71 χρόνια από τη γέννηση του Παύλου Σιδηρόπουλου, Γιατί ονομάστηκε «Zorba the Freak»
Στις 27 Ιουλίου 1948, γεννήθηκε ο Παύλος Σιδηρόπουλος που αν ζούσε σήμερα, θα ήταν 71 ετών. Θεωρείται ο σημαντικότερος εκπρόσωπος του ελληνικού ροκ και τα τραγούδια του, ακόμη και σήμερα, 29 χρόνια μετά τον θάνατό του, συγκινούν και εμπνέουν.
Ο Παύλος με το έργο του, μας μίλησε ειλικρινά, για όλα όσα αγάπησε, αλλά και για όλα όσα τον τυραννούσαν. Κυρίως, μας μίλησε καθαρά, για το πάθος και τον σταυρό μαρτυρίου του, αφήνοντάς μας, σαν διαθήκη, ένα μήνυμα SOS: «Πρέζες υπάρχουν πολλές, αλλά η ηρωίνη σκοτώνει».
Πολλοί, αναρωτιούνται, αν τα τραγούδια του Παύλου Σιδηρόπουλου, προπαγανδίζουν την πρέζα. Όχι. Δεν υπάρχει τραγούδι του Παύλου, εγκωμιαστικό για την πρέζα. Τα τραγούδια του, περιγράφουν τον τρόμο, και την αγωνιώδη προσπάθεια να βγει από αυτό το μαρτύριο και να ζήσει. Συνεπώς, ήταν λάθος που κάποτε έπεσε πάνω του η λογοκρισία. Το αντίθετο έπρεπε, τα τραγούδια και η ιστορία του Παύλου, να διδάσκονταν με κατάλληλο τρόπο στα Γυμνάσια, αφού δείχνουν το πώς ένας σπουδαίος άνθρωπος μπορεί να καταστραφεί από την ηρωίνη.
Ο Παύλος Σιδηρόπουλος (Φωτ Μ.Νταλούκας 1987)
Ποιες ήταν οι ρίζες του Παύλου
Ο Παύλος έλεγε «είμαι διανοούμενος και αλήτης», εννοώντας πως είχε το κληρονομικό χάρισμα της οικογένειας διανοούμενων Αλεξίου και του προπάππου του, «αλήτη» Αλέξη Ζορμπά. Ειδικά για τον Ζορμπά, ήταν πολύ περήφανος, και για αυτό άλλωστε κυκλοφόρησε δίσκο με τίτλο «Zorba the Freak» (1993).
Ο Παύλος Σιδηρόπουλος σε παιδική ηλικία
Σε μία σπάνια φωτογραφία έτους 1973, βλέπουμε την οικογένεια του Παύλου. Όρθιοι είναι ο Παύλος και ο πατέρας του Κώστας. Καθισμένες από αριστερά είναι: η γιαγιά του Παύλου, Αναστασία Αλεξίου, η αδελφή του Μελίνα, η θεία του Έλλη Αλεξίου και η μητέρα του Τζένη, εγγονή του θρυλικού Αλέξη Ζορμπά.
Το οικογενειακό περιβάλλον της μητέρας του Παύλου, είχε ανθρώπους με μεγάλη μόρφωση. Σε αυτό το περιβάλλον, υπάρχουν ονόματα, που προκαλούν δέος: Αλέξης Ζορμπάς, Νίκος Καζαντζάκης, Μάρκος Αυγέρης, Έλλη Αλεξίου.
Από την πλευρά του πατέρα του
Ο παππούς του, Παύλος Σιδηρόπουλος, ήταν καπνέμπορος, που ήρθε στην Θεσσαλονίκη, από το Σοχούμ της Ρωσίας. Απέκτησε μεγάλη περιουσία, η οποία όμως αργότερα φαγώθηκε, σε προεκλογικούς αγώνες.
Ο Παύλος Σιδηρόπουλος και ο πατέρας του Κώστας, το καλοκαίρι του 1967 στα Στύρα
Ο ένας γιος του καπνέμπορου, ο Γιώργος Σιδηρόπουλος, μεγαλύτερος αδελφός του πατέρα του Παύλου (ήταν έξι αδέλφια), είχε το μικρόβιο της πολιτικής, και ήθελε να βγει βουλευτής, που όμως, δυστυχώς γι αυτόν, και για τα οικονομικά της οικογένειας, ποτέ του δεν βγήκε.
Ο Παύλος μεγάλωσε μέχρι τα έξι του χρόνια, στην Θεσσαλονίκη
Ο πατέρας του, Κώστας Σιδηρόπουλος, σπούδασε εκεί Χημικός και μετά το πτυχίο του, σκόπευε να κάνει εργοστάσιο αιθέριων ελαίων, στην Θεσσαλονίκη, αλλά το σχέδιο δεν προχώρησε. Η οικογένεια, ήρθε οριστικά στην Αθήνα, το 1954, λίγους μήνες μετά την γέννηση της αδελφής του Παύλου, Μελίνας. Στην Αθήνα, ο πατέρας του Παύλου, άνοιξε με τον κουνιάδο του, Ηλία Ραφαηλίδη (κι αυτός Χημικός), εργοστάσιο παραγωγής φωτογραφικού χαρτιού, την ΕΛΦΩΤ, στα Μελίσσια.
