Τι πρέπει να γνωρίζουν οι Ευρωπαίοι συναγωνιστές και φίλοι μας
Η υποτιθέμενη βελτίωση της κοινωνικής και υγειονομικής κατάστασης στην Ελλάδα είναι ένα μύθευμα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, που διακινείται με την έγκριση των πιστωτών. Πίσω από τις ψευδεπίγραφες δηλώσεις κρύβεται η θανάτωση του κοινωνικού κράτους και η διαιώνιση της επισφάλειας και της αβεβαιότητας. Κοινωνικός προϋπολογισμός με εκπτώσεις ευαισθησίας και πολιτική υγείας χωρίς επαύριο.
Εισαγωγή
Μεγάλη σύγχυση επικρατεί σήμερα στην κοινή γνώμη των χωρών του εξωτερικού σχετικά με την κατάσταση στην Ελλάδα. Οι πιστωτές της Ελλάδας και οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσπαθούν να προβάλλουν, σε αντίφαση με πασιφανή γεγονότα, το μήνυμα ότι τα μέτρα δρακόντειας λιτότητας που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα έσωσαν τη χώρα από μια καταστροφή, και ακόμη ότι με αυτόν τον τρόπο θα ανοίξει ο δρόμος προς την οικονομική ανάκαμψη και την απορρόφηση της κρίσης. Πρόκειται για το μύθευμα του succes story που αναμασήθηκε από τους πολιτικούς του συνασπισμού Δεξιάς-ΠΑΣΟΚ, και που καταρρακώθηκε από τις μαζικές κινητοποιήσεις του ελληνικού λαού στις πλατείες και στους δρόμους κατά τη διάρκεια των ετών από το 2010 έως το 2013. Το ηθικό δίδαγμα αυτού του αφηγήματος απευθύνεται στην κοινή γνώμη των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, που καλούνται να αποδεχθούν την εφαρμογή των πολιτικών της απορρύθμισης των σχέσεων εργασίας, της συρρίκνωσης των δημοσίων υπηρεσιών και της κοινωνικής προστασίας, με το πρόσχημα της ανάκαμψης και της μείωσης της ανεργίας.
Σήμερα αυτό το αφήγημα αναμεταδίδεται στην Ελλάδα από πολιτικές δυνάμεις που, όταν ήταν στην αντιπολίτευση κατήγγειλαν φραστικά τον νεοφιλελευθερισμό και την λιτότητα. Σήμερα όμως στην κυβέρνηση, είναι εκείνες που τα εφαρμόζουν ως πολιτική, διαιωνίζοντας και εμβαθύνοντας την απόγνωση των λαϊκών τάξεων στην Ελλάδα. Πρόκειται φυσικά για τον ΣΥΡΙΖΑ και τον δεξιό του σύμμαχο ΑΝΕΛ, για τον Τσίπρα και την κυβέρνησή του.
Στις 23 και 24 Νοέμβρη πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι το Συμπόσιο «Κοινωνική προστασία για όλους τους λαούς», διοργανωμένο από το Ίδρυμα Gabriel Péri, ΜΚΟ ερευνητικού χαρακτήρα που στηρίζεται από το Κομμουνιστικό Κόμμα Γαλλίας.
Ακρογωνιαίος λίθος της κοινωνικής Δημοκρατίας, η προστασία των εργαζόμενων από τους ονομαζόμενους «κοινωνικούς κινδύνους» είναι επίσης σημαντικός κρίκος του σωστικού δικτύου της Δημοκρατίας καθώς επιτρέπει κάποια επανεξισορρόπηση εξουσίας προς όφελος των υλικά πιο αδύναμων. Μεταξύ των ομιλητών του Συμποσίου ήταν ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας της σημερινής Ελληνικής Κυβέρνησης, Γιάννης Μπασκόζος, γιατρός, πρώην συνδικαλιστής της Υγείας και μέλος του ΣΥΡΙΖΑ. Ο σκοπός αυτού του Συμποσίου ήταν να παρουσιάσει διαφορετικές απόψεις επί του θέματος, καθώς απορρέουν από πραγματικότητες διαφορετικών χωρών και θεσμικών μορφών. Η παρουσία του εκπροσώπου της Ελληνικής Κυβέρνησης είχε προβλεφθεί για να μεταφερθεί μια εμπειρία υπεράσπισης και προώθησης της Κοινωνικής προστασίας και Δημόσιας Υγείας από μια αποκαλούμενη «Αριστερή κυβέρνηση».
Αλλά η άσκηση αυτή απέτυχε και η αιτία ήταν ότι η εν λόγω Ελληνική Κυβέρνηση πηγαίνει προς την απολύτως αντίθετη κατεύθυνση, εκείνην της διάλυσης της Κοινωνικής προστασίας και Δημόσιας Υγείας στη χώρα. Η απόδειξη του αντιθέτου θα απαιτούσε απαράμιλλη διαλεκτική δεινότητα ή μοίρασμα ναρκωτικών χαπιών στους ακροατές. Η κατάσταση χειροτέρεψε από το γεγονός ότι αυτή η παρουσίαση έγινε την επαύριο της κατάθεσης του σχεδίου κοινωνικού προϋπολογισμού στο Ελληνικό Κοινοβούλιο από την Συριζαία πλειοψηφία. Θα παρουσιάσουμε, με φόντο την ελληνική πραγματικότητα, τα κύρια χαρακτηριστικά αυτού του αντι-κοινωνικού αυτού προϋπολογισμού για να προειδοποιήσουμε για τις παραχαράξεις που εμπεριέχονται σε κάποιες δήθεν αντινεοφιλελεύθερες θέσεις. Όσο για τον εκπρόσωπο της ελληνικής κυβέρνησης, θεώρησε πως είχε εξαντλήσει το θέμα καλυπτόμενος πίσω από την Σωκρατική απορία «εν οίδα ότι ουδέν οίδα» και… καλοί μου ακροατές, γεια σας!
Θα προσεγγίσουμε επίσης το δεύτερο θεματικό σκέλος που αναφέρθηκε σε αυτή την παρέμβαση, την κατάσταση της Δημόσιας Υγείας στην Ελλάδα και τα μέτρα που (δεν) ελήφθησαν για να επανέλθει στην αποστολή της, την ανακούφιση των δεινών όλων των πολιτών χωρίς διακρίσεις.
Ιστορικό φόντο
Η Κοινωνική προστασία είναι στο στόχαστρο της Τρόικας (ΕΕ, ΔΝΤ, ΕΚΤ) από την αρχή της επιβολής των μνημονίων στην Ελλάδα.
Στην αρχή της κοινωνικής αλληλεγγύης, που εκφράζεται από το απόφθεγμα «από τον καθένα ανάλογα με τις δυνατότητες του στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του» οι νεοφιλελεύθεροι αντιτάσσουν την αρχή ενός άνισου συστήματος παροχών, που θα αποδίδονται ανάλογα με την εισφορά του ατομικού ασφαλισμένου, σαν να λέμε: «από τον καθένα ανάλογα με την εισφοροδοτική του ικανότητά στον καθένα ανάλογα με την οικονομική συμβολή του στο ασφαλιστικό ταμείο».
