Τα φαντάσματα πλανώνται πάνω από την Αττική ζητώντας δικαίωση

Τοποθέτηση στο ΠΕΣΥ Αττικής

Ένας μήνας και κάτι από την φονική πυρκαγιά. Οι νεκροί έφτασαν τους 97 και όσοι έζησαν, με τραύματα στο σώμα και στην ψυχή, περιφέρονται στην δηλητηριασμένη γηκοιτώντας την καταστροφή της ζωής και της περιουσίας τους.

Με καθυστέρηση στη σύγκληση του ΠΕΣΥ Αττικής, του αναβληθέντος, μετά και από αιτήματα παρατάξεων εξαιτίας του 3ημερου πένθους, παρά την από 7/8/2018 αίτηση μου για άμεση σύγκληση και λήψη απόφασης, γίνεται σήμερα συζήτηση- ενημέρωση, χωρίς, για πολλοστή φορά, να έχει σταλεί εισήγηση των αρμοδίων επί του σοβαρότατου αυτού θέματος. Μόλις κατά την έναρξη της συνεδρίασης έφερε η πλειοψηφία του ΠΕΣΥ  σχέδιο απόφασης, στο οποίο δεν υπάρχει ίχνος αυτοκριτικής και κριτικής και βεβαίως απόδοσης ευθυνών, εξ’ ου και η αποχή από την ψηφοφορία.

Η κυβέρνηση, με την αρχική συνέντευξη τύπου που όλοι έλεγαν πως έπραξαν τα πάντα σωστά- στο μέτρο του δυνατού, αναγκάζεται από την κατακραυγή να προβεί σε παραιτήσεις ( έγινε δεκτή η 2^η παραίτηση του Ν. Τόσκα) και μέτρα στήριξης, φτάνοντας , προκειμένου να ελαχιστοποιήσει τις αγωγές και να κατευνάσει τον κόσμο, στο ανήκουστο μέτρο του διορισμού στο δημόσιο, όπου όπως προβλέπει η σχετική Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου αυτοδίκαια με την αίτηση παραιτούνται από τυχόν οικονομικές απαιτήσεις, με εκ των υστέρων διευκρινίσεις στην απόφαση από την κα Γεροβασίλη που αναφέρει ότι η παραίτηση «αφορά αποκλειστικά και μόνο τυχόν αποδοχές που λαμβάνει ο αιτών – διοριζόμενος από σύνταξη. Μένει, βεβαίως, να το δούμε και να το ελέγξουμε.

Βγήκαν μέτρα, έγιναν εξαγγελίες, όμως αρκεί αυτό; Κυβέρνηση, Πολιτική Προστασία, Περιφέρεια, Δήμοι, Πυροσβεστική, αστυνομία είχαν ΕΥΘΥΝΗ.  Τι παραιτήσεις έγιναν και θα γίνουν, τι μέτρα θα παρθούν για να μην ξανασυμβεί και για να στηριχθούν οι οικογένειες και ο λαός μας;

Η αίσθηση που μένει από κείνη τη μέρα της 23^Ης Ιουλίου σε όλους και όλες μας είναι η αίσθηση του απόλυτου έρμαιου, η αίσθηση της ανυπαρξίας οποιασδήποτε μορφής κρατικής προστασίας, συντονισμού και πρόληψης. Είσαι ΜΟΝΟΣ απέναντι στην καταστροφή και τον θάνατο.

Κλιματική αλλαγή

Βιάστηκαν να δικαιολογηθούν μιλώντας για πρωτοφανείς ανέμους, για κλιματική αλλαγή, ξεχνώντας, όμως, να πουν ότι δεν έκαναν ΤΙΠΟΤΑ για να προετοιμαστούν και ναπροετοιμάσουν τον κόσμο, ειδικά σε περιοχές υψηλού κινδύνου. Γνωρίζουμε, πλέον, όλοι τις κλιματικές αλλαγές, καθώς τα αποτελέσματα είναι ορατά και με δραματικές επιπτώσεις. Αρκετές φορές στο ΠΕΣΥ πάρθηκαν αποφάσεις για συμμετοχή μας σε διεθνή forum, αποφάσεις που καταψηφίσαμε αναφέροντας ότι δεν προσφέρουν απολύτως τίποτε αν δεν συνοδεύονται από συγκεκριμένη πολιτικό σχεδιασμό, από συγκεκριμένες πολιτικές αντιμετώπισης αυτών των αλλαγών, από συγκεκριμένες πολιτικές πρόληψης, ενημέρωσης και συντονισμού, με ενίσχυση και στήριξη της πυροσβεστικής με επαρκές μόνιμο προσωπικό.                                         

