Η επίσκεψη του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών στην Άγκυρα και η λογομαχία με τον Τούρκο ομόλογό του καλύφθηκε διθυραμβικά από τα αστικά μέσα ενημέρωσης της χώρας. Ωστόσο, και πέρα από την επικοινωνιακή πολιτική της κυβέρνησης, για να κατανοήσουμε το πως διαμορφώνονται οι διμερείς και περιφερειακές σχέσεις στην περιοχή μας, χρειάζεται να τις εντάξουμε στην γενική εικόνα που διαμορφώνεται από τον διεθνή ιμπεριαλιστικό παράγοντα.
Ο ρόλος της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ στην κλιμάκωση με την Ρωσία
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ ενίσχυσαν την ανατολική πλευρά της Συμμαχίας, μετά την απάντηση της Ρωσίας στο φασιστικό-ιμπεριαλιστικό πραξικόπημα του Μαϊντάν με ενσωμάτωση της ρωσόφωνης περιοχής της Κριμαίας. Ωστόσο σε έκθεση του Οκτωβρίου 2019, ο πρώην Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Alexander Vershbow δήλωσε ότι η Συμμαχία είχε μείνει πίσω στη «νότια στρατηγική» της. Είναι η ίδια περίοδος κατά την οποία ο Μακρόν κάνει λόγω για «εγκεφαλικά νεκρό» ΝΑΤΟ, καθώς οι προτεραιότητες του δόγματος “Πρώτα η Αμερική” οδήγησαν τον Τραμπ στο να εκβιάζει να εκβιάσει τους συμμάχους του με περιορισμό της αμερικάνικης παρέμβασης, στοχεύοντας σε μεγαλύτερη οικονομική συμμετοχή τους στην ευρωατλαντική συμμαχία.
Όπως γράψαμε πρόσφατα, η νέα κυβέρνηση Μπάιντεν έχει κλιμακώσει την επιθετικότητα της κατά της Ρωσίας, με άμεσο στόχο την ανάσχεση του αγωγού North Stream 2 ρωσικής Gazprom από την Ευρώπη και την κυριαρχία το μονοπώλιο της αγοράς ενέργειας από την αμερικάνικη Big Oil. Η εμπλοκή του ΝΑΤΟ είναι απαραίτητη, καθώς μετατρέπει την σύγκρουση σε υπόθεση του συνόλου της δυτικής συμμαχίας και περιορίζει την ελευθερία στην σύναψη οικονομικών συμφωνιών των ευρωπαϊκών κρατών με την Ρωσική Ομοσπονδία. Αποδοκιμάζοντας την άρνηση του Τραμπ για τη διατλαντική συμμαχία, ο Μπάιντεν υπογράμμισε τον κρίσιμο ρόλο του ΝΑΤΟ στην εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ, γράφοντας στο Foreign Affairs πέρυσι: “Για να καταπολεμήσουμε τη ρωσική επιθετικότητα, πρέπει να διατηρήσουμε τις στρατιωτικές δυνατότητες της συμμαχίας σε εγρήγορση. Πρέπει να επιβάλουμε πραγματικό κόστος στη Ρωσία για τις παραβιάσεις των διεθνών κανόνων”.
Στην διάσκεψη του Μονάχου τον Φεβρουάριο, ο Μπάιντεν επιβεβαίωσε την δέσμευση των ΗΠΑ στην ευρωατλαντική συμμαχία με την φράση: «Μια επίθεση σε έναν είναι επίθεση σε όλους. Αυτός είναι ο ακλόνητος όρκος μας». Στο παραπάνω φόντο, η κυβέρνηση Μπάιντεν εντείνει την ανάπτυξη του ΝΑΤΟ στα ανατολικά, προωθώντας την ένταξη της Γεωργίας και της Ουκρανίας, θέλοντας να δεσμεύσει τους συμμάχους του στην σύγκρουση κατά της Μόσχας. Η υποχώρηση της σταθερότητας στην ανατολική Μεσόγειο, αποτελεί ωστόσο ακόμα «κενό ασφαλείας» για την ιμπεριαλιστική πολιτική.
