Την αρχή έκανε ο Πάπας Φραγκίσκος τον Οκτώβριο όταν απέφυγε να παραχωρήσει ακρόαση στον επισκεπτόμενο τη Ρώμη υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικλ Πομπέο, προκειμένου να μη γίνει η Αγία Έδρα αντικείμενο εκμετάλλευσης στην εκστρατεία επανεκλογής του Ντόναλντ Τραμπ.
Τη σκυτάλη ανέλαβαν, ως φαίνεται, μετεκλογικά οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι των ΗΠΑ, καθώς ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ακύρωσε χθες την τελευταία ευρωπαϊκή περιοδεία του, η οποία είχε ανακοινωθεί μόλις την προηγουμένη.
Ο Μάικλ Πομπέο θα είχε συναντήσεις στις Βρυξέλλες με τον Γ.Γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ και την αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και υπουργό Εξωτερικών του Βελγίου Σοφί Βιλμές.
Εκ των υστέρων, ως λόγος ακύρωσης του ταξιδιού προβλήθηκε η ανάγκη προετοιμασίας της μεταβίβασης της εξουσίας στη Ουάσιγκτον, καθώς θα πρέπει να καθοριστεί ποιοι διπλωμάτες καριέρας θα διατηρήσουν ποιες αρμοδιότητες, μέχρις ότου ολοκληρωθεί η επικύρωση από την Γερουσία του διορισμού της νέας πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Εξωτερικών.
Ο πραγματικός λόγος, όμως, περισσότερο έχει να κάνει με τις ρητορικές βολές των Ευρωπαίων συμμάχων μετά την εισβολή οπαδών του Τραμπ την περασμένη Τετάρτη στο Καπιτώλιο. Αποκορύφωμα υπήρξε η δήλωση του υπουργού Εξωτερικών του Λουξεμβούργου Ζαν Άσελμπορν ότι ο Αμερικανός πρόεδρος είναι “ένας πολιτικός πυρομανής που θα πρέπει να αντιμετωπίσει την ποινική δικαιοσύνη”.
Γεγονός παραμένει ότι ο Πομπέο κάθε άλλο παρά κινούνταν το τελευταίο διάστημα ως κάποιος ο οποίος ετοιμάζεται να εγκαταλείψει τη θέση του σε λίγες μέρες. Για την ακρίβεια ξεδίπλωσε μια φρενίτιδα πρωτοβουλιών, που θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν (όπως έχει ήδη συμβεί με την αποχώρηση των ΗΠΑ από την διεθνή συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης) ως “πράξεις διπλωματικού βανδαλισμού”.
Μένοντας πιστός μέχρι τέλους στον Ντόναλντ Τραμπ, αλλά έχοντας προφανώς κατά νου το δικό του πολιτικό μέλλον, ο εκλεκτός της Χριστιανικής Δεξιάς και της πάμπλουτης οικογένειας Koch υπουργός Εξωτερικών κατάφερε στο φινάλε της θητείας του να κορυφώσει τις εντάσεις σε όλα σχεδόν τα ανοικτά μέτωπα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.
Οι ανακοινώσεις του με τις οποίες ο Πομπέο εμφάνισε το (σιιτικό) Ιράν ως την νέα βάση επιχειρήσεων της “νεκραναστημένης” Αλ Κάιντα, η επαναφορά της Κούβας στο καθεστώς του “κράτους-σπόνσορα της τρομοκρατίας”, o χαρακτηρισμός των ανταρτών Χούθι της Υεμένης ως τρομοκρατικής οργάνωσης (γεγονός που ασφαλώς θα παρεμποδίσει την προσπάθεια τερματισμού της ανθρωπιστικής κρίσης στη λιμοκτονούσα χώρα) υπήρξαν μερικές μόνο από τις επιλογές του των τελευταίων ημερών. Όμως εκεί όπου τα πράγματα έγιναν όντως επικίνδυνα ήταν στις σχέσεις με την Κίνα, καθώς, θίγοντας το δόγμα της “μίας Κίνας” που ακολουθούσε και η αμερικανική διπλωματία, ο Πομπέο ανακοίνωσε την άρση των αυτοπεριορισμών που ίσχυαν στις επαφές με την Ταϊβάν, ενώ ανακοινώθηκε και επίσκεψη στη νήσο της εκπροσώπου των ΗΠΑ στο Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, δηλ. κυβερνητικού στελέχους υπουργικού επιπέδου. (Η ακύρωση της επίσκεψης αυτής έμελλε να ανακοινωθεί παράλληλα με αυτήν της τελευταίας ευρωπαϊκής “εξόδου” του Πομπέο).
Σημειώνεται ότι το μόνο μέτωπο στο οποίο ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ απέφυγε να ρίξει λάδι στη φωτιά ήταν το κορεατικό, την εντολή του Βορειοκορεάτη ηγέτη Κιμ Γιονγκ Ουν για κλιμάκωση του προγράμματος παραγωγής πυρηνικών όπλων της χώρας του.
Αξίζει επίσης να υπογραμμισθεί το γεγονός ότι η ηγεσία των Δημοκρατικών δεν είχε κάτι να πει όλο αυτό το διάστημα για τις κινήσεις του Πομπέο.
Εντεύθεν του Ατλαντικού επικρατεί η αισιόδοξη άποψη ότι με την νέα κυβέρνηση Μπάιντεν οι διατλαντικές σχέσεις θα εξομαλυνθούν πολύ γρήγορα. Ίσως όμως οι διαφορές να πηγαίνουν πολύ πιο πέρα από τα καμώματα ενός υπό αποχώρηση υπουργού Εξωτερικών.
Το καταδεικνύει αυτό και η στάση της Γερμανίας, η οποία εν μέσω της αλλαγής φρουράς στη Ουάσιγκτον και αγνοώντας τις αμερικανικές ενστάσεις, μόλις έδωσε το “πράσινο φως” για την ολοκλήρωση του υποθαλάσσιου αγωγού ρωσικού φυσικού αερίου NordStream2. Ομοίως, η επενδυτική συμφωνία Ε.Ε.-Κίνας που ανακοινώθηκε στις 30 Δεκεμβρίου αποτελεί μήνυμα ότι οι “27” δεν βιάζονται να πέσουν στις αγκάλες της Ουάσιγκτον, δίχως εξισορροπητικές κινήσεις.
