“Ένα Brexit για το PSOE”. Με αυτό τον τρόπο υποδέχτηκε η Ισπανική εφημερίδα El Pais την επιστροφή του Pedro Sanchez στην ηγεσία του Ισπανικού Σοσιαλιστικού Κόμματος. Για μια εφημερίδα που πάντοτε διεκδίκησε τον ρόλο της πραγματικής συνείδησης της ισπανικής κεντροαριστεράς αλλά και τη δημοσιογραφική έκφραση του αιτήματος μιας εκσυγχρονισμένης Ισπανίας στη βάση του θεσμικού συμβιβασμού του 1978, ο τίτλος αυτός είναι ιδιαίτερα σκληρός. Ιδίως εάν αναλογιστούμε ότι ο Sanchez δεν είναι ακριβώς ένας Ισπανός Jeremy Corbyn. Σε αντίθεση με τον βουλευτή του Islington North που ήταν ένας παραδοσιακός ένοικος των “πίσω εδράνων” του βρετανικού Εργατικού Κόμματος, ο Sanchez αποτελεί γέννημα θρέμμα του Σοσιαλιστικού Κόμματος (PSOE) και του μηχανισμού του, μέσα στον οποίο διαμορφώθηκε πολιτικά και αναρριχήθηκε. Οι βασικές ορίζουσες του ευρωπαϊσμού, του ατλαντισμού και της ήπιας αναδιανομής με φιλελεύθερη δεσπόζουσα που αποτελούν την ορθοδοξία των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών είναι και δικές του πολιτικές κατευθύνσεις.
Ωστόσο στη δύσκολη ισπανική συγκυρία, με τα οικονομικά προβλήματα οξυμένα και ορατό το ενδεχόμενο υπαγωγής σε ακόμη πιο έντονη επιτήρηση από ευρωπαϊκούς θεσμούς, με την αδυναμία να διαμορφωθεί ισχυρός πόλος διακυβέρνησης, αλλά και την όξυνση των αυτονομιστικών τάσεων) (βλ. την πρόθεση της αυτονομιστικής κυβέρνησης της Καταλονίας να προχωρήσει σε μονομερές δημοψήφισμα με το ερώτημα της ανεξαρτησίας), φαίνεται πώς και οι μικρές παρεκκλίσεις μετράνε.
Σε αυτό το τοπίο η συνέχιση των πολιτικών που αποτρέπουν τις κυρώσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και η επίδειξη θεσμικής συνοχής έναντι της απειλής από τους αυτονομιστές απαιτούν ουσιαστικά μια παραλλαγή κυβέρνησης “εθνικής ενότητας”.
Μόνο που ο Sanchez δεν δείχνει διατεθειμένος να ακολουθήσει πλήρως μια τέτοια γραμμή. Άλλωστε, είχε παραιτηθεί από την ηγεσία του PSOE αλλά και το βουλευτικό αξίωμα, αρνούμενος να συναινέσει στην γραμμή των “βαρώνων” του κόμματος για αποχή στην ψηφοφορία παροχής εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση μειοψηφίας του Mariano Rajoy να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης – ενώ και τώρα στήριξε την καμπάνια για την επανεκλογή του σε μια άρνηση των πολιτικών λιτότητας των προκατόχων του. Επιπλέον, η έμφασή του στην ανάγκη συνταγματικής μεταρρύθμισης που θα απέδιδε περισσότερο ομοσπονδιακά χαρακτηριστικά στο ισπανικό κράτος ή οι αναφορές του στην πολυεθνικότητα της Ισπανίας θεωρείται ότι ενισχύουν τις αυτονομιστικές τάσεις.
