Από τη Δευτέρα 15 Φεβρουαρίου, όταν ξεκίνησαν οι πρώτες διακοπές ηλεκτρικού ρεύματος, η Ελλάδα περνάει από το… ταμείο. Όχι για να πληρώσει την κακοκαιρία· και σιγά την κακοκαιρία άλλωστε, χιονόπτωση διάρκειας μίας ημέρας, αναμενόμενη εδώ και δύο εβδομάδες. Η Ελλάδα περνάει από το ταμείο για να πληρώσει το κόστος των ιδιωτικοποιήσεων που έχουν διαβρώσει, σε βαθμό ακυρώσεως για εξαιρετικές περιπτώσεις όπως μια κακοκαιρία, τη λειτουργία όλων των πάλαι ποτέ δημόσιων οργανισμών!
Τα παραδείγματα είναι πολλά για να αποδοθούν σε ανθρώπινα λάθη, αβλεψίες ή την «κακιά στιγμή». Πολύ περισσότερο σε όσους και όσες θυμούνται ότι μπλακ άουτ στο ηλεκτρικό ρεύμα, τη δεκαετία του ’90 κυρίως, συνέβαιναν μόνο όταν απεργούσαν οι εργαζόμενοι κι οι εργαζόμενες στη ΔΕΗ, συνήθως εναντίον των ιδιωτικοποιήσεων. Για να φτάσουμε εν έτει 2021, με την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ σχεδόν ολοκληρωμένη, τα μπλακ άουτ να αποτελούν τη νέα μας… κανονικότητα, λόγω της ιδιωτικοποίησης της!
Πρώτο παράδειγμα και πλέον κραυγαλέο είναι οι διακοπές του ηλεκτρικού ρεύματος, που ως αποτέλεσμα έχουν, ακόμη και δύο μέρες μετά την εμφάνιση της κακοκαιρίας με την επωνυμία Μήδεια, 250.000 συνδέσεις να παραμένουν αποκομμένες από το δίκτυο ηλεκτροδότησης. Εξ αιτίας των διακοπών έχουν ήδη πεθάνει άνθρωποι, η ζωή των οποίων ήταν εξαρτημένη από ιατρικά μηχανήματα. Η ευθύνη εκ μέρους του ΔΕΔΔΗΕ (Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας) αποδόθηκε στα κλαδιά που έσπασαν, κόβοντας τα καλώδια μεταφοράς ρεύματος. Η ευθύνη ωστόσο ανήκει στον ίδιο τον ΔΕΔΔΗΕ που εδώ και χρόνια είναι υποστελεχωμένος, αναθέτοντας σε εξωτερικά συνεργεία τόσο την αποκατάσταση των βλαβών, όσο και την ευθύνη της εύρυθμης λειτουργίας. Τα παράπονα για την καθυστέρηση στην ανταπόκρισή του είναι δε μόνιμα και σε όλες τις περιοχές της χώρας.
Πίσω από την ανεπάρκεια του ΔΕΔΔΗΕ κρύβεται ένα μοντέλο κραυγαλέα ανορθολογικό, που λειτουργεί ως μήτρα διαρκών συγκρούσεων σε κάθε ιδιωτικοποίηση: Είναι ο διαχωρισμός του δικτύου από την παροχή και της παροχής από την παραγωγή. Ως αποτέλεσμα, στην πλημμυρίδα παρόχων (που πουλούν ρεύμα χωρίς κατ’ ανάγκη να παράγουν, αποσκοπώντας στο εύκολο κέρδος) αντιστοιχεί η παρακμή του δικτύου, επειδή η συντήρησή του δεν επιφέρει κέρδος. Η πυρκαγιά στις 8 Φεβρουαρίου στο Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης Κουμουνδούρου στον Ασπρόπυργο, που προκάλεσε εκτεταμένες διακοπές ρεύματος στην Πελοπόννησο και την Αττική, είχε την ίδια ακριβώς αιτία: απαρχαιωμένο υλικό που έπρεπε προ πολλού να είχε αντικατασταθεί. Οι επενδύσεις ωστόσο γίνονται με το σταγονόμετρο, όπως θα συνέβαινε και στην παραγωγή ενέργειας αν δεν ήταν επιδοτούμενη, γιατί δεν αποφέρουν κέρδη. Κατά συνέπεια, το μοντέλο του διαχωρισμού της παραγωγής από το δίκτυο, που ακολουθήθηκε για να διευκολυνθεί η ιδιωτικοποίηση, μπορεί να απέδωσε επιτρέποντας στον κάθε απατεώνα να γίνει πάροχος, ναρκοθετεί ωστόσο την παροχή ρεύματος σε κάθε νοικοκυριό που ακόμη και πριν 30 χρόνια ήταν δεδομένη, κι όχι μόνο…
Η ιδιωτικοποίηση της ενέργειας θέτει εν αμφιβόλω ακόμη και την ασφαλή παροχή νερού, δεδομένου ότι η δημιουργία της αναγκαίας πίεσης, που επιτρέπει την ομαλή τροφοδοσία του δικτύου, προϋποθέτει αντλιοστάσια, τα οποία λειτουργούν με ηλεκτρικό ρεύμα. Καταρρέοντος του ρεύματος, καταρρέει και το νερό, όπως συνέβη στην Πεντέλη, το Ψυχικό και την Πετρούπολη.
