Στους δρόμους της Νέας Υόρκης η οργάνωση Iranian Americans for Liberty κυκλοφορούσε βανάκια με μηνύματα κατά του Εμπραχίμ Ραϊσί – κίνηση την οποία χαιρέτισε το ισραηλινό υπουργείο Εξωτερικών. Όμως στην ίδια πόλη, στην πρώτη του εμφάνιση στο βήμα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, ο νεοεκλεγείς σκληροπυρηνικός πρόεδρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν έμοιαζε να εκπέμπει μόνο αυτοπεποίθηση. Η Τεχεράνη έχει πολλούς λόγους να πιστεύει ότι ήρθε η ώρα της στην διεθνή σκηνή – και δεν το κρύβει.
“Αυτή τη χρονιά δύο σκηνές σημάδεψαν την ιστορία: η πρώτη ήταν η λαϊκή εισβολή στο αμερικανικό Κογκρέσο στις 6 Ιανουαρίου και η δεύτερη όταν τον Αύγουστο Αφγανοί πετάγονταν από τα αμερικανικά αεροσκάφη. Από το Καπιτώλιο στην Καμπούλ, το μήνυμα προς τον κόσμο ήταν σαφές: το ηγεμονικό σύστημα των ΗΠΑ δεν διαθέτει αξιοπιστία, είτε εντός είτε εκτός της χώρας”.
Αυτό διακήρυξε κατά την ομιλία του την Τρίτη ο Ιρανός πρόεδρος, προσθέτοντας και άλλα ενδιαφέροντα. Οι ΗΠΑ, υποστήριξε, δεν αποχωρούν από το Ιράκ ή το Αφγανιστάν, αλλά εκδιώκονται. Ο κόσμος δεν νοιάζεται ούτε για το “America First” ούτε για το “America is back”. Αντί να αλλάξει τον τρόπο ζωής της η υπερδύναμη κατά την προηγούμενη δεκαετία επιχείρησε να αλλάξει τον τρόπο που πολεμάει τον κόσμο.
Ο λόγος του Ραϊσί περιλάμβανε επίσης αναφορές στην τρομοκρατία, η οποία όπως είπε προκύπτει όχι μόνο από τις στερήσεις και την καταπίεση, αλλά και την έλλειψη πνευματικότητας (όπως μαρτυρεί η διάδοση της εγχώριας τρομοκρατίας στη Δύση), ενώ ταυτόχρονα εργαλειοποιείται για την επίτευξη στόχων εξωτερικής πολιτικής, με την εφαρμογή δύο μέτρων και σταθμών.
Κυρίως όμως ο Ιρανός πρόεδρος στάθηκε στην καταγγελία της ανθρωπιστικής κρίσης στην Υεμένη, της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στη Συρία και το Ιράκ, την οποία χαρακτήρισε ως το μεγαλύτερο εμπόδιο για τον εξδημοκρατισμό, και βεβαίως στη διαιώνιση των κυρώσεων εις βάρος της πατρίδας του και μάλιστα εν μέσω πανδημίας.
Αξιοσημείωτο μάλιστα είναι το γεγονός ότι ο Ραϊσί θεωρητικοποίησε την αντίθεση στον “ηγεμονισμό”, εμφανίζοντάς τον όχι μόνο ως αποσταθεροποιητικό, αλλά και ως αντιτιθέμενο στον ορθολογισμό, ο οποίος, όπως είπε, αποτελεί μαζί με την δικαιοσύνη και την ελευθερία θεμελιώδη ισλαμική αξία. Όλα αυτά, χωρίς να παραλείψει, ως τυπικός Ιρανός, να υπογραμμίσει τη συμβολή της χώρας του στον παγκόσμιο πολιτισμό και την προσήλωση των συμπατριωτών του στην εθνική ανεξαρτησία.
Θα μπορούσε βεβαίως η ομιλία Ραϊσί ενώπιον της συγκεντρωμένης διεθνούς κοινότητας να θεωρηθεί κενός κομπασμός, αν δεν υπήρχαν δύο αντικειμενικά γεγονότα τα οποία αποδεικνύουν την ενδυνάμωση του Ιράν. Το πρώτο ήταν η εισδοχή της Ισλαμικής Δημοκρατίας ως πλήρους μέλους στο Σύμφωνο της Σαγκάης (το οιονεί αντι-ΝΑΤΟ που συγκρότησαν προ εικοσαετίας η Κίνα και η Ρωσία) στην σύνοδο της Ντουσανμπέ στις 17 Σεπτεμβρίου. Το δεύτερο ήταν οι επαφές αντιπροσωπειών των υπουργών Εξωτερικών των δύο μεγάλων ανταγωνιστών στον Περσικό Κόλπο, ήτοι του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Μάλιστα στο δικό του βιντεοσκοπημένο μήνυμα προς τη Γενική Συνέλευση ο Σαουδάραβας βασιλιάς Σαλμάν είπε μεταξύ άλλων: “Το Ιράν είναι μια γειτονική χώρα και ελπίζουμε ότι οι αρχικές συνομιλίες θα οδηγήσουν σε απτά μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης”.
Αν κάποιος έχασε την εμπιστοσύνη του, αυτός μάλλον είναι ο Οίκος των Σαούντ προς την Ουάσιγκτον, στο φόντο των περιφερειακών (βλ. τις πρόσφατες διμερείς τριβές) αλλά και ευρύτερων (πρβ. Αφγανιστάν) εξελίξεων. Άλλωστε οι εσωτερικές διαιρέσεις του σουνιτικού κόσμου, με προεξάρχουσα την αντίθεση των λοιπών κρατών της περιοχής προς τις φιλοδοξίες του διδύμου Τουρκίας-Κατάρ, καθιστούν πολυτέλεια τη διαιώνιση της σύγκρουσης με τον, περισσότερο ανθεκτικό του νομιζόμενου, “άξονα της αντίστασης” (Ιράν και σύμμαχοι) – εξ ού και η Βαγδάτη εργάσθηκε όλο το προηγούμενο διάστημα για την προσέγγιση Ριάντ και Τεχεράνης.
Αποκαλυπτικό πάντως είναι το να ειδωθούν αυτές οι εξελίξεις σε αντιπαραβολή προς τη συγκρότηση της ομάδας AUKUS (Αυστραλία, Βρετανία, ΗΠΑ) η οποία προς το παρόν αντί για την ανάσχεση της ευρασιατικής ολοκλήρωσης προκαλεί δυσάρεστα ρήγματα εντός του δυτικού στρατοπέδου.