Τουρκία: Ο απείθαρχος χωροφύλακας του ευρωατλαντισμού
Οι αμερικανοτουρκικές εντάσεις των προηγούμενων ετών είχαν να κάνουν με την αμερικάνικη υποστήριξη στις κουρδικές δυνάμεις του YPG στην Συρία και τις ανοιχτές καταγγελίες Ερντογάν για αμερικάνικο δάκτυλο στο πραξικόπημα εναντίον του 2016, με τον ίδιο να προχωρά στην προμήθεια του ρωσικού συστήματος S-400, δημιουργώντας «τρύπα» στα πολεμικά συστήματα του ΝΑΤΟ. Αυτονομούμενος από την αμερικάνικη πολιτική, εκμεταλλεύτηκε την υποχώρηση των ΗΠΑ από την περιοχή και προχώρησε σε διαπραγματεύσεις με την Μόσχα στην Συρία και το Νότιο Καύκασο. Ως αποτέλεσμα το αμερικάνικο Πεντάγωνο αποφάσισε να θέσει την Τουρκία εκτός του προγράμματος εκσυγχρονισμού των μαχητικών F35, μόλις λίγες ημέρες μετά την επίσκεψη Δένδια στην Άγκυρα.
Ωστόσο, παρά το αυτονομημένο περιφερειακό της ρόλο, η Άγκυρα έχει καταφέρει να περιορίσει την Ρωσία στο Ναβόρνο-Καραμπάχ, που δέχτηκε μια ΝΑΤΟϊκή χώρα σε ρόλο επιτηρητή στα πρώην σοβιετικά εδάφη. Αυτό συμβάλει ακόμα στην πίεση κατά του Ιράν, ενισχύοντας τα αυτονομιστικά κινήματα των Αζέρων στο εσωτερικό της Ισλαμικής Επανάστασης. Τα παραπάνω οδηγούν ένα σημαντικό αμερικάνικο think tank, όπως το Atlantic Council, να γράφει πως «Η Ουκρανία μπορεί να μάθει από την πρόσφατη νίκη του Αζερμπαϊτζάν».
Στο πρόσφατο ταξίδι του στην Τουρκία ο Ουκρανός πρόεδρος Βλαντιμίρ Ζελένσι, συμφώνησε με τον Ερντογάν την δημιουργία μιας ζώνης ελεύθερων συναλλαγών και την ίδρυση της Πλατφόρμας της Κριμαίας με στόχο την επιστροφή της χερσονήσου υπό ουκρανική κυριαρχία. Ακόμα συμφώνησαν νέες στρατιωτικές προμήθειες, σε συνέχεια της συνεργασίας του τουρκικού κατασκευαστή drones Baykar Makina και της Ουκρανικής Ukrspecexport. Άλλωστε, η προσομοίωση της RAND Corporation για το 2018 υποδηλώνει πως περίπτωση κλιμάκωσης με την Ρωσία, η στήριξη της Τουρκίας θα είναι κρίσιμη λόγω της ευθύνης για τα στενά στο πλαίσιο της Σύμβασης του Μοντρέ, ενώ προβλέπεται η δημιουργία ενός Κέντρου του ΝΑΤΟ στη Μαύρη Θάλασσα.
Η Ελλάδα ως ορμητήριο πολέμου και ο πόλεμος της ενέργειας
Η χώρα μας εμπλέκεται επίσης στους πολεμικούς σχεδιασμούς των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ, με την βάση drones στην Αλεξανδρούπολη να αποτελεί ορμητήριο των ιμπεριαλιστών σε περίπτωση κλιμάκωσης με την Ρωσία. Η βάση στην Σούδα όπου ελλιμενίστηκε το αεροπλανοφόρο Αϊζενχάουερ χρησιμοποιείται επίσης για τον περιορισμό της Ρωσίας από τις ανατολικές ακτές της Μεσογείου, ενώ παρέχει την δυνατότητα χτυπήματος αντιπερισπασμού σε περίπτωση κλιμάκωσης στην Ανατολική Ουκρανία. Τα αεροπλάνα που πετούν αυτές τις μέρες πάνω από τον ουρανό της Αθήνας, είναι μέρος της πολεμικής άσκησης «Ηνίοχος 21», στην οποία συμμετέχουν ένοπλες δυνάμεις από τις ΗΠΑ, το Ισραήλ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Γαλλία, την Ισπανία και την Ελλάδα, με στόχο την συγκέντρωση δύναμης πυρός στην περιοχή της Ανατ. Μεσογείου κατά της Ρωσίας.
Παράλληλα, η χώρα μας έχει υποδεχτεί την μεγαλύτερη απόβαση στην ιστορία της, στα πλαίσια της άσκησης «Defender Europe 2021». Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι ένοπλες δυνάμεις του ελληνικού και του τουρκικού κράτους συμμετέχουν από κοινού σε αυτό που αποτελεί πρόβα πολέμου κατά της Ρωσίας.