Οι κυβερνώντες, όμως, συνεχίζουν να κωφεύουν, ακολουθώντας πολιτικές «ανάπτυξης», «τσιμεντοποίησης» και συρρίκνωσης του κράτους πρόνοιας και προστασίας.

Ενδεικτικό είναι ότι η χώρα μας το 2017 πλήρωσε για τις ανάγκες του ΝΑΤΟ 5 δις $, δηλ. το 2,36 του ΑΕΠ, όταν η δασική υπηρεσία -σε πλήρη απαξίωση- χρηματοδοτείται με 0,035% του ΑΕΠ και ο προϋπολογισμός του πυροσβεστικού σώματος τα μνημονιακά χρόνια μειώθηκε κατά 120 εκ. € , ενώ 4.000 οργανικές θέσεις του Πυροσβεστικού Σώματος καταργήθηκαν εξαιτίας των μνημονιακών νόμων και 500 πυροσβέστες παραχωρήθηκαν στη frapport (τη Γερμανική Εταιρεία που η κυβέρνηση της παραχώρησε τα αεροδρόμια της χώρας).

Συντονισμός- προετοιμασία

Υπάρχουν τεράστια λάθη και ευθύνες στην Γενική Γραμματεία πολιτικής Προστασίας, στο Πυροσβεστικό Σώμα, στην ΕΛΑΣ, στους Δήμους και στην Περιφέρεια. Ανεπαρκής συντονισμός, ελλιπής επικοινωνία, αναποτελεσματική συνεργασία των εμπλεκόμενων δυνάμεων της πολιτικής προστασίας της χώρας η οποία δεν κατόρθωσε από τη λήξη της προηγούμενης αντιπυρικής περιόδου μέχρι και την έναρξη της τρέχουσας να είναι στην πράξη και όχι επί ασκήσεως κατάλληλα και έγκαιρα προετοιμασμένη και να βρίσκεται πάντα ετοιμοπόλεμη και σε κατάσταση αυξημένης ετοιμότητας όταν οι περιστάσεις απαιτούν. Δεν υπήρξε η κατάλληλη προετοιμασία σύμφωνα με το σχέδιο «Ξενοκράτης» για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών και φυσικών καταστροφών, παρά την ενημέρωση , στις 22 Ιουλίου, προς τους δήμους ότι ο βαθμός επικινδυνότητας για πυρκαγιά ήταν στο τέσσερα λόγω των θυελλωδών ανέμων. Αρκεί να αναφέρουμε ότι, με βάση τα στοιχεία που δημοσιοποιούνται,  ενώ η φωτιά ξέσπασε στις 4.41 μ.μ. της 23ης Ιουλίου, το πρώτο πυροσβεστικό όχημα εμφανίζεται στις 5.34 μ.μ., δηλαδή πάνω από 50 λεπτά αργότερα. Αλλά, όλα αυτά μένει να τα εξετάσει και η δικαιοσύνη.

Σχέδιο οργανωμένης και προληπτικής απομάκρυνσης- Αυθαίρετη δόμηση

Τραγικό σημείο και εξίσου μελανό είναι το σχέδιο οργανωμένης και προληπτικής απομάκρυνσης και ο εγκλωβισμός, τελικά, των πολιτών στην φλεγόμενη περιοχή.

