σία- δέ­χτη­κε τη συ­γκρό­τη­ση κυ­βέρ­νη­σης εθνι­κής ενό­τη­τας, που ένωνε τα δύο με­γά­λα αντα­γω­νι­στι­κά μπλοκ του Λι­βά­νου (το «σου­νι­τι­κό» φι­λο-σα­ου­δα­ρα­βι­κό και το «σι­ι­τι­κό» φι­λο-ιρα­νι­κό με κορμό τη Χεζ­μπο­λά). Για τους Σα­ούντ, η ενί­σχυ­ση της ιρα­νι­κής επιρ­ρο­ής στο Λί­βα­νο θα ήταν μια πολύ βαριά ήττα στον πε­ρι­φε­ρεια­κό αντα­γω­νι­σμό, στον οποίο ήδη με­τρά­νε ση­μα­ντι­κές ήττες: Στο Ιράκ και τη Συρία η επιρ­ροή της Τε­χε­ρά­νης έχει ενι­σχυ­θεί κα­τα­κό­ρυ­φα, με τη μορφή και άμε­σης στρα­τιω­τι­κής πα­ρου­σί­ας.
Η πα­ραί­τη­ση Χα­ρί­ρι απο­τε­λεί μάλ­λον το πρώτο βήμα σε μια εκ­στρα­τεία «αντι­στρο­φής» των πο­λι­τι­κών εξε­λί­ξε­ων στο Λί­βα­νο προς την κα­τεύ­θυν­ση της ενί­σχυ­σης της σα­ου­δα­ρα­βι­κής επιρ­ρο­ής. Ο υπουρ­γός Εξω­τε­ρι­κών Ταμέρ Αλ Σα­μπάν δή­λω­σε πως «η κυ­βέρ­νη­ση του Λι­βά­νου κή­ρυ­ξε τον πό­λε­μο στη Σα­ου­δι­κή Αρα­βία» (!) και θα αντι­με­τω­πι­στεί αντί­στοι­χα. Για να το κάνει ακόμα πιο σαφές, συ­μπλή­ρω­σε πως «υπάρ­χουν αυτοί που θα στα­μα­τή­σουν τη Χεζ­μπο­λά και θα την υπο­χρε­ώ­σουν να επι­στρέ­ψει στις σπη­λιές του νό­τιου Λι­βά­νου».
Η αλα­ζο­νεία του Μπιν Σαλ­μάν προει­δο­ποιεί ότι δεν θα μεί­νει στα λόγια, και τα σε­νά­ρια είναι πολλά: η σα­ου­δα­ρα­βι­κή κυ­βέρ­νη­ση μπο­ρεί να ετοι­μά­ζει μια «εσω­τε­ρι­κή» κρίση, ανα­ζη­τώ­ντας κά­ποιον σου­νί­τη φι­λό­δο­ξο πο­λι­τι­κό να απο­φα­σί­σει ότι ήρθε η ώρα του να κάνει κα­ριέ­ρα ως το νέο τσι­ρά­κι των Σα­ούντ. Μπο­ρεί επί­σης να ανα­λά­βει το ίδιο το Ισ­ρα­ήλ να κάνει τη βρό­μι­κη δου­λειά, αφού οι Σα­ούντ θα έχουν προ­κα­λέ­σει ένα κλίμα «απο­μό­νω­σης» και στιγ­μα­τι­σμού της Χεζ­μπο­λά και της λι­βα­νέ­ζι­κης κυ­βέρ­νη­σης.
Επι­θε­τι­κό­τη­τα
Τα επι­θε­τι­κά σχέ­δια ενά­ντια στο Λί­βα­νο, έρ­χο­νται σε συ­νέ­χεια άλλων επι­θε­τι­κών κι­νή­σε­ων της Σα­ου­δι­κής Αρα­βί­ας. Στην Υε­μέ­νη, έχει εξα­πο­λύ­σει ένα βάρ­βα­ρο πό­λε­μο με τα­κτι­κές «κα­μέ­νης γης» που έχει προ­κα­λέ­σει μια ανεί­πω­τη αν­θρω­πι­στι­κή κα­τα­στρο­φή, προ­κει­μέ­νου να αντι­με­τω­πί­σει τους αντάρ­τες Χούθι και να επα­να­φέ­ρει στην εξου­σία τον έκ­πτω­το πρό­ε­δρο Χάντι, που βρί­σκε­ται στο Ριάντ.
