Ο υγιής σκεπτικισμός είναι απαραίτητο συστατικό μέρος της επιστήμης, αλλά συχνά συγχέεται με την άρνηση επειδή βολεύει
Άνευ προηγουμένου πλήγμα επέφερε στην επιστήμη η πανδημία COVID-19.
Φυσικά, ακόμα πριν από την πανδημία, η έλλειψη διαφάνειας, οι συγκρούσεις συμφερόντων και η προκατάληψη μάστιζαν τις κοινότητες των απανταχού επαϊόντων, ωστόσο μια ομάδα ανθρώπων είχε αναδυθεί για να αποκαταστήσει την επιστημονική ακεραιότητα και να ελαχιστοποιήσει την προκατάληψη, όπως αναφέρουν αμερικανικά μέσα ενημέρωσης.
«Συνεπώς, κάποιος θα μπορούσε να ελπίζει ότι η πανδημική κρίση θα μπορούσε να φέρει μια νέα εποχή» έγραψε ο John Ιωαννίδης, καθηγητής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Stanford.
«Πράγματι, η αλλαγή συνέβη, αλλά η εξέλιξη ήταν προς το χειρότερο».
Ο «εχθρός»
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ο επιστημονικός σκεπτικισμός αντιμετωπίστηκε λογοκρισία και πράξεις που παρεμπόδισαν ακόμη περισσότερο την επιστημονική διαδικασία.
Σημειώνεται πως ο υγιής σκεπτικισμός είναι απαραίτητο συστατικό μέρος της επιστήμης, αλλά συχνά συγχέεται με την άρνηση.
Ενώ η στείρα άρνηση είναι μια εγωιστική νόσος, ο σκεπτικισμός, όπως αναφέρεται από τη NASA, «επιτρέπει στους επιστήμονες να καταλήξουν σε λογικά συμπεράσματα που υποστηρίζονται από στοιχεία τα οποία έχουν εξεταστεί και επιβεβαιωθεί από άλλους συμμετέχοντες στον ίδιο τομέα.
Ο σκεπτικισμός βοηθά τους επιστήμονες να παραμείνουν αντικειμενικοί όταν εκτελούν επιστημονική έρευνα».
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ο σκεπτικισμός θεωρήθηκε εχθρός και οι σκεπτικιστές χαρακτηρίστηκαν συνωμοσιολόγοι.
Μάλιστα, κάποιοι στις ΗΠΑ δέχθηκαν ακόμα και κρατικές πιέσεις.
Εν τω μεταξύ, πολλές αξιόπιστες θεωρίες έχουν «καταπνιγεί» στο όνομα της δημόσιας υγείας και του «πολέμου» ενάντια στον κορωνοϊό.
Αυτός είναι ένας βρώμικος πόλεμος, χωρίς αξιοπρέπεια.
Οι αντίπαλοι απειλήθηκαν, κακοποιήθηκαν και εκφοβίστηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης.
Δηλώσεις παραποιήθηκαν και πολλοί σοβαροί άνθρωποι παρουσιάστηκαν σαν γελωτοποιοί.
Πολλοί λαμπροί επιστήμονες κακοποιήθηκαν και δέχθηκαν απειλές κατά τη διάρκεια της πανδημία».
Ο αυταρχισμός πάνω από την επιστήμη
Η σημασία της λέξης «επιστήμη» έχει αλλοιωθεί.
Σημειώνεται πως αφορά αποφάσεις που επηρεάζουν τις βασικές ελευθερίες, τη ζωή και τον ίδιο τον θάνατο.
Ωστόσο, όπως εξήγησε ο Ιωαννίδης, η επιστήμη δεν βασίζεται σε γεγονότα αλλά σε ερμηνείες, συχνά στο πλαίσιο ενός πολέμου πολιτικών σκοπιμοτήτων:
«Ο σκεπτικισμός θεωρήθηκε απειλή για τη δημόσια υγεία.
Υπήρξε σύγκρουση μεταξύ δύο σχολών σκέψης, της αυταρχικής δημόσιας διοίκησης και της επιστήμης που χάθηκε.
Η ειλικρινής, συνεχής αμφισβήτηση και η εξερεύνηση εναλλακτικών διαδρομών είναι απαραίτητες για την επιστήμη.
Ωστόσο, η αυταρχική εκδοχή της (σε αντίθεση με τη συμμετοχική) θεωρεί την αμφισβήτηση προδοσία και εγκατάλειψη.
Το κυρίαρχο αφήγημα είναι ότι βρισκόμαστε σε πόλεμο.
Όταν είμαστε σε πόλεμο, όλοι ακολουθούν εντολές.
Εάν μια διμοιρία πάει δεξιά και μερικοί στρατιώτες προσπαθήσουν να ελιχθούν προς τα αριστερά, πυροβολούνται ως λιποτάκτες.
Ο επιστημονικός σκεπτικισμός έπρεπε να πυροβοληθεί, χωρίς ερωτήσεις.
Οι διαταγές ήταν σαφείς».
Αυτό που είναι λιγότερο σαφές είναι ποιος έδωσε αυτές τις «εντολές» ότι οι διαφωνούντες πρέπει να φιμωθούν.
