Μόνο λίγα ή συμβολικά δεν ήταν όσα κατάφερε στον πρώτο χρόνο της θητείας του ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ, δίνοντας απτά δείγματα για το πώς εννοεί το σύνθημά του «Η Αμερική πρώτα».
Αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία του Ειρηνικού (ΤΡΡ), έξοδος από τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, αμφισβήτηση της συμφωνίας για τα πυρηνικά του Ιράν και εσχάτως αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ, παρά κι ενάντια σε αλλεπάλληλες αποφάσεις του ΟΗΕ. Το νέο δόγμα για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ (National Security Strategy) ωστόσο (εδώ το πλήρες κείμενο), όπως το ανακοίνωσε ο ίδιος ο Τραμπ τη Δευτέρα 18 Δεκεμβρίου, αναβαθμίζει και γενικεύει τη διεθνή επιθετικότητα των ΗΠΑ, προσδίδει στις αποφάσεις του θεσμική ισχύ και θωράκιση, ανάγει τη μονομέρεια με τον πιο επίσημο τρόπο σε κρατική πολιτική. Δεν μπορεί δηλαδή πλέον η επόμενη εμπρηστική του επιλογή να χαρακτηριστεί απόφαση στιγμής ή αποτέλεσμα προσωπικών επιλογών.
Ήδη, οι αντιδράσεις που προκάλεσε, όσο κι αν ήταν αναμενόμενες, υποδηλώνουν ότι εισερχόμαστε σε μια νέα περίοδο ψυχρού πολέμου. Για παράδειγμα, ο επικεφαλής του Ρωσικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, Νικολάι Πετρούσεφ, δεν αρκέστηκε να χαρακτηρίσει εν δυνάμει απειλή τη νέα αμερικανική στρατηγική, αλλά επιπλέον δήλωσε πώς θα ληφθούν υπ’ όψη από το Κρεμλίνο όσα προβλέπει το κείμενο των 55 σελίδων του Λευκού Οίκου όταν κληθεί να χαράξει τη δική του στρατηγική ασφάλειας, ενώ περιέγραψε το όραμα του Τραμπ ως ιμπεριαλιστικού χαρακτήρα! Πιο οξείς χαρακτηρισμοί (προφανώς δικαιολογημένα) κι απ’ αυτούς που υιοθετούσε το Κρεμλίνο τη μεταπολεμική εποχή όταν είχε κυριαρχήσει η στρατηγική της «ειρηνικής συνύπαρξης».
Εξ ίσου αποφασιστικά απάντησε και το Πεκίνο, προδικάζοντας ότι έχουμε εισέλθει σε μια εποχή οξύτατων και πρωτοφανών για τις τελευταίες δεκαετίες ανταγωνισμών. Για παράδειγμα, σε άρθρο με τίτλο «Είναι έτοιμη η Κίνα να αντιμετωπίσει τον άμεσο ανταγωνισμό με τις ΗΠΑ;» έγραφε η εφημερίδα Global Times, που έχει εξελιχθεί σε μέσο ενημέρωσης της Δύσης για τα κινέζικα σχέδια, στις 20 Δεκεμβρίου: «Είναι καιρός για την Κίνα να αρχίσει να μελετά πώς θα αντιμετωπίσει τον άμεσο ανταγωνισμό με τις ΗΠΑ… Όσο η Κίνα θα βελτιώνεται, πρέπει επίσης να σκέφτεται πώς θα αντιμετωπίζει την αντίδραση των ΗΠΑ. Η Κίνα πάντα εκτιμούσε τη συνεργασία, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι διστάζει να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό. Το Πεκίνο δεν ενδιαφέρεται να αναζητήσει την παγκόσμια ηγεμονία. Επιπλέον θα πραγματοποιήσει τους στόχους του για ανάπτυξη. Μια τέτοια διαδικασία δεν μπορεί να εμποδιστεί από κανέναν»!
