ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ
Την δεκαετία του ’80 η Ασφαλιστική αγορά της Ελλάδας αποτελείτο από 160-180 εταιρίες, στην πλειοψηφία τους Ελληνικών συμφερόντων, με αρκετές μικρομεσαίες – κυρίως οικογενειακές – η εποπτεία των οποίων γινόταν από ειδικό τμήμα του υπουργείου Εμπορίου.
Τα τελευταία 30 χρόνια έκλεισαν πάνω από 100 εταιρίες και άλλες πουλήθηκαν ή συγχωνεύθηκαν. Σήμερα υπάρχουν περίπου 61 εταιρίες εκ των οποίων οι δέκα μεγαλύτερες κατέχουν το 90 % της αγοράς και οι περισσότερες από αυτές είναι θυγατρικές μεγάλων ξένων πολυεθνικών. Επίσης υπήρχαν και 3 ασφαλιστικές θυγατρικές Τραπεζών (ΑΓΡΟΤΙΚH-EUROLIFE-ΕΘΝΙΚΗ) που μετά την πώληση των 2 πρώτων και την επικείμενη πώληση της ΕΘΝΙΚΗΣ δεν θα υπάρχει καμία. Τέλος τα τελευταία χρόνια δημιουργούνται διάφορες Εταιρίες Παροχής Υπηρεσιών (ΕΠΥ) που παρέχουν ασφαλιστικές υπηρεσίες από χώρες προέλευσης με χαμηλούς δείκτες φορολογίας όπως το Γιβραλτάρ κ.α.
Ειδικότερα τα τελευταία δέκα χρόνια είχαμε μαζικό κλείσιμο πάνω από 10 εταιριών (Ασπίς Πρόνοια, Commercial Union, Commercial Value, ΕΟΣ, Σκούρτης, General Union, General Trust, Evima, Διεθνής Ένωση κλπ). Η επίσημη αιτία ήταν η έλλειψη επαρκών εποπτικών κεφαλαίων (αποθεματικά ). Η έλλειψη αυτή όμως δημιουργήθηκε σιγά –σιγά λόγω της ανεπαρκούς εποπτείας, των πιθανών «χαριστικών» συμπεριφορών προς διαπλεκόμενους εταιριάρχες που στις περισσότερες περιπτώσεις «ιδιωτικοποιούσαν» τα κεφάλαια των εταιριών τους, ο αθέμιτος ανταγωνισμός με εξευτελιστικά ασφάλιστρα που δεν κάλυπταν τις ζημιές κλπ. Τα αποτελέσματα αυτής της κατάστασης είναι οι χιλιάδες απολυμένοι υπάλληλοι, οι επαγγελματικά χαμένοι ασφαλιστές και συνεργάτες και εκατομμύρια ασφαλισμένων που έχασαν χρήματα.
Στον κλάδο μας σήμερα απασχολούνται γύρω στους 7.000 εργαζομένους και περισσότεροι από 20.000 ελεύθεροι επαγγελματίες (ασφαλιστές, πράκτορες, μεσίτες). Σημειώνουμε επίσης τους στενούς δεσμούς που έχουν με τον κλάδο εκατομμύρια πολίτες οι οποίοι έχουν εμπιστευθεί την ασφάλιση περιουσιακών τους στοιχείων (αυτοκίνητα, σπίτια, επιχειρήσεις κλπ). Αυτούς τους πολίτες αφορά άμεσα η πολιτική που θα ακολουθήσουμε στον κλάδο αυτό. Πρόκειται για μια μεγάλη βιομηχανία με τεράστια περιθώρια ανάπτυξης που ακόμα και στην σημερινή περίοδο της κρίσης και της ύφεσης παρουσιάζει ιδιαίτερη αντοχή και σε κάποιους κλάδους ασφάλισης, όπως ο κάδος υγείας, ανοδικές τάσεις.
Οι πολιτικές που μέχρι σήμερα ασκούνται στον κλάδο είναι αποσπασματικές, χωρίς μακροπρόθεσμη στόχευση, αποκομμένες από τα συμφέροντα του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου. Εξυπηρετούν τα συμφέροντα των μεγάλων εταιρειών, κυρίως πολυεθνικών, που πειραματίζονται και αξιοποιούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς. Κάτω από την πίεσή τους και με την ανοχή ή συνεργασία όλων των μέχρι σήμερα κυβερνήσεων έχει προχωρήσει σε μεγάλο βαθμό η ολοκληρωτική σχεδόν επικράτησή τους στην ελληνική αγορά και ο αφελληνισμός του κλάδου.
