Αρμένιοι έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου εδώ και τουλάχιστον ένα χρόνο, για πιθανή συμμετοχή της Τουρκίας στο άνοιγμα νέου πολεμικού μετώπου. Πλέον, μετά την αδιαφορία όλων, η Τουρκία έρχεται να δρέψει τους καρπούς των κόπων της. Η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός για την οποία μεσολάβησε η Ρωσία, στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, θα ενδυναμώσει τόσο τη Μόσχα όσο και την Άγκυρα ως τους νέους βασιλείς στον Νότιο Καύκασο, ανέφεραν αναλυτές, επαναπροσδιορίζοντας τις εγγυήσεις ασφάλειας μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν με την εμφανή απουσία της Δύσης.
Όπως και στις συγκρούσεις στη Λιβύη και τη Συρία, η Ρωσία και η Τουρκία βρέθηκαν για άλλη μια φορά να υποστηρίζουν τις αντίπαλες πλευρές, και χρησιμοποίησαν την επιρροή τους στους τοπικούς παίκτες για να διαπραγματευτούν ειρηνευτικές συμφωνίες που εγγυώνται τη δική τους επιρροή.
“Υπάρχει μια εντελώς νέα γεωπολιτική διαμόρφωση”, δήλωσε ο Φιόντορ Λουκιάνοφ, ένας σημαντικός πολιτικός εμπειρογνώμονας με πρόσβαση στο Κρεμλίνο, σύμφωνα με τον Guardian.
Αυτή η διαμόρφωση αποφεύγει τη Γαλλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες μαζί με τη Ρωσία είχαν σχηματίσει την ομάδα του Μινσκ και φιλοξένησαν συνομιλίες μετά από μια βασική εκεχειρία του 1994 που κατέληξε έναν αιματηρό πόλεμο μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν.
Όμως, η Ομάδα του Μινσκ διαδραμάτισε ελάχιστο ρόλο στη διαπραγμάτευση του τερματισμού του πολέμου του 2020, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες εμφανίστηκαν χωρίς τη δέουσα προσοχή, υπό τον πρόεδρο Τραμπ, έμειναν μακριά από τις αρχικές ανακοινώσεις που ζητούσαν τον τερματισμό της βίας.
Εν τω μεταξύ, η τουρκική υποστήριξη στο Αζερμπαϊτζάν βοήθησε να ξεκινήσει μια επίθεση έξι εβδομάδων που είχε ως αποτέλεσμα να καταληφθεί η Σούσι, μια στρατηγικά τοποθετημένη πόλη στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, και έθεσε τις βάσεις για να απειληθεί το Στεπανακέρτ, έως ότου η Ρωσία αποφάσισε να επέμβει με ειρηνευτές.
“Το γκρουπ του Μινσκ ουσιαστικά δεν υπάρχει πια”, είπε ο Λουκιάνοφ, αποκαλώντας την Τουρκία “σημαντικό μέρος της εξίσωσης“. “Η στρατιωτική ήττα της Αρμενίας σημαίνει ότι είναι αδύνατο να αποκατασταθεί το προηγούμενο status quo. Αυτό σημαίνει ότι ο ρωσικός ρόλος ως εγγυητής της σταθερότητας απαιτείται και από τις δύο πλευρές”.
Νωρίς το πρωί της Τρίτης, η πρώτη ειρηνευτική ομάδα από 2.000 Ρώσους, αναπτύχθηκε στον διάδρομο Λατσίν, μια γραμμή σωτηρίας μεταξύ της ηπειρωτικής Αρμενίας και του Στεπανακέρτ, της μεγαλύτερης πόλης στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Σύμφωνα με τη συμφωνία που ανακοινώθηκε από την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν, τα ρωσικά στρατεύματα θα φυλάξουν τον διάδρομο για πέντε χρόνια.
