Σε αγώνα δρόμου επιδίδεται η κυβέρνηση προκειμένου να ολοκληρώσει το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων πριν την έξοδο από τα μνημόνια, ώστε να το χρησιμοποιήσει ως «βαρύ» διαπραγματευτικό χαρτί για την ευνοϊκότερη δυνατή λύση στο ζήτημα του χρέους – το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων αποτελεί δέσμευση για την ελληνική κυβέρνηση στο πλαίσιο του τρίτου πακέτου βοήθειας.
Συνολικά η εικόνα των αποκρατικοποιήσεων μέχρι τώρα είναι «μεικτή», με πρόοδο σε κάποιους τομείς και καθυστερήσεις σε άλλους, όπως ανέφερε σε έκθεσή της η Κομισιόν τον περασμένο Μάρτιο. Το 2017 οι ιδιωτικοποιήσεις που έγιναν ήταν της τάξης των 1,4 δισ. ευρώ, υπολειπόμενες κατά 0,5 δισ. του στόχου που είχε τεθεί από τους δανειστές τον Ιούλιο του 2017. «Αιτία ήταν οι καθυστερήσεις, κυρίως από πλευράς του προτιμητέου πλειοδότη, στο κλείσιμο της πώλησης του 67% του ΟΛΘ, αλλά και οι καθυστερήσεις για την πώληση του 5% του ΟΤΕ», σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν.
Σε ό,τι αφορά τον ΟΛΘ η πώληση έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί από το 2017 και, τελικά, οι αποφάσεις πάρθηκαν μόλις τον περασμένο μήνα. Όσο για τον ΟΤΕ, το ΤΑΙΠΕΔ είχε εκκινήσει διεθνή διαγωνισμό για την πώληση του 5% τον Φεβρουάριο.
Το πρόγραμμα αφορά 19 ιδιωτικοποιήσεις. Τα 10 είναι λιμάνια, ενώ περιλαμβάνονται κρατικά ακίνητα, τα ΕΛΤΑ και η ΕΥΔΑΠ μεταξύ άλλων.
Όπως αναφέρει η έκθεση της Κομισιόν, «με βάση τις τρέχουσες συνθήκες, τα έσοδα για το πρώτο εξάμηνο του 2018 εκτιμώνται στο 1 δισ. ευρώ, ενώ επίκειται και το κλείσιμο της οικονομικής συμφωνίας για την αξιοποίηση του Ελληνικού». Σε αυτό το τελευταίο η Αθήνα πρέπει να κλείσει τη μεταβίβαση πριν από τον Ιούνιο.
Δεδομένων των καθυστερήσεων, η χώρα πρέπει να συνεχίσει τις ιδιωτικοποιήσεις και το 2019, σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές. «Τα συνολικά έσοδα από το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων υπολογίζονται στα 3,2 δισ. ευρώ», αναφέρεται στην έκθεση της Κομισιόν. «Ένα επιπλέον δισ. αναμένεται το δεύτερο μισό του 2018».
Κι άλλες ΔΕΚΟ στο υπερταμείο
Σύμφωνα με διατάξεις που εμπεριέχονται στο πολυνομοσχέδιο με τα προαπαιτούμενα για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, η διαχείριση των δημόσιων επιχειρήσεων μεταφέρεται απευθείας στην ΕΕΣΥΠ (Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας), ενώ καταργείται η ίδρυση της Εταιρείας Δημόσιων Συμμετοχών (ΕΔΗΣ), στην οποία θα μεταβιβάζονταν οι συμμετοχές του Δημοσίου.
Στο «στρατηγικό σχέδιο» 343 σελίδων του υπερταμείου, το οποίο εγκρίθηκε από το υπουργείο Οικονομικών, πέρα από τις γενικές κατευθύνσεις, περιγράφεται αναλυτικά η παρούσα κατάσταση κάθε μιας επιχείρησης και τι μέτρα πρέπει αυτή να λάβει για να την αντιστρέψει. Οι εταιρείες έχουν χωριστεί σε τρεις κατηγορίες.
● Στις εισηγμένες (ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ).
● Σε αυτές όπου το Δημόσιο έχει τη μετοχική πλειοψηφία και άρα διαθέτει μεγάλη ευελιξία κινήσεων (ΟΑΣΑ, μαζί με τις θυγατρικές του ΟΣΥ και ΣΤΑΣΥ, ΕΛΤΑ, Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, Οργανισμό Κεντρικών Αγορών και Αλιείας, Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης, Ανώνυμη Εταιρεία Διώρυγας Κορίνθου, Ελληνικές Αλυκές και ΟΑΚΑ).
● Στις μη εισηγμένες, όπου το Δημόσιο είναι μέτοχος μειοψηφίας, δηλαδή το 25% του Διεθνούς Αερολιμένος Αθηνών, την ΕΤΒΑ Βιομηχανικές Περιοχές και τα Καταστήματα Αφορολόγητων Ειδών.
Ακριβώς επειδή σε αυτές τις τρεις το υπερταμείο έχει λιγοστά περιθώρια κινήσεων δεν κατάρτισε στρατηγικά σχέδια, όπως και στη περίπτωση του ΟΑΚΑ, καθώς εκκρεμεί η μετατροπή του σε κεφαλαιουχική εταιρεία.
