Τα μνημόνια τελειώνουν η κατοχή συνεχίζεται

To Eurogroup που συνεδρίασε στο Λουξεμβούργο, στις 21-22 Ιουνίου 2018, αποφάνθηκε ότι: «Η Ελλάδα αποχωρεί από το πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας με μια πιο ισχυρή οικονομία, στηριζόμενη στις δημοσιονομικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν». Προφανώς διέφυγε από το Eurogroup το γεγονός ότι η χώρα μας μπήκε στο πρόγραμμα, το 2010, με δημόσιο χρέος 299 δις. ευρώ ή 129,3% του ΑΕΠ, και «βγαίνει» απ’ αυτό, με χρέος 343,7 δις. ή 193,9% του ΑΕΠ (Μάρτιος 2018) και αυτό παρ’ όλο το καταστροφικό «κούρεμα» των ομολόγων το 2012, που υποτίθεται ότι μείωσε σημαντικά το χρέος. Επίσης διέφυγε από το Eurogroup ότι η εγχώρια παραγωγή (Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία) μειώθηκε κατά 28,5%, η ανεργία και η υποαπασχόληση  εκτοξεύτηκαν, οι πολίτες φτωχοποιήθηκαν και η κοινωνική συνοχή διαλύθηκε.

Η Ελλάδα «βγαίνει» από το πρόγραμμα σε δραματικά χειρότερη κατάσταση απ’ αυτήν που ήταν όταν μπήκε. Προς τι λοιπόν οι πανηγυρισμοί και οι θριαμβευτικές δηλώσεις των εκπροσώπων των δανειστών στο Eurogroup και της ελληνικής κυβέρνησης; Την εξήγηση δίνει συνοπτικά η γαλλική εφημερίδα Le Monde στις 22-6-18: «Το πρόγραμμα που συμφωνήθηκε το 2010 ήταν καταστροφικό, η χώρα κατέρρευσε, η οικονομία μπήκε στην <εντατική>, η ανεργία σημείωσε έκρηξη, ειδικά ανάμεσα στους νέους, το ηθικό των Ελλήνων έπεσε πολύ χαμηλά. Αλλά η Ελλάδα επέζησε, το Grexitαποφεύχθηκε, η Ευρωζώνη δεν εξερράγη». Μετά οκτώ χρόνια, είναι «ηλίου φαεινότερον» ότι το ελληνικό δράμα οφείλεται στη λυσσαλέα προσπάθεια να παραμείνει, ανεξαρτήτως κόστους και συνεπειών, η χώρα στο ευρώ προκειμένου να μη διαλυθεί το σαθρό οικοδόμημα της Ευρωζώνης.

Το δημόσιο χρέος είναι η «αχίλλειος πτέρνα» του ευρώ για όλες σχεδόν τις χώρες που το έχουν υιοθετήσει. Το ευρώ δεν είναι εθνικό αλλά ξένο νόμισμα γιατί δεν μπορεί να εκδοθεί από τα κράτη που το χρησιμοποιούν. Έτσι όταν το 2002 το δημόσιο χρέος που ήταν στα εθνικά νομίσματα μετατράπηκε σε ευρώ, τότε όλο το χρέος έγινε συναλλαγματικό χρέος. Καμιά χώρα στον κόσμο, πέρα από τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης, δεν έχει το σύνολο του χρέους της σε συνάλλαγμα. Αυτό αποτελεί την ασφαλέστερη συνταγή χρεοκοπίας.

Το 2001, πριν την είσοδο στο ευρώ, το δημόσιο χρέος της Ελλάδας ήταν 155,8 δις από τα οποία τα 117 δις ή το 75% ήταν σε δραχμές και μόνο τα 39 δις ή το 25% σε συνάλλαγμα. Μέχρι τότε η χώρα μας μπορούσε να εξυπηρετεί το δραχμικό χρέος εκδίδοντας νόμισμα, ενώ τα τοκοχρεολύσια παρέμεναν στην ελληνική οικονομία. Ύστερα από μόνο δέκα έξι  χρόνια, μέσα στο ευρώ, το χρέος υπερδιπλασιάστηκε και ανήλθε, στο τέλος του 2017, σε 328,7 δις, δηλαδή, αυξήθηκε κατά 110,9%, και είναι στο σύνολό του σε συνάλλαγμα. Το μεγαλύτερο μέρος των τοκοχρεολυσίων πληρώνονται τώρα στο εξωτερικό. Συμπέρασμα: Το ξένο νόμισμα, το ευρώ δημιούργησε το χρέος και το χρέος υποδούλωσε τη χώρα. Το δυσθεώρητο αυτό συναλλαγματικό χρέος είναι η αιτία όλων των δεινών που βιώνουν και θα βιώνουν στο διηνεκές, αν τίποτα δεν αλλάξει, οι έλληνες πολίτες.

