Η εικόνα δεν είναι και τόσο κολακευτική. Μέσα στο θερινό καταμεσήμερο και τα εμφιαλωμένα νερά “λιάζονται” του καλού καιρού εκτεθειμένα στα κράσπεδα του πεζοδρομίου δίπλα σε αρκετά περίπτερα του κέντρου της Θεσσαλονίκης.
Δεν προστατεύονται ούτε από το υποτιθέμενο πλαστικό κακόγουστο σκέπασμα που κρέμεται από την πλάγια πλευρά του περιπτέρου και περισσότερο αποσκοπεί στο να προβάλλει τη διαφήμιση της Coca Cola και της Fanta και λιγότερο να καλύψει με σκιά τα ψυγεία και τα εκτεθειμένα στον ήλιο νερά “Αύρα”. Έχω σημειώσει σε άλλα κείμενά μου την κακόγουστη αθλιότητα με τα πλαστικά “κλαπατσίμπανα” της Coca Cola στο ιστορικό κέντρο της πόλης και δε θα επανέλθω σε αυτό το ζήτημα. Αλλά θα πρέπει να σημειώσω ότι η κακογουστιά με την οποία φορτώνει η Coca Cola το αστικό τοπίο της Θεσσαλονίκης συμβαδίζει με τις γενικότερες αθέμιτες πρακτικές ανταγωνισμού εναντίον των ελληνικών εταιριών του κλάδου.
Εδώ και καιρό την περιέργειά μου κίνησαν οι ντάνες με τα πλαστικά δοχεία του νερού “Αύρα”, ιδιοκτησίας της Coca Cola, οι οποίες “λιαζόταν” για μέρες έξω από τα περίπτερα, διότι δεν υπήρχε χώρος στα ψυγεία για να τοποθετηθούν – εννοείται ούτε και μέσα στο περίπτερο. Το πεζοδρόμιο μετατρέπεται σε παρόμοιες συνθήκες σε μίνι αποθηκευτικό χώρο. Ότι η έκθεση του εμφιαλωμένου νερού σε πλαστικά δοχεία στον ήλιο ενέχει κινδύνους αλλοίωσης του περιεχομένου και κατά συνέπεια και της υγείας των καταναλωτών είναι γνωστό. Τα στελέχη της αμερικανικής πολυεθνικής, μάλλον, ελάχιστα ενδιαφέρονται για την υγεία των καταναλωτών: προέχει η κάλυψη των στόχων και η υποσκέλιση των ανταγωνιστών.
Αμέριμνοι οι τουρίστες, αλλά και αρκετοί εγχώριοι που δεν αντιλαμβάνονται το φαινόμενο, αγόραζουν τα “λιασμένα νερά” “Αύρα” – φυσικά τώρα από τα ψυγεία της πολυεθνικής εταιρίας. Είναι προφανές ότι η αμερικανική εταιρία στο όνομα των στόχων δε θα αμαύρωνε τη φήμη της και τη φήμη του προϊόντος της: για αυτό φροντίζει να κάνουν τη βρόμικη δουλειά άλλοι και συγκεκριμένα οι εταιρίες διανομής. Έτσι θεωρεί ότι μπορεί να αποποιηθεί των ευθυνών της και αν κάποια στιγμή η επικίνδυνη πρακτική έλθει στη δημοσιότητα να απαλλαγεί η ίδια από την κατακραυγή και τη ευθύνη. Και όμως η Coca Cola είναι υπεύθυνη και για αυτή την κατάσταση και φέρει ακέραια την ευθύνη.
Από την εποχή που έκλεισε το εργοστάσιο της Θεσσαλονίκης και ξεκίνησε ο αγώνας των απεργών, οι οποίοι καλούν σε μποϊκοτάζ των προϊόντων της πολυεθνικής με το σύνθημα “Ούτε γουλιά Coca Cola μέχρι να επαναλειτουργήσει το εργοστάσιο”, τα δίκτυα διανομής της συγκεκριμένης εταιρίας έχουν αποσυντονιστεί σε μεγάλο βαθμό, εξαιτίας των βεβιασμένων κινήσεων να αντιμετωπιστούν συγχρόνως οι εκστρατείες ενημέρωσης των καταναλωτών από τους απεργούς και η έκρηξη των πωλήσεων των ελληνικών εταιριών του κλάδου των αναψυκτικών, οι οποίες αυξάνουν ραγδαίως τα μερίδια τους στην αγορά.