Το Κατάρ πα­ρα­μέ­νει σε κα­θε­στώς απο­μό­νω­σης και ασφυ­κτι­κών κυ­ρώ­σε­ων, όσο αρ­νεί­ται να απο­δε­χτεί το τα­πει­νω­τι­κό τε­λε­σί­γρα­φο που του επέ­δω­σαν οι Σα­ούντ, για να πει­θαρ­χή­σει από­λυ­τα στην «γραμ­μή» του Ριάντ (όσον αφορά τις σχέ­σεις με το Ιράν, τη Χαμάς, τους Αδελ­φούς Μου­σουλ­μά­νους, διά­φο­ρες τζι­χα­ντι­στι­κές ορ­γα­νώ­σεις, αλλά και κάθε φωνή αμ­φι­σβή­τη­σης -με το αί­τη­μα να φι­μω­θεί το Αλ Τζα­ζί­ρα).
Στο Μπα­χρέιν το σου­νι­τι­κό κα­θε­στώς πα­ρα­μέ­νει στη θέση του ύστε­ρα από τη στρα­τιω­τι­κή επέμ­βα­ση-ει­σβο­λή της Σα­ου­δι­κής Αρα­βί­ας, ενά­ντια στη σι­ι­τι­κή εξέ­γερ­ση.
Ο Μπιν Σαλ­μάν καλεί τον ένα Άραβα ηγέτη μετά τον άλλο στο Ριάντ για να «πάρει εντο­λές». Μετά τον Χα­ρί­ρι, σειρά πήρε ο Μαχ­μούντ Αμπάς, για να πιε­στεί να αφή­σει στην άκρη τη δια­πραγ­μά­τευ­ση με τη Χαμάς (η οποία έχει κολ­λή­σει στην απο­λύ­τως σωστή άρ­νη­ση της ορ­γά­νω­σης να δια­λύ­σει το ένο­πλο τμήμα της) και να ρίξει όλο του το βάρος στην υπο­στή­ρι­ξη της «ει­ρη­νευ­τι­κής δια­δι­κα­σί­ας» που ετοι­μά­ζουν Τραμπ και Νε­τα­νιά­χου.
Η αύ­ξη­ση της ιρα­νι­κής επιρ­ρο­ής έχει φέρει ακόμα πιο κοντά τους Σα­ούντ με το κρά­τος του Ισ­ρα­ήλ, που δεί­χνουν να συ­ντο­νί­ζο­νται πλέον από­λυ­τα. Σε αυτό το μίγμα προ­στί­θε­ται η προ­ε­δρία Τραμπ ως ευ­νοϊ­κή συ­γκυ­ρία για να ξε­δι­πλω­θεί το σα­ου­δα­ρα­βι­κό σχέ­διο. Ο Μπά­ρακ Ομπά­μα είχε κλη­θεί να δια­χει­ρι­στεί τις κα­τα­στρο­φι­κές συ­νέ­πειες που είχε για τον αμε­ρι­κα­νι­κό ιμπε­ρια­λι­σμό η «κα­ου­μπόι­κη» εξω­τε­ρι­κή πο­λι­τι­κή του Μπους, και το έπρα­ξε κά­νο­ντας πράξη το δόγμα του δια­βό­η­του Κί­σιν­γκερ «οι ΗΠΑ δεν έχουν ούτε μό­νι­μους φί­λους, ούτε μό­νι­μους εχθρούς, έχουν μόνο συμ­φέ­ρο­ντα». Αυτή η προ­σέγ­γι­ση, που είχε ως συ­νέ­πεια π.χ. την σχε­τι­κή εξο­μά­λυν­ση των σχέ­σε­ων με το Ιράν προς όφε­λος μιας πιο μα­κρο­πρό­θε­σμης δια­σφά­λι­σης της ιμπε­ρια­λι­στι­κής στα­θε­ρό­τη­τας, προ­κά­λε­σε «κα­βγα­δά­κια» στο πα­ρελ­θόν και με το Ισ­ρα­ήλ και με τη Σα­ου­δι­κή Αρα­βία. Η πο­λι­τι­κή Τραμπ -που ιε­ραρ­χεί τον «ισλα­μι­κό εξ­τρε­μι­σμό» και το Ιράν ως από­λυ­τη απει­λή και που πρι­μο­δο­τεί ανοι­χτά το κρά­τος του Ισ­ρα­ήλ- λει­τουρ­γεί «απε­λευ­θε­ρω­τι­κά» για τις πρω­το­βου­λί­ες που παίρ­νει ο Μπιν Σαλ­μάν, τις οποί­ες σπεύ­δει διαρ­κώς να στη­ρί­ζει έν­θερ­μα και δη­μό­σια ο Τραμπ.