Στο νεοφιλελεύθερο σύστημα οι οργανισμοί κοινωνικής προστασίας λειτουργούν όπως τα επενδυτικά ταμεία. Οφείλουν να καταγράφουν πλεονάσματα ή τουλάχιστον πλήρως ισορροπημένους ισολογισμούς και να επενδύουν. Κατά συνέπεια προσαρμόζουν το επίπεδο των παροχών (συντάξεις, επιδόματα, ιατροφαρμακευτική κάλυψη) στο αποτέλεσμα των ετήσιων ισολογισμών των ταμείων, ανάλογα με το ύψος των εισφορών (και άλλων εσόδων) που καταγράφηκαν μέσα στο έτος. Σε αντίθεση με την αρχή της αλληλεγγύης, το σύστημα αυτό προσφέρει μια κάλυψη κυμαινόμενη, μη προβλέψιμη, υποκείμενη στην κατάσταση της καπιταλιστικής αγοράς και οικονομίας. Έτσι η «αναδιανομή» γίνεται μεταξύ των ασφαλισμένων, ενώ οι πρόσοδοι του κεφαλαίου και των κεφαλαιοκρατών εξαιρούνται από την συνεισφορά στην κοινωνική αλληλεγγύη.
Τα «μνημόνια κατανόησης» (MoU) που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα από το 2010, επιτέθηκαν με ιδιαίτερη μανία στα συστήματα Κοινωνικής προστασίας και Δημόσιας Υγείας, καταγγέλλοντας τα ως υπεύθυνους του δημόσιου χρέους της χώρας. Στην πραγματικότητα, ο σκοπός των μέτρων που επιβλήθηκαν μέσω των μνημονίων ήταν και είναι η εναρμόνιση με τις νεοφιλελεύθερες πρακτικές που περιγράφηκαν πιο πάνω.
Μεταξύ 2010 και 2015, οι Έλληνες συνταξιούχοι έχασαν περίπου το 30% του εισοδήματός τους, η ηλικία συνταξιοδότησης αυξήθηκε από 60 σε 67 έτη, τα επιδόματα ανεργίας μειώθηκαν κατά σχεδόν 25% (με 90% των ανέργων να μην τα λαμβάνει). Η συμμετοχή στην πληρωμή των φαρμάκων έχει αυξηθεί, πολλά φάρμακα δεν καλύπτονται πια από τα ταμεία, σχεδόν το 30% των πολιτών έχουν χάσει τους υγειονομική κάλυψη.
Τον Γενάρη του 2015 ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε την πλειοψηφία στις βουλευτικές εκλογές με βάση ένα πρόγραμμα που κήρυττε την ανατροπή της λιτότητας και την αποκατάσταση των δικαιωμάτων των εργαζομένων και της κοινωνικής προστασίας. Μετά από 6 μήνες διαπραγματεύσεων με τους εκπροσώπους των πιστωτών και της ΕΕ, και παρά την καταδίκη των πολιτικών λιτότητας από το 61,3% των Ελλήνων εκλογέων στο δημοψήφισμα του Ιούλη του 2015, οι εκπρόσωποι της Ελληνικής Κυβέρνησης υπόγραψαν ένα τρίτο Μνημόνιο λιτότητας που επικυρώθηκε με εσπευσμένη διαδικασία από το Κοινοβούλιο κατά τη διάρκεια των αυγουστιάτικων διακοπών. Αυτή η ριζική πολιτική μεταστροφή της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ είχε ως αποτέλεσμα τη διάσπαση του Κόμματος και την αποχώρηση ή αποκινητοποίηση της πλειοψηφίας των μελών του.
Νέα κύματα επιθέσεων ενάντια στα κοινωνικά δικαιώματα
Από τον Αύγουστο του 2015 μέχρι σήμερα νέα μέτρα λιτότητας επιβάλλονται στον ελληνικό λαό από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και του δεξιού του συμμάχου ΑΝΕΛ.
Έτσι, οι συντάξεις μειώθηκαν ξανά και η ηλικία συνταξιοδότησης αυξήθηκε κι άλλο. Οι κατώτατοι μισθοί και τα επιδόματα ανεργίας έχουν παγώσει. Έχει εντατικοποιηθεί η φορολογία των χαμηλών εισοδημάτων και η αγορά εργασίας έχει ακόμη περισσότερο απορρυθμιστεί. Οι κατασχέσεις της κύριας κατοικίας των υπερχρεωμένων νοικοκυριών έχει ξεκινήσει να υλοποιείται. Οι νόμοι «μεταρρύθμισης» της κοινωνικής ασφάλισης (4336/2015 και 4387/2016), προσονομαζόμενοι νόμοι-καρμανιόλες, θέσπισαν την μείωση των παροχών και την αύξηση των εισφορών. Η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος των επικουρικών ταμείων, που κατήγγειλε ο ΣΥΡΙΖΑ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου του Γενάρη 2015, εφαρμόστηκε έμπρακτα, ενισχυμένα και γενικευμένα, ως ρήτρα πλεονάσματος. Σε όλα αυτά προστίθεται η ιδιωτικοποίηση των υποδομών της χώρας και η σκανδαλώδης μεταπώληση των ελληνικών τραπεζών σε εξευτελιστικές τιμές.
Κοινωνικός προϋπολογισμός 2018
Ο κ. Γιάννης Μπασκόζος, μέλος της ελληνικής κυβέρνησης, βεβαίωνε στις 24/10 κάτω από το θόλο του ιστορικού κτιρίου (Colonel Fabien) των γραφείων του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος πως: «κανένα νέο μέτρο μείωσης του κοινωνικού κράτους δεν θα εφαρμοστεί από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ μέχρι το τέλος της κυβερνητικής θητείας, αντίθετα νέα έκτακτα επιδόματα θα διανεμηθούν σε πολίτες σε κατάσταση οικονομικής ανάγκης.»
Ωστόσο, το βράδυ της 21/10, η πλειοψηφία του ΣΥΡΙΖΑ κατέθετε στη Βουλή των Ελλήνων το σχέδιο κοινωνικού προϋπολογισμού για το έτος 2018, που οδηγεί σε εντελώς διαφορετική κατεύθυνση. Ίσως ο κ. Μπασκόζος, πάρα πολύ απασχολημένες με την προετοιμασία για το ταξίδι του στο εξωτερικό, να μην είχε συνειδητοποιήσει τι γινόταν. Πράγματι, μας είπε επανειλημμένα «ότι έπρεπε να τον συγχωρέσουμε που μπορεί να μην ήταν ενήμερος και για τα πάντα.»
Για να κατανοήσετε την τάξη μεγεθών των στοιχείων που παρατίθενται, σας προτείνω τον κανόνα του πολλαπλασιασμού με το 6, κατά προσέγγιση αναλογία του πληθυσμού της Γαλλίας σε σχέση με αυτή της Ελλάδας, και αντίστοιχους κανόνες για τις συγκρίσεις με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Στο δρόμο που χάραξαν όλες προηγούμενες αντικοινωνικές αντιμεταρρυθμίσεις, το σχέδιο του κοινωνικού προϋπολογισμού 2018 μειώνει περαιτέρω τις συντάξεις και αυξάνει την ηλικία συνταξιοδότησης, εκμηδενίζει (σε επίπεδο 35 ευρώ μηνιαία) το ΕΚΑΣ, μειώνει τις κοινωνικές παροχές και αυξάνει τις εισφορές των εργαζομένων και συνταξιούχων.