Τα μέτρα για το χρέος.

Το μοναδικό ενδιαφέρον του Eurogroup ήταν να καταστήσει το ελληνικό χρέος βιώσιμο, δηλαδή, να μπορεί η χώρα μας να το εξυπηρετεί δανειζόμενη από τις «αγορές», προκειμένου να πληρώνει τα διακρατικά δάνεια που έλαβε την οκταετή περίοδο των τριών Μνημονίων. Αποφασίστηκαν μια σειρά από ημίμετρα ώστε το χρέος να θεωρηθεί μεσοπρόθεσμα βιώσιμο από τις «αγορές», αλλά παράλληλα η Ελλάδα να παραμείνει εξαρτημένη από τους δανειστές – εκβιαστές και αδιαμαρτύρητα υπάκουος μαθητής της Ευρωζώνης. Τα σημαντικότερα από αυτά τα ημίμετρα είναι:

1. Η Ελλάδα θα λάβει ένα τελευταίο δάνειο ύψους 15 δις που θα αυξήσει περαιτέρω το συνολικό χρέος της. Από το ποσό αυτό 5,5 δις θα κατατεθούν σε ξεχωριστό λογαριασμό για την εξυπηρέτηση του χρέους και μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή ενός μέρους των ακριβών (λόγω επιτοκίου) δανείων του ΔΝΤ ή των παλαιών ομολόγων που κατέχει η ΕΚΤ. Το υπόλοιπο ποσό των 9,5 δις θα προστεθεί στο απόθεμα ασφαλείας (buffer) ή «μαξιλάρι» ρευστότητας που θα χρησιμοποιηθεί για την πληρωμή των προσεχών δόσεων του χρέους σε περίπτωση που οι «αγορές» δεν είναι πρόθυμες να μας δανείσουν με «λογικά» επιτόκια. Το «μαξιλάρι» ρευστότητας μαζί με τα λεφτά που έχουν συγκεντρωθεί από εθνικούς πόρους (ομόλογα, repos, διαθέσιμα δημόσιων φορέων κλπ) υπολογίζεται να ανέλθει σε 24,1 δις, τα οποία αρκούν για την εξυπηρέτηση του χρέους τους επόμενους 22 μήνες.
2. Παρατείνονται κατά 10 χρόνια οι λήξεις (ωριμάνσεις) ενός μεγάλου μέρους των δανείων της δεύτερης Δανειακής Σύμβασης (EFSF) του 2012. Πρόκειται για ένα ποσό της τάξης των 96,6 δις από τα συνολικά 141,8 δις που μας έχει χορηγήσει ο EFSF. Παράταση κατά 10 χρόνια δίνεται και για την πληρωμή των τόκων αυτού του ποσού. Έτσι τα τοκοχρεολύσια των 96,6 δις θα αρχίσουν να πληρώνονται αυξημένα (λόγω τόκων) από το 2033. Ουσιαστικά παρατείνεται κατά μια πρόσθετη δεκαετία η εξάρτηση της χώρας από τους δανειστές.
3. Επιστρέφονται τα κέρδη που έχουν επιτύχει η ΕΚΤ και οι άλλες κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης (SMPs και ANFAs) από την κερδοσκοπία πάνω στα ελληνικά ομόλογα που εξαιρέθηκαν από το PSI του 2012. Πρόκειται για ένα σχετικά μικρό ποσό περίπου 4,8 δις που θα επιστραφεί σε 8 εξαμηνιαίες δόσεις των 600 εκατ. ξεκινώντας από το Δεκέμβριο του 2018 ως τον Ιούνιο του 2022. Η επιστροφή σε δόσεις αντί της επιστροφής ολόκληρου του ποσού εφ’ άπαξ επιλέχτηκε για να εκβιάζεται η Ελλάδα και να εφαρμόζει τις μνημονιακές δεσμεύσεις που της έχουν επιβληθεί. Αν υπάρχει οποιαδήποτε παρέκκλιση δε θα καταβάλλονται τα χρήματα αυτά.
4. Καταργείται η πρόσθετη επιβάρυνση του επιτοκίου (step up) για το μικρό τμήμα του δανείου (16 δις) της δεύτερης Δανειακής Σύμβασης που είχε χρησιμοποιηθεί από την κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου για την επαναγορά χρέους το Δεκέμβριο του 2012. Το μέτρο αυτό θα εξαρτάται, όπως και το προηγούμενο, από τη συμμόρφωση της χώρας μας στις επιταγές των δανειστών.
5. Η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να επιτυγχάνει κατ’ έτος πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ μέχρι και το 2022 και στη συνέχεια 2,2% μέχρι το 2060. Το πρωτογενές πλεόνασμα είναι απαραίτητο γιατί μ’ αυτό πληρώνονται οι τόκοι του δημόσιου χρέους και έτσι δε θα απαιτείται πρόσθετος δανεισμός.

