Η επιφανειακή όψη των πραγμάτων θέλει τον Ντόναλντ Τραμπ να δίνει μάχη για να κρατηθεί στην προεδρία, καθώς οι έρευνες του ειδικού ανακριτή, Ρόμπερτ Μιούλερ, για το λεγόμενο Russiagate διαρκώς παρατείνονται και διευρύνονται, ενώ τα μεγαλύτερα μέσα ενημέρωσης εξακολουθούν να βομβαρδίζουν τον ένοικο του Λευκού Οίκου με αποκαλύψεις, που καίτοι αποδεικνύονται όλο και συχνότερα αβάσιμες, δεν παύουν να προέρχονται εμφανώς από τα σπλάχνα κρατικών υπηρεσιών όπως το FBI.
Ωστόσο, η άλλη όψη των πραγμάτων είναι ότι στην πραγματικότητα ο Ντόναλντ Τραμπ όχι μόνο δείχνει να εμπεδώνεται στην εξουσία, αλλά και περνά με μεγαλύτερη ευκρίνεια το αποτύπωμά του στη διαμόρφωση πολιτικής, όπως φάνηκε αυτή την εβδομάδα αφενός με τη δημοσιοποίηση του νέου δόγματος Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ και αφετέρου με την πρώτη μεγάλη κοινοβουλευτική νίκη της παρούσας προεδρίας, ήτοι την υιοθέτηση από το Κογκρέσο της μεγαλύτερης εδώ και 31 χρόνια μεταρρύθμισης του φορολογικού κώδικα.
Η δεύτερη αυτή εξέλιξη είναι και η πιο σημαντική, ως περισσότερο δεσμευτική και ως σχετική με το δημόσιο ταμείο. Συνιστά, δε, την εκπλήρωση των πιο τολμηρών ονείρων των Ρεπουμπλικανών για μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης των επιχειρήσεων και των υψηλών εισοδημάτων, αλλά και μία πρωτότυπη κίνηση στη σκακιέρα του διεθνούς ανταγωνισμού.
Αλλαγή εργαλείου
Τη στιγμή που κλείνει ο κύκλος της διευκολυντικής νομισματικής πολιτικής, οι ΗΠΑ κινητοποιούν αντ’ αυτού μια ογκώδη δημοσιονομική “τόνωση” (stimulus) που αναμένεται να κλιμακώσει τη διεθνή ζήτηση για δολάρια και να πιέσει τις αναδυόμενες οικονομίες.
Παράλληλα, όπως και με τη φορολογική μεταρρύθμιση Ρήγκαν το 1986, οι Ρεπουμπλικανοί εκβιάζουν, διά της δημοσιονομικής ασφυξίας, τη μακροπρόθεσμη εφαρμογή πολιτικών “μικρότερου κράτους”. Το αν το στοίχημα θα κερδηθεί χωρίς να καταστεί ανεξέλεγκτη η δυναμική του αμερικανικού χρέους είναι το μεγάλο ερώτημα του μέλλοντος.
Ο ίδιος ο Τραμπ περιχαρής έκανε λόγο για “χριστουγεννιάτικο δώρο” προς τους Αμερικανούς πολίτες και συνεχάρη μέσω Twitter την ηγεσία των Ρεπουμπλικανών του Κογκρέσου (αρχής γενομένης από τον πρόεδρο της Βουλής Πολ Ράιαν), με την οποία δεν είχε απαραιτήτως το προηγούμενο διάστημα τις καλύτερες σχέσεις. Όμως μπροστά στη θέσπιση φοροαπαλλαγών ύψους 1,5 τρισ. δολαρίων για την επόμενη δεκαετία, κάθε άλλη διαφωνία ξεχάστηκε.
Μείωση συντελεστών
Άλλωστε, τόσο ο Τραμπ όσο και το πλουσιότερο νομοθετικό σώμα του κόσμου πρόκειται να επωφεληθούν προσωπικά. Από τον διπλασιασμό του αφορολόγητου στον φόρο ακίνητης περιουσίας και από άλλες παρόμοιες ρυθμίσεις εκτιμάται ότι ο Αμερικανός πρόεδρος θα εξοικονομήσει περί τα 30 εκατ. δολάρια.
Ο νέος κώδικας μειώνει τον ανώτατο συντελεστή φορολόγησης ατομικού εισοδήματος από το 39,6% στο 37% και προσγειώνει δραματικά τον συντελεστή φορολόγησης επιχειρήσεων από το 35% στο 21%. Οι φοροαπαλλαγές στο ατομικό εισόδημα πρόκειται, σύμφωνα με τους κανόνες της Γερουσίας επί δημοσιονομικών θεμάτων, να εκπνεύσουν το 2025, ωστόσο η Ρεπουμπλικανική πλειοψηφία δεσμεύεται από τώρα για την ανανέωσή τους.