Αντί­στα­ση
Όμως πέρα από το ευ­νοϊ­κό κλίμα στην Ουά­σινγ­κτον, το γε­νι­κό­τε­ρο πε­ρι­βάλ­λον δεν δεί­χνει ιδιαί­τε­ρα ευ­νοϊ­κό για τις σα­ου­δα­ρα­βι­κές φι­λο­δο­ξί­ες. Το Ιράκ έχει χαθεί. Στον πό­λε­μο στη Συρία, το Ιράν ενί­σχυ­σε το ρόλο του κα­τα­κό­ρυ­φα, ενώ στις γραμ­μές των αντι­κα­θε­στω­τι­κών επι­κρά­τη­σαν φο­ντα­με­ντα­λι­στι­κές δυ­νά­μεις που κι­νού­νται ανε­ξέ­λεγ­κτα από το Ριάντ. Στην Υε­μέ­νη, παρ’ όλη την κα­τα­στρο­φή, οι Χούθι όχι μόνο αντέ­χουν, αλλά απέ­δει­ξαν πως έχουν την ικα­νό­τη­τα να με­τα­φέ­ρουν -έστω στιγ­μιαία- τον πό­λε­μο και μέσα σε σα­ου­δα­ρα­βι­κό έδα­φος. Την ίδια ώρα η συ­ντρι­πτι­κή πλειο­ψη­φία του πλη­θυ­σμού της Υε­μέ­νης στέ­κε­ται απο­φα­σι­στι­κά ενά­ντια στην ξένη, βάρ­βα­ρη επέμ­βα­ση. Το Κατάρ, μετά από μήνες κυ­ρώ­σε­ων, όχι μόνο δεν «γο­νά­τι­σε», αλλά κα­τέ­λη­ξε να έρθει εκ των πραγ­μά­των πιο κοντά με το Ιράν και την Τουρ­κία. Στο Λί­βα­νο, η ωμή εξω­τε­ρι­κή πα­ρέμ­βα­ση έχει προ­κα­λέ­σει ένα κύμα «εθνι­κής ενό­τη­τας» χωρίς προη­γού­με­νο. Όλα τα πο­λι­τι­κά κόμ­μα­τα, από τη Χεζ­μπο­λά ως το κόμμα του ίδιου του Χα­ρί­ρι, στέ­κο­νται ενω­μέ­να γύρω από το αί­τη­μα «να επι­στρέ­ψει ο Χα­ρί­ρι στο Λί­βα­νο». Η στάση αντα­να­κλά και τις δια­θέ­σεις της λι­βα­νέ­ζι­κης κοι­νω­νί­ας, που αντι­με­τω­πί­ζει το πε­ρι­στα­τι­κό ως «πα­ρέμ­βα­ση των Σα­ούντ». Βέ­βαια, σύμ­φω­να με τα ρε­πορ­τάζ, στο «αρα­βι­κό πε­ζο­δρό­μιο», ο Χα­ρί­ρι πα­ρα­μέ­νει αντι­πα­θής και θε­ω­ρεί­ται θλι­βε­ρή προ­σω­πι­κό­τη­τα. Το κύμα που απαι­τεί την επι­στρο­φή του, απο­τε­λεί πε­ρισ­σό­τε­ρο απά­ντη­ση στους Σα­ούντ και αγα­νά­κτη­ση για την διαρ­κή με­τα­τρο­πή του Λι­βά­νου σε πεδίο αντα­γω­νι­σμών ξένων δυ­νά­με­ων.
