Ένα από τα μεγάλα θέματα που έχουν προκύψει με την πανδημία είναι και τα αυτά των ελευθεριών και των δημοκρατικών λειτουργιών. Όχι τυχαία. Ούτε άσκοπα. Διότι καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και πρωτόγνωρες όπως αυτές που βιώνουμε εδώ και ένα χρόνο, μπορεί να βάλουν (και βάζουν) σε πειρασμό τις εξουσίες (κάθε λογής και σε κάθε άκρη της γης), ώστε να ξεπεράσουν τα όριά τους και να αποκομίσουν περισσότερη ισχύ και άλλα προνόμια και οφέλη από τα συνήθη.
Στη χώρα μας άναψε το τελευταίο 24ωρο ειδικά, μία σχετική συζήτηση με αφορμή τη νέα (τρίτη από τον Νοέμβριο) αστυνομική απόφαση για την απαγόρευση των συγκεντρώσεων άνω των 100 ατόμων, λέει. Και ενώ αύριο Πέμπτη αναμένεται πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο για τις αλλαγές που προωθεί το υπουργείο Παιδείας στα Πανεπιστήμια.
Η κυβέρνηση λέει ότι… «χαλαρώνει» τα περιοριστικά μέτρα, που προβλέπουν συγκεντρώσεις έως 9 ατόμων, ενώ η αντιπολίτευση καταγγέλλει αυταρχισμό.
Ας ξεκαθαρίσουμε, λίγο τα των συναθροίσεων.
Κατ’ αρχάς τα μέτρα για την προστασία της δημόσιας υγείας λαμβάνονται όπως προβλέπουν οι νόμοι, στο πλαίσιο του άρθρου 5 του Συντάγματος.
Το δικαίωμα του συνέρχεσθαι ρυθμίζεται από το άρθρο 11 του Συντάγματος.
Άλλο το ένα, άλλο το άλλο λοιπόν, παρότι μπορεί να έχουν συνάφεια προφανώς, αφού η άσκηση του δικαιώματος του συνέρχεσαι μπορεί να επηρεάσει τα θέματα προστασίας της δημόσιας υγείας. Αλλά είναι ταυτόχρονα και διαφορετικά πράγματα.
Συγκεκριμένα: Η απόφαση Δ1α/Γ.Π.οικ.71342 «με τα έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 στο σύνολο της Επικράτειας για το διάστημα από το Σάββατο 7 Νοεμβρίου 2020» και η οποία εφαρμόζεται με διάφορες επιμέρους προσαρμογές ( ή άλλαξε σε επιμέρους πεδία, όπως δημοτικά σχολεία, λιανεμπόριο κλπ) ξεκαθαρίζει ότι για τις «Συναθροίσεις/Δημόσιες ή κοινωνικές εκδηλώσεις, ανεξαρτήτως χώρου ιδιωτικού ή δημόσιου, εσωτερικού ή εξωτερικού», η αναστολή επιβάλλεται «με την επιφύλαξη των δημόσιων υπαίθριων συναθροίσεων του άρθρου 11 του Συντάγματος και του ν.
4703/2020 (Α’ 131)»!
Το μέτρο που ισχύει για παράδειγμα τώρα για τις κοινωνικές εκδηλώσεις και βάζει όριο 9 ατόμων, δεν αφορά στις συναθροίσεις που εμπίπτουν στο άρθρο 11 του Συντάγματος (διαδηλώσεις, πορείες κλπ).
Άρα η τελευταία αστυνομική απόφαση δεν «χαλαρώνει» κανένα περιοριστικό μέτρο, όπως διατείνεται η κυβέρνηση, αλλά περιστέλλει το συνταγματικό δικαίωμα του Συνέρχεσθαι. Γι’ αυτό και χρειάστηκε αστυνομική απόφαση, όπως προβλέπει το άρθρο 11 για την απαγόρευση των συγκεντρώσεων. Όπως έγινε και με τις εκδηλώσεις για το Πολυτεχνείο και για την επέτειο από τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου.