Όλα αυτά τα ημίμετρα δεν αποτελούν ούτε διαγραφή ενός μέρους του χρέους, ούτε ελάφρυνση του, αλλά απλώς μια ρύθμιση – διευθέτηση για να μπορεί η χώρα μας να το αποπληρώνει δανειζόμενη από τις «αγορές». Ουσιαστικά η Ελλάδα γίνεται μια «κανονική», όπως μας λένε, χώρα αλλάζοντας δανειστή. Τα Μνημόνια τελειώνουν αλλά η κατοχή της Ελλάδας από τους ξένους που κατέχουν το χρέος της συνεχίζεται. Η λιτότητα, η ανεργία και η υποαπασχόληση, η έλλειψη ρευστότητας και η παραγωγική συρρίκνωση θα συνεχιστούν γιατί, για τους επικυρίαρχους δανειστές, προέχει η εξυπηρέτηση του χρέους και για το λόγο αυτό επέβαλλαν, πριν οκτώ χρόνια, τα Μνημόνια. Το Eurogroup, ένα άτυπο όργανο της Ευρωζώνης (η ύπαρξη του δεν προβλέπεται από τις Συνθήκες της Ε.Ε.), ήταν και θα είναι στο μέλλον, η πραγματική κυβέρνηση της Ελλάδας, όσο αυτή παραμένει στο ευρώ.

Η αντιπολίτευση, όλων των κομμάτων που στηρίζουν την παραμονή στο ευρώ-σύστημα, κατηγορεί τη σημερινή κυβέρνηση ότι έφερε ένα αχρείαστο 3^ο και 4^ο Μνημόνιο, επιβάρυνε το χρέος με 100 έως 200 δις και δέσμευσε τη χώρα μέχρι το 2066. Επειδή αυτά τα επιχειρήματα αποσκοπούν στο να διατηρήσουν στο απυρόβλητο την Ευρωζώνη και το ρόλο των «εταίρων» δανειστών, να θυμίσουμε ότι:

α) Με το πρώτο Μνημόνιο (κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ) η Ελλάδα δανείστηκε 52,9 δις από τα κράτη της Ευρωζώνης και άλλα 20,3 από το ΔΝΤ. Σύνολο 73,2 δις.

β) Με το δεύτερο Μνημόνιο (συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ) δανειστήκαμε 141,8 δις από τον EFSF και άλλα 11,7 από το ΔΝΤ. Σύνολο 153,5 δις.

γ) Με το τρίτο Μνημόνιο (κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ) η χώρα μας δανείστηκε από τον ESM 46,9 δις συν 15 για το «μαξιλάρι» ρευστότητας. Σύνολο 61,9 δις.

Αυτά τα συνολικά 288,6 δις διακρατικού, ενυπόθηκου και συναλλαγματικού χρέους είναι η «φυλακή» μέσα στην οποία έχουν κλείσει την Ελλάδα. Υπάρχει και ένα πρόσθετο χρέος 55,1 δις προς άλλους πιστωτές (ΕΚΤ, τράπεζες και ιδιώτες). Όλοι όσοι δεν αμφισβητούν το χρέος, αλλά προσπαθούν να το εξυπηρετούν και όσοι δεν αμφισβητούν το ξένο νόμισμα, το ευρώ, που το δημιουργεί είναι το ίδιο συνυπεύθυνοι.

«Τα δάνεια δούλους τους ελεύθερους ποιεί…» Μένανδρος.

*Το κείμενο αυτό αποτελεί τμήμα του κεφαλαίου για το Δημόσιο Χρέος στο νέο βιβλίο του Νίκου Ιγγλέση «Στρατηγικές επιλογές επιβίωσης του Ελληνισμού» που θα κυκλοφορήσει τον προσεχή Σεπτέμβριο – greekattack.wordpress.com