ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ: Το παρόν κείμενο είναι συνέχεια του προηγούμενου. Γράφεται και αυτό στο Λουξεμβούργο κατά την εδώ παραμονή μου. Αφορά δε «ειδική επισκόπηση» στις δια παραλείψεως ευθύνες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) ειδικώς ως προς την αναδιάρθρωση του ελληνικού δημοσίου χρέους. Αφορά δηλαδή στην εξωσυμβατική ευθύνη της ΕΚΤ. Υπ’ όψιν δε ότι για την εξωσυμβατική ευθύνη της ΕΚΤ συντρέχουν σωρευτικώς όλες οι δικονομικές προϋποθέσεις του αιτιώδους συνδέσμου, της επελθούσας ζημίας και του πταίσματος των προστηθέντων-διοικούντων Οργάνων την ΕΚΤ.
Ασφαλώς, και τούτο είναι σαφές, αδύνατον είναι στο παρόν περίγραμμα να εξαντληθούν οι συγκεκριμένες ευθύνες της ΕΚΤ, ενώ όπου είναι αναγκαίο δεν μπορούν να παραληφθούν αναφορές και στις σχετικές πράξεις της ΕΚΤ. Η αναφορά δε στις πράξεις της ΕΚΤ επιβάλλεται για την ακριβή τεκμηρίωση των ισχυρισμών που παρατίθενται ενταύθα, αλλά και για την κατά το δυνατόν πληρέστερη ενημέρωση του αναγνώστη. Υπ’ όψιν επίσης ότι το παρόν κείμενο έχει μια «νομική τεχνική», οπότε ζητείται η κατανόηση αλλά και η προσοχή του αναγνώστη.
Υπάρχουν δικαστές στο Λουξεμβούργο
Η ΕΚΤ για τη λειτουργία της απολαμβάνει απόλυτη ανεξαρτησία. Ωστόσο, όμως, ελέγχεται από τους δικαστές του Λουξεμβούργου, οι οποίοι δεν θα βραδύνει να κληθούν να ασκήσουν τη δικαιοδοτική τους αρμοδιότητα, ειδικώς με το ερώτημα εάν στην αναδιάρθρωση που έλαβε χώρα για το ελληνικό δημόσιο χρέος με την επίκληση του Private Sector Involvement (PSI), δηλαδή με την επίκληση περιτομής περιουσίας του ιδιωτικού τομέα, έλαβε χώρα και Official Sector Involvement (OSI), δηλαδή περιτομή περιουσίας δημόσιου τομέα. Αναφέρομαι στο περίφημο «hair cut»-κούρεμα το οποίο με την επίκληση του PSI επέδραμε κατά περιουσιακών στοιχείων του δημόσιου τομέα, που αφορούσαν Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, Πανεπιστημιακά Ιδρύματα και Δημόσια Νοσοκομεία.
Δεν θα βραδύνει επίσης οι δικαστές του Λουξεμβούργου να αποφασίσουν εάν ερήμην της ΕΚΤ, Νομοθετικό Σώμα κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ιδιαιτέρως της Ευρωζώνης είναι δυνατόν να αυτενεργεί χωρίς την τυπική ή δια παραλείψεως έγκριση και συγκατάθεση της ΕΚΤ και να προβαίνει ως εσωτερική έννομη τάξη σε αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους και συνεπώς αυτοβούλως να ασκεί νομισματική πολιτική παρεμβαίνοντας αμέσως: α) στον όγκο κυκλοφορίας του χρήματος –δηλαδή στην ποσότητα του χρήματος (Μ3) και β) στο επίπεδο των τιμών και του πληθωρισμού, που αφορούν όμως «αντικείμενα» της αποκλειστικής αρμοδιότητα της ΕΚΤ.