Διαμάχες
Η φορολογική μεταρρύθμιση εγκρίθηκε από τη Γερουσία σε μια επεισοδιακή συνεδρίαση την Τετάρτη με τις ψήφους των 51 Ρεπουμπλικανών γερουσιαστών (δηλ. όλων πλην του νοσηλευόμενου Τζον ΜακΚέιν), ενώ καταψήφισαν οι 48 Δημοκρατικοί. Είχε προηγηθεί την προηγουμένη η Βουλή των Αντιπροσώπων, η οποία ενέκρινε αρχικά με ψήφους 227 έναντι 203 (ήτοι με διαρροή 12 Ρεπουμπλικανών προς το στρατόπεδο του “όχι”), όμως χρειάστηκε να επανέλθει με νέα ψηφοφορία την Τετάρτη, λόγω διαδικαστικής εμπλοκής που δημιούργησε η ένσταση των Δημοκρατικών.
Άλλωστε, η επικεφαλής της κοινοβουλευτικής τους ομάδας, Νάνσι Πελόζι, έκανε λόγο για “προχειρογραμμένο νομοσχέδιο-φορολογική απάτη”, που συνιστά την “πιο σκανδαλώδη πράξη πλουτοκρατίας στην αμερικανική ιστορία” και θα επιφέρει “τη λεηλασία της Αμερικής και την καταλήστευση της μεσαίας τάξης”. Το σκηνικό της αντιπαράθεσης για τις ενδιάμεσες κοινοβουλευτικές εκλογές του ερχόμενου Νοεμβρίου έχει ήδη στηθεί. Άλλωστε, έρευνα για λογαριασμό του CNN αποκαλύπτει ότι μόνο το 33% επικροτεί τη φορολογική μεταρρύθμιση, ενώ το 55% την απορρίπτει.
Και στο βάθος κάλπες
Οι Ρεπουμπλικάνοι επιμένουν ότι το σαρωτικό πακέτο φορολογικών περικοπών θα ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση. Θεωρούν, επίσης, ότι το μέτρο είναι το “κλειδί” για να διατηρήσουν τον Νοέμβριο την κυριαρχία τους στα δύο σώματα του Κογκρέσου.
Οι αντιφάσεις του νέου δόγματος ασφαλείας των ΗΠΑ
“Καλούμε τις ΗΠΑ να σταματήσουν να παραπληροφορούν σκοπίμως για τους στρατηγικούς σκοπούς της Κίνας και να εγκαταλείψουν τις ξεπερασμένες απόψεις τους, όπως την ψυχροπολεμική νοοτροπία”, δήλωσε η Χούα Τσουνγίνγκ εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών. “Ο ιμπεριαλιστικός χαρακτήρας του κειμένου είναι προφανής, όπως και η επίμονη άρνηση της Ουάσινγκτον να απαγκιστρωθεί από έναν μονοπολικό κόσμο”, δήλωσε από τη μεριά του ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, για τη “Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας” που παρουσίασε την Δευτέρα ο Ντόναλντ Τραμπ.
“Είμαστε αντιμέτωποι με αντίπαλες δυνάμεις, τη Ρωσία και την Κίνα, οι οποίες προσπαθούν να αμφισβητήσουν την επιρροή, τις αξίες και τον πλούτο της Αμερικής”, είναι η φράση-κλειδί του Αμερικανού προέδρου που προκάλεσε τις αντιδράσεις Μόσχας και Πεκίνου.
Επίγνωση των ορίων
Ωστόσο, το 55σέλιδο κείμενο (το εκτενέστερο στα χρονικά) είναι εξαιρετικά αντιφατικό, όπως κάθε προϊόν εργασίας επιτροπών, ενώ η συχνότερα επαναλαμβανόμενη λέξη του (“ξανά”) μαρτυρεί όλο και εντονότερη επίγνωση των ορίων της αμερικανικής ισχύος. Το “δόγμα Τραμπ” αποτελεί την ανάπτυξη, του προεκλογικού συνθήματος “πρώτα η Αμερική”, με το οποίο ο νυν πρόεδρος έδωσε την προεκλογική του μάχη, και δίνει κεντρικό ρόλο στον οικονομικό ανταγωνισμό με τις αναδυόμενες δυνάμεις, στη σταδιακή απώλεια του αμερικανικού συγκριτικού πλεονεκτήματος και στην ανάγκη ανάταξης των ΗΠΑ – καταρχήν έσωθεν. Μάλιστα, η ίδια η Στρατηγική Εθνικής Ασφαλείας περιλαμβάνει τη θεωρητικοποίηση των αντιφάσεών της αναφέροντας ότι ο “ανταγωνισμός” δεν ταυτίζεται με τη “σύγκρουση” και ότι όσο περισσότερο προβάλλει την αυτοπεποίθησή της η Αμερική τόσο μειώνονται οι πιθανότητες αναφλέξεων.
