“Οι άνθρωποι και αι εφημερίδες”

(Για το λουκέτο στα Νέα και στο Βήμα)
“Επιτέλους, δύο εφημερίδες λιγότερες”, ίσως να έλεγε με ανακούφιση ο Διονύσης Φαραζουλής (1882-1920), ο εισηγητής του χριστιανικού χρονογραφήματος στην Ελλάδα. Και όχι απλώς χριστιανικού, αλλά μαχόμενου χριστιανικού. Σε ένα κείμενο του με τίτλο “Οι άνθρωποι και αι εφημερίδες” γράφει ότι οσάκις περνά από κάποιο καφενείο του κάνει εντύπωση η προθυμία με την οποία οι θαμώνες (εννοείτε άντρες) “διαβάζουν τις εφημερίδες”. Δεν τις αναγιγνώσκουν απλώς, αλλά τας κατατρώγουν. Δεν τας αφήνουν δε από τα χέρια των, αν δεν ιδούν και την τελευταίαν σελίδαν μέχρι και της τελευταίας στήλης”.
Δυστυχώς, οι εφημεριδοφάγοι των πρώτων δεκαετιών του 20ου αιώνα δεν περιορίζονταν στην ανάγνωση, αλλά αρχίζουν τα σχόλια, οι επεξηγήσεις και οι γνώμες για τα εθνικά και διεθνή ζητήματα. Όμως, αυτή δεν είναι ζωή χριστιανική, υποστηρίζει ο Φαραζουλής: “Προορισμός του ανθρώπου είναι όχι να πιπιλίσει τας εφημερίδας δια να μάθη τα ανωφελή νέα, αλλα […] να πιπιλίση την Αγίαν Γραφήν, δια να μάθη το θέλημα του Θεού”. Και όταν υπενθυμίζεις σε κάποιον θαμώνα του καφενείου ότι πρέπει να κοιτάξει και την ψυχή του, εκείνος ανταποκρίνεται: “Δεν βαρύνεσαι, αδελφέ, Άφησε τα αυτά τώρα. Τι γίνεται το Μαρόκον και το Κογκό;”
Το κείμενο του Φαραζουλή ξεχειλίζει από αγανάκτηση μπροστά στο πάθος που δείχνουν οι συμπατριώτες του για τα “νέα”: “Εις τον δρόμον εφημερίδα, εις στο σπίτι εφημερίδα, εις το φαγητόν εφημερίδα, εις τον ύπνον εφημερίδα, πανταχού εφημερίδα”.
Μιλάμε για τη προ ραδιοφώνου, προ τηλεοράσεως, προ διαδικτύου εποχή. Το πάθος για τα νέα δεν έχει εξαφανιστεί, όμως έχει μετατοπιστεί. Ένα μεγάλο μέρος των διαδικτυακών αναγνωστών ενδιαφέρεται κυρίως για τα νέα ενός μικρόκοσμου που τον απαρτίζουν οι ίδιοι, οι παρέες τους και οι εγχώριες ή ξένες διασημότητες. Είναι αλήθεια ότι τα σχόλια, οι γνώμες και τα likes δίνουν και παίρνουν, συχνά όμως είναι περιορισμένης ευθύνης.
Η επιβίωση, η ύπαρξη πολιτικών εφημερίδων, σε χάρτινη ή ηλεκτρονική μορφή, ανεξάρτητα από τον βαθμό πολιτικής συγγένειας τους με τον αναγνώστη, είναι ζωτικό συστατικό της δημοκρατίας, του πολιτισμού ενός λαού. Κι ας ξέρουμε ποιος δίνει τον τόνο, ποιος χαράζει τη γενική γραμμή, ας ξέρουμε ότι δεν είναι όλοι οι δημοσιογράφοι ίδιοι. Ας ξέρουμε ότι η ρουτίνα, οι σκοπιμότητες, οι στάχτες συνυπάρχουν με τα διαμάντια. Τα κλείσιμο δύο μεγάλων εφημερίδων σημαίνει ότι τα διαμάντια όλο και θα λιγοστεύουν ή θα υποτάσσονται στο κυρίαρχο φαιό.
*Πηγή: Εφημεριδα των Συντακτών