Η Δημόσια χρηματοδότηση των ασφαλιστικών ταμείων, του ΕΟΠΥΥ και των νοσοκομείων είναι μειωμένη κατά 616 εκατομμύρια για το έτος 2018. Ειδικότερα, οι τακτικές μεταφορές κονδυλίων από το κράτος προς τον ΕΟΠΥΥ, τα νοσοκομεία και τον ΟΑΕΔ μειώνονται από 17,911 δις ευρώ σε 17,273 δις ευρώ (-3.56%).
Ταυτόχρονα, ο «κοινωνικός προϋπολογισμός» δείχνει ένα πλεόνασμα 1,929 δις ευρώ, σε σύγκριση με πλεόνασμα 1,56 δις του έτους 2017, μια πρόσθετη απογείωση 369 εκατομμυρίων ευρώ, που αντιστοιχεί σε πρόσθετες επιβαρύνσεις των εργαζομένων τάξεων, καθώς θα καλυφθεί κυρίως από τις εισφορές των εργαζομένων και συνταξιούχων, την συμμετοχή των ασφαλισμένων στα έξοδα περίθαλψης, κλπ.
Είναι σημαντικό πως, αν και ανακοινώθηκε από την κυβέρνηση ότι τελικά θα πρέπει να καταβληθούν μέσα στο 2018 οι καθυστερούμενες συντάξεις (κύριες, επικουρικές, εφάπαξ), εντούτοις, η συνολική δαπάνη για τις συντάξεις θα μειωθεί την καινούργια χρονιά κατά 174 εκατομμύρια ευρώ σε σύγκριση με το 2017.
Ας θυμίσουμε εδώ την προηγούμενη μείωση των συντάξεων και άλλων παροχών κατά 1,076 δισεκατομμύρια ευρώ περισσότερο από ό, τι προβλεπόταν στο Μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα υλοποίησης του μνημονίου, στον προϋπολογισμό του 2017. Οι κύριες συντάξεις είχαν μειωθεί κατά 446 εκατομμύρια, οι επικουρικές συντάξεις κατά 115 εκατομμύρια ευρώ και οι υπόλοιπες παροχές κατά 515 εκατομμύρια σε σχέση με τις προβλέψεις.
Σύμφωνα με τον (αντι) κοινωνικό προϋπολογισμό του 2018, ο ΟΑΕΔ πρέπει να εμφανίσει πλεονασματικό προϋπολογισμό. Αυτό είναι σκανδαλώδες, δεδομένου ότι μόνο το 10% των ανέργων λαμβάνουν επιδόματα το ύψος των οποίων έχει λιμνάσει από το 2012, χρονιά την οποία μειώθηκαν.
Πρόκειται για πλεόνασμα ύψους 586 εκατομμυρίων, από έναν συνολικό προϋπολογισμό ύψους 2,993 δις, με κύρια πηγή τις εισφορές των εργαζομένων. Αυτό αυτόν τον προϋπολογισμό μόνο 986 εκατομμύρια ευρώ (33%) θα διατεθούν για την επιδότηση των ανέργων.
Την ίδια στιγμή, ο προϋπολογισμός του 2018 προβλέπει επιδοτήσεις 450 εκατομμυρίων (350 εκατομμύρια το 2017) σε επιχειρήσεις για κάθε νέα πρόσληψη υπαλλήλου «για την χρηματοδότηση μισθού και λοιπών δαπανών για 12 μήνες». Επιδοτήσεις από αυτό το κονδύλιο θα δοθούν επίσης σε επιχειρήσεις για να βοηθηθούν «να βγουν από μπλοκαρισμένες καταστάσεις», καταστάσεις όπου τα αφεντικά έχουν σταματήσει να πληρώνουν τους εργαζόμενους, ενώ εξακολουθούν να τους υποχρεώνουν να εργάζονται.
Από την πλευρά τους, οι συνταξιούχοι θα δουν τις συντάξεις τους, ήδη σοβαρά μειωμένες, να ακρωτηριάζονται κατά το συνολικό ποσό των 623 εκατομμυρίων ευρώ!
Ο ΟΓΑ, η αρμοδιότητα του οποίου έχει συρρικνωθεί στη χορήγηση ειδικών επιδομάτων, θα υποστεί επίσης μείωση χρηματοδότησης ύψους 60 εκατομμυρίων, κάτι που προαναγγέλλει νέες περικοπές στα επιδόματα που χορηγεί.
Συνολικά, ο ελληνικός προϋπολογισμός του 2018 προβλέπει για την Κοινωνική ασφάλιση και την Υγεία 19,4 δις ευρώ αντί των 21 δις του προϋπολογισμού του 2017, μείωση δηλαδή 1,6 δις ευρώ.
Το έκτακτο επίδομα για τα χαμηλού εισοδήματος νοικοκυριά, γνωστό ως κοινωνικό μέρισμα του ΣΥΡΙΖΑ, κοστολογείται στα περίπου 700 εκατομμύρια ευρώ, λιγότερο δηλαδή από το μισό των περικοπών του κοινωνικού προϋπολογισμού.
Νέες περικοπές στον προϋπολογισμό της Υγείας
Αυτές είναι οι δηλώσεις που ακούσαμε: «η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έχει επιτρέψει την πρόσβαση στην περίθαλψη όλων των ανασφάλιστων ατόμων. Θέτουμε σε λειτουργία ένα νέο σύστημα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Έχουμε προσλάβει νέο ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό και θα προσλάβουμε ακόμη περισσότερο»
Και ποια είναι η αλήθεια αν λέω ψέματα; (τίτλος δημοφιλούς Γαλλικής ταινίας)
Να λοιπόν μια ρεαλιστική εικόνα της κατάστασης της Δημόσιας Υγείας στην Ελλάδα και της χρηματοδότησής της.
Νέες δραστικές περικοπές στη χρηματοδότηση της δημόσιας υγείας περιλαμβάνονται στον κρατικό προϋπολογισμό.
Η χρηματοδότηση του ΕΟΠΥΥ από το κράτος θα μειωθεί το 2018 κατά 214 εκατομμύρια ευρώ, ενώ ήδη το 2017 είχε μειωθεί κατά 200 εκατομμύρια (-38%) σε σύγκριση με το 2016. Λόγω της αύξησης των εισφορών υγείας για τους συνταξιούχους, είναι αναμενόμενο ότι ο ΕΟΠΥΥ θα παρουσιάσει πλεόνασμα 333 εκατομμυρίων ευρώ το 2018. Η κρατική χρηματοδότηση (που περιορίζεται σε 100 εκατομμύρια) θα χρησιμοποιηθεί «για να καλύψει το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης των ανασφάλιστων πολιτών». Είναι σαν να λέμε ότι η υγειονομική κάλυψη των ανασφάλιστων θα χρηματοδοτηθεί κυρίως από τις εισφορές των εργαζομένων και των συνταξιούχων, χωρίς σημαντική επιδότηση από το κράτος. Το 2017 οι εισφορές αντιπροσώπευαν το 82,3% του προϋπολογισμού του ΕΟΠΥΥ, σε σύγκριση με 79,2% το 2016. Αυτό σημαίνει την ανελέητη συνέχιση της πολιτικής της υποχρηματοδότησης της Υγείας και Κοινωνικής ασφάλισης από την κυβέρνηση, ενώ αυξάνονται συνεχώς οι εισφορές των εργαζομένων και των συνταξιούχων. Πρόκειται για μια πολιτική «ματωμένων πλεονασμάτων» (εφημερίδα «Ριζοσπάστης», Νίκος Μπογιόπουλος στην Iskra)
Επιπλέον, ο προϋπολογισμός για τα δημόσια νοσοκομεία και το ΠΕΔΥ θα μειωθεί κατά 363 εκατομμύρια ευρώ σε σύγκριση με το 2017. Η βίαιη αυτή περικοπή προστίθεται στη μείωση της χρηματοδότησης των δημόσιων νοσοκομείων κατά 22,8% το 2015, μείωση η οποία στη συνέχεια διατηρήθηκε. Επιπλέον, το 2017, χρηματοδότηση για τις δομές του ΠΕΔΥ είχε μειωθεί κατά 7 εκατομμύρια σε σύγκριση με το 2016.