Ωστόσο, η άλλη όψη των πραγμάτων είναι ότι στην πραγματικότητα ο Ντόναλντ Τραμπ όχι μόνο δείχνει να εμπεδώνεται στην εξουσία, αλλά και περνά με μεγαλύτερη ευκρίνεια το αποτύπωμά του στη διαμόρφωση πολιτικής, όπως φάνηκε αυτή την εβδομάδα αφενός με τη δημοσιοποίηση του νέου δόγματος Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ και αφετέρου με την πρώτη μεγάλη κοινοβουλευτική νίκη της παρούσας προεδρίας, ήτοι την υιοθέτηση από το Κογκρέσο της μεγαλύτερης εδώ και 31 χρόνια μεταρρύθμισης του φορολογικού κώδικα.
Η δεύτερη αυτή εξέλιξη είναι και η πιο σημαντική, ως περισσότερο δεσμευτική και ως σχετική με το δημόσιο ταμείο. Συνιστά, δε, την εκπλήρωση των πιο τολμηρών ονείρων των Ρεπουμπλικανών για μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης των επιχειρήσεων και των υψηλών εισοδημάτων, αλλά και μία πρωτότυπη κίνηση στη σκακιέρα του διεθνούς ανταγωνισμού.
Αλλαγή εργαλείου
Τη στιγμή που κλείνει ο κύκλος της διευκολυντικής νομισματικής πολιτικής, οι ΗΠΑ κινητοποιούν αντ’ αυτού μια ογκώδη δημοσιονομική “τόνωση” (stimulus) που αναμένεται να κλιμακώσει τη διεθνή ζήτηση για δολάρια και να πιέσει τις αναδυόμενες οικονομίες.
Παράλληλα, όπως και με τη φορολογική μεταρρύθμιση Ρήγκαν το 1986, οι Ρεπουμπλικανοί εκβιάζουν, διά της δημοσιονομικής ασφυξίας, τη μακροπρόθεσμη εφαρμογή πολιτικών “μικρότερου κράτους”. Το αν το στοίχημα θα κερδηθεί χωρίς να καταστεί ανεξέλεγκτη η δυναμική του αμερικανικού χρέους είναι το μεγάλο ερώτημα του μέλλοντος.
Ο ίδιος ο Τραμπ περιχαρής έκανε λόγο για “χριστουγεννιάτικο δώρο” προς τους Αμερικανούς πολίτες και συνεχάρη μέσω Twitter την ηγεσία των Ρεπουμπλικανών του Κογκρέσου (αρχής γενομένης από τον πρόεδρο της Βουλής Πολ Ράιαν), με την οποία δεν είχε απαραιτήτως το προηγούμενο διάστημα τις καλύτερες σχέσεις. Όμως μπροστά στη θέσπιση φοροαπαλλαγών ύψους 1,5 τρισ. δολαρίων για την επόμενη δεκαετία, κάθε άλλη διαφωνία ξεχάστηκε.
Μείωση συντελεστών
Άλλωστε, τόσο ο Τραμπ όσο και το πλουσιότερο νομοθετικό σώμα του κόσμου πρόκειται να επωφεληθούν προσωπικά. Από τον διπλασιασμό του αφορολόγητου στον φόρο ακίνητης περιουσίας και από άλλες παρόμοιες ρυθμίσεις εκτιμάται ότι ο Αμερικανός πρόεδρος θα εξοικονομήσει περί τα 30 εκατ. δολάρια.
Ο νέος κώδικας μειώνει τον ανώτατο συντελεστή φορολόγησης ατομικού εισοδήματος από το 39,6% στο 37% και προσγειώνει δραματικά τον συντελεστή φορολόγησης επιχειρήσεων από το 35% στο 21%. Οι φοροαπαλλαγές στο ατομικό εισόδημα πρόκειται, σύμφωνα με τους κανόνες της Γερουσίας επί δημοσιονομικών θεμάτων, να εκπνεύσουν το 2025, ωστόσο η Ρεπουμπλικανική πλειοψηφία δεσμεύεται από τώρα για την ανανέωσή τους.
