Η κατάθεση του νέου μνημονιακού Προϋπολογισμού 2017, δεν σηματοδοτεί κάτι πραγματικά νέο στην οικονομική ζωή της χώρας. Ωστόσο από κοινωνική και πολιτική άποψη, τα μέτρα και οι ρυθμίσεις που περιέχει, επιδεινώνουν τους όρους ζωής και εργασίας μισθωτών και συνταξιούχων και ευρύτερων λαϊκών στρωμάτων. Παράλληλα ο νέος προϋπολογισμός έρχεται σε μια στιγμή που εντείνονται τα αδιέξοδα από τις πολιτικές της ευρωζώνης απέναντι στην Ελλάδα, όσον αφορά στο Μνημόνιο, στο δημόσιο χρέος, την «ποσοτική χαλάρωση» από την ΕΚΤ, κά, ενώ το ΔΝΤ εκβιάζει για παραπέρα κατάργηση θεμελιωδών εργασιακών δικαιωμάτων.
Η κυβέρνηση δέσμια του δόγματος «πάση θυσία» παραμονή στην ευρωζώνη προσπαθεί να κρατηθεί στην εξουσία καταφεύγοντας σε υποσχέσεις περί «ανάπτυξης» η οποία είναι «προ των πυλών» αλλά ποτέ δεν φτάνει και σε «λεονταρισμούς» για «κόκκινες γραμμές» προς τους δανειστές που διαρκώς σβήνονται και ξαναχαράσονται. Είναι προφανές ότι η ανατροπή των μνημονιακών πολιτικών και η ανάκτηση της χαμένης «εν πολλοίς» εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας, προβάλλει για τον ελληνικό λαό, ως άμεση και ζωτική ανάγκη.!
ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 2017
Ο νέος Προϋπολογισμός, τόσο στο σκέλος των εσόδων όσο και των δαπανών, υλοποιεί την πολιτική υπερφορολόγησης των λαϊκών στρωμάτων, ενώ στο σκέλος των δαπανών, συνεχίζει τις περικοπές μισθών–συντάξεων, κοινωνικών κι αναπτυξιακών δαπανών με στόχο την επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων για την πληρωμή των τοκοχρεολυσίων στους δανειστές. Συνολικά η αφαίμαξη λαϊκών εισοδημάτων θα ξεπεράσει τα 4 δις το 2017, ώστε να επιτευχθεί «πλεόνασμα» 3,2 δις (1,7% ΑΕΠ) και 1 δις περίπου απόθεμα σε περίπτωση «εκτροχιασμού» των προβλέψεων, προς αποφυγή εφαρμογής του αυτόματου «δημοσιονομικού κόφτη» των δαπανών.
Πρόκειται για πολιτική που τα αρνητικά αποτελέσματα της, έχουν από οικονομική και κοινωνική άποψη φανεί, απ’ τα προηγούμενα Μνημόνια. Τώρα ωστόσο γίνονται πιο ορατά, μετά τη φτωχοποίηση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού (το ποσοστό που ζει στα όρια της φτώχειας από 18% το 2010ανέβηκε στο 48% το 2016), καθώς και την παρατεταμένη υφεσιακή κατάσταση της οικονομίας με δραματική μείωση της παραγωγής, εκρηκτική αύξηση ανεργίας και μεγάλη μείωση του εθνικού εισοδήματος (27%) μετά το 2009. Ακόμα και ο ΟΟΣΑ σε πρόσφατη έκθεση του επισημαίνει, ότι η εισοδηματική ανισότητα στην Ελλάδα βρίσκεται σε επίπεδα ρεκόρ. Σε σύνολο 34 χωρών, κατέχει τη 10ηχειρότερη θέση.!! Επίσης σύμφωνα με τελευταία στοιχεία της Eurostat, το ποσοστό των παιδιών που αντιμετωπίζουν το φάσμα της φτώχειας, από 28,7% (547.000) που ήταν το 2010, ανέβηκε στο 37,8%(710.000) το 2015.!