Η κυβέρνηση για να δικαιολογήσει την απόφασή της και για να μην εμφανιστεί ότι καταφεύγει διαρκώς στην αστυνομοκρατία, τον αυταρχισμό και την καταστολή, έριξε τις ευθύνες στην «επιστημονική επιτροπή» του υπουργείου Υγείας. Ώσπου βγήκε ο Άλκης Βατόπουλος και διέψευσε ότι η επιτροπή αυτή συζήτησε τέτοιο θέμα – πού ακούστηκε επιτροπή επιστημόνων να αποφασίζει για τα δημοκρατικά δικαιώματα;
Τότε αποκαλύφθηκε ότι είναι άλλη επιτροπή, η οποία συγκροτήθηκε περίπου εν κρυπτώ από την κυβέρνηση και η οποία παίρνει τέτοιου είδους αποφάσεις. Και ότι ο μοναδικός από τους επιστήμονες που μετέχει σε αυτή είναι ο Σωτήρης Τσιόδρας, όλοι οι άλλοι είναι κυβερνητικοί αξιωματούχοι.
Και επί της ουσίας τώρα, δύο ερωτήματα:
Πρώτον, είναι ή δεν είναι unfair να θεσμοθετεί τόσο σοβαρά πράγματα η κυβέρνηση, με τα πανεπιστήμια κλειστά και την πανεπιστημιακή κοινότητα αποδιοργανωμένη λόγω πανδημίας. Να εκμεταλλεύεται δηλαδή την αγωνία για τη δημόσια υγεία και να περνά με αυτό τον τρόπο ρυθμίσεις στα κλεφτά, ελπίζοντας ότι δεν θα υπάρξουν αντιδράσεις; Πόσο δημοκρατικό είναι, πόσο επιζητεί τη συναίνεση και πού μπορεί να οδηγήσει αυτή η προκλητική και προσβλητική συμπεριφορά;
Δεύτερον, πόσο σοφό είναι να ρίχνει μία κυβέρνηση λάδι στη φωτιά; Να καταφεύγει σε απαγορεύσεις, που μπορεί όμως να φουντώσουν το πρόβλημα και να προκαλέσουν όντως μεγάλα προβλήματα για τη δημόσια υγεία; Διότι τώρα θα κατέβουν στην πορεία και άνθρωποι που ανησυχούν για τη δημοκρατία, όχι μόνο για την Παιδεία. Και κατ’ επέκταση θα χρειαστεί και η αντίστοιχη πολυπληθής αστυνομική δύναμη – και όλοι ξέρουμε τον συνωστισμό που προκαλείται σε αυτές τις συνθήκες. Και τι θα κάνει η αστυνομία, εάν δημιουργηθούν μπλοκ των 100 ατόμων, που θα απέχουν 20-30 μέτρα το ένα από το άλλο; Θα θεωρήσει τα μπλοκ μία ενιαία πορεία ή θα αναγκαστεί να αποδεχθεί ότι πρόκειται για πολλές πορείες, που δεν παραβιάζουν την αστυνομική εντολή; Πώς θα εφαρμόσει αλήθεια αυτή την περίεργη και βλακώδη απόφαση;
Όλο αυτό το σκηνικό με τις απίθανες ιδέες των κυβερνώντων θα άγγιζε τη γελοιότητα, εάν δεν ήταν επικίνδυνο και αποκαλυπτικό μίας νοοτροπίας αυταρχισμού που αναδύει.
Διότι θα βγούμε που θα βγούμε φτωχοί, τρελαμένοι και λιγότεροι από αυτή την πανδημία… Ε, μην βγούμε με τραυματισμένη και τη Δημοκρατία. Κι αφού η κυβέρνηση ελάχιστα κάνει για τα πρώτα, τουλάχιστον ας σεβαστεί τη Δημοκρατία και τις στοιχειώδεις συνταγματικές ελευθερίες των πολιτών.