Οι δύο παραπάνω αιτίες βρίσκονται πίσω και από τις διακοπές που σημειώθηκαν στα δρομολόγια της ΤΡΑΙΝΟΣΕ την Τρίτη 16 Φεβρουαρίου: διακοπή ηλεκτρικού ρεύματος, λόγω κακής συντήρησης του δικτύου από τον ΔΕΔΔΗΕ, και προβλήματα στις υποδομές, η ευθύνη των οποίων βαραίνει τον ΟΣΕ. Στο σιδηροδρομικό δίκτυο ο πανομοιότυπος διαχωρισμός που ακολουθήθηκε μεταξύ δικτύου – υποδομών από τη μία και λειτουργού από την άλλη, που το 2017 πέρασε στα χέρια της κρατικής ιταλικής Ferrovie Stato Italiane έναντι του αστείου τιμήματος ύψους 45 εκ. ευρώ, αποδείχθηκε ακάνθινος. Ο ΟΣΕ απαιτεί από τους Ιταλούς τέλη χρήσης που οι τελευταίοι αρνούνται να καταβάλουν αμφισβητώντας το πραγματικό τους ύψος και επικαλούμενοι επίσης ότι το ελληνικό δημόσιο τους οφείλει πολλαπλάσια ποσά (λόγω της εκτέλεσης μη εμπορικών δρομολογίων, τα λεγόμενα ΥΓΟΣ) που δεν έχει καταβάλλει έτσι ώστε να εμφανίζει δημοσιονομικά πλεονάσματα. Κακές γλώσσες λένε ότι ανάλογες συγκρούσεις θα εμφανίζονταν και στον τομέα της ενέργειας, αν η διοίκηση του δικτύου ακολουθούσε επιθετική εμπορική πολιτική και δεν έκρυβε τα προβλήματα κάτω από το χαλί, για να μη χαλάσει την εικόνα της ιδιωτικής ενέργειας.
Εκεί όμως που το ελληνικό κράτος εκτέθηκε ανεπανόρθωτα ήταν στη Νέα Οδό, στο ύψος της Μαλακάσας. Ο υπουργός Μιχάλης Χρυσοχοΐδης βιάστηκε να αναγγείλει τη διακοπή της κυκλοφορίας στη Νέα Οδό, μόνο και μόνο για να μην ενεργοποιηθεί το πρόστιμο που προέβλεπε ο νόμος 4663 που ψηφίστηκε επί ΝΔ τον Ιανουάριο του 2020.
Ένα μικρό χρονικό για το πώς φθάσαμε στην ψήφισή του είναι απαραίτητο για να φανεί ο βαθμός ελέγχου των κυβερνήσεων από τις εταιρείες και η ασυδοσία τους. Όλα ξεκίνησαν όταν στις 30 Δεκεμβρίου 2019 το τμήμα της ΠΑΘΕ που διαχειρίζεται η Νέα Οδός με σύμβαση παραχώρησης έκλεισε λόγω της «Ζηνοβίας», όπως αποκαλέστηκε εκείνο το κύμα κακοκαιρίας. Το αποτέλεσμα ήταν να εγκλωβιστούν εκατοντάδες αυτοκίνητα. Η Νέα Οδός με ανακοίνωσή της απέδωσε την ευθύνη στους οδηγούς που δεν έμειναν σπίτι τους… Η κυβέρνηση αντέδρασε καρατομώντας τον αρμόδιο διοικητή Β’ Τμήματος Τροχαίας Αυτοκινητοδρόμων Αττικής, με εντολή του πρωθυπουργού, αντικαθιστώντας τον επί δεκαετίες διευθύνων σύμβουλο της Νέας Οδού και διορίζοντας στη θέση του «γαλάζιο παιδί» και αλλάζοντας τον νόμο. Για την ακρίβεια όταν διαπιστώθηκε ότι στο μέχρι τότε νομικό οπλοστάσιο καμιά κυβέρνηση δεν είχε προβλέψει να συμπεριλάβει πρόστιμο για τους παραχωρησιούχους όταν αποτυγχάνουν να κάνουν αυτό για το οποίο πληρώνονται, δηλαδή να λειτουργήσουν την παραχώρηση, συμπεριελήφθη διάταξη που ορίζει το αυτονόητο: «η διακοπή κυκλοφορίας σε οποιοδήποτε τμήμα του βασικού και δευτερεύοντος εθνικού οδικού δικτύου… απαγορεύεται» (άρθρο 65). Σε περίπτωση δε, που συμβεί κάτι τέτοιο το πρόστιμο ξεκινάει από 5.000 ευρώ και φτάνει το 1 εκ. ευρώ. «ανάλογα με τη βαρύτητα του περιστατικού».