Συνολικά οι περικοπές στον προϋπολογισμό της Υγείας είναι ύψους 616 εκατομμυρίων ευρώ.
Η εφαρμογή της πρόσβασης των ανασφάλιστων στην περίθαλψη είναι ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση μιας ανθρωποκεντρικής υγειονομικής πολιτικής. Ωστόσο, θα ήταν αναγκαίο να υπενθυμίσω την καθυστέρηση με την οποία η διάταξη αυτή κυρώθηκε και εφαρμόστηκε, οκτώ μήνες μετά την πρόσβαση του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση, ενώ η επικύρωση του τρίτου μνημονίου πραγματοποιήθηκε μέσα σε λίγες ημέρες. Η καθυστέρηση στην εφαρμογή της διάταξης είναι αποτέλεσμα των επανειλημμένων επιστροφών του κειμένου από την Κυβέρνηση προς τις αρμόδιες επιτροπές του Κοινοβουλίου και της πρόθεσης ορισμένων μελών της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ να γίνει η διάταξη πιο περιοριστική. Η μάχη τελικά κερδήθηκε χάρη στην επιμονή του κινήματος των Κοινωνικών Ιατρείων Αλληλεγγύης και των βουλευτών/ βουλευτριών της πρώην αριστερής πτέρυγας του ΣΥΡΙΖΑ.
Σε εφαρμογή αυτής της διάταξης οι ανασφάλιστοι ασθενείς έχουν αποκτήσει πρόσβαση σε διαγνωστικές εξετάσεις και στη θεραπεία, τη δυνατότητα να επισκέπτονται γιατρό και να τους συνταγογραφούνται φάρμακα, αλλά το μέτρο δεν έχει χρηματοδότηση. Όπως δείξαμε, ο ΕΟΠΥΥ δεν έχει επαρκείς πιστώσεις για την πλέρια εφαρμογή του μέτρου. Ως εκ τούτου, ακόμη και μεγάλες δομές Υγείας όπως τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία «Αττικό» και «Λαϊκό» δεν διαθέτουν τα αναγκαία φάρμακα για τις προγραμματισμένες χημειοθεραπείες. Επομένως ακόμη και σήμερα τα Κοινωνικά Ιατρεία Αλληλεγγύης (που υποτίθεται ότι θα ήταν προσωρινές δομές) όπως το Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού (MKIE) καλούνται να βρουν τρόπους να αντιμετωπίσουν τις ελλείψεις του επίσημου νοσοκομειακού συστήματος.
Όσον αφορά τη μεταρρύθμιση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, είναι σαφές ότι έχει ξεκινήσει άσχημα. Μόνο οι μισές από τις θέσεις που προκηρύχθηκαν στις Τοπικές Ομάδες Υγείας (TOMY) διεκδικήθηκαν από υποψήφιους. Αιτία για αυτό είναι η προσωρινότητα των προτεινόμενων συμβάσεων (μέγιστο 4 χρόνια) και οι χαμηλές αμοιβές, που δεν αποτελούν κίνητρο ούτε καν για νέους επαγγελματίες Υγείας. Και εδώ, οι επιταγές των δανειστών, στις οποίες ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πάντα υπάκουος, εμποδίζουν τη δημιουργία μόνιμων θέσεων επαγγελματιών. Αυτή η μεταρρύθμιση του συστήματος της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας βασίζεται εξ άλλου σε προσωρινή χρηματοδότηση και αυτό είναι ένα καίριο εμπόδιο για την ανάπτυξη μακρόπνοου σχεδιασμού για την Δημόσια Υγεία.
Οι διακηρύξεις της Ελληνικής Κυβέρνησης κάνουν μια επιλεκτική χρήση των αριθμητικών στοιχείων.
Ποια όμως είναι σήμερα η κατάσταση της Υγείας στην Ελλάδα όσον αφορά τη θνησιμότητα (ιδιαίτερα την βρεφική), την σωματική και ψυχική νοσηρότητα, τις αυτοκτονίες;
Ποια είναι η αριθμητική αναλογία προσωπικού φροντίδας και ασθενών στα νοσοκομεία; Ερωτήσεις απλές και συγκεκριμένες, για την απάντηση των οποίων οι Σωκρατικές απορίες των υπευθύνων είναι εκτός τόπου αν όχι ανάρμοστες.
Δεδομένου ότι υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι το ποσοστό των αυτοκτονιών συνεχίζει να αυξάνεται, καθώς και η βρεφική θνησιμότητα που μεταξύ 2015 και 2016 αυξήθηκε από 4 σε 4,2 στις χίλιες γεννήσεις.
Σύμφωνα με τους ακτιβιστές του Μητροπολιτικού Κοινωνικού Ιατρείου Ελληνικού (MKIE), η παρουσίαση της κατάστασης από την Ελληνική Κυβέρνηση είναι κατεξοχήν επικίνδυνη διότι, αποκρύπτοντας την κοινωνική και υγειονομική κρίση εξακολουθεί να μαίνεται στη χώρα, στερεί από τους Έλληνες ασθενείς και εργαζόμενους στην Υγεία την διεθνή στήριξη στον αγώνα τους για πρόσβαση σε ποιοτική περίθαλψη για όλες και όλους. Αυτός ο αγώνας συνεχίζεται και σήμερα, κάτω από τη νέα νεοφιλελεύθερη διακυβέρνηση, των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.
Ακούσαμε και στη Γαλλία, στους κινηματικούς κύκλους, την φήμη «άγνωστης πηγής» πως δεν υπάρχει πλέον ανάγκη να μεταφέρονται φάρμακα στην Ελλάδα (…)
Η παρουσίαση της κατάστασης από την σημερινή Ελληνική Κυβέρνηση είναι επίσης πολιτικά επιβλαβής, επειδή απαλλάσσει τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των θεσμών των δανειστών της ευθύνης για τον πόνο, τις αναπηρίες, τους θανάτους, που προκλήθηκαν στις χώρες της Ευρωπαϊκής περιφέρειας εξαιτίας της εφαρμογής των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που αυτοί υποστήριξαν και εξακολουθούν να υποστηρίζουν.
Και παρεμπιπτόντως καθιστά αναξιόπιστο κάθε πολιτικό λόγο της Αριστεράς…
Δια ταύτα…
Δηλώνουμε με πλήρη πεποίθηση ότι είναι αδύνατον σήμερα να υπάρξει μια πολιτική ευνοϊκή για την Κοινωνική προστασία και την Δημόσια Υγεία στο πλαίσιο της νεοφιλελεύθερης λιτότητας, ειδικότερα στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών συνθηκών. Η περίπτωση της Ελλάδας, και οι αχρειότητες της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, αναδεικνύουν ανάγλυφα αυτήν την διαπίστωση που ισχύει και για οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα.