Σύμφωνα με τον Ν. 4249/2014 για την Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας στο άρθρο

 στ) αναφέρεται ότι :

Μεριμνά για την οργανωμένη απομάκρυνση των πολιτών από μία περιοχή για λόγους προστασίας της  ζωής ή της υγείας τους από εξελισσόμενη ή από επικείμενη καταστροφή. Η λήψη της απόφασης για την οργανωμένη απομάκρυνση των πολιτών αποτελεί ευθύνη των κατά τόπους Δημάρχων, οι οποίοι έχουν το συντονισμό του έργου πολιτικής προστασίας για την αντιμετώπιση της καταστροφής σε τοπικό επίπεδο. Όταν η εξελισσόμενη ή επικείμενη καταστροφή μπορεί να επηρεάσει πάνω από ένα δήμο, η απόφαση λαμβάνεται από τον αρμόδιο Περιφερειάρχη, ο οποίος μπορεί να εξουσιοδοτήσει σχετικώς τον οικείο Αντιπεριφερειάρχη.

Αναφέρεται ότι δεν δόθηκε από την Πυροσβεστική εντολή– και αυτό μένει να εξεταστεί- όμως οι πολίτες και εμείς, απλά αναρωτιόμαστε το αυτονόητο: Όταν καίγονται άνθρωποι περιμένεις εντολή; Δεν κάνεις τάχιστες ενέργειες για να σώσεις ότι μπορείς; Δεν συγκαλείς άμεσα ΣΟΠΠ ( Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας);Δεν ρωτάς αν υπάρχει σχέδιο, που στην τελική και λόγω της πολιτικής σου θέσης θα έπρεπε από την αρχή του καλοκαιριού να έχεις ελέγξει;

Κανένα σχέδιο απομάκρυνσης δεν μπόρεσε να εφαρμοστεί, επί της ουσίας, καθώς οι κάτοικοι διοχετεύονταν προς τη θάλασσα, που όμως δεν μπορούσαν να φτάσουν- εξαιτίας της ανυπαρξίας οποιουδήποτε οικιστικού σχεδιασμού σε συνθήκες άναρχης και αυθαίρετης δόμησης μέσα σε δασικές εκτάσεις. Καήκαν άνθρωποι εγκλωβισμένοι ψάχνοντας οδούς διαφυγής, ενώ πολλοί που κατάφεραν να πέσουν στη θάλασσα περίμεναν ώρες μέχρι να έρθουν οι θαλάσσιες δυνάμεις να τους παραλάβουν.

Το νοσηρό και ταυτόχρονα άκρως πελατειακό φαινόμενο της αυθαίρετης δόμησης και «τακτοποίησης των αυθαιρέτων» συνεχίστηκε και επί των ημερών της σημερινής κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Όμως και εδώ υπάρχει πολιτική ευθύνη και πολιτική επιλογή. Δεν είναι μόνο ότι δεν έγινε τίποτε στη δόμηση που να προστατέψει τους πολίτες από τέτοιες καταστροφές είναι ότι οι ίδιοι οι κυβερνώντες αυθαιρετούν, καθώς νομοθετούν καταχρηστικά υπέρ της μεγάλης ιδιοκτησίας και του μεγάλου κεφαλαίου, σε βάρος της περιβαλλοντικής προστασίας και των περιορισμών στην εκμετάλλευση της γης. Δάση αποψιλώνονται, ρέματα μπαζώνονται, ολόκληρες περιοχές- δες Ελληνικό και Ακαδημία Πλάτωνα- δίνονται χωρίς κανείς να εξετάζει τις επιπτώσεις, στο περιβάλλον, το κλίμα και την ίδια τη ζωή. Φωνάζουν, τώρα, ότι θα γκρεμίσουν τα αυθαίρετα, που ο κοσμάκης τα έχει χρυσοπληρώσει και ταυτόχρονα δίνουν «μπιτ παρά» τεράστιες εκτάσεις γης και πρασίνου σε ιδιώτες για να φτιάξουν mall, ουρανοξύστες και καζίνο. Αποφάσεις που και η διοίκηση της Περιφέρειας Αττικής έχει αποδεχτεί και προχωρά.