Η οικογένεια Σιδηρόπουλου το 1973. Όρθιοι οι Παύλος Σιδηρόπουλος (άκρη δεξιά) και ο πατέρας του Κώστας. Κάτω, από αριστερά: Αναστασία Αλεξίου, Μελίνα Σιδηροπούλου, Έλλη Αλεξίου και Τζένη Σιδηροπούλου
Η οικογένεια, ανέπτυξε φιλικές σχέσεις με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Η φιλία αυτή, κράτησε αρκετά χρόνια, αν και ο πατέρας του Σιδηρόπουλου, ήταν Παπανδρεϊκός με αριστερές τάσεις.
Η αγάπη του Παύλου για τον Ζορμπά
Σε κείμενο που ο Παύλος Σιδηρόπουλος έγραψε το 1986, υπάρχει η εξιστόρηση φαντασιακής επίσκεψης που δέχεται ξαφνικά, από τον προπάππου του, Αλέξη Ζορμπά.
Ο Παύλος και το συγκρότημά του Απροσάρμοστοι, στο Rodeo (Φωτ Μ.Νταλούκας 1984)
Ο Ζορμπάς, καταφθάνει εξ ΗΠΑ, αδέσμευτος ταξιδευτής και γυναικάς, και δίνει οδηγίες στον δισέγγονό του, για την δημιουργία του δίσκου.
Απόσπασμα από το κείμενο του Παύλου…
«Είχα ακούσει για τον προπάππου μου ότι τον είχαν ξεχασμένο κάπου στην Αμερική, και όπως άλλωστε το συνήθιζε, απρόσκλητος, μίαν ωραίαν πρωίαν, που λέτε, με σηκώνει απ το κρεβάτι, και πριν προλάβω καλά καλά να πιω τον καφέ μου, με καθίζει στην κόκκινη πολυθρόνα, που πάντα συνήθιζα να κάθομαι για να ξεκουραστώ, και μου λέει: Μόλις έφτασα αεροπορικώς, εξ Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Έμαθα ότι γράφεις ροκ εν ρολ. Θέλω να μου γράψεις ένα δίσκο, γιατί, εκεί πέρα από Zorba the Greek δώστου συρτάκι, δώστου ο γραφικός Zorba, δώστου χορό οι τρελλο- Αμερικάνοι, νάσου Zorba the Freak ο Ζορμπάς.
Σελίδα από κείμενο του Παύλου για τον προπάππου του Αλέξη Ζορμπά
Θέλω λοιπόν, αυτόν τον δίσκο, για να μάθουν οι συμπατριώτες μου, ότι δεν έμεινα εκεί με σταυρωμένα τα χέρια…
Στο εξώφυλλο θέλω να βάλεις έτσι μια δικιά σου φωτογραφία όταν ήσουνα μικρός, όπως σε θυμάμαι ντυμένο καουμπόη. Να’ χει τ’ όνομά μου με μεγάλα γράμματα και να βοηθήσει και καμιά κοπελιά που να’ ναι και όμορφη για να μην ξεχνιόμαστε κιόλας δισέγγονε».
«Zorba The Freak»
Ο Παύλος Σιδηρόπουλος ονόμαζε τον εαυτό του Zorba the Freak, δηλαδή Ζορμπάς ο Φρικαρισμένος. Ζορμπάς γιατί ήθελε να είναι αδέσμευτος και ελεύθερος όπως ο προπάππους του, αλλά και Φρικαρισμένος αφού δεν μπορούσε να γίνει Ζορμπάς ο ελεύθερος, λόγω του πάθους του για την ηρωίνη.
Σε αυτόν τον αγώνα του, να ξεπεράσει το πάθος του, αναζητούσε την βοήθεια, της «υγιούς» κοινωνίας, όπως την αναζητούν όλα τα ευαίσθητα παιδιά, που η μοίρα το έφερε, να πνίγουν τους φόβους τους με πιοτί.
Ο δίσκος Zorba the Freak
Και ο Παύλος, και όλοι οι νεαροί σημερινοί «απροσάρμοστοι», ανήκουν στον απόκοσμο και όχι στον υπόκοσμο. Είναι σπουδαία παιδιά, που ψάχνουν την αλήθεια, αλλά εμποδίζονται από το φοβερό κρύο. Κρίσεις πανικού και ψυχικά προβλήματα τα ταλαιπωρούν. Η κοινωνία, θα έπρεπε να τους δίνει χέρι βοήθειας, και όχι να τα χαρακτηρίζει πρεζάκηδες και αλήτες. Αν θέλουμε κάποτε πραγματικά να βοηθήσουμε τα παιδιά, που έχουν παγιδευτεί στις ουσίες, θα πρέπει να μελετήσουμε καλά την σκέψη τους. Και να τα δούμε με συμπάθεια. Κατά τον στίχο του Παύλου:
“Κατά τα άλλα εσείς
που είσαστε υγιείς
και αξιοπρεπείς
βοηθήστε μας και λίγο.
Δώστε μας πνοή
στέγη και τροφή
μια ιδέα στεγανή
που να μην μπάζει κρύο“.
Φωτογραφίες: Οι έγχρωμες φωτογραφίες Μ.Νταλούκας 1984, 1987. Ασπρόμαυρες ΑΡΧΕΙΟ Μ.Νταλούκα.