Ο γενικός γραμματέας του ΥΠΠΟΑ Γ. Διδασκάλου, αντί να φέρει προς συζήτηση στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο την πρόταση της διεύρυνσης των ορίων του αρχαιολογικού χώρου, όπως ζητάει η ΕΦΑ Ευβοίας και προηγείται κατά τον νόμο, φέρνει αύριο πρώτη τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για δημιουργία πέντε αιολικών πάρκων. Πρώτα δηλαδή θα αδειοδοτηθεί το έργο και μετά θα κηρυχθεί ο χώρος αρχαιολογικός;
Η βαριά πληττόμενη, από τις πυρκαγιές, Εύβοια συνεχίζει να δέχεται «χτυπήματα» από την κυβέρνηση Μητσοτάκη με αποφάσεις εγκληματικού χαρακτήρα που αφορούν το περιβάλλον και συμπαρασύρουν αρχαιολογικούς τόπους και μνημεία. Στο νότιο τμήμα του νησιού επιχειρείται η εγκατάσταση πέντε αιολικών πάρκων, χωρίς να έχει προηγηθεί η στοιχειώδης μέριμνα για το περιβάλλον, τις αρχαιότητες και τις τοπικές κοινωνίες. Στην ευρύτερη περιοχή της Καρυστίας λειτουργούν ήδη 413 ανεμογεννήτριες και βρίσκονται σε διαδικασία αδειοδότησης άλλες 434! Ανάμεσά τους είναι οι 14 που πρόκειται να καταλάβουν τον λόφο του Νημποριού, κυριαρχώντας στο φυσικό τοπίο εις βάρος και των μοναδικών ρωμαϊκών αρχαιοτήτων που έχουν αποκαλυφθεί.
Στις ορέξεις της κυβέρνησης εναντιώνονται πολίτες, σύλλογοι, συλλογικότητες, επιστήμονες οι οποίοι ζητούν την προστασία του περιβάλλοντος και των αρχαιολογικών ευρημάτων που αφορούν λατομικές δραστηριότητες και αποδεικνύουν τη συνεχή κατοίκηση με συγκεκριμένη δραστηριότητα στην ευρύτερη περιοχή, από τους αρχαϊκούς χρόνους έως τους υστεροβυζαντινούς. Στην ίδια κατεύθυνση είναι και η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ευβοίας, που με έγγραφό της (3/9/2021) έχει ζητήσει από το υπουργείο Πολιτισμού την αναοριοθέτηση-διεύρυνση των ορίων του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου Δρακόσπιτο-Πύργος Νημποριού Στυρέων Ευβοίας.
Το εύρος των καταλοίπων αποκαλύφθηκε πλήρως μετά την πυρκαγιά της 10ης Ιουλίου του φετινού καλοκαιριού. Ανεξέλεγκτη κατέκαψε δασική έκταση ανάμεσα σε Νέα Στύρα, Στύρα και κινήθηκε προς το Νημποριό το οποίο εκκενώθηκε. Ορισμένα από τα αρχαία ευρήματα στον λόφο του ήταν γνωστά στην ΕΦΑ Ευβοίας, σε αρχαιολόγους και σε μόνιμους κατοίκους που γνώριζαν για τα κατάλοιπα των λατομείων, μέσα και από αναφορές της ελληνικής και γαλλικής βιβλιογραφία του 1980.
Ωστόσο η πυκνότητα και η σημασία των αποκαλύψεων που εντοπίστηκαν κατά τις αυτοψίες από κλιμάκια της ΕΦΑ Ευβοίας, μετά την πυρκαγιά, οδήγησαν την προϊσταμένη Αγγελική Σίμωση στην απόφαση «να προχωρήσει στη διαδικασία οριοθέτησης της περιοχής και κήρυξης αυτής ως αρχαιολογικού χώρου, στοχεύοντας στην καλύτερη προστασία και ανάδειξη». Και τούτο γιατί «…συμπερασματικά, ο λόφος πάνω από τον οικισμό του Νημπορίου… βρίθει ορατών πλέον… αρχαιοτήτων», γράφει στην επιστολή της προς τον Ελληνικό Ορειβατικό Σύλλογο Χαλκίδας και τον Εξωραϊστικό Σύλλογο Νημποριού που είχαν εκφράσει έντονες ανησυχίες.