Η ΦΟΡΟΕΠΙΔΡΟΜΗ ΚΑΙ Η ΦΟΡΟΛΗΣΤΕΙΑ ΕΝΤΕΙΝΟΝΤΑΙ
Ο νέος Προϋπολογισμός φορτώνει πρόσθετους φόρους ύψους 2,5 δις κυρίως σε μισθωτούς, συνταξιούχους και λαϊκά στρώματα (1,1 δις από άμεσους και 1,4 δις έμμεσους). Ειδικότερα ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων (κυρίως μισθωτών, συνταξιούχων, αγροτών, ελευθέρων επαγγελματιών, μικροεπιχειρήσεων), αυξάνει κατά 14,5% (από 8 δις σε 9,1 δις), με μειώσεις αφορολόγητων ορίων, αύξηση συντελεστών, εισφορά αλληλεγγύης, κά. Αντίθετα η φορολογία των νομικών προσώπων (εταιρικών κερδών) μειώνεται -7% (από 3,4 δις σε 3,2 δις).!! Από την άλλη οι έμμεσοι φόροι, που πλήττουν κυρίως λαϊκά εισοδήματα, αυξάνονται κατά 5,3% (από 25,1 δις σε 26,4 δις).
Ειδικότερα αυξάνονται από ΦΠΑ (14,5 δις), φόρους συναλλαγών (15,9 δις), φόρους κατανάλωσης(12,9 δις), πετρελαιοειδών (1,8 δις), κά. Συνολικά τα φορολογικά έσοδα από διάφορες πηγές αυξάνονται κατά 2,3% (από 45,8 δις σε 46,9 δις). Να σημειώσουμε ωστόσο ότι η συγκέντρωση και διαχείριση των δημοσίων εσόδων δεν είναι ευθύνη του υπουργού και της κυβέρνησης (!), αλλά της «Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων» (ΑΑΔΕ) που πήρε τη θέση της ΓΓΔΕ, η οποία βρίσκεται ουσιαστικά υπό τον έλεγχο των «υπερεθνικών θεσμών» (Eurogroup).!!
Όσον αφορά τα έσοδα από το ξεπούλημα των ΔΕΚΟ και της δημόσιας περιουσίας, προβλέπονται το 2017 να φθάσουν 2,1 δις, από τα οποία 1,2 δις θα είναι από την πώληση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων, 300 εκατ. από το «Ελληνικό», 188 εκατ. από τη ΔΕΣΦΑ, 110 από διάφορα ακίνητα,κά. Να σημειωθεί ότι τα πιο πάνω έσοδα, θα πάνε στο νέο υπερ-Ταμείο εκποίησης δημόσιας περιουσίας για την εξυπηρέτηση του χρέους, η διοίκηση του οποίου βρίσκεται υπό των έλεγχο των δανειστών.
ΟΙ ΝΕΕΣ ΠΕΡΙΚΟΠΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ, ΘΥΣΙΑ ΣΤΟ ”ΜΙΝΩΤΑΥΡΟ” ΤΟΥ ΧΡΕΟΥΣ
Με το νέο προϋπολογισμό, συνεχίζονται οι περικοπές των συντάξεων (1 δις), ενώ αυξάνονται οι ασφαλιστικές εισφορές (1,4 δις). Ειδικότερα οι περικοπές του ΕΚΑΣ ανέρχονται 431 εκατ., των επικουρικών 234 εκατ., των κύριων συντάξεων 86 εκατ. κλπ. Επίσης στον τομέα της υγείας (ΕΟΠΠΥ), η κρατική χρηματοδότηση μειώνεται κατά 200 εκατ. (από 526 εκατ. σε 326 εκατ.), ενώ μείωση, κατά 200 εκατ., θα έχουν και οι μεταβιβάσεις πόρων στους ΟΤΑ (από 3,2 δις σε 3 δις.). Όσον αφορά τις δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), παρ’ ότι προβλέπονται να είναι στο ίδιο ύψος του 2016, στην πράξη θα διαμορφωθούν λιγότερες λόγω των εγγενών δυσκολιών κάλυψης της εθνικής συμμετοχής σε έργα και προγράμματα. Επίσης προβλέπεται μείωση κατά 600 εκατ. των επενδύσεων ΔΕΚΟ (από 1,6 δις σε 1 δις).
Η μεγάλη συρρίκνωση κοινωνικών και αναπτυξιακών δαπανών, δεν είναι άσχετη από τις υψηλές δαπάνες εξυπηρέτησης του χρέους. Το 2017 τα τοκοχρεολύσια θα φθάσουν τα 15,5 δις, ενώ το συνολικό του ύψος (χρέος Γενικής Κυβέρνησης), θα ανέλθει σε 319,2 δις ή 176,5% του ΑΕΠ. Το 70% του χρέους αφορά δάνεια από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (ESM). Είναι φανερό ότι μόνο η αναστολή πληρωμής του χρέους με στόχο τη διαγραφή του, θα μπορούσε να ανακουφίσει το ελληνικό λαό και να στηρίξει χρηματοδοτικά την οικονομική ανασυγκρότηση της χώρας.
