Περιπτώσεις Ελλήνων αξιωματικών που ζήτησαν άσυλο σε άλλες χώρες. Ας το ξεκαθαρίσουμε από την αρχή. Η υπόθεση της έκδοσης, ή όχι, στην Τουρκία των οκτώ Τούρκων αξιωματικών, είναι πρωτίστως θέμα Δημοκρατίας και σεβασμού του Δικαίου. Κι αυτό, ανεξάρτητα αν τέλεσαν ή όχι αυτά για τα οποία τους κατηγορεί ο Ερντογάν. Η τυχόν έκδοσή τους θα μπορούσε να αποτελέσει ένα σοβαρό πλήγμα για τη Δημοκρατία, το κράτος Δικαίου και τις βασικές αρχές του ανθρωπισμού. Η παράδοσή τους θα είναι μια πράξη ραγιαδισμού και ένα στίγμα ανεξίτηλο για την Ελλάδα. Και γι΄ αυτό πρέπει να σηκώσουμε όλοι τώρα, πριν είναι αργά , τη φωνή μας για τη μη έκδοσή τους. Να μη παραδοθούν σε ένα καθεστώς και μια χώρα όπου βασικά δικαιώματα παραβιάζονται, χιλιάδες άνθρωποι φυλακίζονται και δεκάδες χιλιάδες χάνουν τις δουλειές τους, βουλευτές και στελέχη κομμάτων ( όπως του αριστερού φιλοκουρδικού ΗDP) συλλαμβάνονται, και η δράση προοδευτικών οργανώσεων (όπως της Επιτροπής Ειρήνης) απαγορεύεται.
Τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν ισχύουν αλά καρτ, ή υπό αιρέσεις. Και αυτό πρέπει να έχουν στο μυαλό τους όλοι όσοι χειρίζονται αυτή την υπόθεση με πρώτο τον υπουργό Δικαιοσύνης (εννοείται και τον προϊστάμενό του πρωθυπουργό), που θα είναι ο τελικός κριτής μετά τον Άρειο Πάγο.
Για τη νομική διάσταση του θέματος έχουν γραφτεί πάρα πολλά. Εμείς θα το εξετάσουμε από μια άλλη πλευρά, την ιστορία, που ως γνωστόν, διδάσκει και τα διδάγματά της ουδείς μπορεί να αγνοεί. Και μάλιστα την ελληνική ιστορία του 20ου αιώνα, που ήταν γεμάτη από εξεγέρσεις, στρατιωτικά κινήματα και δραπετεύσεις των πρωτεργατών τους σε γειτονικές χώρες, όπου ζήτησαν άσυλο και έγιναν δεκτοί.
Φυγή στη Σερβία και την Ιταλία
Τη νύχτα της 21ης προς την 22α Οκτωβρίου 1922, όλες οι φρουρές της Ελλάδας, εκτός των φρουρών της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, στασίασαν κατά της Επανάστασης των αξιωματικών του Σεπτεμβρίου 1922, που κυβερνούσε τη χώρα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Επικεφαλής των κινηματιών ήταν οι υποστράτηγοι Γ. Λεοναρδόπουλος και Π. Γαργαλίδης και ο συνταγματάρχης Γ. Ζήρας. Πολιτικός ιθύνων των στασιαστών ήταν ο Ιωάννης Μεταξάς.
Εφημερίδα «Εμπρός», της 27ης Οκτωβρίου 1923, με ειδήσεις για το κίνημα κίνημα των Λεοναρδόπουλου- Γαργαλίδη. Πάνω δεξιά η είδηση για το συνταγματάρχη Γ. Ζήρα
Μετά την καταστολή του κινήματος ο Μεταξάς, που βρισκόταν στην Πάτρα, κρύφτηκε στο νορβηγικό φορτηγό «Μπελεζέ», που μετέφερε φορτίο μπακαλιάρου, και κατέφυγε στην Ιταλία και στη συνέχεια πήγε στο Παρίσι. Ο συνταγματάρχης Ζήρας , οι αντισυνταγματάρχες Δεμέστιχας και Μπλέτσας και ο ταγματάρχης Πολύζος κατέφυγαν στη Σερβία όπου και έγιναν δεκτοί.