Αρμοδιότητες και ρόλος της Περιφέρειας Αττικής

Στο 4^ο μέρος της εγκυκλίου της ΓΓΠΠ (Αρ. Πρωτ. 3752/25-05-2018 <<Σχέδιο δράσεων Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση κινδύνων λόγω δασικών πυρκαγιών>>)και συγκεκριμένα στην παρ. 4.2  ορίζονται οι δράσεις των Περιφερειών, οι οποίες πρέπει να αναληφθούν σε διάφορα στάδια και φάσεις και είναι:

• Προληπτικά – Προκατασταλτικά έργα για τη μείωση του κινδύνου δασικών πυρκαγιών
  • Προπαρασκευαστικές δράσεις
  • Προπαρασκευαστική Σύγκληση ΣΟΠΠ
  • Δράσεις αυξημένης ετοιμότητας για τις Περιφέρειες που το επόμενο 24-ωρο είναι μεγάλη η επικινδυνότητα εκδήλωσης και εξάπλωσης δασικών πυρκαγιών, σύμφωνα με το Χάρτη Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς, όπως στην Αττική που την ημέρα της θανατηφόρου πυρκαγιάς την 23 Ιουλίου 2018 βρίσκονταν στην Κατηγορία Κινδύνου Πυρκαγιάς 4
  • Δράσεις μετά την εκδήλωση πυρκαγιάς
  Στις δράσεις αυτές περιλαμβάνεται μεταξύ άλλων και οι εξής:
  1. Η λήψη απόφασης για την οργανωμένη – προληπτική απομάκρυνση πολιτών
  2. Η σύγκληση ΣΟΠΠ. Επισημαίνεται ότι με την με αρ. πρωτ. 7575/18-10-2016 (ΦΕΚ 3591/ τ. Β΄/ 4-11-2016) απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Εσωτερικών με θέμα »Ρυθμίσεις λειτουργίας Συντονιστικών Οργάνων Πολιτικής Προστασίας (ΣΟΠΠ) των Περιφερειακών Ενοτήτων των Περιφερειών της Χώρας, σύμφωνα με το άρθρου 12 του Ν. 3013/2002 και το άρθρο 160 του Ν. 3852/2010, όπως ισχύουν», ρυθμίζονται οι σχετικές λεπτομέρειες σύγκλησης και λειτουργίας του ΣΟΠΠ

Ταυτόχρονα σύμφωνα με το Γενικό Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας <<ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ>>, μεταξύ άλλων υποχρεώσεων σχετικά με τις δασικές πυρκαγιές, επιβάλλονται στις Περιφέρειες τα εξής:
• Να συντάσσουν για την περιοχή ευθύνης τους σχέδια αντιμετώπισης κινδύνων από φυσικές καταστροφές, όπως δασικές πυρκαγιές, και τεχνολογικές ή άλλες καταστροφές και διαβιβάζουν αυτά για έγκριση στη ΓΓΠΠ.
• Συντονίζουν και επιβλέπουν το έργο της πολιτικής προστασίας, όσον αφορά, μεταξύ άλλων και για την ετοιμότητα και αντιμετώπιση των καταστροφών και τη διάθεση του απαραίτητου δυναμικού και μέσων.
• Οργανώνουν Κέντρα Επιχειρήσεων.
• Κινητοποιούν σε περιπτώσεις εκτάκτων αναγκών, τις κρατικές υπηρεσίες στους Νομούς της Περιφέρειάς τους και παρέχουν τα αναγκαία κρατικά μέσα για την αντιμετώπιση των φαινομένων. Σε περίπτωση δε μεγάλων καταστροφών ενισχύουν τον πληγέντα Νομό (σήμερα Περιφερειακή Ενότητα) με δυναμικό και μέσα από άλλους Νομούς της περιοχής τους.