Από συνεργάτης, ανταγωνιστής η Κίνα
Οι αλλαγές που επιφύλασσε η νέα Εθνική Στρατηγική για την Ασφάλεια είναι τόσο σημαντικές που αρκεί να αναφέρουμε ότι η Κίνα ενώ στην προηγούμενη έκθεση, το Φεβρουάριο του 2015, περιγραφόταν ως συνεργάτης τώρα αναγορεύεται ως ανταγωνιστής. Ανταγωνιστής επίσης χαρακτηρίζεται και η Ρωσία. Και οι δύο αυτές χώρες περιγράφονται ως «αναθεωρητικές» επειδή προσπαθούν «να διαμορφώσουν έναν κόσμο σε αντίθεση με τις αξίες και τα συμφέροντα των ΗΠΑ». Κατά τον ίδιο τον Τραμπ «αυτή η στρατηγική αναγνωρίζει, είτε μας αρέσει ή όχι, ότι συμμετέχουμε σε μια νέα εποχή ανταγωνισμού. Αντιμετωπίζουμε ανταγωνιστικές δυνάμεις, τη Ρωσία και την Κίνα, που επιδιώκουν να αμφισβητήσουν την αμερικανική επιρροή, τις αξίες και τον πλούτο». Το σχέδιο του Τραμπ δίνει για πρώτη φορά τόσο μεγάλη έμφαση στην οικονομία. Ανέφερε ο ίδιος: «Σήμερα δηλώνουμε ότι η Αμερική είναι στο παιχνίδι και η Αμερική θα νικήσει. Για πρώτη φορά η αμερικανική στρατηγική αναγνωρίζει ότι η οικονομική της ασφάλεια είναι εθνική της ασφάλεια».
Προεκτείνοντας αυτή τη φράση κάλλιστα μπορούμε να υποθέσουμε ότι στη μάχη του οικονομικού ανταγωνισμού και της οικονομικής ασφάλειας, εφ’ όσον ταυτίζονται με την εθνική ασφάλεια, θα αξιοποιηθούν κι όλα τα μέσα που παραδοσιακά αξιοποιούνταν στη μάχη της εθνικής ασφάλειας: δηλαδή η αμερικανική πολεμική μηχανή, που αναμφισβήτητα υπερτερεί έναντι των ανταγωνιστών της. Φυσικά μπορεί να ειπωθεί ότι ανέκαθεν οι ΗΠΑ χρησιμοποιούσαν το στρατό τους για να εξασφαλίσουν τα οικονομικά τους συμφέροντα. Ο περίφημος «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» είναι η πιο χαρακτηριστική και πρόσφατη περίπτωση, με μια πολεμική εκστρατεία που στόχευε στα πετρέλαια και τη γεωπολιτική επιρροή και σύντομα θα κλείσει δύο δεκαετίες ζωής (και για πολλούς …θανάτου) να ενδύεται με τα άμφια της μάχης για τις δυτικές, φιλελεύθερες αξίες. Τώρα, όμως υπάρχει μια ποιοτική διαφορά: η μάχη για την οικονομική κυριαρχία θα διεξάγεται απροσχημάτιστα για τα συμφέροντα των ΗΠΑ, μόνο. Η Ουάσινγκτον εγκαταλείπει ακόμη και τους πολυμερείς θεσμούς, όπως ο ΟΗΕ, εξ αρχής, στη βάση μιας επεξεργασμένης και δεσμευτικής Εθνικής Στρατηγικής. Έτσι, η Ουάσινγκτον δεν θα πάει στον ΟΗΕ να δώσει την μάχη με φιλοδοξία να κερδίσει τη σύμφωνη γνώμη του Συμβουλίου Ασφαλείας όπως έκανε το 2003 ο υπουργός Εξωτερικών του Μπους, Κόλιν Πάουελ, σκορπώντας ξενύχτια σχεδόν κάθε Παρασκευή βράδυ σε πολιτικούς και δημοσιογράφους όλου του κόσμου, στην προσπάθειά του να κερδίσει την έγκριση και τη νομιμοποίηση του διεθνούς οργανισμού για την προαποφασισμένη εισβολή των Αμερικανών και των στενών συμμάχων τους στο Ιράκ.