Συγκεκριμένα, οι συμμετοχές πλειοψηφίας και μειοψηφίας του Δημοσίου που μεταβιβάζονται αυτοδικαίως στο υπερταμείο αφορούν τις εταιρείες ΟΑΣΑ και τις θυγατρικές του (ΟΣΥ Α.Ε., ΣΤΑΣΥ Α.Ε.), ΟΣΕ Α.Ε., ΟAKA, ΕΛΤΑ, ΕΥΑΘ, ΕΥΔΑΠ, ΔΕΗ, Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, Ελληνικές Αλυκές, ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ, Ανώνυμη Εταιρεία Διώρυγας Κορίνθου (ΑΕΔΙΚ), Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας (ΟΚΑΑ Α.Ε.), Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης (ΚΑΘ Α.Ε.), ΔΕΘ – Helexpo και Καταστήματα Αφορολογήτων Ειδών.
Σημειώνεται ότι ο Νόμος 4389/2016 όριζε, εκτός από τις παραπάνω εταιρείες, τη μεταβίβαση στο υπερταμείο και των εταιρειών Κτιριακές Υποδομές Α.Ε., ΕΛΒΟ και Αττικό Μετρό, οι οποίες, όπως προκύπτει από το πολυνομοσχέδιο, εξαιρούνται από τη μεταφορά τους στο υπερταμείο. Το πολυνομοσχέδιο αναφέρει ακόμη την αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων του υπερταμείου ή των άμεσων θυγατρικών του, πλην των ΤΧΣ και ΤΑΙΠΕΔ, υπό την προϋπόθεση ότι θα γίνει τελική αποτίμηση της αξίας τους.
Τι προβλέπει το πολυνομοσχέδιο
Αναλυτικά οι διατάξεις του πολυνομοσχεδίου προβλέπουν τη δυνατότητα απόδοσης μερίσματος από την ΕΕΣΥΠ προς το Ελληνικό Δημόσιο για το μέρος των κερδών της το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για επενδύσεις ανάπτυξης της εθνικής οικονομίας. Επιπρόσθετα, δημιουργείται η απαραίτητη διασύνδεση της χρήσης του ποσού αυτού με το εθνικό σύστημα ελέγχου του ΕΣΠΑ και τους σχετικούς μηχανισμούς που το περιβάλλουν. Ειδικότερα, ποσοστό 50% των κερδών της κρατικής εταιρείας καταβάλλεται ως μέρισμα στο Ελληνικό Δημόσιο και διατίθεται σύμφωνα με τον Ν. 4336/2015.
Σχετικά με τα λοιπά κέρδη θα πρέπει:
● Ένα μέρος να αποδίδεται ως μέρισμα στο Ελληνικό Δημόσιο και να χρησιμοποιείται από το Ελληνικό Δημόσιο για επενδύσεις.
● Ένα μέρος να χρησιμοποιείται από την κρατική εταιρεία για επενδύσεις και δύναται επίσης να διακρατηθεί για να καλυφθούν πιθανές μελλοντικές ζημιές.
Ποσά τα οποία αποδίδονται στο Ελληνικό Δημόσιο ως μέρισμα χρησιμοποιούνται από το Ελληνικό Δημόσιο για τη χρηματοδότηση της συμμετοχής του σε επενδύσεις, σε έργα επιλέξιμα για χρηματοδότηση των θεματικών στόχων του ΕΣΠΑ της τρέχουσας ή επόμενων προγραμματικών περιόδων, έργα ΣΔΙΤ του Ν. 3389/2005 είτε βάσει ειδικής νομοθεσίας ή έργα συγχρηματοδοτούμενα από την ΕΤΕπ ή άλλους ευρωπαϊκούς ή διεθνείς χρηματοδοτικούς οργανισμούς.
Τα εν λόγω έργα χρηματοδοτούνται από το εθνικό ή το συγχρηματοδοτούμενο σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης.
Εσωτερικός κανονισμός
Προβλέπονται επίσης:
● Η θέσπιση εσωτερικού κανονισμού, ενός λεπτομερούς πλαισίου («Μηχανισμός Συντονισμού») σχετικά με τη διακυβέρνηση των κρατικών εταιρειών αναφορικά με τον προσδιορισμό της αποστολής τους, με τη θέσπιση στόχων για τα Διοικητικά Συμβούλια και τη συμμετοχή στην αναπτυξιακή στρατηγική του κράτους.
● Το πλαίσιο ειδικών υποχρεώσεων προβλέπει τη συγκρότηση ενός μηχανισμού ο οποίος θα καθορίζει, σε γενικές γραμμές, κατά πόσο είναι αναγκαία η επιβολή ειδικών υποχρεώσεων στη σχετική δημόσια επιχείρηση προκειμένου το Κράτος να επιτύχει τους στρατηγικούς στόχους του στον τομέα όπου δραστηριοποιείται η επιχείρηση ή προκειμένου να εξυπηρετηθεί το γενικό συμφέρον.
● Η διαμόρφωση πλαισίου ειδικών υποχρεώσεων, που περιλαμβάνει μηχανισμούς για τον προσδιορισμό των αντικειμενικών και λειτουργικών στόχων και των δεικτών απόδοσης της σχετικής δημόσιας επιχείρησης, προκειμένου να διευκολυνθεί η επίτευξη των σχετικών στρατηγικών στόχων ή να διασφαλιστεί η επαρκής εξυπηρέτηση του γενικού συμφέροντος.