Οι εργασιακές σχέσεις εξακολουθούν να απορρυθμίζονται και άλλο με σημαντικές επιπτώσεις στις θέσεις εργασίας (διεκπεραίωση λειτουργιών των εταιριών από χώρες του εξωτερικού π.χ. λογιστήρια, μηχανογραφήσεις κλπ, ενοικιαζόμενοι εργαζόμενοι κ.α.), αλλά και στους μισθούς των εργαζομένων. Στην πλειοψηφία των ασφαλιστικών επιχειρήσεων οι συνάδελφοι δουλεύουν αρκετές ώρες πέραν του 8ώρου και δεν είναι ασυνήθιστη στον κλάδο η Σαββατιάτικη απλήρωτη εργασία ενώ η επιθεώρηση εργασίας δεν διαθέτει μετά από 8 χρόνια μνημονίων ούτε προσωπικό, ούτε τη διάθεση για ουσιαστικό έλεγχο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι όταν προσφύγαμε στους επιθεωρητές εργασίας ως κλαδικό σωματείο για μια εταιρία ξένων συμφερόντων, πήγαν βέβαια στην εταιρία αλλά 1 χρόνο αργότερα! Σε κάποιες εταιρίες ήδη απ τα πρώτα χρόνια των μνημονίων, έχουν υπογραφεί ατομικές συμβάσεις εργασίας, ενώ οι πολυεθνικές προτιμούν τις επιχειρησιακές συμβάσεις. Ως κλάδος πάντως η τελευταία κλαδική σύμβαση που είχαμε με την υπογραφή απ τη μια της ΟΑΣΕ και απ την άλλη της ΕΝΩΣΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ, αφορούσε το έτος 2009 και έκτοτε δεν έχει βρεθεί κανένα πεδίο συνεννόησης με τους εργοδότες, οι οποίοι σκαρφίζονται διάφορα τερτίπια όπως ότι λίγο πριν προσφύγουμε στη διαιτησία τροποποίησαν το καταστατικό τους αναφέροντας ρητά ότι η ΕΝΩΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ δεν είναι εργοδοτική οργάνωση και άρα δεν μπορεί να υπογράψει συμβάσεις κ.α. Έτσι γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι δεν επιθυμούν σε καμία περίπτωση την υπογραφή κλαδικής σύμβασης.
`
ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ:
Τον σημαντικό παραγωγικό ρόλο που παίζουν οι εταιρίες του χώρου στην ελληνική οικονομία, μπορούμε να τον καταλάβουμε απ τα στοιχεία του έτους 2016, όπου το ενεργητικό των εταιριών φτάνει στα 16 δις, η παραγωγή ασφαλίστρων έφτασε τα 3,78 δις ευρώ ή το 2,3% του ΑΕΠ και οι επενδύσεις τα 13 δις ευρώ ή το 5,7% του ΑΕΠ.
1)Ωστόσο πρέπει να τονίσουμε ότι η Ιδιωτική Ασφάλιση πρέπει να λειτουργεί ΜΟΝΟ συμπληρωματικά προς οποιαδήποτε μορφή Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας και όχι ως κύριος φορέας απονομής σύνταξης ή παροχής ιατρικών υπηρεσιών. Ο ρόλος που εμείς θεωρούμε ότι μπορεί να διαδραματίσει η ιδιωτική ασφάλιση σε θέματα υγείας και σύνταξης είναι να συμπληρώνει τις παροχές του Σ.Κ.Α. και να δίνει την δυνατότητα σε όσους επιλέγουν να βελτιώσουν τις παροχές αυτές να το κάνουν με τις δικές τους οικονομίες. Αυτό μπορεί να γίνει είτε μέσω ατομικών συμβολαίων είτε μέσω ομαδικών που αφορούν εργαζόμενους ενός κλάδου η μιας επιχείρησης.