Κι όταν φτάνει η ώρα να εφαρμοστεί ο νόμος που η ΝΔ ψήφισε, εμφανίζεται ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης ως ο από μηχανής θεός της Νέας Οδού, ως ο φύλακας άγγελος των κατασκευαστικών εταιρειών που τις βγάζει από τη δύσκολη θέση να διατηρήσουν τη Νέα Οδό ανοιχτή εν μέσω μιας κακοκαιρίας γνωστής δύο εβδομάδες πριν. Πριν λοιπόν φανεί η γύμνια τους σε εξειδικευμένο εξοπλισμό και επαρκές κι εκπαιδευμένο προσωπικό, κλείνει προληπτικά τη Νέα Οδό, καταφέρνοντας να εξοικονομήσει έως και 1 εκ. ευρώ. Η «πάσα» του Χρυσοχοΐδη κανείς δεν ξέρει αν έγινε κατόπι εντολής του ίδιου του πρωθυπουργού, δεδομένου ότι πρόεδρος της εταιρείας ΤΕΡΝΑ (θυγατρική της οποίας είναι η Νέα Οδός) είναι ο πεθερός του υπουργού Επικρατείας Γ. Γεραπετρίτη. Το σίγουρο είναι ότι οι παραχωρήσεις αποδεικνύονται εστίες διαφθοράς της πολιτικής με την οικονομική εξουσία κι επιζήμιες για τους πολίτες.
Στη βάση της αρνητικής εμπειρίας των παραχωρήσεων, που αφορά όλες τις παραχωρήσεις αυτοκινητόδρομων κι όχι μόνο τη Νέα Οδό, αποτελεί σκάνδαλο η επιμονή της κυβέρνησης να ιδιωτικοποιήσει την Εγνατία Οδό. Δηλαδή, να την παραχωρήσει σε έναν ιδιώτη ο οποίος θα προστατεύεται από έναν πολιτικό κι από κοινού θα κλείνουν όποτε θέλουν την Εγνατία, μόνο και μόνο για να μη χάνει τα κέρδη του ο ιδιώτης. Αντίθετα δηλαδή απ’ ότι συμβαίνει σήμερα που το υπάρχον μοντέλο λειτουργίας της Εγνατίας έχει αποδειχτεί 100% αποτελεσματικό για τους πολίτες και το δημόσιο, όπως έδειξαν οι εργαζόμενοι με την πρόσφατη μελέτη τους. Μια ακόμη ιδιωτικοποίηση αυτοκινητοδρόμου, του μοναδικού αυτοκινητοδρόμου που λειτουργεί χωρίς να απομυζά κάθε τρεις και λίγο τον προϋπολογισμό, θα προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη επιδείνωση των παρεχόμενων υπηρεσιών στους πολίτες!
Μπροστά σε αυτή τη νέα πραγματικότητα οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ένα δίκιο στον Στέφανο Μάνο που με ανάρτησή του εξέφρασε την οργή του για τη διακοπή του ρεύματος, λέγοντας ότι πρώτη φορά συμβαίνει κάτι τέτοιο. Πρέπει όμως να προειδοποιήσουμε ότι ανάλογα φαινόμενα στο εξής συνεχώς θα πολλαπλασιάζονται, κι αν όχι τον Στέφανο Μάνο, τουλάχιστον την υπόλοιπη κοινωνία που πρέπει να παλέψει για την εκδίωξη με διαδικασίες κατεπείγοντος των επικίνδυνων ιδιωτών και την άμεση επανακρατικοποίηση όλων των δημόσιων υποδομών!