Το μέλλον για το Στεπανακέρτ φαίνεται σκοτεινό, δήλωσε ο Λόρενς Μπρόερς, διευθυντής του προγράμματος Caucasus στο Conciliation Resources, μια ομάδα οικοδόμησης της ειρήνης, προσθέτοντας ότι “ίσως ο υπολογισμός είναι ότι θα είναι ένα τόσο απαίσιο μέρος για να ζήσει κανείς, που το μεγαλύτερο μέρος του αρμενικού πληθυσμού -οι περισσότεροι εκ των οποίων έχουν ήδη φύγει- δεν θα επιστρέψουν ποτέ”.
Η αποστολή είναι αναμφισβήτητα η μεγαλύτερη επέμβαση της Ρωσίας στην περιοχή από τον πόλεμο της Γεωργίας το 2008. Η Ρωσία αντιστάθηκε στο να διαδραματίσει ειρηνευτικό ρόλο, για εβδομάδες, μέχρι να καταστεί σαφές ότι το Αζερμπαϊτζάν απειλούσε να καταλάβει ολόκληρο το Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
“Η ιδέα ήταν να αφήσουμε τους Αζέρους να κερδίσουν αλλά όχι εντελώς”, δήλωσε ο Λουκιάνοφ. Σύμφωνα με τη συμφωνία, το Αζερμπαϊτζάν θα διατηρήσει τον έλεγχο της γης που κατέλαβε κατά τη διάρκεια του πολέμου και θα του επιστραφούν εδάφη έξω από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, που τελούσαν υπό αρμενικό έλεγχο.
Ήδη την Τρίτη υπήρχαν σημάδια και των δύο πλευρών που έδειχναν ότι η ειρηνευτική συμφωνία είναι κοντά. Ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίγιεφ, δήλωσε ότι τόσο οι Ρώσοι όσο και οι Τούρκοι των ειρηνευτικών αποστολών θα αναπτυχθούν στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, σοκάροντας πολλούς Αρμένιους. Η Ρωσία παρενέβη γρήγορα, επισημαίνοντας ότι η Τουρκία δεν ήταν επίσημος εταίρος της ειρηνευτικής συμφωνίας.
“Δεν αναφέρεται ούτε μια λέξη για αυτό στη δημοσιευμένη δήλωση”, δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, σε δημοσιογράφους την Τρίτη. “Οι πλευρές δεν συμφώνησαν σε αυτό. Η παρουσία Τούρκων στρατιωτών στο Καραμπάχ δεν έχει συμφωνηθεί”.
Η επιρροή της Τουρκίας στη σύγκρουση έχει τεκμηριωθεί καλά, καθώς η Άγκυρα πούλησε ζωτικής σημασίας τεχνολογία drone στο Αζερμπαϊτζάν και οι τουρκικές εταιρείες ασφαλείας συνήψαν συμβόλαια με μαχητές αντικαθεστωτικούς ή τζιχαντιστές, από το Ιντλίμπ για να ταξιδέψουν στο Αζερμπαϊτζάν και να πολεμήσουν στις πρώτες γραμμές της σύγκρουσης.
Και το άνοιγμα ενός άμεσου συνδέσμου μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και του θύλακα του Ναχτσιβάν, που συνορεύει με την Τουρκία, θα δημιουργούσε μια χερσαία διαδρομή από την Τουρκία προς το ηπειρωτικό Αζερμπαϊτζάν.
Όλα τα μάτια θα στραφούν τώρα στους Ρώσους των ειρηνευτικών αποστολών στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, οι οποίοι είναι το κλειδί για τη διατήρηση μιας εύθραυστης εκεχειρίας.
Ο Μπρόερς είπε ότι οι Ρώσοι θα μπορούσαν “να μοιάζουν με αποικιοκρατική δύναμη“.
“Η μετάβαση σε μια ειρηνευτική επιχείρηση χωρίς μια πολιτική διαδικασία που θα μπορούσε να επιτύχει μια ειρηνευτική συμφωνία σημαίνει ουσιαστικά ότι είσαι εκεί για πάντα”, είπε. “Αυτό που δημιουργήθηκε τώρα είναι μια εγγενώς ασταθής κατάσταση. Αυτό το ειρηνευτικό σώμα θα είναι ευάλωτο σε προκλήσεις”.
Πέτρος Κράνιας