«Οι διεκδικήσεις της Τουρκίας για το καθεστώς των ελληνικών νησιών στο Αιγαίο δεν περιορίζονται σε καμία περίπτωση στην επιθυμία να εξασφαλίσει τα σύνορά της».
Η Τουρκία απαιτεί επίμονα από την Ελλάδα την αποστρατικοποίηση ορισμένων νησιών στο Αιγαίο. Η Τουρκία δεν έχει ακόμη τολμήσει να απαιτήσει ευθέως την κυριαρχία της σε κανένα από αυτά τα νησιά.
Διφορούμενες δηλώσεις
Ωστόσο, από την πλευρά της υπάρχουν τόσο διφορούμενες δηλώσεις για τα «δικαιώματά» της στο Αιγαίο όσο και επιχειρήματα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως βάση για τέτοιους ισχυρισμούς.
Ας δούμε μερικές από αυτές τις δηλώσεις, γράφει το δημοσίευμα της ρωσικής ιστοσελίδας Κράσνα Βέσνα:
«Στις 5 Δεκεμβρίου 2020, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι καμία από τις κυρώσεις της ΕΕ δεν θα την αναγκάσει να παραιτηθεί από τα «κυριαρχικά της δικαιώματα» στο νησί Καστελόριζο.
Οι αντιλήψεις της Τουρκίας αποτυπώνονται και στις εξαγγελίες της για στρατιωτικές ασκήσεις, γράφει η Κράσνα Βέσνα
Αλήθεια, για ποια δικαιώματα μιλάμε;
Το νησί βρίσκεται λίγα μίλια από την Τουρκία και, σύμφωνα με τη Συνθήκη Ειρήνης του Παρισιού του 1947, μεταβιβάστηκε στην Ελλάδα σε καθεστώς αποστρατικοποίησης για να προστατεύσει την Τουρκία από την εμφάνιση ξένων βάσεων κοντά στις ακτές της. Παρόλα αυτά, η Ελλάδα σταθμεύει τα στρατεύματά της στο νησί.
Η Ελλάδα κατονομάζει τους λόγους για τους οποίους το κάνει αυτό.
Πρώτον, το 1974, η Τουρκία έδειξε στην Κύπρο ότι μπορούσε κάλλιστα να καταλάβει εδάφη.
Δεύτερον, από το 1995, υπάρχει μια εντελώς επίσημη απειλή πολέμου (casus belli) από την πλευρά της Τουρκίας κατά της Ελλάδας εάν ασκήσει τα νόμιμα δικαιώματά της για να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα.
Δεν παύει να δίνει νέες αφορμές
Επιπλέον, η Τουρκία δεν παύει να δίνει νέες αφορμές για τέτοιους φόβους και δεν περιορίζεται στις εκκεντρικές δηλώσεις τούρκων πολιτικών ότι, αν χρειαστεί, μπορούν να επαναλάβουν τη σφαγή στη Σμύρνη το 1922.
Ετσι, στις 26 Σεπτεμβρίου 2020, drone πέταξε στο νησί Καστελόριζο από την Τουρκία και, εκπέμποντας τους ήχους των τουρκικών ύμνων από τα ηχεία, κινηματογράφησε τα αποτελέσματα της βεβήλωσης τεράστιας ελληνικής σημαίας που απεικονίζεται στον βράχο πάνω από το λιμάνι του νησιού.
Προφανώς, η σημαία βεβηλώθηκε από το ίδιο το drone. Το πλάνα που τράβηξε προβλήθηκαν σ’ ένα από τα τουρκικά κανάλια.
Οι αντιλήψεις της Τουρκίας για το «ποιος είναι το αφεντικό στην περιοχή» αποτυπώνονται και στις εξαγγελίες για στρατιωτικές ασκήσεις κοντά στο Καστελόριζο.
Η βεβήλωση της ελληνικής σημαίας στο Καστελόριζο από τους Τούρκους
Στις 20 Μαρτίου 2021, η Ελλάδα εξέδωσε ειδοποίηση ναυσιπλοΐας για επικείμενη άσκηση στη θάλασσα κοντά στο Καστελόριζο.