Ο δρ Ιωαννίδης πιστεύει ότι κάποια μορφή κοινωνικής δυσλειτουργίας καταπίεσε την επιστημονική σκέψη κατά τη διάρκεια της πανδημίας:
«Δεν επρόκειτο ένα μόνο άτομο, ούτε ένας τρελός στρατηγός, ούτε ένας χειριστικό πολιτικός ή ένας δικτάτορας.
Η παρέμβαση στα πορίσματα της επιστήμης ήταν μαζική.
Αναμασημένα και ελλιπέστατα στοιχεία, κομματικοποιημένα μέσα ενημέρωσης που προωθούν τη δημοσιογραφία των αλεξιπτωτιστών, οι φαρμακοβιομηχανίες, η δύναμη του μάρκετινγκ, ακόμα και απλοί άνθρωποι που νόσησαν, όλοι συνέβαλαν στη διαμόρφωση του κυρίαρχου αφηγήματος για την Covid.
Όλοι κολύμπησαν σε μια θάλασσα αγνών προθέσεων πνίγοντας την κοινωνία σε μια κόλαση ψευδών ειδήσεων, λογοκρισίας, ανισοτήτων, διχασμών και ρατσισμου».
Η προέλευση της Covid
Τόνοι μελανιού έχουν χυθεί για την προέλευση της Covid.
Πολλοί επιστήμονες έχουν αναφέρει πως πρόκειται για ανθρώπινο κατασκεύασμα, όμως χλευάστηκαν.
Η Κίνα, βέβαια, αρνήθηκε να συνεργαστεί ώστε να πραγματοποιηθεί η σχετική έρευνα.
Υπενθυμίζεται η έρευνα FOIA αποκάλυψε πειράματα με κορωνοϊούς.
«Όποια και αν είναι η προέλευση του ιού, η άρνηση να τηρηθούν οι αποδεκτοί κανόνες έχει κάνει τη δική της τεράστια ζημιά» αναφέρει ο δρ Ιωαννίδης.
Η Big Tech έχει γίνει ρυθμιστής αντί για ρυθμιζόμενη
Οι επιστημονικές νόρμες άλλαξαν ραγδαία κατά τη διάρκεια της πανδημίας, έτσι ώστε όλοι ξαφνικά να θεωρούν εαυτούς ειδικούς.
Ο Ιωαννίδης ανέφερε ότι μέχρι τον Αύγουστο του 2021 είχαν δημοσιευτεί 330.000 επιστημονικές εργασίες για την COVID-19, γραμμένες από περίπου 1 εκατομμύριο διαφορετικούς ανθρώπους.
Υπάρχουν 174 επιστημονικά υποπεδία.
Ο Ιωαννίδης και οι συνεργάτες του χαρακτήρισαν «την ταχεία και μαζική συμμετοχή του επιστημονικού δυναμικού σε εργασίες που σχετίζονται με τον COVID-19» χωρίς προηγούμενο αλλά σημείωσαν ότι μεγάλο μέρος του έργου που παράγεται είναι θεμελιωδώς ελαττωματικό:
«[Έχουμε] σημειώσει ότι πολλές δημοσιευμένες μελέτες είναι ανεπαρκείς.
Οι επιστήμονες προσπαθούν να αντιμετωπίσουν θέματα υγείας και ιατρικής COVID-19, αν και προέρχονται από άσχετους τομείς και πιθανότατα στερούνται θεμελιώδους τεχνογνωσίας».
Τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης έπαιξαν ρόλο στην απόφαση ποιος είναι «ειδικός» και ποιος όχι, ενώ όσοι αμφισβήτησαν τα δεδομένα «ειδικών» ή ζήτησαν περισσότερα στοιχεία κατακρίθηκαν αυταρχικά».
Το τελικό αποτέλεσμα είναι μια αλλοιωμένη πραγματικότητα στην οποία τα αντικρούομενα συμφέροντα έχουν εμφανιστεί ως ρυθμιστές της κοινωνίας αντί να ρυθμίζονται οι ίδιοι:
«Επιχειρηματικές οντότητες έγιναν οι νέες ρυθμιστικές αρχές της κοινωνίας και όχι αυτές που ρυθμίζονται.
Οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας, οι οποίες κέρδισαν τρισεκατομμύρια δολάρια από τον εικονικό μετασχηματισμό της ανθρώπινης ζωής κατά τη διάρκεια του lockdown, ανέπτυξαν ισχυρά μηχανήματα λογοκρισίας που παραμόρφωσαν τις πληροφορίες που ήταν διαθέσιμες στους χρήστες.
Στους συμβούλους που έβγαλαν εκατομμύρια δολάρια από εταιρικές και κυβερνητικές διαβουλεύσεις δόθηκαν αξιόλογες θέσεις, δύναμη και δημόσιο έπαινο, ενώ οι αδιαμφισβήτητοι επιστήμονες που εργάστηκαν pro bono αλλά τόλμησαν να αμφισβητήσουν τις κυρίαρχες αφηγήσεις θάφτηκαν κάτω από τόνους λάσπης»
Το τελικό αποτέλεσμα είναι ότι πολλοί επιστήμονες αυτολογοκρίθηκαν για να διασταυρούμενα πυρά, κάτι που αποτελεί «μια μεγάλη απώλεια για την επιστημονική έρευνας».
Ωστόσο, είναι αληθές ότι η καλή επιστήμη εξαρτάται από τον σκεπτικισμό.