Εσω­τε­ρι­κό μέ­τω­πο
Μια απο­τυ­χία στο «τζο­γά­ρι­σμα» που γί­νε­ται στην εξω­τε­ρι­κή πο­λι­τι­κή, μπο­ρεί να έχει ως τί­μη­μα την εσω­τε­ρι­κή απο­στα­θε­ρο­ποί­η­ση. Το μίγμα «ρευ­στό­τη­τα-πε­λα­τεια­κές σχέ­σεις-κα­τα­στο­λή» δια­σφά­λι­ζε την στα­θε­ρό­τη­τα στο Βα­σί­λειο των Σα­ούντ για δε­κα­ε­τί­ες, με κο­ρυ­φαίο δείγ­μα την «εξα­γο­ρά» της κοι­νω­νι­κής ει­ρή­νης το 2011 (που διευ­κό­λυ­νε την άγρια κα­τα­στο­λή σε μα­χη­τι­κές -κυ­ρί­ως σι­ι­τι­κές- μειο­ψη­φί­ες). Με την πτώση των τιμών του πε­τρε­λαί­ου και τον αντί­κτυ­πο της οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης στη Σα­ου­δι­κή Αρα­βία, αυτά τα πε­ρι­θώ­ρια ελιγ­μών έχουν μειω­θεί.
Το «Όραμα 2030» απο­τε­λεί την απά­ντη­ση του Μπιν Σαλ­μάν στην οι­κο­νο­μι­κή κρίση. Αυτό έγινε διά­ση­μο κυ­ρί­ως χάρη στο σχέ­διο μιας φου­του­ρι­στι­κής πόλης βγαλ­μέ­νης από ται­νία επι­στη­μο­νι­κής φα­ντα­σί­ας. Πε­ρι­λαμ­βά­νει και άλλα πράγ­μα­τα, όπως η ιδιω­τι­κο­ποί­η­ση τμή­μα­τος της κρα­τι­κής πε­τρε­λαϊ­κής Aramco και η προ­σπά­θεια «απε­ξάρ­τη­σης» από το πε­τρέ­λαιο. Πρό­κει­ται για σχέ­δια επί χάρ­του που ίσως απο­δει­χθούν δύ­σκο­λα στην υλο­ποί­η­ση και τα οφέλη τους είναι αμ­φι­λε­γό­με­να.
Αυτή η αλ­λα­γή πο­ρεί­ας θα προ­κα­λέ­σει ανα­τα­ρά­ξεις, και γι’ αυτό ο Μπιν Σαλ­μάν οχυ­ρώ­νει τη θέση του. Πάνω απ’ όλα είναι η οι­κο­γέ­νεια -ακό­μα και στις διώ­ξεις. Του­λά­χι­στον 11 πρί­γκι­πες συ­νε­λή­φθη­σαν. Είναι μικρό δείγ­μα, αν σκε­φτεί κα­νείς ότι οι Σα­ούντ έχουν στις τά­ξεις τους 15.000 πε­ρί­που πα­ρά­σι­τα, αλλά οι συλ­λη­φθέ­ντες ανή­κουν στην «αφρό­κρε­μα» της βα­σι­λι­κής οι­κο­γέ­νειας. Ακο­λού­θη­σε η κυ­βέρ­νη­ση, με του­λά­χι­στον 38 πρώην και νυν υπουρ­γούς να φυ­λα­κί­ζο­νται, με πολ­λούς από αυ­τούς να έχουν σχέση με την οι­κο­νο­μία και την Aramco. Συ­νε­λή­φθη­σαν επί­σης στρα­τιω­τι­κοί, ανά­με­σα στους οποί­ους ο ανώ­τα­τος διοι­κη­τής του Βα­σι­λι­κού Ναυ­τι­κού αλλά και ο Μι­τάμπ Μπιν Αμπ­ντά­λα, γιος του πρώην βα­σι­λιά, ηγε­τι­κό μέλος της οι­κο­γέ­νειας των Σα­ούντ και επι­κε­φα­λής της Εθνο­φρου­ράς, δη­λα­δή της «ελίτ» των ενό­πλων δυ­νά­με­ων και του μόνου σώ­μα­τος που είχε μεί­νει εκτός ελέγ­χου του Μπιν Σαλ­μάν. Θύ­μα­τα έπε­σαν και πολ­λοί «σκλη­ρο­πυ­ρη­νι­κοί» κλη­ρι­κοί, σε συ­νέ­χεια της πο­λι­τι­κής του Σαλ­μάν να «βάλει χέρι» στα όρια της θρη­σκευ­τι­κής εξου­σί­ας (πε­ριο­ρι­σμός των εξου­σιών της θρη­σκευ­τι­κής αστυ­νο­μί­ας, δειλά μέτρα αυ­το­νό­η­του «εκ­μο­ντερ­νι­σμού» που πα­ρου­σιά­ζο­νται ως τάχα ρι­ζο­σπα­στι­κές τομές από τα δυ­τι­κά ΜΜΕ κ.λπ.). Τέλος, στη φυ­λα­κή βρέ­θη­καν και ισχυ­ροί της οι­κο­νο­μί­ας, όπως οι ιδιο­κτή­τες των ξε­νό­γλωσ­σων σα­ου­δα­ρα­βι­κών μι­ντια­κών δι­κτύ­ων.