2)Η λειτουργία της ιδιωτικής ασφάλισης πρέπει να υπόκειται σε συγκεκριμένους κανόνες λειτουργίας ελέγχου και διαφάνειας, κάτω από ένα σύστημα εποπτείας που θα αποτρέπει την εμφάνιση φαινομένων πτώχευσης ασφαλιστικών εταιριών που έχουν σαν αποτέλεσμα τεράστια κοινωνική αναστάτωση. Πάγια θέση μας είναι ο έλεγχος να είναι δημόσιος και διαφανής από έναν Δημόσιο φορέα (που θα επιλέξουμε) και όχι απ την Τράπεζα της Ελλάδας.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΜΑΣ:
Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΜΑΣ ΑΦΟΡΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΜΙΑΣ ΙΣΧΥΡΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ:
Γιατί δημόσια ασφαλιστική:
1)Η απόδοση από το παραγόμενο προϊόν (επενδύσεις – κέρδη) θα παραμένει στη χώρα και όχι στο εξωτερικό όπως έγινε μετά την πώληση της Αγροτικής Ασφαλιστικής, στην περίπτωση της οποίας οι Γερμανοί αγοραστές μετέφεραν τη θεματοφυλακή των αποθεματικών της απ την Ελλάδα, στην HSBC Μονάχου.
2)Για να εμποδίσει τη δημιουργία άτυπου καρτέλ από λίγες εταιρίες που απ ότι φαίνεται θα μείνουν στο χώρο και ενδεχομένως να καθορίζουν από κοινού τα ασφάλιστρα.
3)Να δίνει τον τόνο στην κατεύθυνση των επενδύσεων, της τιμολογιακής πολιτικής, της ανάληψης νέων κινδύνων σε σχέση με την υπόλοιπη αγορά που αποτελείται κυρίως από πολυεθνικές εταιρίες.
4)Να γίνει μοχλός ανάπτυξης πολλών τομέων παραγωγής όπως:
α) Της αγροτικής παραγωγής. Είναι πολύ σημαντικό π.χ. νέοι που ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με τις καλλιέργειες, να έχουν μια σιγουριά ότι δεν θα μείνουν ξεκρέμαστοι σε περίπτωση καταστροφικών καιρικών φαινομένων. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι ο ΕΛΓΑ μπορεί να βοηθήσει σε μια τέτοια κατεύθυνση όπως και ο ΟΑΕΠ (Οργανισμός Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων) με την τεχνογνωσία τους ή ακόμα και με το στελεχιακό δυναμικό τους.
β) Του κλάδου μεταφορών, του κλάδου πιστώσεων-εγγυήσεων κ.α.
5)Να είναι υπόδειγμα εργασιακών σχέσεων χρησιμοποιώντας Σ.Σ.Ε., καταργώντας στη λειτουργία της το θεσμό των ”ενοικιαζομένων” εργαζομένων κ.α.
ΕΘΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ:
Το σχέδιο αποδυνάμωσης των Ελληνικών Τραπεζών και των Ασφαλιστικών Εταιριών (μέσω του μεγάλου σκανδάλου της ανακεφαλαιοποίησής τους) και της πλήρους επικράτησης των πολυεθνικών ομίλων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας μας έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια. Ο όμιλος της ΕΤΕ είναι ένας απ τους κύριους στόχους και έτσι η ΕΘΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ, η τελευταία μεγάλη Ελληνική ασφαλιστική εταιρία η οποία μετράει 126 χρόνια λειτουργίας, οδηγείται με ταχείς ρυθμούς στο ξεπούλημά της σε διεθνές fund και κατά πληροφορίες επικρατέστερα είναι ένα αμερικανικών συμφερόντων και ένα κινεζικών συμφερόντων. Το ξεπούλημα αυτό είναι μια απόφαση που έχει τη σφραγίδα της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και είναι προϊόν των μνημονιακών της δεσμεύσεων μετά την υπογραφή του 3ου μνημονίου το καλοκαίρι του 2015, παρ ότι το 2009 ο Αλέξης Τσίπρας δήλωνε ότι «η πώληση της Εθνικής Ασφαλιστικής είναι ένα ακόμη έγκλημα απέναντι στον εθνικό πλούτο».
Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου:
Η Εθνική τράπεζα από την προηγούμενη ανακεφαλαιοποίηση 2012 – 2013 είχε υποβάλλει στην Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού (DGComp) σχέδιο αναδιάρθρωσης, που περιείχε τη δέσμευση πώλησης μέρους (60 %) της Εθνικής Ασφαλιστικής. Δεν πραγματοποιήθηκε το προηγούμενο σχέδιο λόγω ολοκλήρωσης της πώλησης της Finansbank, για την οποία αρχικά προβλέπονταν να πωληθεί ένα μέρος (40 %) και τελικά πωλήθηκε το 100 % αυτής. Το Νοέμβριο 2015, κατά την διάρκεια της διαδικασίας ανακεφαλαιοποίησης, όλες οι ελληνικές τράπεζες ήταν υποχρεωμένες να καταθέσουν αναθεωρημένα Σχέδια Αναδιάρθρωσης (Restructuring Plan) στην Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού (DGComp) της Ε.Ε.. Η συγκεκριμένη υποχρέωση προέκυπτε από το γεγονός ότι οι τράπεζες θα χρειαζόταν κρατική βοήθεια για να μπορέσουν να καλύψουν την απαιτούμενη κεφαλαιακή αύξηση. Η υποχρέωση έφερε την υπογραφή του Ευκλείδη Τσακαλώτου, Υπουργού Οικονομικών της Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
Η Εθνική Τράπεζα έπρεπε να καλύψει συνολικές κεφαλαιακές ανάγκες ύψους €4,62 δις από προσέλκυση ιδιωτών επενδυτών. Αν δεν τα κατάφερνε, θα συμπλήρωνε τα κεφάλαια με τη χρήση κρατικής ενίσχυσης μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ). Το σχέδιο αναδιάρθρωσης περιλάμβανε και τη δέσμευση της Εθνικής Τράπεζας να προχωρήσει στην πλήρη πώληση (fullsale) της Εθνικής Ασφαλιστικής, αν το συνολικό ποσό κρατικής βοήθειας που θα λάμβανε η Εθνική Τράπεζα ξεπερνούσε τα €2 δις. Αυτή η ίδια δέσμευση περιλάμβανε ότι η εύρεση αγοραστή και η υπογραφή της πώλησης θα έπρεπε να έχει γίνει μέχρι τις 31/12/2016 και η πώληση να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τις 30 Ιουνίου 2017.
Τελικά, η Εθνική Τράπεζα δεν κατάφερε να συγκεντρώσει αρκετά κεφάλαια στην ΑΜΚ (Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου) τον Νοέμβριο 2015, ώστε να μειωθεί η κρατική ενίσχυση κάτω από 2 δις. Για να ολοκληρώσει την ανακεφαλαιοποίηση έλαβε €2,6 δις κρατική βοήθεια (Contingent convertibles – CoCos μετατρέψιμα σε προνομιούχες μετοχές) και επομένως η υποχρέωση στους δανειστές περί πλήρους πώλησης της Εθνικής Ασφαλιστικής ίσχυσε.
Παρότι όμως από τον Δεκέμβριο του 2016 η ΕΤΕ έχει αποπληρώσει την υποχρέωσή της προς το ΤΧΣ, συνεχίζεται αδικαιολόγητα η διαδικασία της πώλησης της Εθνικής Ασφαλιστικής, με την συνενοχή της κυβέρνησης. Το βέβαιο είναι ότι την εξέλιξη αυτή δεν την επιβάλει κανένα οικονομικό όφελος του ομίλου ή της εθνικής οικονομίας και η δικαιολογία για εισροή επενδυτικών κεφαλαίων στη χώρα, είναι εντελώς ανυπόστατη. Ο αγοραστής της εταιρίας θα προχωρήσει σε μεταφορά των αποθεματικών (ύψους 1,7 δις) και των κερδών της που μέχρι σήμερα επενδύονταν στην Ελλάδα, στο εξωτερικό όπως έγινε και με την Αγροτική Ασφαλιστική.
Γιατί δεν πρέπει να πουληθεί η Εθνική:
-
Είναι μια κερδοφόρα εταιρία που τα οικονομικά της μεγέθη είναι εντυπωσιακά, ακόμη και κατά τη διάρκεια της κρίσης. Η αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων (Return on Equity-RoE), που δείχνει πόσο αποδοτικά χρησιμοποιεί μια εταιρεία τα κεφάλαια της για να δημιουργήσει πρόσθετα έσοδα (κέρδη), ανήλθε σε 22,2% το 2013, σε 18,5% το 2014 και 11,4% το 2015, ενώ το αντίστοιχο μέγεθος για τις ευρωπαϊκές ασφαλιστικές ανέρχεται στο 9,8% το 2 τρίμηνο του 2015 (EIOPA – The European Insurance Sector).