*Το κείμενο αυτό είναι μετάφραση άρθρου που δημοσιεύτηκε στις 14 Δεκέμβρη στο ανεξάρτητο γαλλικό ηλεκτρονικό μέσο ενημέρωσης Mediapart.fr
Εισαγωγή
Μεγάλη σύγχυση επικρατεί σήμερα στην κοινή γνώμη των χωρών του εξωτερικού σχετικά με την κατάσταση στην Ελλάδα. Οι πιστωτές της Ελλάδας και οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσπαθούν να προβάλλουν, σε αντίφαση με πασιφανή γεγονότα, το μήνυμα ότι τα μέτρα δρακόντειας λιτότητας που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα έσωσαν τη χώρα από μια καταστροφή, και ακόμη ότι με αυτόν τον τρόπο θα ανοίξει ο δρόμος προς την οικονομική ανάκαμψη και την απορρόφηση της κρίσης. Πρόκειται για το μύθευμα του succes story που αναμασήθηκε από τους πολιτικούς του συνασπισμού Δεξιάς-ΠΑΣΟΚ, και που καταρρακώθηκε από τις μαζικές κινητοποιήσεις του ελληνικού λαού στις πλατείες και στους δρόμους κατά τη διάρκεια των ετών από το 2010 έως το 2013. Το ηθικό δίδαγμα αυτού του αφηγήματος απευθύνεται στην κοινή γνώμη των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, που καλούνται να αποδεχθούν την εφαρμογή των πολιτικών της απορρύθμισης των σχέσεων εργασίας, της συρρίκνωσης των δημοσίων υπηρεσιών και της κοινωνικής προστασίας, με το πρόσχημα της ανάκαμψης και της μείωσης της ανεργίας.
Σήμερα αυτό το αφήγημα αναμεταδίδεται στην Ελλάδα από πολιτικές δυνάμεις που, όταν ήταν στην αντιπολίτευση κατήγγειλαν φραστικά τον νεοφιλελευθερισμό και την λιτότητα. Σήμερα όμως στην κυβέρνηση, είναι εκείνες που τα εφαρμόζουν ως πολιτική, διαιωνίζοντας και εμβαθύνοντας την απόγνωση των λαϊκών τάξεων στην Ελλάδα. Πρόκειται φυσικά για τον ΣΥΡΙΖΑ και τον δεξιό του σύμμαχο ΑΝΕΛ, για τον Τσίπρα και την κυβέρνησή του.
Στις 23 και 24 Νοέμβρη πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι το Συμπόσιο «Κοινωνική προστασία για όλους τους λαούς», διοργανωμένο από το Ίδρυμα Gabriel Péri, ΜΚΟ ερευνητικού χαρακτήρα που στηρίζεται από το Κομμουνιστικό Κόμμα Γαλλίας.
Ακρογωνιαίος λίθος της κοινωνικής Δημοκρατίας, η προστασία των εργαζόμενων από τους ονομαζόμενους «κοινωνικούς κινδύνους» είναι επίσης σημαντικός κρίκος του σωστικού δικτύου της Δημοκρατίας καθώς επιτρέπει κάποια επανεξισορρόπηση εξουσίας προς όφελος των υλικά πιο αδύναμων. Μεταξύ των ομιλητών του Συμποσίου ήταν ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας της σημερινής Ελληνικής Κυβέρνησης, Γιάννης Μπασκόζος, γιατρός, πρώην συνδικαλιστής της Υγείας και μέλος του ΣΥΡΙΖΑ. Ο σκοπός αυτού του Συμποσίου ήταν να παρουσιάσει διαφορετικές απόψεις επί του θέματος, καθώς απορρέουν από πραγματικότητες διαφορετικών χωρών και θεσμικών μορφών. Η παρουσία του εκπροσώπου της Ελληνικής Κυβέρνησης είχε προβλεφθεί για να μεταφερθεί μια εμπειρία υπεράσπισης και προώθησης της Κοινωνικής προστασίας και Δημόσιας Υγείας από μια αποκαλούμενη «Αριστερή κυβέρνηση».
Αλλά η άσκηση αυτή απέτυχε και η αιτία ήταν ότι η εν λόγω Ελληνική Κυβέρνηση πηγαίνει προς την απολύτως αντίθετη κατεύθυνση, εκείνην της διάλυσης της Κοινωνικής προστασίας και Δημόσιας Υγείας στη χώρα. Η απόδειξη του αντιθέτου θα απαιτούσε απαράμιλλη διαλεκτική δεινότητα ή μοίρασμα ναρκωτικών χαπιών στους ακροατές. Η κατάσταση χειροτέρεψε από το γεγονός ότι αυτή η παρουσίαση έγινε την επαύριο της κατάθεσης του σχεδίου κοινωνικού προϋπολογισμού στο Ελληνικό Κοινοβούλιο από την Συριζαία πλειοψηφία. Θα παρουσιάσουμε, με φόντο την ελληνική πραγματικότητα, τα κύρια χαρακτηριστικά αυτού του αντι-κοινωνικού αυτού προϋπολογισμού για να προειδοποιήσουμε για τις παραχαράξεις που εμπεριέχονται σε κάποιες δήθεν αντινεοφιλελεύθερες θέσεις. Όσο για τον εκπρόσωπο της ελληνικής κυβέρνησης, θεώρησε πως είχε εξαντλήσει το θέμα καλυπτόμενος πίσω από την Σωκρατική απορία «εν οίδα ότι ουδέν οίδα» και… καλοί μου ακροατές, γεια σας!
Θα προσεγγίσουμε επίσης το δεύτερο θεματικό σκέλος που αναφέρθηκε σε αυτή την παρέμβαση, την κατάσταση της Δημόσιας Υγείας στην Ελλάδα και τα μέτρα που (δεν) ελήφθησαν για να επανέλθει στην αποστολή της, την ανακούφιση των δεινών όλων των πολιτών χωρίς διακρίσεις.
Ιστορικό φόντο
Η Κοινωνική προστασία είναι στο στόχαστρο της Τρόικας (ΕΕ, ΔΝΤ, ΕΚΤ) από την αρχή της επιβολής των μνημονίων στην Ελλάδα.
Στην αρχή της κοινωνικής αλληλεγγύης, που εκφράζεται από το απόφθεγμα «από τον καθένα ανάλογα με τις δυνατότητες του στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του» οι νεοφιλελεύθεροι αντιτάσσουν την αρχή ενός άνισου συστήματος παροχών, που θα αποδίδονται ανάλογα με την εισφορά του ατομικού ασφαλισμένου, σαν να λέμε: «από τον καθένα ανάλογα με την εισφοροδοτική του ικανότητά στον καθένα ανάλογα με την οικονομική συμβολή του στο ασφαλιστικό ταμείο».