Όλοι όσοι πήραν μέρος στο «κίνημα των Λεοναρδόπουλου- Γαργαλίδη» όπως έμεινε στην ιστορία, αμνηστεύθηκαν ένα χρόνο μετά το 1924, επί κυβερνήσεως Αλ. Παπαναστασίου. Ορισμένους από αυτούς (Τσολάκογλου, Μπάκο, Πολύζο, Δεμέστιχα) θα τους συναντήσουμε πάλι αργότερα, ως μέλη της πρώτης κατοχικής κυβέρνησης Κουίσλινγκ, τον Αλέξανδρο Παπάγο,στρατάρχη και πρωθυπουργό, μέλη της κυβέρνησης στη δικτατορία Μεταξά ( Κ. Μανιαδάκης, Θ. Σκυλακάκης) ακόμη και στην κυβέρνηση Καραμανλή μετά την πτώση της Χούντας το ’74 ( ο εκ των ηγετών του ΙΔΕΑ στρατηγός Σόλων Γκίκας).
Η φυγή του Πλαστήρα
Στις 6 Μαρτίου 1933, μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των βουλευτικών εκλογών, που ανέδειξαν νικητή τις αντιβενιζελικές δυνάμεις, ο Νικόλαος Πλαστήρας προσπάθησε να οργανώσει κίνημα για την επιβολή δικτατορίας. Για το τι ακριβώς επεδίωκε ο Πλαστήρας με το κίνημα αυτό, αλλά και ο θαυμασμός τόσο αυτού όσο και του Βενιζέλου προς λύσεις αλά Μουσολίνι αποδεικνύονται από τον διάλογο που είχαν οι δύο τους στο σπίτι του δεύτερου:
Πλαστήρας: Χάνουμε τας Αθήνας. Οι Λαϊκοί θα έχουν την απόλυτον πλειοψηφίαν. Τι θα γίνει; Θα παραδώσετε την εξουσίαν;
Βενιζέλος: Φυσικά…
Ο στρατηγός Ν. Πλαστήρας
Πλαστήρας: Θάχουμε τα ίδια της 1ης Νοεμβρίου τότε (σ.σ. 1.11.1920 όταν και πάλι ο Βενιζέλος είχε χάσει τις εκλογές). Θα γίνουν ταραχές, συλλήψεις βενιζελικών , δολοφονίες και Κύριος οίδε τι άλλο! Γι’ αυτό εγώ σκέπτομαι να πάω στους συνοικισμούς , να εξεγείρω τους πρόσφυγας και να τους φέρω εις την πόλιν για να ζητήσουν την εγκαθίδρυσιν δικτατορίας. Θα κάμουμε ό,τι και στην Ιταλία, που χάρις στον Φασισμό προοδεύει.
Βενιζέλος: Η Ιταλία επήγαινε καλά διότι εκεί υπήρχε δικτάτωρ, ενώ εις την Ελλάδα δεν υπήρχε δικτάτωρ. Εγώ δεν νομίζω αγαπητέ φίλε στρατηγέ Πλαστήρα ότι είσαι ικανός να κάμεις τον δικτάτορα ως ο Μουσολίνι. Όχι μόνον δεν είσαι ικανός, αλλά δεν έχεις και την πλειάδα, τας εκατοντάδας των εκλεκτών συνεργατών του Μουσολίνι. Μετά δυο ή τρεις μήνες θα καταπέσεις οικτρώς (…) Αν πείσεις τον Μουσολίνι να αφήσει την Ιταλίαν και να έλθει εδώ , τότε , ίσως , συμφωνήσω να γίνει δικτατορία…
Το κίνημα του Πλαστήρα και λόγω των δισταγμών του Βενιζέλου δεν προχώρησε και ο στρατηγός, μόλις άρχισαν οι συλλήψεις, πήγε στο Καβούρι, επιβιβάσθηκε σε ένα βενζινόπλοιο και κατέφυγε στην ιταλοκρατούμενη Πάτμο. Από εκεί πέρασε στη Ρόδο και στη συνέχεια στη Βηρυτό για να επιστρέψει στην Ελλάδα στα τέλη του 1944.