Βρα­χυ­πρό­θε­σμα, ο Μπιν Σαλ­μάν οχυ­ρώ­νει την εξου­σία του απέ­να­ντι σε κάθε επί­δο­ξο αντα­γω­νι­στή. Αλλά κά­νο­ντάς το, ανοί­γει μέ­τω­πα που μπο­ρεί να προ­κα­λέ­σουν με­γά­λες κρί­σεις στο μέλ­λον. Δια­λύ­ει την πα­ρά­δο­ση «συ­νεν­νό­η­σης και μοι­ρα­σιάς» που κρα­τού­σε ενω­μέ­νες τις 6 οι­κο­γέ­νειες που απαρ­τί­ζουν τη με­γά­λη φα­μί­λια των Σα­ούντ. Απο­ξε­νώ­νει τμή­μα­τα της κρα­τι­κής και της οι­κο­νο­μι­κής εξου­σί­ας. Βάζει τέλος στον άβολο «γάμο συμ­φέ­ρο­ντος» ανά­με­σα στη βα­σι­λι­κή οι­κο­γέ­νεια και τους ουα­χα­μπί­τες κλη­ρι­κούς -με ένα επι­θε­τι­κό τρόπο που μπο­ρεί να προ­κα­λέ­σει σο­βα­ρές ρή­ξεις.
Προ­ο­πτι­κές
Όλα αυτά κυο­φο­ρούν εσω­τε­ρι­κές συ­γκρού­σεις. Και η αστά­θεια στην κο­ρυ­φή της κοι­νω­νί­ας μπο­ρεί να λει­τουρ­γή­σει κα­τα­λυ­τι­κά για να εκ­φρα­στεί πιο εύ­κο­λα η δυ­σα­ρέ­σκεια στη βάση της. Και για πρώτη φορά εδώ και πολλά χρό­νια, στην κοι­νω­νία της Σα­ου­δι­κής Αρα­βί­ας υπάρ­χει έντο­νη δυ­σα­ρέ­σκεια.
Η αγο­ρα­στι­κή δύ­να­μη βρί­σκε­ται στην χει­ρό­τε­ρη θέση εδώ και δε­κα­ε­τί­ες -και χει­ρο­τε­ρεύ­ει. Οι μι­κρο­με­σαί­ες επι­χει­ρή­σεις δυ­σκο­λεύ­ο­νται να τα βγά­λουν πέρα, ενώ μέτρα όπως η ει­σα­γω­γή ΦΠΑ, για πρώτη φορά στην ιστο­ρία, και ένα σχέ­διο για «χα­ρά­τσι» στα 7 εκα­τομ­μύ­ρια με­τα­νά­στες ερ­γά­τες και τις οι­κο­γέ­νειές τους (προ­κει­μέ­νου να ανα­νε­ώ­νουν τη πα­ρου­σία τους στη χώρα) πε­ρισ­σό­τε­ρα προ­βλή­μα­τα δη­μιουρ­γεί παρά έσοδα στα κρα­τι­κά τα­μεία.