Μια τέτοια εκδοχή, ότι εσωτερική έννομη τάξη, στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωσυστήματος μπορεί αυτοτελώς να προβαίνει σε αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους, χωρίς την εκ προοιμίου σύμφωνη γνώμη ή άλλως δια παραλείψεως συγκατάθεση της ΕΚΤ, είναι βέβαιον ότι θα σημαίνει καθεστώς απόλυτης αυθαιρεσίας και ευθεία παραβίαση του όλου πλέγματος κανόνων της νομισματικής πολιτικής εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ειδικότερα της Ευρωζώνης. Ταυτοχρόνως θα συνεπάγεται και ακύρωση όλων των λειτουργιών της ΕΚΤ και συνεπώς τη δημιουργία νομισματικού χάους. Πάντως ο γράφων υποστηρίζει ότι οι δικαστές του Λουξεμβούργου θα υπερασπισθούν πράγματι τις αξιώσεις και τις πρόνοιες της ευρωπαϊκού ενωσιακού δικαίου.
Η διάκριση νομικού και πολιτικού λόγου
Ασφαλώς στο πολιτικό πεδίο, στο πολιτικό λόγο, μπορούν να διατυπωθούν οποιεσδήποτε απόψεις αντίθετες στην προαναφερόμενη άποψη τήρησης των αξιώσεων της ευρωπαϊκής έννομης τάξης. Οι απόψεις αυτές βεβαίως θα είναι προδήλως εξωνομικές. Θα αφορούν απόψεις αυστηρώς πολιτικές. Εξ ου λόγου και εξ αρχής διευκρινίζεται ότι το παρόν κείμενο αφορά αμιγώς νομικό κείμενο, ενταγμένο στο περίγραμμα ασφάλειας δικαίου του περιγράμματος του Ευρωπαϊκού Ενωσιακού Δικαίου. Ωστόσο, δεν έχει νόημα εάν οι αρχές ασφάλειας δικαίου της ενωσιακής έννομης τάξης παύουν να ισχύουν ή ότι ισχύουν επιλεκτικώς. Το ζήτημα δηλαδή είναι, εάν υφίσταται ενωσιακή έννομη τάξη της οποίας οι αξιώσεις καταλαμβάνουν τους πάντες, ή εάν επικυριαρχεί το δίκαιο του ισχυρότερου. Σε περίπτωση που αποδειχθεί ότι επικρατεί το δίκαιο του ισχυρότερου, δεν θα αυξηθεί μόνο ο ευρωσκεπτικισμός, αλλά θα ενισχυθούν και οι «φωνές» εξόδου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ως εκ τούτου στους δικαστές του Λουξεμβούργου ανατίθεται ειδική και μέγιστη ευθύνη!…
Σημαντικές οι δια παραλείψεως ευθύνες της ΕΚΤ
Το παρόν κείμενο καταπιάνεται με τις δια παραλείψεως ευθύνες της ΕΚΤ «επί ημερών Draghi». Την ΕΚΤ βαραίνουν τα παρακάτω εξόχως σοβαρά:
1. Στις 6 Μαΐου 2010 εκδόθηκε από την ΕΚΤ η υπ’ αριθμ. ΕΚΤ 2010/3 – 2010/268/ΕΕ πράξη που φέρει την υπογραφή του Jean–Claude Trichet. Η ΕΚΤ τότε τοποθετήθηκε ευθέως υπέρ των ελληνικών ομολόγων που εκδίδει και εγγυάται η Ελληνική Δημοκρατία. Μάλιστα, ευθέως με την πράξη της αυτή διακήρυξε δημοσίως ότι για την παραδοχή των ελληνικών ομολόγων δεν λαμβάνονται υπ’ όψιν «αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας» (sic) οι όποιες κατά κανόνα αφορούν εκτιμητικές θέσεις των γνωστών Οίκων Standard & Poor’s, Fitch και Moody’s. Άλλωστε, η ΕΚΤ λειτουργεί αυτοβούλως και ως πλήρως ανεξάρτητο Όργανο, το οποίο πολιτεύεται χωρίς δεσμεύσεις (βλ. άρθρο 130 ΣΛΕΕ). Στο πλαίσιο δε της απόλυτης λειτουργικής ανεξαρτησίας της, έχει δεσμία υποχρέωση να προστατεύει το όλο σύστημα και συνεπώς η πράξη της 6ης Μαΐου 2010 δεν της επεβλήθη, ούτε και μπορούσε να της έχει επιβληθεί.