Ποιο ζήτημα εισάγει προς συζήτηση ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού και πρόεδρος του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, Γιώργος Διδασκάλου, όμως στην αυριανή συνεδρίαση του οργάνου; Αντιγράφουμε από την ημερήσια διάταξη «Εγκριση ή μη Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του έργου με τίτλο: ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΠΕΝΤΕ ΑΙΟΛΙΚΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΑΣΠΗΕ) ΣΤΗ ΘΕΣΗ “ΤΣΟΥΚΚΑ ΔΕΜΕΝΙΤΗ”, ΙΣΧΥΟΣ 60 MW, ΣΤΗ ΘΕΣΗ “ΠΥΡΓΑΡΙ” ΙΣΧΥΟΣ 70 MW, ΣΤΗ ΘΕΣΗ “ΛΙΟΥΤΣΑ” ΙΣΧΥΟΣ 15 MW, ΣΤΗ ΘΕΣΗ “ΧΡΟΥΣΗ” ΙΣΧΥΟΣ 15 MW ΚΑΙ ΣΤΗ ΘΕΣΗ “ΚΕΛΙΑ” ΙΣΧΥΟΣ 15 MW ΣΤΗ Δ.Ε. ΣΤΥΡΕΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΑΡΥΣΤΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΝΟΔΩΝ ΤΟΥΣ ΕΡΓΩΝ ΣΤΗ Δ.Ε. ΣΤΥΡΕΩΝ ΤΟΥ Δ. ΚΑΡΥΣΤΟΥ, ΣΤΙΣ Δ.Ε. ΔΙΣΤΥΩΝ ΚΑΙ ΤΑΜΥΝΕΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΥΜΗΣ-ΑΛΙΒΕΡΙΟΥ ΚΑΙ ΣΤΙΣ Δ.Ε. ΑΜΑΡΥΝΘΙΩΝ ΚΑΙ ΕΡΕΤΡΙΑΣ ΤΗΣ Π.Ε. ΕΥΒΟΙΑΣ».
Ο γενικός γραμματέας, που έχει αποδεδειγμένα ιδιαίτερη αδυναμία στην εγκατάσταση ανεμογεννητριών, αντί να φέρει προς συζήτηση την πρόταση της διεύρυνσης των ορίων του αρχαιολογικού χώρου που σύμφωνα με τον νόμο προηγείται, το ζητάει η ΕΦΑ Ευβοίας (όχι μόνο οι πολίτες οι οποίοι λοιδορήθηκαν από την κ. Μενδώνη στη Βουλή), φέρνει την ΜΠΕ της εταιρείας ΣΟΦΡΑΝΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ για πέντε αιολικά πάρκα.
Πρώτα δηλαδή θα αδειοδοτηθεί το έργο και μετά θα κηρυχθεί ο χώρος αρχαιολογικός; Και αυτό θα συμβεί από γνωμοδοτικό όργανο του ΥΠΠΟΑ που έχει σκοπό την προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς; Το μοντέλο «να μπει ο εργολάβος στο έργο και για τα αρχαία βλέπουμε», που θέλησαν να εφαρμοστεί στην περίπτωση του Ελληνικού, επανέρχεται με κάθε ευκαιρία από τα στελέχη της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
Αν το θέμα της συζήτησης δεν πάρει αναβολή αύριο, όπως θα ζητήσουν με παραστάσεις τους εκπρόσωποι του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων και του Εξωραϊστικού Συλλόγου Νημποριού (με τη συμπαράσταση βουλευτών), θα είναι μια συνεδρίαση-φιάσκο, αποκαλυπτική για τη στάση της ηγεσίας του ΥΠΠΟΑ. Στις 3/9/21 κατατέθηκε στο ΥΠΠΟΑ το έγγραφο της ΕΦΑ Ευβοίας για τη διεύρυνση του αρχαιολογικού χώρου.
Δέκα ημέρες αργότερα, στις 13/9/21 έλαβε από τη Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης του υπουργείου Ενέργειας την ΜΠΕ προκειμένου να γνωμοδοτήσει επ’ αυτής. Η ΕΦΑ απάντησε στο υπουργείο Ενέργειας και στη ΣΟΦΡΑΝΟ ότι, για να γνωμοδοτήσει, πρέπει να προηγηθεί αυτοψία καθώς το έργο εμπίπτει στην κατηγορία Α1 (μεγάλης ισχύος). Σύμφωνα με πληροφορίες μας, η αυτοψία δεν έχει ολοκληρωθεί, ενώ η ΕΦΑ ζήτησε από τη ΣΟΦΡΑΝΟ επιπρόσθετα στοιχεία που δεν έχουν κατατεθεί για μια ΜΠΕ που συντάχθηκε πριν από την πυρκαγιά, οπότε όλα τα δεδομένα, περιβαλλοντικά, χωροταξικά, χρήσης γης, αρχαιολογικά, έχουν αλλάξει.