Σε απάντηση, η Τουρκία, μέσω παρόμοιων καναλιών, ανακοίνωσε στις 22 Μαρτίου ότι οι ελληνικές ασκήσεις στη θάλασσα φέρεται να έρχονται σε αντίθεση με το αποστρατικοποιημένο καθεστώς του νησιού… και ανακοίνωσε τις ασκήσεις της την ίδια ώρα και στον ίδιο χώρο.
«Κυριαρχικά του δικαιώματα»
Προφανώς, η Τουρκία προσφέρεται να θεωρήσει ότι οι ασκήσεις της είναι νόμιμες, σε αντίθεση με τις ελληνικές;
Αν όμως οι ναυτικές ασκήσεις σχετίζονται με το καθεστώς του νησιού, τότε η ίδια η Τουρκία έχει το δικαίωμα να το στρατιωτικοποιήσει;
Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι ο αρχικός πληθυσμός του νησιού απέχει πολύ από το να είναι Τούρκοι.
Το νεοελληνικό όνομα του νησιού Μεγίστη συμπίπτει με το αρχικό όνομα που του έδωσαν οι Δωριείς. Οι Οθωμανοί το έλεγαν (οι Τούρκοι το λένε ακόμα) Μέις.
Το όνομα Καστελόριζο δόθηκε από τους Οσπιτάλιους Ιππότες τον 14ο αιώνα, από τον βράχο στον οποίο έχτισαν το κάστρο.
Το νησί πέρασε από χέρι σε χέρι, αλλά ακόμη και την περίοδο της Τουρκοκρατίας κατάφερε να διατηρήσει τη γλώσσα και τη θρησκεία του.
Επομένως, είναι δύσκολο να υποθέσουμε ότι οι αξιώσεις της Τουρκίας στο Καστελόριζο σχετίζονται με τη φροντίδα των τούρκων αδελφών τους, όπως για παράδειγμα στην Κύπρο.
Παρόλα αυτά, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών κάνει λόγο για «κυριαρχικά του δικαιώματα» – όχι μόνο στη θάλασσα, αλλά και στο ίδιο το νησί. Από τι απορρέουν αυτά τα δικαιώματα, αν όχι από νεο-οθωμανικές ή κάποιες άλλες επεκτατικές διεκδικήσεις;
Η επιστολή στον ΟΗΕ
Εκτός από προβοκάτσιες, σύντομες δηλώσεις και σκληρές δηλώσεις, η Τουρκία παρουσιάζει και ένα αναλυτικό επιχείρημα για το θέμα της ιδιοκτησίας των ελληνικών νησιών. Παράλληλα, αναφέρεται στο αίτημα για αποστρατικοποίησή τους ως προϋπόθεση για την ενσωμάτωσή τους στην Ελλάδα με τις συμφωνίες του 1923 και του 1947.
Το δημοσίευμα αναφέρεται και στο τουρκολιβυκό μνημόνιο
Σύμφωνα με τον ελληνικό Τύπο, στις 30 Σεπτεμβρίου 2021, ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Τουρκίας στον ΟΗΕ, Φεριντούν Σινιρλίογλου, σε επιστολή του προς τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, ανέφερε ότι η Ελλάδα, παραβιάζοντας την απαίτηση αποστρατικοποίησης «ορισμένων» νησιών (ανέφερε μάλιστα τα νησιά Λέσβος, Χίος, Σάμος, Ικαρία, Λήμνος και Σαμοθράκη), χάνει το δικαίωμα κατοχής τους. Ωστόσο, στο τέλος της επιστολής, ο Σινιρλίογλου απλώς «για άλλη μια φορά» κάλεσε την Ελλάδα να αφοπλίσει τα νησιά.
Ετσι, τούρκοι αξιωματούχοι διστάζουν μέχρι στιγμής να ζητήσουν ευθέως να ακυρωθεί η ενσωμάτωση των νησιών.
Ωστόσο, θα παραθέσουμε τα λόγια του Τζιχάντ Γιαϊτζή – του ιδεολόγου της έννοιας της Γαλάζιας Πατρίδας και συντάκτη των συγκλονιστικών τουρκολιβυκών μνημονίων του 2019 για τη διαίρεση της θάλασσας στα ανοιχτά του ελληνικού νησιού της Κρήτης.