1935: Μαζική φυγή αξιωματικών
Ο Βενιζέλος και ο Πλαστήρας (από το εξωτερικό ο δεύτερος ) οργάνωσαν ένα ακόμη κίνημα δυο χρόνια μετά, την 1η Μαρτίου 1935. Και αυτό το κίνημα απέτυχε. Mετά την αποτυχία του ο Βενιζέλος, που βρισκόταν στα Χανιά, πήγε στη Σούδα επιβιβάσθηκε στο θωρηκτό Αβέρωφ και μαζί με αξιωματικούς του Ναυτικού, το οποίο στο σύνολό του τον υποστήριζε, κατέφυγε στην ιταλοκρατούμενη Κάσο και στη συνέχεια στην Κάρπαθο.
Ο Ευριπίδης Μπακιρτζής. Πήρε μέρος στο κίνημα του 1935, κατέφυγε μαζί με άλλους κινηματίες στην Τουρκία. Στην περίοδο της Κατοχής εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ.
Στην Πάτμο κατέφυγαν από την Καβάλα άλλοι αξιωματικοί του Ναυτικού και του Στρατού με το υποβρύχιο «Κατσώνης». Ένας από τους αξιωματικούς του, ο υποπλοίαρχος Ν. Πέρδικας, αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει όταν ο κυβερνήτης του τον διέταξε να επιστρέψει το υποβρύχιο στο ναύσταθμο Σαλαμίνας για να μην πέσει στα χέρια των Ιταλών. Οι Ιταλοί μετέφεραν στο νοσοκομείο της Ρόδου τον σοβαρά τραυματία υποπλοίαρχο και επέστρεψαν το σκάφος. Στη Ρόδο οι Έλληνες αξιωματικοί ρωτήθηκαν αν θέλουν να λάβουν πολιτικό άσυλο και να μεταφερθούν στη Νάπολη ή να επιστρέψουν στον Πειραιά. Τελικά μόνο επτά αξιωματικοί και υπαξιωματικοί δέχθηκαν να επιστρέψουν. Οι άλλοι πέρασαν στο εξωτερικό.
Στη Βόρεια Ελλάδα, μετά την αποτυχία του κινήματος, ο διοικητής του Δ΄ Σώματος Στρατού, αντιστράτηγος Καμμένος και οι επιτελείς του, από την Κομοτηνή πήγαν με αυτοκίνητο στην ελληνοβουλγαρική μεθόριο και ζήτησαν άσυλο στη Βουλγαρία. Μαζί τους ήταν και μερικοί αξιωματικοί του πολεμικού πλοίου «Έλλη».
Στην Τουρκία κατέφυγε μαζί με το επιτελείο του ( Μπακιρτζής, Βεντήρης κ.α.) και ο κινηματίας, διοικητής της Μεραρχίας Σερρών, υποστράτηγος Αναγνωστόπουλος.
Για το κίνημα του Μαρτίου 1935, στα έκτακτα στρατοδικεία παραπέμφθηκαν 1130 στρατιωτικοί και ιδιώτες. Από αυτούς καταδικάσθηκαν σε θάνατο 60 ( οι 55 είχαν διαφύγει στο εξωτερικό ) σε ισόβια 57, σε πρόσκαιρα δεσμά 20 ετών 57 και σε διάφορες μικρότερες ποινές 705. Εκτελέσθηκαν οι στρατηγοί Παπούλας και Κοιμήσης και ο επίλαρχος Βολάνης.