● Η τοπική κοινωνία
«…Η πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής υποβαθμίζεται ή και καταστρέφεται, όπως προκύπτει από τα σχέδια των αιολικών πάρκων στο Νημποριό και την ευρύτερη περιοχή των Στύρων Ευβοίας…», αναφέρει το ψήφισμα που συνυπογράφουν 18 φορείς και σύλλογοι της περιοχής και της χώρας.
Χθες το πρωί πραγματοποίησαν συγκέντρωση διαμαρτυρίας στο λιμάνι των Στύρων, αντιδρώντας στην απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού. «Ολη η τοπική κοινωνία εναντιώνεται. Μιλάμε για περιβαλλοντική καταστροφή που θα λάβει χώρα μέσα σε οικισμούς και τουριστικές περιοχές. Αυτά τα τέρατα των 180 μέτρων φτάνουν σε αποστάσεις 300 μέτρων από τη θάλασσα στο Νημποριό και τα Στύρα που είναι η καρδιά της τουριστικής ανάπτυξης της νότιας Εύβοιας», λέει στην «Εφ.Συν.» ο Γιάννης Καπρής, γεωλόγος-περιβαλλοντολόγος και αντιπρόεδρος του Εξωραϊστικού Συλλόγου Νημποριού.
«Ο λόφος του Νημποριού είναι η συνέχεια του λόφου του Αγίου Νικολάου που εδρεύει η Ακρόπολη των Στύρων. Αν πάει κανείς σήμερα, βλέπει τον τόπο γαζωμένο από δρόμους των αιολικών. Οπου κι αν γυρίσεις το βλέμμα σου, βλέπεις ανεμογεννήτριες».
● Στη Βουλή
Το θέμα έφερε στη Βουλή στις 10 Οκτωβρίου ο βουλευτής του ΜέΡΑ25 Κρίτων Αρσένης με επίκαιρη ερώτηση προς την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. Ζήτησε τη δέσμευσή της ότι θα «προχωρήσει άμεσα στις απαραίτητες ενέργειες έτσι ώστε ο λόφος του Νημποριού με τον λόφο του Αγ. Νικολάου να αποτελέσουν πρότυπο αρχαιολογικό πάρκο…».
Ολα τα αιτήματα «…εξετάζονται από την Αρχαιολογική Υπηρεσία με γνώμονα την προστασία των αρχαιολογικών χώρων…» δυνάμει του αρχαιολογικού νόμου 3028/2002, απάντησε η υπουργός.
● «Τι θα προηγηθεί;» επέμεινε ο κ. Αρσένης, «η αναοριοθέτηση του αρχαιολογικού χώρου ή η εγκατάσταση των αιολικών;».
● «Ως προς το αυτονόητο ερώτημα τι θα προηγηθεί, να πω ότι αυτονοήτως η διοικητική πρακτική θεωρεί ότι όταν δύο φάκελοι αφορούν ή συμπίπτουν στη θεματική τους και εν προκειμένω είναι η αδειοδότηση και η αναοριοθέτηση, είθισται τουλάχιστον να συνεξετάζονται».
Ανενημέρωτη ή σκοπίμως παραπλανητική η υπουργός; Στην ημερήσια διάταξη του ΚΑΣ τίποτα δεν συνεξετάζεται. Εκτός κι αν φέρει αύριο το θέμα εκτός ημερήσιας διάταξης.
Εντονες αντιδράσεις στους πολίτες προκάλεσε πάντως η τοποθέτησή της: «…Αυτά τα οποία εσείς υιοθετείτε στην περίπτωση του Νημποριού είναι αυτά τα οποία έχουν δημοσιοποιήσει διάφοροι σύλλογοι και συλλογικότητες της περιοχής… Οι ισχυρισμοί είναι προσβλητικοί και εξυπηρετούν κάποιες σκοπιμότητες…».
Οπως σχολίασαν στην «Εφ.Συν.» μέλη των συλλόγων, «σοκαριστήκαμε όταν ακούσαμε την υπουργό να μιλάει για συμφέροντα. Οι πολίτες ζητούν από την αρμόδια υπουργό, η οποία είναι και αρχαιολόγος, να προστατέψει την πολιτιστική κληρονομιά και εκείνη κατηγορεί τους πολίτες;».