Ποια μέτρα από όλα αυτά έγιναν; Ποιος τελικά είναι ο απολογισμός, ώστε να μην ξανασυμβεί παρόμοια τραγωδία;

Πέραν της γενικότερης ευθύνης της Περιφέρειας, στον έλεγχο, τον συντονισμό και τη συνεργασία με τους ΟΤΑ Α΄ βαθμού, στην αξιοποίηση του ίδιου του ανθρώπινου δυναμικού της αλλά και φορέων που θα μπορούσαν να συμβάλλουν αποτελεσματικά, όπως το μεταπτυχιακό τμήμα διαχείρισης κρίσεων της Ιατρικής Σχολής, προκειμένου να υπάρξουν μέτρα πρόληψης και ενημέρωσης των πολιτών, αλλά και της συνολικής πολιτικής ευθύνης, υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις και παραλείψεις σχετικά με την οργανωμένη – προληπτική απομάκρυνση κατοίκων από τις πληγείσες περιοχές, τη στιγμή που η καταστροφή επηρέασε πάνω από ένα Δήμο, ενώ δεν συγκλήθηκε εκτάκτως και έγκαιρα το Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας (ΣΟΠΠ) για την Περιφέρεια Αττικής. Επιπλέον, θα μπορούσαν οι διευθύνσεις Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας να έχουν συμβάλλει στην στήριξη των πληγέντων.

Τι πρέπει να γίνει

Η αυτονόητη ευθιξία θα έπρεπε ήδη να έχει οδηγήσει σε παραιτήσεις των αρμόδιων στην Περιφέρεια Αττικής.

Πέραν αυτού ζητάμε :

• Την άμεση αποζημίωση κατοίκων και επαγγελματιών της περιοχής στο 100% της συνολικής ζημιάς.
• Την πλήρη κάλυψη των πληγέντων με μέτρα στέγασης, σίτισης, καθαριότητας, ιατρικοφαρμακευτικής περίθαλψης, ψυχολογικής στήριξης και υγιεινής
• Την άμεση αποκατάσταση των υποδομών( ύδρευσης, ηλεκτροδότησης, τηλεφωνίας), χωρίς την επιβάρυνση των καταναλωτών.
• Να παρθούν μέτρα για την αντιμετώπιση των πλημμυρών και της μόλυνσης του εδάφους, της ατμόσφαιρας και του υδροφόρου ορίζοντα και την άμεση απορρύπανση της περιοχής και ταυτόχρονα προστασία στις καμένες περιοχές από τυχόν παράνομες ρίψεις απορριμάτων.
• Να καλυφθούν πλήρως παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικοί, προκειμένου να ξεκινήσει ομαλά η νέα σχολική χρονιά.
• Να παγώσουν όλα τα χρέη των πληγέντων σε εφορίες, τράπεζες, ΟΤΑ, χωρίς τόκους και προσαυξήσεις και να υπάρξει απαλλαγή από τα δημοτικά τέλη.
• Nα γίνει άμεσα αναμόρφωση του προϋπολογισμού και να απενταχθούν τα έργα βιτρίνας, τα έργα γηπέδων και στήριξης μεγάλων ιδιωτικών συμφερόντων και να δοθούν πόροι στις πληγείσες περιοχές για υποδομές και στήριξη.