Η σύμπραξη Exxon Mobil-Total-Ελληνικά Πετρέλαια ήδη κερδοσκοπεί μέσω δομημένων παραγώγων στη βάση μελλοντικών εσόδων. Απόρρητα έγγραφα που διέρρευσαν από την Exxon, αποδεικνύουν πως η εταιρεία σχεδιάζει να αυξήσει τις ετήσιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, θέτοντας μια από τις μεγαλύτερες εταιρικές εκπομπές ενάντια στις διεθνείς προσπάθειες για επιβράδυνση του ρυθμού της υπερθέρμανσης του πλανήτη, με στόχο τον διπλασιασμό των κερδών της έως το 2025. Η Ελλάδα μαζί με την Αίγυπτο έχουν υλοποιήσει έργα ενεργειακής υποδομής με την υποστήριξη των Αμερικάνων και των Ευρωπαίων και με σκοπό να χρησιμεύσουν ως πύλη για περιφερειακές προμήθειες φυσικού αερίου στην Ευρώπη, απέναντι στο ρωσικό αέριο.
Πως επηρεάζονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις;
Τα παραπάνω επιβεβαιώνουν ένα σταθερό δεδομένο πως όσο αυξάνουν οι εντάσεις στην περιοχή, τόσο εντείνεται η ανάγκη σταθεροποίησης της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ στην ανατολική Μεσόγειο, την οποία το αμερικάνικο Πεντάγωνο βλέπει ως ενιαίο επιχειρησιακό χώρο. Το γεγονός αυτό αναμφίβολα θα επηρεάσει τις συναινέσεις και τις αντιθέσεις ανάμεσα στο ελληνικό και το τουρκικό κράτος, καθώς οι ΗΠΑ δεν θέλουν σε καμία περίπτωση να διαρραγεί το πολεμικό τους μέτωπο για τις διαφορές ανάμεσα στους ΝΑΤΟϊκούς συμμάχους.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, σε τηλεφωνική κλήση με τον Έλληνα πρωθυπουργό μια μέρα μετά την επέτειο της 25ης Μαρτίου, εξέφρασε την ελπίδα του για σταθερότητα στην ανατολική Μεσόγειο. Αντίστοιχα, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ σε πρόσφατη συνέντευξή του, δήλωσε:
«Νομίζω ότι έχουμε δει κάποια αποκλιμάκωση στην ανατολική Μεσόγειο. Πιστεύω ότι το ΝΑΤΟ διαδραματίζει έναν πολύ καλό ρόλο στην προσπάθεια αποσυμφόρησης και διασφάλισης ότι οι τομείς όπου υπάρχουν διαφωνίες, κανείς δεν αναλαμβάνει προκλητικές ενέργειες, ξεκινώντας με την Τουρκία να κρατά τα πλοία της εκτός των υδάτων ή των περιοχών που διεκδικούν άλλοι. Πρέπει απλώς να δούμε την ειρηνική επίλυση αυτών των διαφορών σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Και παρεμπιπτόντως, στο βαθμό που υπάρχουν προκλήσεις για τους πόρους, για τους φυσικούς πόρους, ξέρετε, αυτός θα έπρεπε να είναι ένας τρόπος να φέρουμε τις χώρες κοντά. Η από κοινού χρήση αυτών των πόρων, οι κοινές επενδύσεις, η εκμετάλλευσή τους, μπορεί στην πραγματικότητα να είναι κάτι που ενώνει τις χώρες. Ελπίζουμε ότι αυτό ακριβώς θα συμβεί».
Μια μέρα πριν το ταξίδι του στην Άγκυρα, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών συναντήθηκε με τον πρέσβη των ΗΠΑ Τζέφρι Πάιατ με το ελληνοτουρκικό να είναι ανάμεσα στην ατζέντα της συζήτησης. Δεν υπάρχει περίπτωση τα όσα ακολούθησαν να κινούνται έξω από την έγκριση του αμερικανικού παράγοντα.
Πίσω από το σόου «εθνικής υπερηφάνειας», ο Ν. Δένδιας ταξίδευσε στην Τουρκία ως κλητήρας της Big Oil, για να θέσει τα όρια του στην διαπραγμάτευση που θα ακολουθήσει με το τουρκικό κεφάλαιο, με στόχο να καταστήσουν την Μεσόγειο και την Ευρώπη σε “αμερικάνικη λίμνη”.
*Οι απόψεις του αρθρογράφου είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκην τις θέσεις της iskra