Η έκρηξη των πωλήσεων των ελληνικών εταιριών καταγράφεται και στην διεύρυνση των δικτύων διανομής τους. Η πατρινή εταιρία αναψυκτικών “Λούξ” είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: τρίτη στα μερίδια αγοράς πριν την έναρξη του μποϊκοτάζ, ξεπέρασε στο μεταξύ την Pepsi Cola, και φιγουράρει στη δεύτερη θέση, ενώ έχει διευρύνει την πανελλαδική διανομή της. Στην Θεσσαλονίκη πριν την εμφάνιση του Κινήματος “Ούτε γουλιά Coca Cola”, η “Λούξ” είχε σχεδόν μηδαμινή παρουσία, διέθετε λιγότερο από οκτώ πωλητές, ενώ σήμερα ο αριθμός των πωλητών της έχει πολλαπλασιασθεί, το δίκτυό της επεκτείνεται διαρκώς και στις άλλες πόλεις της Μακεδονίας και της Θράκης και εμφανίζεται ως χορηγός σε σημαντικούς αθλητικούς συλλόγους (π.χ. βασικός χορηγός της Κ.Α.Ε. ΠΑΟΚ).
Η πίεση που δέχονται τα δίκτυα της Coca Cola – οι πωλητές της για την Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα, τα τελευταία δύο χρόνια, λόγω πτώσεως των πωλήσεων έχουν μειωθεί κατά το ένα τέταρτό τους και η τάση συνεχίζει να είναι φθίνουσα – είναι τεράστια. Οι καταναλωτές κάνουν αισθητή την πίεσή τους στους καταστηματάρχες και οι καταστηματάρχες αναγκάζονται να μεταφέρουν την πίεση στην Coca Cola για να σπάσουν τις πρακτικές του “αθέμιτου ανταγωνισμού”, που αυτή εφαρμόζει. Η Coca Cola προσπαθεί να συγκρατήσει τις απώλειες με κινήσεις σε όλα τα μέτωπα: δικαστικές διώξεις εις βάρος των απεργών, διαρκής διαφήμιση όλων των προϊόντων στα ραδιοτηλεοπτικά και άλλα μέσα, αύξηση των χορηγιών και των προσφορών στους καταναλωτές και, τέλος, κάτι που έχει σχέση με τα νερά “Αύρα” που κοχλάζουν στα πεζοδρόμια, με τις τεράστιες προσφορές σε διάφορες εταιρίες διανομών.
Έχει η πολιτική των προσφορών της Coca Cola σχέση με τα “λιαστά νερά Αύρα” και τους κινδύνους που ενέχουν αυτά για τους καταναλωτές; Έχουν. Και είναι αυτές οι προσφορές, που γίνονται εν γνώσει των στελεχών της Coca Cola για τους κινδύνους υγείας που διατρέχουν οι καταναλωτές από την πλημμελή έως ανύπαρκτη από απόψεως υγιεινής αποθήκευσή τους, που εξηγούν την κατάσταση που παρατηρούσαμε τον τελευταίο καιρό στα περίπτερα της Θεσσαλονίκης – υποθέτουμε ότι το φαινόμενο θα εμφανίστηκε και στις τουριστικές περιοχές της χώρας.
Η Coca Cola μετά τη διαφημιστική συντριβή που υπέστη από την Green Cola στην αρχή της φετινής θερινής περιόδου (το διαφημιστικό σλόγκαν “λίγο πράσινο, δεν σε κάνει green” της εταιρίας από την ακριτική Ορεστιάδα θα μείνει στην ιστορία της ελληνικής διαφήμισης) δεν εξαπέλυσε μόνο μια πολυδάπανη διαφημιστική εκστρατεία, σε βαθμό μάλιστα κορεσμού, αλλά και μια πολιτική προσφορών προς τους χονδρεμπόρους και διανομείς, η οποία εξευτελίζει στην κυριολεξία μια σειρά από προϊόντά της και κυρίως το νερό “Αύρα”.