  Και γενικότερα

1. Αναβάθμιση της Πολιτικής Προστασίας, σε ανώτερο κυβερνητικό επίπεδο, με αύξηση πόρων και προσωπικού.
2. Λειτουργία της Εθνικής Σχολής Πολιτικής Προστασίας για την εκπαίδευση, πιστοποίηση και διαρκή μετεκπαίδευση των υπαλλήλων της αυτοδιοίκησης, των αιρετών και του προσωπικού των εμπλεκόμενων με την πολιτική προστασία φορέων, καθώς και των εθελοντικών ομάδων και εθελοντών.
3. Λειτουργία του «112» (ευρωπαϊκός αριθμός έκτακτης ανάγκης), με τη δυνατότητα προειδοποίησης πληθυσμού σε έκτακτες συνθήκες, σε πραγματικό χρόνο.
4. Κάλυψη των 4.000 κενών οργανικών θέσεων του Πυροσβεστικού Σώματος που καταργήθηκαν εξαιτίας των μνημονιακών νόμων,  των 500 θέσεων από την παραχώρηση των πυροσβεστών στη frapport και την πλήρη αξιοποίηση των υπολοίπων πενταετών με την ομογενοποίησή τους. Την απαραίτητη χρηματοδότηση για την ανανέωση, συντήρηση, ενίσχυση των επιχειρησιακών μέσων και την προμήθεια των απαραίτητων υλικών για την προστασία των πυροσβεστών.
5. Άμεσος σχεδιασμός ανανέωσης και ενίσχυσης του εθνικού εναέριου στόλου. Η  απαξίωσή του οδηγεί στην παραχώρηση της αεροπυρόσβεσης σε ιδιωτικά συμφέροντα, καθιστώντας την προστασία της ανθρώπινης ζωής, του φυσικού περιβάλλοντος και της περιουσίας σε  πεδίο επιχειρηματικών ανταγωνισμών, βάζοντας τα κέρδη πάνω από τη ζωή και καθιστώντας το κράτος σε θέματα ασφάλειας και πολιτικής προστασίας, όμηρο των επιχειρηματικών συμφερόντων και της κερδοφορίας τους.
6.  Επιλογή των ηγεσιών στα Σώματα Ασφαλείας με αντικειμενικά κριτήρια, από τη  Βουλή.
7. Ανασυγκρότηση και αναβάθμιση της δασικής υπηρεσίας με πρόσληψη του απαραίτητου προσωπικού, την ενίσχυση σε μέσα και υλικοτεχνικές υποδομές, την αύξηση χρηματοδότησης, για την αποτελεσματική στήριξη των δράσεων διαχείρισης των δασών.
8. Άμεση κατάρτιση των σχεδίων οργανωμένης απομάκρυνσης πληθυσμού από την Αυτοδιοίκηση, με ενημέρωση και εκπαίδευση των κατοίκων για την ακολουθούμενη διαδικασία
9. Αύξηση της χρηματοδότησης στην Τοπική Αυτοδιοίκηση για προληπτικές δράσεις πυροπροστασίας και Πολιτικής Προστασίας και έλεγχος αξιοποίησής της. Ο έλεγχος σήμερα είναι ανύπαρκτος και η χρηματοδότηση μηδαμινή. Άλλωστε είναι γνωστό πια ότι τα χρήματα που έχουν παρακρατηθεί από θεσμοθετημένους πόρους της αυτοδιοίκησης και προορίζονταν για τις αναγκαίες υπηρεσίες προς τους δημότες ,τα 8 μνημονιακά χρόνια ξεπερνούν τα 16 δις €.  Τα γραφεία ή τμήματα πολιτικής προστασίας των δήμων που προβλέπονται, είναι υποστελεχωμένα , στις περισσότερες των περιπτώσεων με ένα υπάλληλο, χωρίς αποκλειστική αρμοδιότητα και ανεπαρκή γνώση και εκπαίδευση. Οι συνθήκες αυτές καθιστούν αναποτελεσματική την εκπόνηση και υλοποίηση του όποιου σχεδίου.
10. Την αξιοποίηση των σύγχρονων τεχνολογιών και συστημάτων στην παρακολούθηση προειδοποίηση των ακραίων καιρικών φαινομένων, την έγκαιρη προειδοποίηση των φυσικών καταστροφών  και τη συμβολή τους στην αποτελεσματική διαχείριση των συνεπειών.

Οι κυβερνώντες και οι διοικούντες δεν κρίνονται μόνο από τα μέτρα που παίρνουν μετά τις καταστροφές, αλλά, κυρίως από τα μέτρα που παίρνουν ΠΡΙΝ.

Δεν θα σταματήσουμε μέχρι με πλήρη κρατική χρηματοδότηση η καμένη γη να γίνει ένας σωστά δομημένος οικισμός, μέχρι να δοθούν όλες οι αποζημιώσεις, μέχρι να σταματήσουν οι πολιτικές δημιουργίας ΧΥΤΑ που επιβαρύνουν τις περιοχές αυτές, οι πολιτικές αποψίλωσης των δασών και τσιμεντοποίησης, οι αντιλαϊκές πολιτικές λιτότητας και συρρίκνωσης του κράτους πρόνοιας και κοινωνικής προστασίας, μέχρι να υπάρξει δικαίωση.

*H Κατερίνα Θανοπούλου είναι Ανεξάρτητη περιφερειακή σύμβουλος Αττικής, πρώην Αντιπεριφερειάρχης Αττικής