Στο νεοφιλελεύθερο σύστημα οι οργανισμοί κοινωνικής προστασίας λειτουργούν όπως τα επενδυτικά ταμεία. Οφείλουν να καταγράφουν πλεονάσματα ή τουλάχιστον πλήρως ισορροπημένους ισολογισμούς και να επενδύουν. Κατά συνέπεια προσαρμόζουν το επίπεδο των παροχών (συντάξεις, επιδόματα, ιατροφαρμακευτική κάλυψη) στο αποτέλεσμα των ετήσιων ισολογισμών των ταμείων, ανάλογα με το ύψος των εισφορών (και άλλων εσόδων) που καταγράφηκαν μέσα στο έτος. Σε αντίθεση με την αρχή της αλληλεγγύης, το σύστημα αυτό προσφέρει μια κάλυψη κυμαινόμενη, μη προβλέψιμη, υποκείμενη στην κατάσταση της καπιταλιστικής αγοράς και οικονομίας. Έτσι η «αναδιανομή» γίνεται μεταξύ των ασφαλισμένων, ενώ οι πρόσοδοι του κεφαλαίου και των κεφαλαιοκρατών εξαιρούνται από την συνεισφορά στην κοινωνική αλληλεγγύη.
Τα «μνημόνια κατανόησης» (MoU) που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα από το 2010, επιτέθηκαν με ιδιαίτερη μανία στα συστήματα Κοινωνικής προστασίας και Δημόσιας Υγείας, καταγγέλλοντας τα ως υπεύθυνους του δημόσιου χρέους της χώρας. Στην πραγματικότητα, ο σκοπός των μέτρων που επιβλήθηκαν μέσω των μνημονίων ήταν και είναι η εναρμόνιση με τις νεοφιλελεύθερες πρακτικές που περιγράφηκαν πιο πάνω.
Μεταξύ 2010 και 2015, οι Έλληνες συνταξιούχοι έχασαν περίπου το 30% του εισοδήματός τους, η ηλικία συνταξιοδότησης αυξήθηκε από 60 σε 67 έτη, τα επιδόματα ανεργίας μειώθηκαν κατά σχεδόν 25% (με 90% των ανέργων να μην τα λαμβάνει). Η συμμετοχή στην πληρωμή των φαρμάκων έχει αυξηθεί, πολλά φάρμακα δεν καλύπτονται πια από τα ταμεία, σχεδόν το 30% των πολιτών έχουν χάσει τους υγειονομική κάλυψη.
Τον Γενάρη του 2015 ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε την πλειοψηφία στις βουλευτικές εκλογές με βάση ένα πρόγραμμα που κήρυττε την ανατροπή της λιτότητας και την αποκατάσταση των δικαιωμάτων των εργαζομένων και της κοινωνικής προστασίας. Μετά από 6 μήνες διαπραγματεύσεων με τους εκπροσώπους των πιστωτών και της ΕΕ, και παρά την καταδίκη των πολιτικών λιτότητας από το 61,3% των Ελλήνων εκλογέων στο δημοψήφισμα του Ιούλη του 2015, οι εκπρόσωποι της Ελληνικής Κυβέρνησης υπόγραψαν ένα τρίτο Μνημόνιο λιτότητας που επικυρώθηκε με εσπευσμένη διαδικασία από το Κοινοβούλιο κατά τη διάρκεια των αυγουστιάτικων διακοπών. Αυτή η ριζική πολιτική μεταστροφή της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ είχε ως αποτέλεσμα τη διάσπαση του Κόμματος και την αποχώρηση ή αποκινητοποίηση της πλειοψηφίας των μελών του.
Νέα κύματα επιθέσεων ενάντια στα κοινωνικά δικαιώματα
Από τον Αύγουστο του 2015 μέχρι σήμερα νέα μέτρα λιτότητας επιβάλλονται στον ελληνικό λαό από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και του δεξιού του συμμάχου ΑΝΕΛ.
Έτσι, οι συντάξεις μειώθηκαν ξανά και η ηλικία συνταξιοδότησης αυξήθηκε κι άλλο. Οι κατώτατοι μισθοί και τα επιδόματα ανεργίας έχουν παγώσει. Έχει εντατικοποιηθεί η φορολογία των χαμηλών εισοδημάτων και η αγορά εργασίας έχει ακόμη περισσότερο απορρυθμιστεί. Οι κατασχέσεις της κύριας κατοικίας των υπερχρεωμένων νοικοκυριών έχει ξεκινήσει να υλοποιείται. Οι νόμοι «μεταρρύθμισης» της κοινωνικής ασφάλισης (4336/2015 και 4387/2016), προσονομαζόμενοι νόμοι-καρμανιόλες, θέσπισαν την μείωση των παροχών και την αύξηση των εισφορών. Η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος των επικουρικών ταμείων, που κατήγγειλε ο ΣΥΡΙΖΑ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου του Γενάρη 2015, εφαρμόστηκε έμπρακτα, ενισχυμένα και γενικευμένα, ως ρήτρα πλεονάσματος. Σε όλα αυτά προστίθεται η ιδιωτικοποίηση των υποδομών της χώρας και η σκανδαλώδης μεταπώληση των ελληνικών τραπεζών σε εξευτελιστικές τιμές.
Κοινωνικός προϋπολογισμός 2018
Ο κ. Γιάννης Μπασκόζος, μέλος της ελληνικής κυβέρνησης, βεβαίωνε στις 24/10 κάτω από το θόλο του ιστορικού κτιρίου (Colonel Fabien) των γραφείων του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος πως: «κανένα νέο μέτρο μείωσης του κοινωνικού κράτους δεν θα εφαρμοστεί από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ μέχρι το τέλος της κυβερνητικής θητείας, αντίθετα νέα έκτακτα επιδόματα θα διανεμηθούν σε πολίτες σε κατάσταση οικονομικής ανάγκης.»
Ωστόσο, το βράδυ της 21/10, η πλειοψηφία του ΣΥΡΙΖΑ κατέθετε στη Βουλή των Ελλήνων το σχέδιο κοινωνικού προϋπολογισμού για το έτος 2018, που οδηγεί σε εντελώς διαφορετική κατεύθυνση. Ίσως ο κ. Μπασκόζος, πάρα πολύ απασχολημένες με την προετοιμασία για το ταξίδι του στο εξωτερικό, να μην είχε συνειδητοποιήσει τι γινόταν. Πράγματι, μας είπε επανειλημμένα «ότι έπρεπε να τον συγχωρέσουμε που μπορεί να μην ήταν ενήμερος και για τα πάντα.»
Για να κατανοήσετε την τάξη μεγεθών των στοιχείων που παρατίθενται, σας προτείνω τον κανόνα του πολλαπλασιασμού με το 6, κατά προσέγγιση αναλογία του πληθυσμού της Γαλλίας σε σχέση με αυτή της Ελλάδας, και αντίστοιχους κανόνες για τις συγκρίσεις με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Στο δρόμο που χάραξαν όλες προηγούμενες αντικοινωνικές αντιμεταρρυθμίσεις, το σχέδιο του κοινωνικού προϋπολογισμού 2018 μειώνει περαιτέρω τις συντάξεις και αυξάνει την ηλικία συνταξιοδότησης, εκμηδενίζει (σε επίπεδο 35 ευρώ μηνιαία) το ΕΚΑΣ, μειώνει τις κοινωνικές παροχές και αυξάνει τις εισφορές των εργαζομένων και συνταξιούχων.
Η Δημόσια χρηματοδότηση των ασφαλιστικών ταμείων, του ΕΟΠΥΥ και των νοσοκομείων είναι μειωμένη κατά 616 εκατομμύρια για το έτος 2018. Ειδικότερα, οι τακτικές μεταφορές κονδυλίων από το κράτος προς τον ΕΟΠΥΥ, τα νοσοκομεία και τον ΟΑΕΔ μειώνονται από 17,911 δις ευρώ σε 17,273 δις ευρώ (-3.56%).
