Σήμερα, 9 του Μάρτη, πανηγυρίζει η αρχαία Ιερά Μονή των Αγίων Τεσσαράκοντα στα Χρύσαφα Λακωνίας, από όπου έχω πάρει και εγώ το όνομά μου
Τι θα μπορούσε να ενδιαφέρει αυτό τους αναγνώστες της ISKRA ;
Νομίζω ότι ενδιαφέρει, όταν συνάπτεται με μία πτυχή του αντιφασιστικού, πατριωτικού αγώνα του Λαού μας, τη στιγμή, μάλιστα που η Πολωνία, όπως δημοσίευσε χθες η ISKRA ανακινεί ζήτημα πολεμικών επανορθώσεων από τη Γερμανία, για τις ζημιές από τον Β΄Παγκοσμιο Πόλεμο. Επίσης, έχει ένα ενδιαφέρον , αφού από τη μικρή ιστορία που θέλω να διηγηθώ, αποκαλύπτεται και η τεράστια υποκρισία των «υπερασπιστών» του «ελληνοχριστιανικού ιδεώδους».
Στα Χρύσαφα της Λακωνίας, σε μία τοποθεσία ωραιότατη βρίσκεται η υστεροβυζαντινή Μονή των Αγίων Τεσσαράκοντα που κτίστηκε το 1305, δίπλα στον αρχαίο σπηλαιώδη ναό.
Κατά τη διάρκεια της Κατοχής το Μοναστήρι , υπό την ηγουμενία του σπουδαίου πατριώτη Αρχιμανδρίτη π. Διονυσίου Μηνόπετρα, θα προσφέρει πολλά στην Αντίσταση. Στους παλαιούς, υπόγειους, σπηλαιώδεις χώρους του Μοναστηριού θα τοποθετηθούν εφόδια και θα στεγαστεί και το τυπογραφικό πιεστήριο, το οποίο θα τυπώσει τα έντυπα της πρώτης αντιστασιακής οργάνωσης της Λακωνίας Φιλική Εταιρεία , αλλά και του ΕΑΜ και των άλλων αντιστασιακών οργανώσεων ,τις εφημερίδες «Εθνική Δράση», «Αλληλεγγύη», «Αγρότης», για την έκδοση των οποίων θα πρωταγωνιστήσει, με τη βοήθεια και πολλών άλλων πατριωτών , ο φιλόλογος , και μακρονησιώτης, Γιάννης Χ. Ρουμελιώτης, γεννημένος στο Προσήλιο της Λακωνίας.Η Μονή των Αγίων Τεσσαράκοντα, στην Κατοχή, θα αποτελέσει φάρο της πνευματικής αντίστασης του Λακωνικού Λαού.
Τον ίδιο δρόμο θα ακολουθήσουν και πολλά άλλα μοναστήρια της Λακωνίας, που θα ανταποκριθούν στον πατριωτικό – αντιφασιστικό αγώνα του ηρωικού μας Λαού. Όπως η Μονή Φανερωμένης στην Αναβρυτή , η Μονή Ζερμπίτσας στον Ταϋγετο , της Γιάτρισσας και του Τσίγκου στη Μάνη, που έγινε παρανάλωμα του πυρός το πρώτο 10ήμερο του Αυγούστου του ’44.