«ΣΕΝΑΡΙΟΛΟΓΙΑ» ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ και «ΜΕΙΩΣΗΣ» ΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ
Ο νέος προϋπολογισμός στηρίζεται σε ένα γενικότερο πλαίσιο μακροοικονομικών προβλέψεων για την πορεία της οικονομίας το 2017, οι οποίες, σύμφωνα με το Δημοσιονομικό Συμβούλιο του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής, είναι υπερ–αισιόδοξες. Ειδικότερα η πρόβλεψη για αύξηση 2,7% του ΑΕΠ, βρίσκεται στον αέρα, δεδομένου ότι η δημόσια κατανάλωση θα μειωθεί -0,7%, οι δημόσιες επενδύσεις δεν αυξάνονται, η πρόβλεψη για αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης 1,8% είναι ανεδαφική(οι πρόσθετοι φόροι και οι περικοπές μισθών-συντάξεων θα τη μειώσουν), η ανακάμψη των ιδιωτικών επενδύσεων δεν φαίνεται στον ορίζοντα, η παροχή ρευστότητας με ευνοϊκούς όρους από τις τράπεζες είναι ανύπαρκτη. Από την άλλη οι εξαγωγές προβλέπεται να αυξηθούν οριακά, ενώ η αύξηση της απασχόληση 2% από τα γνωστά προγράμματα, είναι σε μεγάλο βαθμό καλυμμένη επιδότηση ανεργίας.
Γίνεται φανερό ότι αν δεν ανακοπεί η συρρίκνωση της αγοραστικής δύναμης των εργατικών και λαϊκών νοικοκυριών και η λήψη μέτρων ενίσχυσης τους, παράλληλα με την εφαρμογή ευρέως προγράμματος δημοσίων επενδύσεων για τόνωση της παραγωγής και της απασχόλησης δεν υπάρχει προοπτική ανάκαμψης της οικονομίας. Οι μνημονιακές πολιτικές είναι από τη φύση τους υφεσιακές και η επίκληση ξένων επενδύσεων δεν είναι παρά επικοινωνιακό τρικ, όσο η εγχώρια ζήτηση μειώνεται. Ακόμα κι η Κομισσιόν έχει αναγκαστεί να παραδεχτεί, ότι η πολιτική λιτότητας τροφοδοτεί την ύφεση και σε πρόσφατη έκθεση της καλεί την Ευρωζώνη να αφήσει πίσω της τη λιτότητα ή τουλάχιστον να τη χαλαρώσει, προκειμένου να δώσει ώθηση στην ασθενική ανάπτυξη της ΕΕ, κάτι που η Γερμανία απορρίπτει, επιμένοντας στην αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία.
ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ Β’ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ …ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΔΗ
Ο νέος προϋπολογισμός κινείται με φόντο τις απαιτήσεις της β’ αξιολόγησης, με δεκάδες «προαπαιτούμενα» που η εφαρμογή τους θα εντείνει τις κοινωνικές και πολιτικές αντιθέσεις, ενώ θα επιτείνει τα κρισιακά αδιέξοδα της οικονομίας. Πέντε είναι οι κυριότεροι άξονες των προαπαιτούμενων – με εξαίρεση τα φορολογικά – που καλείται να εφαρμόσει η νεομνημονιακή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ–ΑΝΕΛ. Τα εργασιακά, τα κόκκινα δάνεια, τα χρέη στις εφορίες–ασφαλιστικά ταμεία, τις ιδιωτικοποίησης ΔΕΚΟ και δημόσιας περιουσίας, καθώς η δημοσιονομική στρατηγική 2017–2020, για εξασφάλιση πρωτογενών πλεονασμάτων 3,5% του ΑΕΠ κάθε χρόνο.
