Η παραδοχή της αποτυχίας και η κινούμενη άμμος
Οι εξελίξεις στην Αμμόχωστο επιβεβαιώνουν την αποτυχία της διαχρονικά ακολουθούμενης πολιτικής στο Κυπριακό και την ανυπαρξία μακροπρόθεσμων σχεδιασμών. Ακόμη και στην τελευταία συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου φάνηκε πως έχουν στερέψει οι ιδέες, πρωτίστως όμως δεν υπάρχει πολιτική αποτροπής. Πολιτική διεξόδου και προοπτικής. Τούτο είναι διαχρονικό και θα διαιωνίζεται όσο δεν γίνεται η παραδοχή του πρόδηλου. Δηλαδή ότι η ακολουθούμενη στρατηγική έχει αποτύχει. Και όσο αυτό δεν γίνεται τόσο περισσότερο θα πλησιάζουμε στην οριστική διχοτόμηση. Από το 1974 και εντεύθεν το Κυπριακό, μέσα από αλλεπάλληλες διαδικασίες διακοινοτικών συνομιλιών, ακολούθησε μια πορεία διολίσθησης. Το αποτέλεσμα; Να επιδεινώνεται αργά και σταθερά η θέση της ελληνικής πλευράς και να διαβρώνονται με ζημιογόνους όρους και ιδέες τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών.
Κάθε φορά που επιδιώκαμε επανάληψη των δικοινοτικών συνομιλιών -που ως διαδικασία πρόσφερε άλλοθι απαλλαγής ευθυνών στην κατοχική δύναμη- η Τουρκία κέρδιζε ένα ακόμη μέτρο στις επιδιώξεις της. Όπως στην τελευταία άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη στη Γενεύη ( 27-29 Απριλίου), που στην ατζέντα με την ενεργό και ένοχη ανοχή του ΟΗΕ μπήκε η λύση δύο κρατών.
Λέγεται από τους οπαδούς της αδιέξοδης και μαζοχιστικής πορείας που ακολουθείται πως δεν υπάρχει άλλη επιλογή: Διακοινοτικός διάλογος και Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία. Ποιο το αποτέλεσμα 47 χρόνια μετά; Η θέση της ελληνικής πλευράς έχει προσαρμοστεί σε ένα στρεβλωτικό, διαχωριστικό μοντέλο, η Τουρκία αναβαθμίζει τις αξιώσεις της και το Κυπριακό πάει από το κακό στο χειρότερο χωρίς λύση. Προφανώς -όσο ακολουθείται η πολιτική του κατευνασμού- θα «λυθεί» μόνο όταν η Τουρκία εξασφαλίσει το μάξιμουμ των επιδιώξεών της και δεν είναι μακριά από αυτόν τον στόχο. Η σταθερή επιδίωξη είναι η κατάργηση της Κυπριακής Δημοκρατίας, διά της εξίσωσης, σε πρώτη φάση, με το κατοχικό καθεστώς.
Λέγεται από τους ίδιους κύκλους πως φταίει -μέρες που είναι- ο Μακάριος και η εξαγγελία του μακροχρόνιου αγώνα. Ο Μακάριος, μετά την παγίδα Κλίφορντ, θέλησε να ανακρούσει πρύμναν και λίγες ημέρες πριν τον θάνατό του εξήγγειλε μακροχρόνιο αγώνα. Δεν πρόλαβε. Οι διάδοχοί του -ακόμη κι αυτοί που τον επικαλούνταν- ξεχνούσαν το βασικό: ξεκίνησαν μεν μακροχρόνιο, αγώνα όμως όχι.
Τι μπορεί να γίνει; Παραδοχή αποτυχίας της ακολουθούμενης πολιτικής -που χωρίς πολλές αναλύσεις- επιβεβαιώνεται εκ του αποτελέσματος και από τη θέση την οποία βρίσκεται σήμερα το Κυπριακό. Μετά την παραδοχή θα πρέπει να ξεκινήσει η διαμόρφωση μιας νέας στρατηγικής, που θα έχει ως βασικό στόχο την πλήρη απαλλαγή από την κατοχή και την απελευθέρωση της Κύπρου. Αυτό έχει ειπωθεί πολλές φορές αλλά ακόμη και αυτοί που υποστηρίζουν τούτο -την ανάγκη δηλαδή για μια νέα στρατηγική- παραμένουν στη σφαίρα των εξαγγελιών.
Συζητούμε για τέσσερις και πλέον δεκαετίες διάφορες φόρμουλες και ρυθμίσεις για το Κυπριακό. Όλες οι συζητήσεις στηρίζονται στα αποτελέσματα της εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής. Επιδιώκουν μερική -ή ολική- νομιμοποίησή τους. Και οι ρυθμίσεις διαχωριστικές και δυσλειτουργικές. Αυτό θέλουμε; Να ζούμε δίπλα-δίπλα, σε κυρίαρχες περιοχές; Να λειτουργεί η χώρα με ανάπηρη τη δημοκρατία και με περιορισμένα δικαιώματα οι πολίτες;
Θα πρέπει επιτέλους να επιδιώξουμε τα βασικά, αυτά που ισχύουν σε όλες τις κανονικές, δημοκρατικές χώρες και τα οποία έχουν οι διαχειριστές θυσιάσει στον βωμό της πολιτικής του κατευνασμού. Θα πρέπει να ζητήσουμε τα αυτονόητα και να τα θέσουμε σε ένα πλαίσιο συζήτησης.
Ζητούμε τα αυτονόητα, τα οποία δεν έχουμε διεκδικήσει ποτέ. Στο αλφαβητάρι του Κυπριακού υπάρχουν απαγορευμένες λέξεις, που ενοχλούν την κατοχική Τουρκία και τους ήδη και εν δυνάμει μεσολαβητές. «Επιστροφή», «απαλλαγή», «ελευθερία», «δημοκρατία» είναι απαγορευμένες και ενίοτε βαπτίζονται από τους οπαδούς της όποιας λύσης ως ακραίες και εθνικιστικές.
Εάν ο στόχος είναι η αποκατάσταση της ενότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας, δεν μπορούμε να συζητούμε κατάργηση ή υποβάθμιση του κράτους. Εάν ο στόχος είναι η απαλλαγή από την κατοχή, την εξάρτηση από την Τουρκία, τότε δεν μπορούν να συζητούνται ρυθμίσεις που θα καθιστούν τη χώρα αιχμάλωτη της Άγκυρας εσαεί.
Η μέχρι σήμερα ακολουθούμενη πολιτική κρίνεται εκ του αποτελέσματος. Και το αποτέλεσμα είναι πως δεν οδήγησε αυτή η πολιτική στη λύση αλλά στην εδραίωση των κατοχικών δεδομένων. Η εξέταση εναλλακτικών σεναρίων, εναλλακτικών στρατηγικών, δεν μπορεί να είναι ταμπού για την ελληνοκυπριακή ελίτ. Υπάρχουν δυνατότητες· το θέμα είναι να υπάρξει και πολιτική βούληση. Χρειάζεται βούληση και αποφασιστικότητα, σχεδιασμός και πραγματισμός. Δεν θα περιμένουμε ακόμη 47 χρόνια επειδή οι φοβικοί και προσαρμοστικοί επιμένουν σε μια βολική, μα καταστροφική πορεία. Το Κυπριακό θα λυθεί με διάλογο. Ωστόσο, χρονοβόρες και αδιέξοδες διαδικασίες στρώνουν κόκκινο χαλί στην κατοχική Τουρκία για να πετύχει τους στόχους της. Κι αυτό γίνεται για τέσσερις και πλέον διαδικασίες.