Ταυτόχρονα, ο «κοινωνικός προϋπολογισμός» δείχνει ένα πλεόνασμα 1,929 δις ευρώ, σε σύγκριση με πλεόνασμα 1,56 δις του έτους 2017, μια πρόσθετη απογείωση 369 εκατομμυρίων ευρώ, που αντιστοιχεί σε πρόσθετες επιβαρύνσεις των εργαζομένων τάξεων, καθώς θα καλυφθεί κυρίως από τις εισφορές των εργαζομένων και συνταξιούχων, την συμμετοχή των ασφαλισμένων στα έξοδα περίθαλψης, κλπ.
Είναι σημαντικό πως, αν και ανακοινώθηκε από την κυβέρνηση ότι τελικά θα πρέπει να καταβληθούν μέσα στο 2018 οι καθυστερούμενες συντάξεις (κύριες, επικουρικές, εφάπαξ), εντούτοις, η συνολική δαπάνη για τις συντάξεις θα μειωθεί την καινούργια χρονιά κατά 174 εκατομμύρια ευρώ σε σύγκριση με το 2017.
Ας θυμίσουμε εδώ την προηγούμενη μείωση των συντάξεων και άλλων παροχών κατά 1,076 δισεκατομμύρια ευρώ περισσότερο από ό, τι προβλεπόταν στο Μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα υλοποίησης του μνημονίου, στον προϋπολογισμό του 2017. Οι κύριες συντάξεις είχαν μειωθεί κατά 446 εκατομμύρια, οι επικουρικές συντάξεις κατά 115 εκατομμύρια ευρώ και οι υπόλοιπες παροχές κατά 515 εκατομμύρια σε σχέση με τις προβλέψεις.
Σύμφωνα με τον (αντι) κοινωνικό προϋπολογισμό του 2018, ο ΟΑΕΔ πρέπει να εμφανίσει πλεονασματικό προϋπολογισμό. Αυτό είναι σκανδαλώδες, δεδομένου ότι μόνο το 10% των ανέργων λαμβάνουν επιδόματα το ύψος των οποίων έχει λιμνάσει από το 2012, χρονιά την οποία μειώθηκαν.
Πρόκειται για πλεόνασμα ύψους 586 εκατομμυρίων, από έναν συνολικό προϋπολογισμό ύψους 2,993 δις, με κύρια πηγή τις εισφορές των εργαζομένων. Αυτό αυτόν τον προϋπολογισμό μόνο 986 εκατομμύρια ευρώ (33%) θα διατεθούν για την επιδότηση των ανέργων.
Την ίδια στιγμή, ο προϋπολογισμός του 2018 προβλέπει επιδοτήσεις 450 εκατομμυρίων (350 εκατομμύρια το 2017) σε επιχειρήσεις για κάθε νέα πρόσληψη υπαλλήλου «για την χρηματοδότηση μισθού και λοιπών δαπανών για 12 μήνες». Επιδοτήσεις από αυτό το κονδύλιο θα δοθούν επίσης σε επιχειρήσεις για να βοηθηθούν «να βγουν από μπλοκαρισμένες καταστάσεις», καταστάσεις όπου τα αφεντικά έχουν σταματήσει να πληρώνουν τους εργαζόμενους, ενώ εξακολουθούν να τους υποχρεώνουν να εργάζονται.
Από την πλευρά τους, οι συνταξιούχοι θα δουν τις συντάξεις τους, ήδη σοβαρά μειωμένες, να ακρωτηριάζονται κατά το συνολικό ποσό των 623 εκατομμυρίων ευρώ!
Ο ΟΓΑ, η αρμοδιότητα του οποίου έχει συρρικνωθεί στη χορήγηση ειδικών επιδομάτων, θα υποστεί επίσης μείωση χρηματοδότησης ύψους 60 εκατομμυρίων, κάτι που προαναγγέλλει νέες περικοπές στα επιδόματα που χορηγεί.
Συνολικά, ο ελληνικός προϋπολογισμός του 2018 προβλέπει για την Κοινωνική ασφάλιση και την Υγεία 19,4 δις ευρώ αντί των 21 δις του προϋπολογισμού του 2017, μείωση δηλαδή 1,6 δις ευρώ.
Το έκτακτο επίδομα για τα χαμηλού εισοδήματος νοικοκυριά, γνωστό ως κοινωνικό μέρισμα του ΣΥΡΙΖΑ, κοστολογείται στα περίπου 700 εκατομμύρια ευρώ, λιγότερο δηλαδή από το μισό των περικοπών του κοινωνικού προϋπολογισμού.
Νέες περικοπές στον προϋπολογισμό της Υγείας
Αυτές είναι οι δηλώσεις που ακούσαμε: «η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έχει επιτρέψει την πρόσβαση στην περίθαλψη όλων των ανασφάλιστων ατόμων. Θέτουμε σε λειτουργία ένα νέο σύστημα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Έχουμε προσλάβει νέο ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό και θα προσλάβουμε ακόμη περισσότερο»
Και ποια είναι η αλήθεια αν λέω ψέματα; (τίτλος δημοφιλούς Γαλλικής ταινίας)
Να λοιπόν μια ρεαλιστική εικόνα της κατάστασης της Δημόσιας Υγείας στην Ελλάδα και της χρηματοδότησής της.
Νέες δραστικές περικοπές στη χρηματοδότηση της δημόσιας υγείας περιλαμβάνονται στον κρατικό προϋπολογισμό.
Η χρηματοδότηση του ΕΟΠΥΥ από το κράτος θα μειωθεί το 2018 κατά 214 εκατομμύρια ευρώ, ενώ ήδη το 2017 είχε μειωθεί κατά 200 εκατομμύρια (-38%) σε σύγκριση με το 2016. Λόγω της αύξησης των εισφορών υγείας για τους συνταξιούχους, είναι αναμενόμενο ότι ο ΕΟΠΥΥ θα παρουσιάσει πλεόνασμα 333 εκατομμυρίων ευρώ το 2018. Η κρατική χρηματοδότηση (που περιορίζεται σε 100 εκατομμύρια) θα χρησιμοποιηθεί «για να καλύψει το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης των ανασφάλιστων πολιτών». Είναι σαν να λέμε ότι η υγειονομική κάλυψη των ανασφάλιστων θα χρηματοδοτηθεί κυρίως από τις εισφορές των εργαζομένων και των συνταξιούχων, χωρίς σημαντική επιδότηση από το κράτος. Το 2017 οι εισφορές αντιπροσώπευαν το 82,3% του προϋπολογισμού του ΕΟΠΥΥ, σε σύγκριση με 79,2% το 2016. Αυτό σημαίνει την ανελέητη συνέχιση της πολιτικής της υποχρηματοδότησης της Υγείας και Κοινωνικής ασφάλισης από την κυβέρνηση, ενώ αυξάνονται συνεχώς οι εισφορές των εργαζομένων και των συνταξιούχων. Πρόκειται για μια πολιτική «ματωμένων πλεονασμάτων» (εφημερίδα «Ριζοσπάστης», Νίκος Μπογιόπουλος στην Iskra)
Επιπλέον, ο προϋπολογισμός για τα δημόσια νοσοκομεία και το ΠΕΔΥ θα μειωθεί κατά 363 εκατομμύρια ευρώ σε σύγκριση με το 2017. Η βίαιη αυτή περικοπή προστίθεται στη μείωση της χρηματοδότησης των δημόσιων νοσοκομείων κατά 22,8% το 2015, μείωση η οποία στη συνέχεια διατηρήθηκε. Επιπλέον, το 2017, χρηματοδότηση για τις δομές του ΠΕΔΥ είχε μειωθεί κατά 7 εκατομμύρια σε σύγκριση με το 2016.