-
Ομοίως, το Καθαρό περιθώριο κέρδους (net marginal profit), δηλαδή ποιο είναι το καθαρό κέρδος για κάθε 1 ευρώ που εισέρχεται στα ταμεία της επιχείρησης μέσω των πωλήσεων, ανήλθε σε 19,4% για το 2013, 15,5% το 2014 και 14,1% το 2015.
-
Από τα 56 εκ. ευρώ κέρδη του ομίλου της ΕΤΕ το 2016, τα 53 εκατομμύρια ήταν της Εθνικής Ασφαλιστικής.
-
Η πώληση θα δημιουργήσει συνθήκες ολιγοπωλίου (καρτέλ), αφού πλέον το 90% της αγοράς θα ελέγχεται από ξένους ασφαλιστικούς ομίλους ή funds, με άμεση συνέπεια την αύξηση του κόστους ασφάλισης αυτοκινήτων, υγείας και σύνταξης.
-
Οι επενδύσεις της εταιρίας (στις 31/12/2015 ήταν 2,7 δις ευρώ, εκ των οποίων το 1,6 δις επενδυμένο σε ελληνικές αξίες) δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα παραμείνουν στην ελληνική αγορά. Όσες πωλήσεις έχουν γίνει στο παρελθόν Ελληνικών ασφαλιστικών εταιριών σε πολυεθνικές, έχουν καταλήξει σε συρρίκνωση των εργασιών τους και σε απώλεια θέσεων εργασίας.
-
Η εκτίμηση του Συλλόγου των εργαζομένων είναι ότι σε βάθος τριετίας, το προσωπικό θα μειωθεί κατά 40% και ο μέσος μισθός των εργαζομένων κατά 25% με 30% και λόγω του ρόλου που διαδραματίζει η εταιρία στην Ελληνική Ασφαλιστική Αγορά, θα επηρεάσει αρνητικά το σύνολο του κλάδου.
Με βάση όλα τα παραπάνω, επιβάλλεται να ακυρωθεί η πώληση της Εθνικής Ασφαλιστικής και ως ΛΑΕ έχουμε δηλώσει κατ’ επανάληψη την κάθετη αντίθεσή μας στον ολοκληρωτικό αφελληνισμό της ασφαλιστικής αγοράς και σε κάθε εξέλιξη που αποδυναμώνει την εθνική οικονομία.
Οι δυνάμεις της ΛΑΕ είμαστε οι πρώτοι που εκφράσαμε την πλήρη αντίθεσή μας στην επικείμενη πώληση. Προγραμματίσαμε (με την πολύτιμη βοήθεια και του Συλλόγου εργαζομένων) συνάντηση αντιπροσωπείας της ΛΑΕ, με επικεφαλή τον Γραμματέα του Πολιτικού Συμβουλίου της ΛΑΕ σύντροφο Π.ΛΑΦΑΖΑΝΗ, με τη διοίκηση της Εθνικής Ασφαλιστικής στις 25/11/2016 και στη συνέχεια περιοδεία στο χώρο των γραφείων της εταιρίας έτσι ώστε να συζητήσουμε με τους εργαζομένους το μείζον αυτό θέμα και προφανώς ήμασταν παρόντες στις απεργίες που προκηρύχτηκαν και σε όλες τις αγωνιστικές κινητοποιήσεις των εργαζομένων στο χώρο της Εθνικής και στις πορείες που ακολουθούσαν.
Θέλουμε τέλος να διαβεβαιώσουμε τους ανθρώπους της Εθνικής Ασφαλιστικής ότι θα είμαστε δίπλα τους σε όλες τις μορφές αγώνα που θα επιλέξουν και ότι και αν ακόμα πουληθεί η εταιρία, εμείς θα αγωνιζόμαστε για την επανάκτησή της.
(*) μέλος του Γ.Σ. της Ομοσπονδίας Ασφαλιστικών Συλλόγων Ελλάδας – ΟΑΣΕ