Ειδικότερα τα «εργασιακά» έχουν ως «πυρήνα» τον κατώτατο μισθό, την απελευθέρωση των απολύσεων, τις συλλογικές συμβάσεις, το lock-out, κά. Οι απαιτήσεις των δανειστών για παραπέρα μείωση του κατώτατου μισθού, που αναπόφευκτα θα παρασύρει όλη τη γκάμα μισθών προς τα κάτω, αποτελεί νέα προκλητική επίθεση στην εργατική τάξη, η οποία από το 2010 βιώνει ένα ταξικό πόλεμο, από τις εγχώριες και υπερεθνικές δυνάμεις του χρηματιστικού κεφαλαίου. Ήδη οι εργατικοί μισθοί, έχουν κατά μέσο όρο μειωθεί πάνω από 40% και η απόλυτη εξαθλίωση της εργατικής τάξης αποκτά μαζικό χαρακτήρα. Η ενδεχόμενη αποδοχή από την κυβέρνηση των απαιτήσεων των εγχώριων και ξένων αφεντικών, με τα γνωστά καμώματα περί σκληρών διαπραγματεύσεων και τα «κλαψουρίσματα» ότι …«δεν γινόταν αλλιώς», θα είναι το τελευταίο φύλλο συκής που θα πέσει, για να αποκαλύψει την πλήρη νεοφιλελεύθερη μετάλλαξη της ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ. Για τους πρωταγωνιστές μιας τέτοιας εξέλιξης, δεν υπάρχει κανένα έλεος, ούτε σε συλλογικό, ούτε σε ατομικό επίπεδο.!
Το δεύτερο μεγάλο μέτωπο είναι των «κόκκινων δανείων» και ληξιπρόθεσμων οφειλών προς εφορίες και ασφαλιστικά ταμεία. Η εμμονή της κυβέρνησης για πλειστηριασμούς α’ κατοικίας λαϊκών νοικοκυριών και ιδιαίτερα η υποχώρηση στις πιέσεις των δανειστών για την εφαρμογή ηλεκτρονικών πλειστηριασμών προς παράκαμψη λαϊκών αντιδράσεων, θα αποτελέσει πραγματική πρόκληση σε εκατομμύρια πολίτες με χαμηλό εισόδημα και περιουσία. Οι λαϊκές αντιδράσεις και οι αυθόρμητες ενέργειες αυτοπροστασίας της ζωής τους από τις πρακτικές της βίαιης εξαθλίωσης, θα ανεβάσουν το θερμόμετρο των κοινωνικών εντάσεων.
Το τρίτο μέτωπο του ξεπουλήματος δημοσίων επιχειρήσεων και περιουσίας, θα πολλαπλασιάσει τα κοινωνικά προβλήματα, διότι το αποτέλεσμα των ιδιωτικοποιήσεων είναι συνήθως οι μειώσεις θέσεων εργασίας, οι ανατιμήσεις προϊόντων και υπηρεσιών, η χειροτέρευση κατά κανόνα των παρεχόμενων υπηρεσιών, αλαζονική συμπεριφορά και αυθαιρεσία των ολιγαρχών, κά. Τέλος η εμμονή των δανειστών για πρωτογενή πλεονάσματα ύψους 3,5% του ΑΕΠ (γύρω στα 7 δις) τα επόμενα χρόνια, θα σηματοδοτήσει την παραπέρα επίθεση στο βιοτικό επίπεδο και ένταση της εξαθλίωσης του ελληνικού λαού.
Η εμμονή της κυβέρνησης στην στρατηγική της παραμονής «πάση θυσία» στην ευρωζώνη και η αναζήτηση στηριγμάτων στους αμερικανούς «φίλους» για να πιέσουν τους «σκληρούς» της ευρωζώνης (Γερμανία) για ρύθμιση του χρέους, είναι ένα παιγνίδι μεταξύ «Σκύλας» και τη «Χάρυβδης». Το ΔΝΤ πουλάει «τζάμπα» εκδούλευση ζητώντας από την ευρωζώνη ρύθμιση χρέους, ενώ ταυτόχρονα πιέζει σκληρά για μείωση μισθών, κατάργηση αφορολόγητου και πλήρη συντριβή εργασιακών δικαιωμάτων. Από την άλλη η ΕΕ-ΕΚΤ-ΕΜΣ, προσποιούνται τους ήπιους στα εργασιακά, ενώ αρνούνται κάθε ιδέα «κουρέματος» του χρέους, απαιτώντας αυστηρή τήρηση των «προαπαιτούμενων» για πληρωμή των τοκοχρεολυσίων. Η ρήξη με την εθελοδουλεία και την ξενοκρατία είναι προϋπόθεση ελπιδοφόρας προοπτικής για το λαό και τη χώρα.
Η ΜΝΗΜΟΝΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΔΗΓΕΙ ΣΕ ‘Δ ΜΝΗΜΟΝΙΟ
Τα αδιέξοδα που γεννούν τα μέτρα του Γ’ Μνημονίου, από τα κόμματα του ετερόκλητου μνημονιακού τόξου (από ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι, «Ένωση Κεντρώων», ως τη «Χ.Α.»), επιχειρείται να φορτωθούν αποκλειστικά στην «ανικανότητα» της κυβέρνησης. Ωστόσο τα ίδια εφάρμοσαν Μνημόνια, είτε ψήφισαν Γ’ Μνημόνιο, είτε στηρίζουν μνημονιακές πολιτικές, πιστοί στο δόγμα «πάση θυσία» παραμονή στην ευρωζώνη. Οι εναλλακτικές προτάσεις τους κινούνται εντός των νεοφιλελεύθερων συνταγών και πολιτικάντικων πρακτικών του λαϊκισμού και της υποσχεσιολογίας, χωρίς να αμφισβητούν τα μνημονιακά μέτρα. Στην ουσία στρώνουν το δρόμο για την έλευση ενός Δ’ Μνημονίου. Οι αλληλοκατηγορίες μεταξύ Τσίπρα-Μητσοτάκη, για το ποιος επιδιώκει Δ’ Μνημόνιο, μεταθέτουν το ζήτημα σε επίπεδο προσώπων, ενώ αυτό που οδηγεί μοιραία σε Δ’ Μνημόνιο, είναι τα αδιέξοδα των προηγούμενων Μνημονίων και πολύ περισσότερου του σημερινού.!
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΞΟΔΟΥ
Οι επιλογές του νέου προϋπολογισμού και τα προαπαιτούμενα στο όνομα της β’ αξιολόγησης, φέρνουν επιτακτικά στο προσκήνιο την ανάγκη εναλλακτικής πολιτικής φιλολαϊκής εξόδου από την κρίση. Η «Λαϊκή Ενότητα» έχει επεξεργαστεί τους βασικούς άξονες μιας τέτοιας εναλλακτικής πολιτικής, στα πλαίσια ενός «μεταβατικού προγράμματος» με σοσιαλιστικό ορίζοντα.
Ειδικότερα τα «μέτρα-τομές», για άνοιγμα του δρόμου εξόδου από την κρίση, έχουν ως αφετηρία την κατάργηση της λιτότητας και των Μνημονίων. Την αναστολή πληρωμής των τοκοχρεολυσίων του δημόσιου χρέους. Τη μετάβαση στο εθνικό νόμισμα και εθνικοποίηση των τραπεζών. Την εφαρμογή «σεισάχθειας» στα χρέη λαϊκών των νοικοκυριών. Τη μείωση της φορολογίας μισθωτών, συνταξιούχων, αγροτών και μικροεπιχειρήσεων, την πάταξη της φοροδιαφυγής και κατάργησης των προνομίων της ολιγαρχίας, αύξηση της φορολογίας των κερδών και υψηλών εισοδημάτων. Παραγωγική ανόρθωση της οικονομίας, δραστική μείωση της ανεργίας, αύξηση της παραγωγής και του εισοδήματος. Ανάκτηση της δημόσιας ιδιοκτησίας των ΔΕΚΟ και επέκτασή σε κλάδους στρατηγικής σημασίας. Ανυπακοή και σύγκρουση με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές της ΕΕ, ισότιμες σχέσεις με όλες τις χώρες, κά.
Προϋπόθεση για προώθηση της συγκεκριμένης πολιτικής είναι η δημιουργία ενός ευρύτερου αριστερού, αντιμνημονιακού, ριζοσπαστικού, πατριωτικού μετώπου, κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων και η συγκρότηση ανάλογης κυβέρνησης για υλοποίηση τους. Η ανάπτυξη των κοινωνικών αγώνων και των αντιστάσεων στα μνημονιακά μέτρα, αποτελούν το όχημα για την επιτυχία του στόχου.
*Ο Γιάννης Τόλιος είναι μέλος ΠΓ της ΛΑΕ και υπεύθυνος Οικονομικής Πολιτικής