Ως προς τις πολιτικές συμμαχίες, ο Sanchez απομακρύνεται από τη λογική της συναίνεσης με το Λαϊκό Κόμμα του Rajoy και κλίνει υπέρ μιας ορισμένης συμπόρευσης με το κίνημα Podemos. Το πρότυπό του θα ήταν μια συμμαχία ανάλογη με αυτήν της γειτονικής Πορτογαλίας, όπου οι Σοσιαλιστές κυβερνούν με τη στήριξη των Κομμουνιστών και του Bloco της Αριστεράς αποφεύγοντας τα ακραία μέτρα λιτότητας – με αποτέλεσμα όχι μόνο να υπάρχει πολιτική σταθεροποίηση αλλά και οικονομική ανάπτυξη.
Αυτή βέβαια η κατεύθυνση έρχεται σε σύγκρουση με την πολιτική της εσωκομματικής αντιπάλου του Sanchez και εκλεκτής του κομματικού μηχανισμού Susana Díaz, προέδρου της αυτόνομης περιφέρειας της Ανδαλουσίας, παραδοσιακού προπυργίου των Σοσιαλιστών, η οποία αντιμετωπίζει το Podemos ως βασικό αντίπαλο (άλλωστε το αντιμετωπίζει και ως αντιπολίτευση σε τοπικό επίπεδο).
Τέλος, ο τρόπος με τον οποίο θέλει ο Sanchez να λειτουργεί το PSOΕ, με έμφαση στις λειτουργίες βάσης, σαν αυτές που τον ανέδειξαν, επίσης προκαλεί μια ορισμένη ανησυχία στους εσωκομματικούς “βαρώνους”.
Στις επόμενες μέρες η γραμμή του Sanchez θα δοκιμαστεί. Αφορμή θα δώσει η κατατεθειμένη από το Podemos πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης Rajoy, που θα συζητηθεί στις 13 και 14 Ιουνίου στο ισπανικό κοινοβούλιο. Το κίνημα του οποίου ηγείται ο Pablo Iglesias έχει επενδύσει πολιτικά στην πόλωση απέναντι στην κυβέρνηση Rajoy και θεωρεί ότι με την εκλογή Sanchez η σημασία της πολιτικής του πρωτοβουλίας ενισχύεται. Σε αυτό το πλαίσιο οι Podemos θα προσπαθήσουν να πιέσουν τον Sanchez να δεσμευτεί σε περισσότερο αντιπολιτευτική κατεύθυνση.
Στο ίδιο το Σοσιαλιστικό κόμμα η σχετική συζήτηση είναι ανοιχτή, με πιθανότερη τελική επιλογή την αποχή, ώστε να δοθεί το μήνυμα ότι όντως η κυβέρνηση Rajoy είναι άξια μομφής και δυσπιστίας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο Iglesias μπορεί να ηγηθεί της χώρας. Άλλωστε, ο Sanchez θέλει πρώτα να κατοχυρώσει πλήρως και τη δική του ηγεσία στο Σοσιαλιστικό Κόμμα, περνώντας τη δική του πλατφόρμα στο επερχόμενο 39ο Συνέδριο του PSOE στις 16-18 Ιουνίου.
Η περίπτωση Sanchez και ο τρόπος που αντιμετωπίστηκε αναδεικνύει δύο δυναμικές που στην Ισπανία διαπλέκονται. Από τη μια, την κρίση ταυτότητας που βιώνει η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία ανάμεσα στην πίεση της εκλογικής και κοινωνικής της βάσης για αριστερή στροφή και τις απαιτήσεις της διακυβέρνησης που σήμερα υποδεικνύουν επιμονή στις πολιτικές λιτότητας και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Από την άλλη, τη μακρόχρονη οικονομική, πολιτική και θεσμική κρίση που διαπερνά την Ισπανία ως κράτος, τις ωδίνες της μετάβασης σε μια νέα συνθήκη το περίγραμμα της οποίας παραμένει υπό διαπραγμάτευση. Η τρέχουσα αδυναμία σε ευρωπαϊκό επίπεδο να αναδειχθούν προωθητικές κατευθύνσεις, απλώς κάνει τα πράγματα δυσκολότερα προς όλες τις κατευθύνσεις.
*Πηγή: Capital.gr