Πολλοί κληρικοί Λάκωνες , όπως ο τότε αρχιμανδρίτης Μελέτιος Γαλανόπουλος, από τη Μαγούλα, που εγκλείσθηκε και στο Νταχάου, θα στρατευθούν και θα διωχτούν για τη συμμετοχή τους στον αντιφασιστικό – πατριωτικό αγώνα. Στον αγώνα κατά των « Ισχυρών της γης» οι οποίοι «είπον εν εαυτοίς , έστω η ισχύς ημών νόμος της δικαιοσύνης» . Ο μητροπολίτης, τότε, Σπάρτης ( ήρωας των βαλκανικών πολέμων , που είχε διατελέσει ιερέας του Θωρηκτού ΑΒΕΡΩΦ) Διονύσιος Δάφνος , που φυλακίστηκε το 1944 στο κολαστήριο των φυλακών Τρίπολης, ο ιεροκήρυκας της μητρόπολης Σπάρτης , και μέλος της Νομαρχιακής Επιτροπής ΕΑΜ Λακωνίας , αρχιμ. Μελέτιος Καραμπίνης, οι ιερείς π. Δημήτριος Αποστολάκος, Σκυφιάνικα Γυθείου, π. Ιωάννης Καργάκος, Πετρίνα,π. Ιωάννης Μαντάκος, Νεοχώρι Γυθείου, π. Αλέξανδρος Μερεβής, Σιδηρόκαστρο Γυθείου, ο θρυλικός παπα Μπενέκος, εφημέριος της μαρτυρικής Ζούπαινας, π. Ιωάννης Παπαδογιώργης, Λάγια Μάνης, π. Γεώργιος Ρουμπέας, Σολλοί Μάνης, π. Μιχαήλ Σπυρούνης, Πύργος Οιτύλου, ο π. Ιωάννης Οικονομόπουλος, καθώς και άλλοι ιερείς πολλών άλλων χωριών της Λακωνίας .
Η πατριωτική αυτή δράση θα ενοχλήσει τους Γερμανούς και τους συνεργάτες τους.
Το καλοκαίρι του 1943 η αιματοβαμμένη μεραρχία 117 μεραρχία κυνηγών φτάνει στην Πελοπόννησο. Η μεραρχία, αυτή που ολοκαύτωσε τα Καλάβρυτα και άλλους τόπους της Πελοποννήσου, διοικείται από τον υποστράτηγο Καρλ φον Λεσουίρ , δισεγγονό του πρώτου υπουργού στρατιωτικών της Ελλάδας, επί Βαυαρίκής Αντιβασιλείας.
Το φθινόπωρο του 1943 θα αρχίσουν οι προπαρασκευαστικές επιχειρήσεις της 117 Μεραρχίας Κυνηγών, προκειμένου να χτυπηθεί η επαρχία Καλαβρύτων, όπου ομάδες ανταρτών υπό το σμήναρχο Μίχο, έχουν διώξει τις ιταλικές δυνάμεις και έχουν αφοπλίσει τη χωροφυλακή. Οι επιχειρήσεις αυτές αρχίζουν με προπαρασκευαστικές επιχειρήσεις εκκαθαρίσεως των δευτερευόντων μετώπων ένα από αυτά , εκτός από τη Χαλανδρίτσα και τη Βυτίνα είναι η ηρωική Λακωνία.
Είναι γνωστή η ιστορία της εκτέλεσης των 118. Το Νοέμβρη του ΄43 θα συλληφθούν με ονομαστικούς καταλόγους, με τους οποίους προμήθευσαν τους Γερμανούς «Έλληνες» συνεργάτες τους, εξέχοντες πατριώτες της Σπάρτης , 118 από τους οποίους θα εκτελεστούν στις 27 Νοέμβρη , ανήμερα της εορτής του πολιούχου της Σπάρτης Αγίου Νίκωνα στο Μονοδένδρι.
Αυτό που αποσιωπάται είναι ότι οι κατακτητές και, κυρίως, οι συνεργάτες τους ουδένα δισταγμό είχαν για το τσάκισμα της Αντίστασης, ακόμη και όταν αυτό συνεπαγόταν την καταστροφή ιερών τόπων τεράστιας θρησκευτικής, πολιτιστικής και ιστορικής αξίας. Σε έγγραφό τους προς τη Γερμανική διοίκηση στις 10 Νοέμβρη 1943, προτείνουν μεταξύ άλλων « ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ «Ο ΛΕΩΝΙΔΑΣ» Αριθμ. Πρωτ. 9 … Σπάρτη 10 Νοεμβρίου 1943 … Προς Την Γερμανικήν Διοικησιν Σπάρτης Ενταύθα … Λαμβάνομεν την τιμήν να αναφέρωμεν υμίν ότι συνεκεντρώσαμεν σαφή και πλήρη στοιχεία περί των ανταρτών (κομμουνιστών) και να παρακαλέσωμεν όπως εγκρίνετε τα κάτωθι, ίνα άπαξ δια παντός συλληφθούν ή διαλυθούν οι δολοφόνοι αθώων πολιτών και εμπρησταί οικιών, προς επιβολήν πλήρους ησυχίας εν τω Νομώ Λακωνίας:..α) Να κτυπηθή δια πυροβολικού εκ Σπάρτης η μονή «Φανερωμένη», ένθα διαμένουσι 600 περίπου αντάρται καλώς εξωπλισμένοι δια τριάντα το πολύ βολών, ίνα διαλυθούν και ούτω παύση η πολιορκία του Μυστρά.β) Να κτυπηθή η μονή των Αγίων Τεσσεράκοντα εξ Αφισού δια πυροβολικού, ένθα διαμένουσι 200 περίπου αντάρται, ίνα διαλυθούν.»