Διαμάχες
Η φορολογική μεταρρύθμιση εγκρίθηκε από τη Γερουσία σε μια επεισοδιακή συνεδρίαση την Τετάρτη με τις ψήφους των 51 Ρεπουμπλικανών γερουσιαστών (δηλ. όλων πλην του νοσηλευόμενου Τζον ΜακΚέιν), ενώ καταψήφισαν οι 48 Δημοκρατικοί. Είχε προηγηθεί την προηγουμένη η Βουλή των Αντιπροσώπων, η οποία ενέκρινε αρχικά με ψήφους 227 έναντι 203 (ήτοι με διαρροή 12 Ρεπουμπλικανών προς το στρατόπεδο του “όχι”), όμως χρειάστηκε να επανέλθει με νέα ψηφοφορία την Τετάρτη, λόγω διαδικαστικής εμπλοκής που δημιούργησε η ένσταση των Δημοκρατικών.
Άλλωστε, η επικεφαλής της κοινοβουλευτικής τους ομάδας, Νάνσι Πελόζι, έκανε λόγο για “προχειρογραμμένο νομοσχέδιο-φορολογική απάτη”, που συνιστά την “πιο σκανδαλώδη πράξη πλουτοκρατίας στην αμερικανική ιστορία” και θα επιφέρει “τη λεηλασία της Αμερικής και την καταλήστευση της μεσαίας τάξης”. Το σκηνικό της αντιπαράθεσης για τις ενδιάμεσες κοινοβουλευτικές εκλογές του ερχόμενου Νοεμβρίου έχει ήδη στηθεί. Άλλωστε, έρευνα για λογαριασμό του CNN αποκαλύπτει ότι μόνο το 33% επικροτεί τη φορολογική μεταρρύθμιση, ενώ το 55% την απορρίπτει.
Και στο βάθος κάλπες
Οι Ρεπουμπλικάνοι επιμένουν ότι το σαρωτικό πακέτο φορολογικών περικοπών θα ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση. Θεωρούν, επίσης, ότι το μέτρο είναι το “κλειδί” για να διατηρήσουν τον Νοέμβριο την κυριαρχία τους στα δύο σώματα του Κογκρέσου.
Οι αντιφάσεις του νέου δόγματος ασφαλείας των ΗΠΑ
“Καλούμε τις ΗΠΑ να σταματήσουν να παραπληροφορούν σκοπίμως για τους στρατηγικούς σκοπούς της Κίνας και να εγκαταλείψουν τις ξεπερασμένες απόψεις τους, όπως την ψυχροπολεμική νοοτροπία”, δήλωσε η Χούα Τσουνγίνγκ εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών. “Ο ιμπεριαλιστικός χαρακτήρας του κειμένου είναι προφανής, όπως και η επίμονη άρνηση της Ουάσινγκτον να απαγκιστρωθεί από έναν μονοπολικό κόσμο”, δήλωσε από τη μεριά του ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, για τη “Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας” που παρουσίασε την Δευτέρα ο Ντόναλντ Τραμπ.
“Είμαστε αντιμέτωποι με αντίπαλες δυνάμεις, τη Ρωσία και την Κίνα, οι οποίες προσπαθούν να αμφισβητήσουν την επιρροή, τις αξίες και τον πλούτο της Αμερικής”, είναι η φράση-κλειδί του Αμερικανού προέδρου που προκάλεσε τις αντιδράσεις Μόσχας και Πεκίνου.
Επίγνωση των ορίων
Ωστόσο, το 55σέλιδο κείμενο (το εκτενέστερο στα χρονικά) είναι εξαιρετικά αντιφατικό, όπως κάθε προϊόν εργασίας επιτροπών, ενώ η συχνότερα επαναλαμβανόμενη λέξη του (“ξανά”) μαρτυρεί όλο και εντονότερη επίγνωση των ορίων της αμερικανικής ισχύος. Το “δόγμα Τραμπ” αποτελεί την ανάπτυξη, του προεκλογικού συνθήματος “πρώτα η Αμερική”, με το οποίο ο νυν πρόεδρος έδωσε την προεκλογική του μάχη, και δίνει κεντρικό ρόλο στον οικονομικό ανταγωνισμό με τις αναδυόμενες δυνάμεις, στη σταδιακή απώλεια του αμερικανικού συγκριτικού πλεονεκτήματος και στην ανάγκη ανάταξης των ΗΠΑ – καταρχήν έσωθεν. Μάλιστα, η ίδια η Στρατηγική Εθνικής Ασφαλείας περιλαμβάνει τη θεωρητικοποίηση των αντιφάσεών της αναφέροντας ότι ο “ανταγωνισμός” δεν ταυτίζεται με τη “σύγκρουση” και ότι όσο περισσότερο προβάλλει την αυτοπεποίθησή της η Αμερική τόσο μειώνονται οι πιθανότητες αναφλέξεων.