2. Η ΕΚΤ για το πρόγραμμα διάσωσης της ελληνικής οικονομίας ήταν πάντοτε μέλος της «Τρόικα». Τούτο δε είναι πασίδηλο γεγονός. Συνεπώς ουδεμία αμφιβολία καταλείπεται, ότι η ΕΚΤ και υπό την ιδιότητά της ως μέλους της «Τρόικα», ήδη από την 21η Ιουλίου 2011, οπότε δημοσίως ανέκυψαν τα ζητήματα για την αναδιάρθρωση του ελληνικού δημοσίου χρέους, δεν μετέβαλε πολιτική, αλλά εξακολουθούσε να διατηρεί σε ισχύ την προαναφερόμενη πράξη της 6ης Μαΐου 2010, παρά που επιδεινώνονταν τα δεδομένα της ελληνικής οικονομίας. Έτσι δημιούργησε δια παραλείψεως, την πεποίθηση ασφάλειας των ελληνικών ομολόγων και εμπέδωσε δικαιολογημένη εμπιστοσύνη σ’ αυτά.
3.α) Η ΕΚΤ εξακολουθούσε να εγγυάται τα ελληνικά ομόλογα, οπότε την 27η Φεβρουαρίου 2012, με ημερομηνία ισχύος την 28η Φεβρουαρίου 2012 εξέδωσε την υπ’ αριθμόν 2012/2 (2012/133/ΕΕ) πράξη της η οποία υπογράφεται από τον Mario Draghi. Έτσι η ΕΚΤ με υπαιτιότητα των προστηθέντων –διοικούντων αυτήν Οργάνων, ακόμη και με καθυστέρηση ημερών από τη δημοσίευση στο οικείο ΦΕΚ της 14ης Φεβρουαρίου 2012 του Ν.4046/2012 (ΦΕΚ 28/τΑ/14.2.2012), δεν παρενέβη για την προστασία των ομολογιούχων. Περαιτέρω:
3.β) Η ΕΚΤ την 5η Μαρτίου 2012 εξέδωσε και νέα πράξη ήτοι την 2012/153/ΕΕ σχετικώς με την καταλληλότητα των εμπορεύσιμων χρεογράφων εκδόσεως ή πλήρους εγγυήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, στο πλαίσιο της προσφοράς για την ανταλλαγή χρέους (EKT/2012/3) (ΕΕ L 77, σ. 19), της οποίας η ισχύς άρχιζε με καθυστέρηση και πάλι στις 8 Μαρτίου 2012. Έτσι:
3.γ) Στις 9 Μαρτίου 2012 (ήτοι την επομένη ακριβώς) το Υπουργικό Συμβούλιο και ο αρμόδιος Υπουργός προχώρησαν στην οριστικοποίηση της διαδικασίας της προαναφερόμενης περιτομής περιουσιακών στοιχείων μέσω των ρητρών συλλογικής δράσης (Collective Action Clauses –CACs) και μάλιστα στο ακραίο επίπεδο περιτομής, ήτοι στο ποσοστό του 53,5%. Το ποσοστό αυτό προδήλως θίγει τον πυρήνα του περιουσιακού δικαιώματος.
Ιδού λοιπόν ότι «το όλον σύστημα» βρισκόταν σε μια απόλυτη συνεργασία. Συνεπώς, υπάρχουν και συνευθύνες και ως εκ τούτου βασίμως η ΕΚΤ θα κληθεί δια της δικαιοδοτικής αρμοδιότητας να αναλάβει τις δικές της ευθύνες –πράγμα που δεν απαλλάσσει ασφαλώς τις συνευθύνες που αφορούν στην εσωτερική έννομη τάξη.
Κλείνοντας το παρόν κείμενο ενημερώνω τους αναγνώστες ότι εντός ευλόγου χρόνου το λόγο θα έχουν οι δικαστές του Γενικού Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθόσον θα κληθούν να αντιμετωπίσουν την αγωγή κατά της ΕΚΤ που αφορά στους συνταξιούχους του ΤΣΜΕΔΕ –ήτοι του Σωματείου τους ΕΣΤΑΜΕΔΕ.
———————————————
* Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Χώρας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC – EU).