Η Coca Cola “σκοτώνει” το νερό “Αύρα” στην αγορά για να ανακόψει την πορεία των ελληνικών εταιριών που δραστηριοποιούνται στο χώρο του νερού και των αναψυκτικών. Δύο από τις μεγαλύτερες εταιρίες εμφιάλωσης ύδατος στην Ελλάδα είναι ελληνικές: πρόκειται για την “Βίκος” και το “Ζαγόρι”. Μερικά χρόνια πριν, η κυριαρχία τους στην αγορά εμφιαλωμένου νερού ενοχλούσε μεν την Coca Cola, αλλά δεν αποτελούσε κίνδυνο για τη δεσπόζουσα θέση της στην ελληνική αγορά αναψυκτικών. Από την στιγμή που η εταιρεία “Βίκος” από την Ήπειρο επεκτάθηκε στην παραγωγή αναψυκτικών – συμπτωματικώς αυτό συνέβη μετά από ένα εξάμηνο δράσης του Κινήματος “Ούτε γουλιά Coca Cola” – εμφανίσθηκε ένας νέος σκληρός αντίπαλος για την Coca Cola στην αγορά των αναψυκτικών (Βλ. το άρθρο στο Διαδίκτυο: Όμηρος Ταχμαζίδης, Η Βίκος Cola “λογχίζει” την Coca Cola). Η κατάσταση επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο για την Coca Cola από τη στιγμή που και ο ιδιοκτήτης της άλλης ηπειρώτικης εταιρίας εμφιαλωμένου ύδατος “Ζαγόρι” εισπήδησε στον χώρο των αναψυκτικών, με την αγορά ενός ποσοστού 25% της ραγδαίως αναπτυσσόμενης Green Cola αναλαμβάνοντας, μάλιστα, σημαντικό ρόλο στη διοίκηση της συγκεκριμένης επιχείρησης.
Η “θυσία” του νερού “Αύρα” με τις εξευτελιστικές προσφορές στις οποίες προβαίνει η Coca Cola στην προσπάθεια να συγκρατήσει την ραγδαία αποψίλωση των μεριδίων στην αγορά αναψυκτικών, γίνεται με διάφορους τρόπους.
Παραθέτω στη συνέχεια παραδείγματα από το πρόγραμμα προσφορών προς τους ιδιοκτήτες λιανικής πωλήσεως από μια ανώνυμη εταιρία διανομών με έδρα την Θεσσαλονίκη, η οποία ουσιαστικώς λειτουργεί ως διεκπεραιωτής της επίθεσης που έχει εξαπολύσει μέσω των προσφορών η Coca Cola κατά των ελληνικών επιχειρήσεων αναψυκτικών. Το πρόγραμμα της συγκεκριμένης εταιρίας διανομής αφορά το χρονικό διάστημα από την 28η Αυγούστου έως την 23η Σεπτεμβρίου 2017, το οποίο, ωστόσο, ελάχιστα διαφέρει, από αντίστοιχα προηγούμενων εβδομάδων.
Εδώ μπορούμε να παρατηρήσουμε: α. οι προσφορές ισχύουν μόνο μέχρις εξαντλήσεως των αποθεμάτων, πράγμα που σημαίνει ότι ο καταστηματάρχης τίθεται υπό πίεση χρόνου για να αποκομίσει οφέλη από την προσφορά. Έτσι αναγκάζεται να προβεί σε πλεονάζουσες αγορές για να έχει πρόσβαση σε μεγαλύτερες προσφορές, αλλά δεν έχει τη δυνατότητα να αποθηκεύσει τα προϊόντα (στην προκειμένη περίπτωση τα δοχεία του νερού “Αύρα”). Η έλλειψη αποθηκευτικών χώρων υποκαθίσταται με την τοποθέτηση των νερών στα πεζοδρόμια και στον ήλιο.