Εμπορικοί πόλεμοι για αρχή
Αυτή η επίδειξη ωμής δύναμης στις διεθνείς σχέσεις θα ανατρέψει ό,τι μέχρι σήμερα γνωρίζαμε, καθώς μπορεί να δικαιολογηθεί ακόμη και η χρήση πυρηνικών όπλων, αν το αποφασίσει ο Λευκός οίκος, στο όνομα της διαφύλαξης των τεσσάρων στόχων που ορίζει η Εθνική Στρατηγική για την Ασφάλεια. Συγκεκριμένα, η προστασία του αμερικανικού λαού και του τρόπου ζωής του (εδώ μάλλον δε θα συμπεριλαμβάνονται τα 30 εκ. ανασφάλιστων Αμερικανών που δεν μπορούν να επισκεφθούν ούτε γιατρό), η προώθηση της ευημερίας (εννοείται των πλουσίων που ευνοούνται αποκλειστικά από το νέο φορολογικό νόμο όπως δήλωσε το 63% των ερωτηθέντων σε έρευνα του NBC), η ενίσχυση του στρατού και η προαγωγή της αμερικανικής επιρροής στον κόσμο. Οι δύο τελευταίοι στόχοι, είναι προφανώς αλληλοσυμπληρούμενοι. Από το Ιράκ μέχρι την Ουκρανία η επέκταση της αμερικανικής επιρροής επετεύχθη δια των όπλων προκαλώντας εκατόμβες νεκρών και διαμελισμούς κρατών προς επίρρωση ενός βιτριολικού σχολίου της κινέζικης εφημερίδας Global Times ότι «η Ουάσινγκτον υπερεκτιμά τη δημοφιλία της στην περιοχή».
Η αναγόρευση της Κίνας και της Ρωσίας σε πρώτους τη τάξει ανταγωνιστές θα αυξήσει τις κεντρομόλες δυνάμεις μεταξύ τους ξεπερνώντας επιμέρους αντιθέσεις, ενώ θα διχάσει την Ευρώπη καθώς σημαντικά τμήματα της οικονομικής και πολιτικής ελίτ της στρέφονται προς τη Μόσχα, απορρίπτοντας τις ΗΠΑ.
Η νέα αμερικανική στρατηγική άμεσα θα προκαλέσει καταιγισμό οικονομικών πολέμων σε δεκάδες εμπορικά προϊόντα, με τιμωρητικούς δασμούς που θα τείνουν να κονιορτοποιήσουν το πολυμερές πλαίσιο απορρύθμισης που επέβαλε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου. Ήδη από το πλήθος των φακέλων που έχουν συσσωρευτεί στον ΠΟΕ ξεχωρίζουν οι διαμάχες για το χάλυβα, το αλουμίνιο και τα φωτοβολταϊκά πάνελ, ενώ οι ΗΠΑ έχουν στραφεί κι εναντίον της Νότιας Κορέας (σιγά που θα έμενε στο απυρόβλητο λόγω της προτεραιότητας που έχει ο Κιμ…) κατηγορώντας την LG και τη Samsung για αθέμιτες πρακτικές. Η αντιπαλότητα όμως δε θα περιοριστεί στην οικονομία, από τη στιγμή που έγινε το πρώτο βήμα να εγκαταλειφθούν οι διεθνείς και πολυμερείς οργανισμοί οι οποίοι επέβαλλαν σε όλη την μεταπολεμική περίοδο ένα πλαίσιο διαλόγου και συνεργασίας, έστω κι αν γινόταν για τη βιτρίνα…
Πηγή: Περιοδικό Επίκαιρα