Ο μόνος Έλληνας που διέταξε τη σύλληψη του Καραμανλή
Και μια λεπτομέρεια που πολλοί δεν γνωρίζουν και αξίζει να την σημειώσουμε.
Τελετή απόταξης αξιωματικού (ξήλωμα γαλονιών) που πήρε μέρος στο κίνημα του 35
Ο Αναγνωστόπουλος είναι ο μόνος Έλληνας που έκλεισε έστω και για λίγο πίσω από τα σύρματα τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, τον μεγάλο, τον θείο. Με την έκρηξη του κινήματος, ο Αναγνωστόπουλος διέταξε τη σύλληψη όλων των στελεχών του Λαϊκού Κόμματος στις Σέρρες. Ένας από αυτούς ήταν και ο νεαρός και φέρελπις τότε Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο οποίος για να μη συλληφθεί, μαζί με το φίλο του και επίσης πολιτευτή των Λαϊκών Αθανάσιο Μπουκουβάλα
κατέφυγε στο χωριό Νέο Σούλι , λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη, στο σπίτι του πολιτικού τους φίλου Μιχάλη Βενέτη. Λίγα 24ωρα μετά, μια περίπολος των κινηματιών πήγε στο χωριό και στο σπίτι του Βενέτη.
-Τι θέλετε; Ρώτησε τον επικεφαλής αξιωματικό ο Βενέτης .
-Έχουμε διαταγή να συλλάβουμε τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, απάντησε ο αξιωματικός.
-Ο Καραμανλής δεν κρύβεται , αλλά φιλοξενείται από μένα , του είπε ο Βενέτης.
Ο αξιωματικός ανέβηκε στο επάνω σαλόνι του σπιτιού, βρήκε τον Καραμανλή και τον Μπουκουβάλα και τους συνέλαβε χωρίς να προβάλουν αντίσταση .
Τους κράτησαν για λίγο και όταν οι κινηματίες ηττήθηκαν και αποχώρησαν από την πόλη, οι Καραμανλής και Μπουκουβάλας μαζί με τα άλλα στελέχη των Λαϊκών εμφανίστηκαν στο Διοικητήριο της πόλης. Ήταν η πρώτη και μοναδική ταλαιπωρία στην πολιτική σταδιοδρομία του μετέπειτα «Εθνάρχη», που όλες τις μεγάλες περιπέτειες τις έβγαλε χωρίς να βρέξει τα πόδια του.
Το κίνημα του βασιλιά το ‘67 και ο ταξίαρχος που ζήτησε άσυλο στην Τουρκία
Ο ταξίαρχος Απ. Ζαλοχώρης
Ας περάσουμε τώρα στα νεώτερα χρόνια αυτά της Χούντας. Στις 13 Δεκεμβρίου 1967, όταν ο τότε βασιλιάς Κωνσταντίνος οργάνωσε το οπερετικό του κίνημα με ανώτατους φιλοβασιλικούς αξιωματικούς του Στρατού, του Ναυτικού και της Αεροπορίας, κατά της Χούντας των συνταγματαρχών του Παπαδόπουλου. Το βράδυ εκείνης της ημέρας, μετά την αποτυχία του βασιλικού κινήματος, ένας Έλληνας ανώτατος αξιωματικός, ο ταξίαρχος Απόστολος Ζαλοχώρης, διοικητής της 99ης Μονάδας, με ισχυρή δύναμη πυρός, που έδρευε στο Διδυμότειχο και ήταν μυημένος στο κίνημα, ένστολος και με τον οπλισμό του, πέρασε τα ελληνοτουρκικά σύνορα στον Έβρο και ζήτησε άσυλο στη γειτονική χώρα, την ίδια περίπου ώρα που ο Κωνσταντίνος κατέφευγε στη Ρώμη. Στη Ρώμη βρέθηκε μετά από λίγες μέρες και ο Ζαλοχώρης.