Ας θυμηθούμε ότι τα σύνορα της τουρκικής «Γαλάζιας Πατρίδας» διατρέχουν τη μέση της Μαύρης Θάλασσας, του Αιγαίου και της Μεσογείου, δηλαδή με βάση τη γεωγραφία των ηπείρων, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα δικαιώματα των νησιών που προβλέπονται από τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας.
Η ίδια αρχή ορίζεται στο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Επιπλέον, η Τουρκία και η πλευρά του εμφυλίου πολέμου στη Λιβύη, υποστηριζόμενη από αυτήν, σχεδίασαν μια λωρίδα στον χάρτη της Μεσογείου ανάμεσα στις ακτές των χωρών τους, περνώντας από τα ελληνικά νησιά Κρήτη, Κάρπαθο και Ρόδο – και μοίρασαν αυτήν την υδάτινη περιοχή μεταξύ τους και μαζί τους τους πόρους της θάλασσας και την υφαλοκρηπίδα.
Η λογική… Ακάρ
Σε συνέντευξή του στην ελληνική εφημερίδα Καθημερινή στις 6 Δεκεμβρίου 2020, ο Yaydzhi δήλωσε ότι η Ελλάδα δεν έχει δικαιώματα σε 152 νησιά.
«Δεν διεκδικούμε νησιά, απλώς λέμε ότι αυτά τα νησιά, οι βραχονησίδες και οι βράχοι δεν μεταβιβάστηκαν στην Ελλάδα – ας το συζητήσουμε αυτό. Ας δούμε σε ποιον ανήκουν» , είπε.
Τυπικά, εδαφικές απαιτήσεις δεν έχουν (ακόμα) διατυπωθεί άμεσα εδώ, αλλά, νομίζω, το νόημα αυτών που ειπώθηκαν είναι εξαιρετικά σαφές.
Ας σημειώσουμε επίσης τη δήλωση του τούρκου υπουργού Αμυνας Χουλουσί Ακάρ στις 23 Μαΐου 2021, όχι λιγότερο ενδιαφέρουσα από πλευράς λογικής.
Υποστήριξε ότι ήταν λάθος να παρουσιάζουμε την Τουρκία ως απειλή και να την κατηγορούμε για επεκτατισμό, αφού η ίδια η Ελλάδα επεκτείνεται από την ίδρυσή της το 1821.
«Οσοι αποκαλούν την Τουρκία «επεκτατική» θα πρέπει πρώτα να κοιτάξουν τη δική τους ιστορία, την εξέλιξη των γεγονότων από το 1821 έως σήμερα, να κοιτάξουν τον χάρτη », είπε.
Πίσω από τη λογική Ακάρ κρύβεται η επιθυμία της Τουρκίας να πάρει πίσω το έδαφος της Ελλάδας (φωτογραφία AP)
Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς ένα κράτος μπορεί να μετακινηθεί από το μη ον στην ύπαρξη χωρίς να επεκταθεί.
Στην πραγματικότητα, ο Ακάρ προσφέρει ένα δίλημμα: αν η επέκταση είναι κακή, τότε η Ελλάδα πρέπει να επιστρέψει στην αρχική της κατάσταση (μη ύπαρξη).
Και αν η διεύρυνση είναι φυσιολογική, τότε πρέπει να θεωρήσουμε δεδομένη την επιθυμία της Τουρκίας να πάρει πίσω το έδαφος της Ελλάδας.
Να πούμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους
Ετσι, στη ρητορική της για τα νησιά, η Τουρκία θεσπίζει συστηματικά σοβαρές επεκτατικές διατάξεις που σε καμία περίπτωση δεν περιορίζονται στο ζήτημα του αποστρατικοποιημένου καθεστώτος.
Η Αγκυρα διακατέχεται από την ιδέα της αναθεώρησης του χάρτη της περιοχής.
Αρκεί να αρχίσει κανείς να λέει τα πράγματα με το όνομά τους», καταλήγει το δημοσίευμα της Κράσνα Βέσνα.