Συνολικά οι περικοπές στον προϋπολογισμό της Υγείας είναι ύψους 616 εκατομμυρίων ευρώ.
Η εφαρμογή της πρόσβασης των ανασφάλιστων στην περίθαλψη είναι ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση μιας ανθρωποκεντρικής υγειονομικής πολιτικής. Ωστόσο, θα ήταν αναγκαίο να υπενθυμίσω την καθυστέρηση με την οποία η διάταξη αυτή κυρώθηκε και εφαρμόστηκε, οκτώ μήνες μετά την πρόσβαση του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση, ενώ η επικύρωση του τρίτου μνημονίου πραγματοποιήθηκε μέσα σε λίγες ημέρες. Η καθυστέρηση στην εφαρμογή της διάταξης είναι αποτέλεσμα των επανειλημμένων επιστροφών του κειμένου από την Κυβέρνηση προς τις αρμόδιες επιτροπές του Κοινοβουλίου και της πρόθεσης ορισμένων μελών της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ να γίνει η διάταξη πιο περιοριστική. Η μάχη τελικά κερδήθηκε χάρη στην επιμονή του κινήματος των Κοινωνικών Ιατρείων Αλληλεγγύης και των βουλευτών/ βουλευτριών της πρώην αριστερής πτέρυγας του ΣΥΡΙΖΑ.
Σε εφαρμογή αυτής της διάταξης οι ανασφάλιστοι ασθενείς έχουν αποκτήσει πρόσβαση σε διαγνωστικές εξετάσεις και στη θεραπεία, τη δυνατότητα να επισκέπτονται γιατρό και να τους συνταγογραφούνται φάρμακα, αλλά το μέτρο δεν έχει χρηματοδότηση. Όπως δείξαμε, ο ΕΟΠΥΥ δεν έχει επαρκείς πιστώσεις για την πλέρια εφαρμογή του μέτρου. Ως εκ τούτου, ακόμη και μεγάλες δομές Υγείας όπως τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία «Αττικό» και «Λαϊκό» δεν διαθέτουν τα αναγκαία φάρμακα για τις προγραμματισμένες χημειοθεραπείες. Επομένως ακόμη και σήμερα τα Κοινωνικά Ιατρεία Αλληλεγγύης (που υποτίθεται ότι θα ήταν προσωρινές δομές) όπως το Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού (MKIE) καλούνται να βρουν τρόπους να αντιμετωπίσουν τις ελλείψεις του επίσημου νοσοκομειακού συστήματος.
Όσον αφορά τη μεταρρύθμιση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, είναι σαφές ότι έχει ξεκινήσει άσχημα. Μόνο οι μισές από τις θέσεις που προκηρύχθηκαν στις Τοπικές Ομάδες Υγείας (TOMY) διεκδικήθηκαν από υποψήφιους. Αιτία για αυτό είναι η προσωρινότητα των προτεινόμενων συμβάσεων (μέγιστο 4 χρόνια) και οι χαμηλές αμοιβές, που δεν αποτελούν κίνητρο ούτε καν για νέους επαγγελματίες Υγείας. Και εδώ, οι επιταγές των δανειστών, στις οποίες ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πάντα υπάκουος, εμποδίζουν τη δημιουργία μόνιμων θέσεων επαγγελματιών. Αυτή η μεταρρύθμιση του συστήματος της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας βασίζεται εξ άλλου σε προσωρινή χρηματοδότηση και αυτό είναι ένα καίριο εμπόδιο για την ανάπτυξη μακρόπνοου σχεδιασμού για την Δημόσια Υγεία.
Οι διακηρύξεις της Ελληνικής Κυβέρνησης κάνουν μια επιλεκτική χρήση των αριθμητικών στοιχείων.
Ποια όμως είναι σήμερα η κατάσταση της Υγείας στην Ελλάδα όσον αφορά τη θνησιμότητα (ιδιαίτερα την βρεφική), την σωματική και ψυχική νοσηρότητα, τις αυτοκτονίες;
Ποια είναι η αριθμητική αναλογία προσωπικού φροντίδας και ασθενών στα νοσοκομεία; Ερωτήσεις απλές και συγκεκριμένες, για την απάντηση των οποίων οι Σωκρατικές απορίες των υπευθύνων είναι εκτός τόπου αν όχι ανάρμοστες.
Δεδομένου ότι υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι το ποσοστό των αυτοκτονιών συνεχίζει να αυξάνεται, καθώς και η βρεφική θνησιμότητα που μεταξύ 2015 και 2016 αυξήθηκε από 4 σε 4,2 στις χίλιες γεννήσεις.
Σύμφωνα με τους ακτιβιστές του Μητροπολιτικού Κοινωνικού Ιατρείου Ελληνικού (MKIE), η παρουσίαση της κατάστασης από την Ελληνική Κυβέρνηση είναι κατεξοχήν επικίνδυνη διότι, αποκρύπτοντας την κοινωνική και υγειονομική κρίση εξακολουθεί να μαίνεται στη χώρα, στερεί από τους Έλληνες ασθενείς και εργαζόμενους στην Υγεία την διεθνή στήριξη στον αγώνα τους για πρόσβαση σε ποιοτική περίθαλψη για όλες και όλους. Αυτός ο αγώνας συνεχίζεται και σήμερα, κάτω από τη νέα νεοφιλελεύθερη διακυβέρνηση, των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.
Ακούσαμε και στη Γαλλία, στους κινηματικούς κύκλους, την φήμη «άγνωστης πηγής» πως δεν υπάρχει πλέον ανάγκη να μεταφέρονται φάρμακα στην Ελλάδα (…)
Η παρουσίαση της κατάστασης από την σημερινή Ελληνική Κυβέρνηση είναι επίσης πολιτικά επιβλαβής, επειδή απαλλάσσει τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των θεσμών των δανειστών της ευθύνης για τον πόνο, τις αναπηρίες, τους θανάτους, που προκλήθηκαν στις χώρες της Ευρωπαϊκής περιφέρειας εξαιτίας της εφαρμογής των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που αυτοί υποστήριξαν και εξακολουθούν να υποστηρίζουν.
Και παρεμπιπτόντως καθιστά αναξιόπιστο κάθε πολιτικό λόγο της Αριστεράς…
Δια ταύτα…
Δηλώνουμε με πλήρη πεποίθηση ότι είναι αδύνατον σήμερα να υπάρξει μια πολιτική ευνοϊκή για την Κοινωνική προστασία και την Δημόσια Υγεία στο πλαίσιο της νεοφιλελεύθερης λιτότητας, ειδικότερα στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών συνθηκών. Η περίπτωση της Ελλάδας, και οι αχρειότητες της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, αναδεικνύουν ανάγλυφα αυτήν την διαπίστωση που ισχύει και για οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα.
*Το κείμενο αυτό είναι μετάφραση άρθρου που δημοσιεύτηκε στις 14 Δεκέμβρη στο ανεξάρτητο γαλλικό ηλεκτρονικό μέσο ενημέρωσης Mediapart.fr