Έτσι, λίγες ημέρες πριν την εκτέλεση των 118, στις 22 Νοέμβρη 1943 σε κοινή επιχείρηση Γερμανών και συνεργατών τους θα καεί το σχολείο της Αναβρυτής καθώς και η ιστορική Μονή Φανερωμένης, η οποία και θα λεηλατηθεί.
Δύο μέρες μετά τη σφαγή των 118 στις 29 Νοέμβρη 1943 θα έρθει και η σειρά της καταστροφής και για το Μοναστήρι των Αγίων Τεσσαράκοντα. Η Ιερά μονή, μοναδικό δείγμα της υστεροβυζαντινής αρχιτεκτονικής, σημαντικό μνημείο και προσκύνημα για έναν ολόκληρο Λαό θα λεηλατηθεί , ενώ θα πυρποληθούν τα κελιά, του εξίσου σημαντικού μοναστηριακού συγκροτήματος, και θα γλιτώσουν, ημίκαυστα, όπως λέει ο τότε ηγούμενος, μετά πολύ κόπο και αγώνα .
Το μέγεθος της Καταστροφής μας το δίνει η κατάθεση του ηγουμένου( που εικονίζεται στην τρίτη φωτογραφία -παρμένη από το βιβλίο του Γ. Ρουμελιώτη ” Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΛΑΚΩΝΙΑ” – μπροστά από τα καμμένα ερείπια των κελιών της μονής ) αρχιμανδρίτη Διονυσίου Μηνόπετρα « Δυο φοράς ήλθον οι Γερμανοί και οι στρατιώται του Τάγματος εις την Μονήν των 40 Μαρτύρων. Την πρώτην κατά την 29ην Νοεμβρίου 1943, οπότε και έκαψαν τα κελιά, πλην της εκκλησίας και ολίγων διασωθέντων δωματίων. Μου έκλεψαν δε τα χρήματα της Μονής περί τα 5.000.000 δραχμές, τα ατομικά μου 1.300.000 δραχμές, εν χρυσούν ωρολόγιον, στυλογράφοι κλπ. Παρεπονούντο δε οι Μοναχοί ότι και αυτοί έχασαν χρήματα και πράγματα. Κατά την εσπέραν εισελθών εις την εκκλησίαν είδον στρατιώτας, ανήκοντας εις τα δύο σώματα, να λεηλατούν την εκκλησία. Πλησίον της Αγίας Τραπέζης είχον τοποθετήσει δυο μπαούλα, όπου είχον μερικά των πραγμάτων, που έλειψαν, και τα είχον αδειάσει. Επίσης είχον λάβει και τα κηρία…Ο εξετασθείς Αρχιμανδρίτης Διονύσιος Μηνόπετρας» Ο ίδιος ο Ηγούμενος των Αγίων Τεσσαράκοντα, σε άλλη κατάθεση του, που έγινε μετά την απελευθέρωση, δίνει περισσότερες λεπτομέρειες για τη λεηλασία του μοναστηριού από το Τάγμα Ασφαλείας. «… Αμέσως άρχεται η κλοπή. Αφήρεσαν το ταμείο της Μονής, τα ατομικά μου χρήματα, των αδελφών, ωρολόγια, ρούχα ύπνου, άλλα πολλά πράγματα ατομικά και αναρίθμητα και αξίας ρούχα της Μονής, σταυρούς αξίας μεγάλης και συνάμα και από ιστορικής απόψεως και τέχνης εξαιρετικής: κηροπήγια ασημένια, άγια ποτήρια αργυρά μεθ’ όλων των εξαρτημάτων των (…). Δεκαεπτά κυτία αγίων λειψάνων, εν Ευαγγέλιον αρχαίον χρυσούν μεγίστης τέχνης και αναπαραστάσεως «Σταύρωσις και