Τους τελευταίους μήνες η ρωσική Gazprom έχει μειώσει τις παραδόσεις φυσικού αερίου στην Ευρώπη κατά το ήμισυ, καλύπτοντας το 17% των αναγκών. Μέχρι στιγμής η Ευρώπη αναπληρώνει αυτό το κενό, “κυνηγώντας” φορτία υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Οι παραδόσεις LNG στην Ευρώπη έχουν διπλασιαστεί σε σύγκριση με την περσινή χρονιά, φτάνοντας τα 24 δισ. κυβικά πόδια ημερησίως στις αρχές Φεβρουαρίου, ποσότητα που αποτελεί άνω του 40% της προσφοράς, με το μεγαλύτερο μέρος να προέρχεται από τις ΗΠΑ.
Χωρίς το αμερικανικό LNG οι Ευρωπαίοι θα “πάγωναν” εν μέσω σημαντικών ενεργειακών ελλείψεων που πρόσφατα εκτόξευσαν την τιμή του φυσικού αερίου στα 30 δολάρια ανά mmBtu, έξι φορές πάνω από την τιμή στις ΗΠΑ και με το ενεργειακό ισοδύναμο πετρελαίου στα 180 δολάρια το βαρέλι. Αποτέλεσμα: εργοστασιακές μονάδες έχουν κλείσει και εργαζόμενοι έχουν απολυθεί.
“Η Ρωσία παραμένει αδρανής μπροστά στον πανικό που έχει κυριεύσει την αγορά”, παρατηρεί ο αναλυτής της CSIS Νίκος Τσάφος. “Καθόλου παράξενο, αφού η Ρωσία δημιούργησε την κρίση”.
Πόσο χειρότερα μπορούν να γίνουν τα πράγματα εάν ξεσπάσει πόλεμος στην Ουκρανία; Οι αναλυτές εκτιμούν πως η Ευρώπη θα μπορούσε να αντέξει το “πάγωμα” των αγωγών που μεταφέρουν ρωσικό αέριο διασχίζοντας την ουκρανική επικράτεια. Η Ουκρανία υπήρξε στο παρελθόν η κύρια οδός διέλευσης του ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη, αλλά από το 1998 οι ποσότητες αυτές έχουν μειωθεί κατά 70%, αφού διοχετεύονται μέσω νέων αγωγών, όπως ο Blue Stream και ο Turk Stream. Ο αγωγός Nord Stream2, ο οποίος παρακάμπτει την Ουκρανία για να μεταφέρει φυσικό αέριο στη Γερμανία, έχει ολοκληρωθεί αλλά δεν έχει τεθεί ακόμη σε λειτουργία.
Ο Πούτιν είναι απίθανο να κόψει εντελώς την παροχή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη (αφού πρόκειται για ιδιαίτερα επικερδή δραστηριότητα), και από την άλλη οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα ήταν ανόητοι να μπλοκάρουν τις προμήθειες από τη Ρωσία, αφού ακόμη και αν όλα τα φορτία LNG ανά την υφήλιο ανακατευθύνονταν με προορισμό τα λιμάνια της Ευρώπης, δεν υπάρχει επαρκής δυνατότητα επαναεριοποίησής του.
Αυτό σημαίνει ότι η Ευρώπη πρέπει να επιστρατεύσει όλες τις επιλογές: από παλιές μονάδες άνθρακα και πυρηνικά εργοστάσια μέχρι τα αδρανοποιημένα κοιτάσματα φυσικού αερίου, όπως στο Γκρόνινγκεν της Ολλανδίας.
Ποιος κερδίζει από την –αναγκαστική– αθρόα μεταφορά LNG στην Ευρώπη; Τα spot φορτία. Τα περισσότερα φορτία LNG πωλούνται με προθεσμιακά συμβόλαια και προορίζονται για συγκεκριμένους σταθμούς παραγωγής ενέργειας. Οι εμπορικοί οίκοι, όμως, αγοράζουν καιροσκοπικά: η Glencore έχει συμβόλαιο διάρκειας 13 ετών με τη Cheniere Energy, τον μεγαλύτερο παραγωγό LNG στις ΗΠΑ, για προμήθεια 800.000 τόνων ετησίως, ενώ η ανταγωνίστρια εταιρεία Trafigura έχει προχωρήσει σε κοινοπραξία με τη Freeport LNG. Την περίοδο αυτή, ωστόσο, οι traders μπορούν να αποκομίσουν κέρδη ύψους 60 εκατ. δολαρίων πουλώντας ένα –και μόνο– άμεσης παράδοσης φορτίο αερίου στην Ευρώπη και εκμεταλλευόμενοι το arbitrage μεταξύ του αερίου των 4 δολαρίων/mmBtu στην ακτή του Κόλπου των ΗΠΑ και του αερίου των 30 δολαρίων στην Ευρώπη.
Οπωσδήποτε η Cheniere –ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός LNG παγκοσμίως– εισπράττει τεράστια ποσά σε μετρητά –προβλέπει EBITDA ύψους 6,3 δισ. δολαρίων για το 2022–, αλλά το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων της είναι “κλειδωμένο” με προθεσμιακά συμβόλαια. Μόλις περίπου το 10% της παραγωγής της διατίθεται για αγορές άμεσης παράδοσης.
Η Cheniere, η οποία την τελευταία 10ετία έχει επενδύσει 40 δισ. δολάρια στις εγκαταστάσεις υγροποίησης στην ακτή του Κόλπου, ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα την ολοκλήρωση –από την Bechtel– της έκτης εξαγωγικής εγκατάστασης στο Sabine Pass της Λουιζιάνα, δύο μήνες νωρίτερα από ό,τι πρόβλεπε το χρονοδιάγραμμα και εντός του προϋπολογισμού των 2,5 δισ. δολαρίων.
Η Cheniere οδηγεί τις νέες αμερικανικές εταιρείες LNG από μηδενικές εξαγωγές –πριν από έξι χρόνια– σε εξαγωγές 11 δισ. κυβικών ποδών ημερησίως στο 2022. Η πανδημία επιβραδύνει τον ρυθμό αυτής της έκρηξης, αφού σύμφωνα με τη συμβουλευτική εταιρεία Enverus η παραγωγή θα αυξηθεί μόλις κατά 1 δισ. κυβικά πόδια έως το 2024. Αυτό σημαίνει λιγότερο “αέριο ελευθερίας” προς την Ευρώπη, αλλά περισσότερο για εγχώρια κατανάλωση, εξασφαλίζοντας ότι για πολλά χρόνια ακόμη οι Αμερικανοί δεν θα ανησυχούν μην ακριβύνει το φυσικό αέριο.
*Οι απόψεις του κειμένου εκφράζουν τον υπογράφοντα