Ο υποσμηναγός που διέφυγε με το αεροπλάνο του στη Σοβιετική Ένωση
Ο Μιχάλης Μανιαδάκης
Στις 9 Σεπτεμβρίου 1970 ο υποσμηναγός Μιχάλης Μανιαδάκης διέφυγε στη Σοβιετική Ένωση με μια Ντακότα. Η χούντα των Αθηνών ζήτησε από τις τουρκικές αρχές να καταρρίψουν το αεροπλάνο. Όμως οι Τούρκοι δίστασαν. Έτσι, ο υποσμηναγός Μανιαδάκης, μετά από περιπετειώδη πτήση, έφθασε στη Σεβαστούπολη, πετώντας 16 μέτρα πάνω από τη θάλασσα, όπου τα αεροσκάφη τύπου Ντακότα δεν είναι δυνατόν να εντοπισθούν. Στην προσγείωσή του τον βοήθησαν δυο πολεμικά αεροσκάφη τύπου Μινγκ.
Μετά την πτώση της χούντας, ο Μανιαδάκης επέστρεψε στην Ελλάδα και αποστρατεύθηκε με το βαθμό του υποσμηναγού. Στη συνέχεια εξελέγη τρεις φορές δήμαρχος στο δήμο Καλού Χωριού, του Λασιθίου.
Η ανταρσία του «Βέλους»
Κλείνουμε με τα γνωστά στους περισσότερους γεγονότα του κινήματος του Ναυτικού και της «Ανταρσίας του Βέλους» το καλοκαίρι του 1973.
Ο αντιπλοίαρχος Νίκος Παππάς και άλλα μέλη του πληρώματος του «Βέλος» σε συνέντευξη τύπου στην Ιταλία
Από το πλήρωμα του «Βέλους» ζήτησαν και έλαβαν πολιτικό άσυλο στην Ιταλία συνολικά 32 ναυτικοί: Επτά αξιωματικοί και 25 υπαξιωματικοί. Αξιωματικοί:Ο κυβερνήτης αντιπλοίαρχος Νίκος Παππάς και οι σημαιοφόροι Ν. Ζησιμόπολυος, Η.Προκοπάκης, Κ. Ματαράγκας , Κ Γκορτζής, Γ. Στράτος και Π. Χατζηπέτρος. Υπαξιωματικοί: Κ. Καραμίχας, Κ. Κωνσταντινίδης, Γ. Σαραφιανός, Π. Καλλίνος , Δ. Ρουσσόπουλος , Δ. Πανούσης, Ε. Ρετζής, Γ. Γκιμικέλης, Κ. Κωστάκης, Σ. Μηλιώτης, Α. Βιτάλης, Α. Αυγερινός, Γ. Γούτσος, Ε. Σπυριδάκης , Μ. Σαμψών, Μυτακάκης, Ν. Αλοίζος , Ι Γκαρούτσος, Γ. Αντωνίου, Π. Αγγελής, Ι Ελευθεριάδης, Γ. Θεοδωρίδης , Α. Αβραάμ , Γ. Ασημήνας, και Γ. Ματζανάς.
Άλλοι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί του Πολεμικού Ναυτικού που κηρύχθηκαν ως «λιποτάκτες» και ζήτησαν μεμονωμένα πολιτικό άσυλο σε χώρες του εξωτερικού είναι οι εξής ανθυποπλοίαρχος Κ. Μαρώτης – Λάνας, κελευστής Κ. Κωστάκης, πλωτάρχης Κ. Βάρφης, επικελευστής Γ. Ράνος, ανθυποπλοίαρχος Δ. Καλούλης, πλωτάρχης Κ. Βλαχοδήμος και οι ανθυποπλοίαρχοι Κ. Τριανταφυλλίδης και Ν. Μπάρδης
*Πηγή: imerodromos.gr