Ανάστασις», το κόσμημα της Μονής. Και περί τα εκατόν βιβλία αποτεφρώθηκαν. Μετά από πολύν κόπον ηδυνήθημεν να γλυτώσωμεν ολίγα κελιά ημίκαυστα». Ό,τι είχε απομείνει από την πρώτη επιδρομή το αποτελείωσαν στη δεύτερη, που έκαναν στις αρχές του Γενάρη του 1944. Σύμφωνα με την κατάθεση του Αρχιμανδρίτη «παρέμειναν 5 ημέρας, έως ότου δεν άφησαν τίποτα να υπάρχει εις την θέσιν του». Τα ανωτέρω προέρχονται από πρωτογενείς πηγές που υπάρχουν στο σημαντικό Βιβλίο του Γιάννη Ρουμελιώτη « Η Εθνική Αντίσταση στη Λακωνία»
Η Λακωνία έχει υποστεί τεράστιες καταστροφές στην Κατοχή, όπως μνημονεύει η έκθεση «Καταστραφείσες πόλεις και χωρία της Ελλάδος από τον πόλεμο 1940-1945» που επιμελήθηκε το 1946 ,ο τότε Διευθυντής Συντονισμού του Υπουργείου Κοινωνικής Προνοίας ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΡΑΔΗΜΑΣ, και συνοδεύει τον σχετικό παραστατικό χάρτη. Τα χωριά Άγιος Νικόλας Μελιτίνης, Αράχωβα, Βρέσθενα, Τρύπη, Ράχη Γυθείου, Καρβελά, Μαραθέα, Τσάση , Πάνιτσα, Πετρίνα Καρβελά , Κότρωνας , Γεωργίτσι , Ζούπαινα, Άγιος Δημήτρης Ζάρακα κ.α. θα πληρώσουν βαρύτατο φόρο αίματος.
Στη Λακωνία θα λάβουν χώρα και αρκετά σημαντικά εγκλήματα πολέμου που αφορούν σε πολιτιστικές καταστροφές , τα οποία περιγράφονται στην έκθεση «Ζημίαι των αρχαιοτήτων εκ του πολέμου και των στρατών Κατοχής» του 1946, την οποία επιμελήθηκε ομάδα αρχαιολόγων υπό τον εαμίτη σπουδαίο αρχαιολόγο Χρήστο Καρούζο, διευθυντή του Αρχαιολογικού Μουσείου και συνεργάτη του Δ. Γληνού. Από αυτά , για λόγους οικονομίας χώρου θα αναφέρω μόνο τη λαθρανασκαφή του 1942, που έγινε στο Κουφόβουνο Λακωνίας το 1942 από τον Γερμανό Αρχαιολόγο Otto von Vacano, από τα ευρήματα που μεταφέρθηκαν στη Γερμανία το 1944, επέστρεψαν το 1949 στην Ελλάδα περί τα 481 σπουδαία αντικείμενα νεολιθικής και πρωτοελλαδικής περιόδου.
Η Πολωνία , λοιπόν, θέτει ζήτημα πολεμικών επανορθώσεων από τη Γερμανία. Στην Ελλάδα , αντιθέτως, ούτε το, ούτως ή άλλως προβληματικό, πόρισμα της Επιτροπής της Βουλής ήλθε προς συζήτηση, ενώ το κίνημα της διεκδίκησης έχει φρενάρει από το καλοκαίρι του 2015 και μετά.
Η χώρα μας παραμένει δέσμια του ευρατλαντισμού και της ηθικής και οικονομικής εξαθλίωσης που επάγεται η μνημονιακή κανονικότητα, έχοντας πληρώσει με το αίμα του λαού της το λογαριασμό για τη διάσωση της Ιταλίας και του διάτρητου ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος.