Αυτά αντα­να­κλού­νται στις λαϊ­κές δια­θέ­σεις. Το «Όραμα 2030» είναι βαθιά αντι­δη­μο­φι­λές και θε­ω­ρεί­ται «εκτός πραγ­μα­τι­κό­τη­τας» από τα λαϊκά στρώ­μα­τα. Η αντί­λη­ψη πως «η κυ­βέρ­νη­ση φρο­ντί­ζει για μας» υπο­χω­ρεί, και αυτό αλ­λά­ζει τις δια­θέ­σεις και απέ­να­ντι στην εξω­τε­ρι­κή πο­λι­τι­κή. Η αγορά όπλων αντί 350 δισ. δολ. από τις ΗΠΑ, ή ο πα­κτω­λός χρη­μά­των στην Αί­γυ­πτο του Σίσι για να στα­θε­ρο­ποι­η­θεί η αντε­πα­νά­στα­ση εκεί, αντι­με­τω­πί­ζο­νται όλο και πε­ρισ­σό­τε­ρο ως προ­κλή­σεις. Αν μετά το 2011, το σα­ου­δα­ρα­βι­κό χρήμα στή­ρι­ξε την αντε­πα­νά­στα­ση και στο εσω­τε­ρι­κό αλλά και σε όλο τον αρα­βι­κό κόσμο, τώρα η κα­τά­στα­ση αντι­στρέ­φε­ται και το οι­κο­νο­μι­κό τί­μη­μα που πλη­ρώ­νουν οι Σα­ούντ μπο­ρεί να με­τα­τρα­πεί σε πο­λι­τι­κό.
Ένα ανυ­πό­γρα­φο άρθρο στο «Middle East Eye», γραμ­μέ­νο όχι από μαρ­ξι­στή ή αντι­κα­θε­στω­τι­κό, αλλά από τη σκο­πιά της «φι­λι­κής προει­δο­ποί­η­σης» προς τους Σα­ούντ, έχει τον προ­κλη­τι­κό τίτλο «Ο ερ­χό­με­νος εμ­φύ­λιος πό­λε­μος» και ρι­σκά­ρει μια πρό­βλε­ψη:
«Για την σα­ου­δα­ρα­βι­κή κοι­νω­νία κάτι τέ­τοιο (σ.σ.: η διά­ψευ­ση των πα­λιών προσ­δο­κιών και η ανα­τρο­πή της πα­λιάς οι­κο­νο­μι­κής κα­νο­νι­κό­τη­τας) μπο­ρεί να ση­μαί­νει μόνο ένα πράγ­μα: επα­νά­στα­ση… Θα χρεια­στεί να κα­τέ­βουν μόνο με­ρι­κές χι­λιά­δες στους δρό­μους και να απα­ντή­σουν επι­θε­τι­κά οι δυ­νά­μεις κα­τα­στο­λής για να ξε­φύ­γουν τα πράγ­μα­τα προς αυτό που μπο­ρού­με να πε­ρι­γρά­ψου­με ως τις αρ­χι­κές φά­σεις ενός εμ­φυ­λί­ου πο­λέ­μου».
Προς το παρόν, η Αρι­στε­ρά διε­θνώς έχει να στα­θεί απέ­να­ντι στην πε­ρι­φε­ρεια­κή επι­θε­τι­κό­τη­τα των Σα­ούντ -στο Λί­βα­νο, στην Υε­μέ­νη, την Πα­λαι­στί­νη. Το να μα­ταιω­θούν τα σχέ­διά τους θα είναι σω­τή­ριο για τους ερ­γά­τες σε όλη την πε­ριο­χή, αλλά θα οξύ­νει και την κρίση στο εσω­τε­ρι­κό. Κα­νείς δεν μπο­ρεί να προ­βλέ­ψει αν και πώς θα ξε­σπά­σει αυτή. Ούτε μπο­ρεί να ξέρει κα­νείς τη μορφή που θα πάρει. Αλλά όπως και να έχει, κάθε κρίση στο «κά­στρο της αντε­πα­νά­στα­σης» είναι καλό νέο για όλο τον αρα­βι­κό κόσμο, και τις προ­ο­πτι­κές μιας «ρε­βάνς» για την ήττα του 2011-13.
*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από “Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά”, φ.396 (22/112017)