Η Βαλτική Θάλασσα είναι μια τεράστια λεκάνη στη βόρεια Ευρώπη. Όμορφη εξωτερικά, αποτελεί μια από τις πιο μολυσμένες στον κόσμο. Το βασικό πρόβλημά της είναι οι γεωργικές διαρροές που καταλήγουν σε υπερβολικό άζωτο και φώσφορο στα νερά της. Και αυτή η περίσσεια θρεπτικών ουσιών, μακροπρόθεσμα, κάνει το οξυγόνο στη θάλασσα να σπανίζει. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται ευτροφισμός.
Ο Τιμ Σραουφένμπεργκερ είναι ψαράς. Έχει ένα εκτροφείο μυδιών στο Κίελο της Βόρειας Γερμανίας, με έναν συγκεκριμένο στόχο: να καταπολεμήσει τη μόλυνση στη Βαλτική Θάλασσα με φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο, καθώς τα μύδια φιλτράρουν το νερό και βοηθούν στη μείωση των υπερβολικών «θρεπτικών ουσιών».
Αυτά τα εκτροφεία αποτελούν μέρος του ευρωπαϊκού πειραματικού προγράμματος «Blue Baltic Growth», στο οποίο συμμετέχουν έξι εκτροφεία μυδιών, όπως αυτό του Τιμ. Όλα βρίσκονται σε στρατηγικές τοποθεσίες στη λεκάνη.
Ο Τιμ, ιδρυτής του εκτροφείου μυδιών «Kieler Meeresfarm» σημειώνει: «Αυτά τα έξι εκτροφεία βρίσκονται σε επαφή. Εδώ έχω διαφορετικές συνθήκες απ’ ό,τι στη Σουηδία. Έτσι, αυτό που λειτουργεί για μένα δεν λειτουργεί στην πραγματικότητα στη Σουηδία και το αντίστροφο, αλλά μπορούμε να μιλάμε ο ένας στον άλλο και να ανταλλάσσουμε ιδέες».
Πληροφορίες για το πρόγραμμα «Blue Baltic Growth»
Το πρόγραμμα συντοντίζεται από την περιοχή Οστεργκότλαντ στη Σουηδία.
Είναι ένα έργο στο οποίο συμμετέχουν 6 χώρες, με συνολικό προϋπολογισμό 4,6 εκατομμυρίων ευρώ, συμπεριλαμβανομένων 3,6 εκατομμυρίων ευρώ από περιφερειακές ενισχύσεις στο πλαίσιο της Πολιτικής Συνοχής της ΕΕ.
18 εταίροι από 6 χώρες συμμετέχουν στο πρόγραμμα «Baltic Blue Growth», από τον ιδιωτικό τομέα, το δημόσιο και τον ερευνητικό τομέα, συμπεριλαμβανομένων εκπροσώπων εθνικών και περιφερειακών αρχών, ερευνητικών ιδρυμάτων και ιδιωτικών εταιρειών.
Εάν αυτή η θάλασσα είναι πιο μολυσμένη από άλλες, αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι τα νερά της διοχετεύονται μόνο μέσα από ένα στενό πέρασμα στον Βόρειο Ατλαντικό (μεταξύ Σουηδίας, Γερμανίας και Δανίας).
Ο Πέτερ Κροστ, εκτελεστικός διευθυντής της υπηρεσίας Έρευνας και Διαχείρισης των Ακτών, εξηγεί: «Εάν φανταστείτε μια σταγόνα νερού εδώ στη Βαλτική Θάλασσα, στην περιοχή μας στο Κίελο, θα παραμείνει εδώ κατά μέσο όρο για 40 χρόνια μέχρι να αντικατασταθεί από το νερό στον Βόρειο Ατλαντικό. Και με ό,τι βάλετε από άποψη θρεπτικών ουσιών, θα ισχύσει ακριβώς το ίδιο. Θα παραμείνει εδώ για μεγάλο χρονικό διάστημα».
Η ποιότητα και η διαφάνεια του νερού μετριούνται δύο φορές το χρόνο. Τα μύδια τρώνε μικροσκοπικά φύκια, γεμάτα θρεπτικά συστατικά και φιλτράρουν το νερό. Τα αποτελέσματα είναι καθοριστικά.
Ο Πέτερ Κροστ προσθέτει: «Υπάρχουν κατά προσέγγιση εκατοντάδες χιλιάδες μύδια που φιλτράρουν περίπου πέντε λίτρα νερού κάθε ώρα. Έτσι είναι ένας γιγαντιαίος όγκος νερού που φιλτράρεται και μικρά σωματίδια, όπως το φυτοπλαγκτόν, εξάγονται από το νερό, με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγαλύτερη διαφάνεια».
Στη Βαλτική Θάλασσα, η κοινωνική ευαισθητοποίηση για τη βελτίωση της ποιότητας των υδάτων μέσω εκτροφείων μυδιών, είναι ένας βασικός παράγοντας. Είναι ένας ρόλος που έχει αναλάβει, μεταξύ άλλων, η ΜΚΟ «ΕUCC» της Ναρντίν Στούμπελ.
Η επικεφαλής της ΜΚΟ τονίζει: «Η καλλιέργεια μυδιών μπορεί να είναι μια επιπρόσθετη ευκαιρία για τη βελτίωση των παράκτιων περιοχών και τη βελτίωση της ποιότητας των υδάτων εκεί. Δεν είναι ο μόνος τρόπος. Πρέπει να σκεφτούμε κι άλλες λύσεις στον τομέα αυτό. Στόχος είναι να μειωθούν τα φορτία θρεπτικών συστατικών, να μειωθεί η εισροή θρεπτικών ουσιών, ξεκινώντας από την τεχνική και τις μεθόδους».