Διάβασα στην « Αυγή» ότι μετά τους θριάμβους της Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛΛ , ανοίγει και το θέμα των αξιώσεων της Ελλάδας έναντι της Γερμανίας για τον β΄ παγκόσμιο πόλεμο, όπως ανακοίνωσε στη συνάντηση που είχε ο κ. Βούτσης στις 8 Φεβ. 2018 με την αντιπρόεδρο της Bundestag κα Claudia Roth. Στο ρεπορτάζ που διάβασα στην ΑΥΓΗ ο κ. Βούτσης δήλωσε ότι «μέσα στο 2018 θα γίνουν όλες οι ενέργειες που απαιτούνται και στο κοινοβουλευτικό και στο διακρατικό επίπεδο, έτσι ώστε να συζητήσουμε για το θέμα των γερμανικών οφειλών».Απάντηση στο ερώτημα γιατί η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ -ΕΝΕΛΛ δεν έθιξε το ζήτημα μέχρι τώρα δίνεται από το ίδιο δημοσίευμα , από τον Πρόεδρο της Βουλής που δήλωσε στη Γερμανίδα αντιπρόεδρο ότι «κατά τη διάρκεια των σοβαρών διαπραγματεύσεων για τις αξιολογήσεις και το μνημονιακό πρόγραμμα, το ελληνικό πολιτικό σύστημα δεν ήθελε, και δεν θέλαμε, να γίνει εκ παραλλήλου αυτή η συζήτηση ανάμεσα στις δύο χώρες, γι’ αυτό το κρίσιμο και σοβαρό ζήτημα, έτσι ώστε κανείς στην Ευρώπη να μη διανοηθεί ότι υπήρχε διάθεση συμψηφισμού των εύλογων ελληνικών απαιτήσεων σε σχέση με τις εκκρεμότητες του οικονομικού προγράμματος». Αυτό όμως αλλάζει πλέον αφού το « το 2018 είναι η χρονιά που η χώρα μας και τυπικά, από το καλοκαίρι, θα βγει από τη διαδικασία των μνημονιακών δεσμεύσεων, έτσι ώστε να εισέλθει σε ένα δρόμο ανάπτυξης σε όλα τα επίπεδα» .
Υπολογίζοντας τις υποκειμενικές και αντικειμενικές δυνατότητες που έχει επιδείξει η κυβέρνηση, αλλά και το σημερινό διεθνές τοπίο( συλλήψεις Ελλήνων στρατιωτικών, τουρκική προκλητικότητα, πειρατικές ενέργειες του τουρκικού πολεμικού ναυτικού, υποχώρηση στη γραμμή του ΝΑΤΟ για Αλβανία και ΠΓΔΜ) οι δηλώσεις αυτές του Προέδρου της Βουλής πρέπει να προειδοποιήσουμε τον Ελληνικό Λαό ότι ανοίγει μια εξαιρετικά επικίνσυνη ατραπός.
Έγραφα στις 7/3/2018 στην ISKRA ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ , αδυνατούν να ικανοποιήσουν όλες τις διεκδικήσεις της Τουρκίας, αλλά και των όμορων μας χωρών των Δυτικών Βαλκανίων , που πρόκειται να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ και κατόπιν στην Ε.Ε. Από την άλλη , τα ιμπεριαλιστικά τους συμφέροντα ( περικύκλωση Ρωσίας, αποκλεισμός Γιουγκοσλαβίας κ.λπ.) δεν τους επιτρέπουν να απογοητεύσουν ούτε την τεράστια Τουρκία, ούτε τις πρόθυμες, σήμερα, Αλβανία και ΠΓΔΜ. Προς αποφυγή δικών τους παραχωρήσεων , οι ιμπεριαλιστικές ολοκληρώσεις , στο παζάρι που εξελίσσεται, πιέζουν την Ελλάδα να πληρώνει το τίμημα του κατευνασμού των διεκδικήσεων αυτών με έξοδά της.
Εάν μεταθέσουμε μία ανάλογη προβληματική στο θέμα που συζητούσαμε προηγουμένως, ελπίζω να μη πληρώσουμε και στην Πολωνία τις Γερμανικές αποζημιώσεις, γιατί για να λάβουμε ό,τι, πράγματι, μας οφείλει η Γερμανία από τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο και την Κατοχή , χρειάζεται χώρα ελεύθερη και ανεξάρτητη και όχι μνημονιακό προτεκτοράτο.
* Ο Σαράντος Θεοδωρόπουλος είναι δικηγόρος Αθηνών
