Μια μικρή και φτωχή χώρα, η Ελλάδα, δέχεται επίθεση από μια απέραντη αυτοκρατορία, την Περσική που φτάνει από το Αιγαίο ώς τον Ινδικό ωκεανό . Η μικρή χώρα νικά πρώτα στην θάλασσα, στη Σαλαμίνα και μετά στην στεριά, στις Πλαταιές. Ο στόλος και ο στρατός των Περσών και των υποτελών τους συντρίβονται. ΟΙ Έλληνες θριαμβεύουν. Αυτή είναι με μια πρώτη ματιά η υπόθεση των Περσών του Αισχύλου που θα παρουσιάσει το Κέντρο Δράματος του Παντείου στο θέατρο Κνωσσός το Σάββατο στις 27 Οκτωβρίου.
Ιδωμένοι έτσι οι Πέρσες δεν θα ήταν παρά ένα τυπικό ή – αν το προβάλλαμε στο παρόν- και αντιιμπεριαλιστικό έργο. Αυτή είναι όμως μόνον μια πλευρά του και ίσως όχι η πιο σημαντική. Το πρώτο στοιχείο προσφέρει μια άλλη, βαθύτερη, διάσταση είναι η έλλειψη κάθε θριαμβολογίας. Σε ένα έργο όπου οι κατάλογοι των νικημένων νεκρών Περσών διαδέχονται ο ένας τον άλλο, πρώτα σε μια επίδειξη αλαζονείας του χορού, μετά σαν έκφραση θρήνου και τελικά σαν έκφραση οργής ενάντια στον Ξέρξη, δεν βρίσκουμε ούτε ένα Ελληνικό όνομα στρατηγού ή πολεμιστή. Το ελληνικό κατόρθωμα είναι συλλογικό, δημοκρατικό, όχι προσωπικό.
Και όχι μόνον αυτό. Μέσα από τα λόγια του μαντατοφόρου, ενός ρόλου/δώρου για τον ηθοποιό, βγαίνει ένας αυθεντικός καημός για τους σκοτωμένους Πέρσες. Περισσότερο: Ένας έπαινος για την λεβεντιά τους. Με τέτοιο τρόπο θα μπορούσε να μιλάει για τους συντρόφους του ένας διασωθείς φαντάρος της μικρασιατικής εκστρατείας είτε των άλλων πρόσφατων πολεμικών περιπετειών του τόπου μας. Και ακόμη από τα λόγια των γερόντων Περσών αναδύεται αναπάντεχα ο γυναικείος λόγος: Οι Περσίδες μουσκεύουν τα αδειανά τους κρεβάτια με δάκρυα από τον πόθο των ανδρών τους που έφυγαν στον πόλεμο από όπου δεν θα γυρίσουν ποτέ. Για τον Αισχύλο με άλλα λόγια κάθε πόλεμος, ακόμα και ο πιο δίκαιος θα ήταν καλύτερα να μην είχε γίνει. Οι Πέρσες είναι ένα έργο για τον πόλεμο που υμνεί την ειρήνη.
Βρισκόμαστε σήμερα μπροστά σε πολέμους που θερίζουν ανθρώπους μπροστά στην πόρτα μας. Που ξεβράζουν, όχι πάντα ζωντανούς, ξεριζωμένους στις ακτές μας. Χτες τα θύματά τους λεγόταν Ουκρανία, Λιβύη, Ιράκ. Σήμερα Συρία. Πολέμους που η αφροσύνη και η ευτέλεια των πολιτικών «στρατηγών» μας τους φέρνει όλο και πιο επικίνδυνα κοντά μας. Και που οι ίδιοι αυτοί που σύρονται και μας σύρουν στην καταστροφή κάνουν τα πάντα για να μας παραπλανήσουν, να μας κάνουν να μην δούμε τον κίνδυνο που ενέχει ο τυχοδιωκτισμός τους. Γιατί δεν καταλαβαίνουν ότι ο διπλανός πόλεμος είναι δικός μας.
Αφιερώνω την παράσταση πρώτα στους Τούρκους φίλους που πρόσφατα τόλμησαν να ανεβάσουν τους Πέρσες στην πατρίδα τους. Θέλαμε να υλοποιήσουμε μια κοινή παράσταση φέτος το καλοκαίρι. Οι απειλές πολέμου μας σταμάτησαν. Ξέρω πως εκείνοι όπως και εμείς θέλουμε αυτό να είναι μόνο προσωρινό.