β. Η Coca Cola “κανιβαλίζει” το νερό “Αύρα” για να προωθήσει στα ψυγεία εισαγόμενα προϊόντα ιδιοκτησίας της, όπως το Monster, Powerade, Schweppes ή την Coca Cola regular, την Fanta ή το Sprite (Βλ. σχετικώς και το άρθρο στο διαδίκτυο, Όμηρος Ταχμαζίδης, Η Coca Cola σε κατάσταση απελπισίας για το Sprite] Στην πραγματικότητα τα “λιαστά νερά Αύρα” θέτουν σε κίνδυνο την υγεία των καταναλωτών και αυτό μόνο και μόνο για να διατεθούν τα παραπάνω προϊόντα. Η προσφορά γίνεται εάν ο καταστηματάρχης περιπτεριούχος αγοράσει προϊόντα της Coca Cola αξίας πενήντα (50) ευρώ. Σε περίπτωση που αγοράσει Coca Cola regular, Coca Cola light, Coca Cola με στέβια, Fanta, Sprite, Schweppes, Amita, Amita motion, Monster, Powerade, πατατάκια “Τσακίρης” (ανήκουν στην Coca Cola, τα Lays στην Pepsi–Cola, ενώ ελληνικά είναι τα Chipita) και η παραγγελία συμπληρώνει πενήντα (50) ευρώ λαμβάνει ως δώρο 96 τεμάχια νερού “Αύρα” 500 ml ή 48 τεμάχια του ίδιου νερού του 1,5 lt.
β. Αυτή η πρακτική του “κανιβαλισμού” των δικών της προϊόντων δύναται να εκληφθεί και ως “θεμιτή”, αλλά εκεί που η ύπουλη τακτική της Coca Cola εναντίον των ελληνικών επιχειρήσεων γίνεται φανερή, είναι οι προσφορές του νερού “Αύρα” με τις αγορές προϊόντων άσχετων προς αυτήν. Υποτίθεται ότι αυτό είναι πρακτική της εταιρίας διανομής και όχι της Coca Cola, ωσάν να “σκοτώνει” κάποιος άλλος το προϊόν και όχι η αμερικανική πολυεθνική (υπόκειται κάτι τέτοιο στον νόμο περί αθέμιτου ανταγωνισμού; δεν είναι μορφή dumping του προϊόντος;) Έτσι στο πρόγραμμα δώρων της ίδιας εταιρίας διανομών βλέπουμε να δίδονται δώρα νερά “Αύρα” εάν ο καταστηματάρχης αγοράσει διάφορα είδη καραμελών (Halls, Trident, Dentyne– όλη η γκάμα περί τα 45 προϊόντα) αξίας τριάντα (30) ευρώ. Σε κάθε τριάντα ευρώ που δαπανά ο καταστηματάρχης για την αγορά καραμελών, λαμβάνει ως δώρο 48 τεμάχια 500 ml νερού “Αύρα”.
Τα 48 αυξάνονται σε 72 τεμάχια αν ο καταστηματάρχης αγοράσει διάφορες σοκολάτες ΙΟΝ και άλλα αντίστοιχα προϊόντα αξίας τριάντα (30) ευρώ. Αντιθέτως η προσφορά μειώνεται αν η αγορά αφορά αντίστοιχη αγορά προϊόντων της βιομηχανίας Lacta.
Πολλοί περιπτεριούχοι, κυρίως εκείνοι που είναι “δεσμευμένοι” με το χρησιδάνειο του ψυγείου προς την Coca Cola, αγοράζουν τα προϊόντα για τις προσφορές της αμερικανικής πολυεθνικής, αλλά εξαιτίας του μποϊκοτάζ τα νερά πωλούνται με αργούς ρυθμούς με αποτέλεσμα να “λιάζονται” για πολλές μέρες κάτω από υψηλές θερμοκρασίας και να αλλοιώνεται το περιεχόμενο τους.
Ποιος νοιάζεται; H Coca Cola ενδιαφέρεται να “κόψει τη φορά” των πωλήσεων των ελληνικών εταιριών του κλάδου και ας μπαίνει σε κίνδυνο ακόμη και η υγεία ανθρώπων.
Ο Όμηρος Ταχμαζίδης είναι μέλος του Ε.Γ. της “Σοσιαλιστικής Προοπτικής”
