Πόσο ευνοούν οι τελευταίες πολιτικές εξελίξεις στη Λιβύη τους σχεδιασμούς της Τουρκίας για τη Μεσόγειο, οι οποίοι αποτυπώθηκαν και στο παράνομο τουρκολυβικό μνημόνιο οριοθέτησης θαλάσσιων δικαιοδοσιών; Η απάντηση δεν μπορεί να είναι μονοσήμαντη, διότι οι συσχετισμοί εντός της Λιβύης είναι εντελώς ρευστοί, οι συμμαχίες ταχύτατα εναλλασσόμενες και η λογική της σύγκρουσης αδιαπέραστη σε μεγάλο βαθμό από παρεμβάσεις τρίτων δυνάμεων.
Η συμφωνία που ανακοίνωσε στις 5 Φεβρουαρίου στη Γενεύη η αναπληρώτρια ειδική απεσταλμένη του Γ.Γ. του ΟΗΕ για τη Λιβύη Στέφανι Ουίλιαμς προβλέπει την εμβάθυνση της διαδικασίας ειρήνευσης, που έφερε ήδη καρπούς με την εκεχειρία του περασμένου Οκτωβρίου, μέσω της προκήρυξης εκλογών στις 24 Δεκεμβρίου, υπό την ευθύνη μιας νέας ενιαίας μεταβατικής κυβέρνησης. Αυτή αναδείχθηκε στη Γενεύη με ψηφοφορία μεταξύ των μελών του λεγόμενου Λιβυκού Φόρουμ Πολιτικού Διαλόγου, ανάμεσα σε τέσσερα ψηφοδέλτια στα οποία εκπροσωπούνταν και οι τρεις περιφέρειες της Λιβύης (Τριπολίτιδα, Κυρηναϊκή και Φεζάν). Στον δεύτερο γύρο που διεξήχθη εν μέσω ποικίλων διαδικαστικών αντεγκλήσεων στις 5 Φεβρουαρίου, εφόσον αρχικά κανένα ψηφοδέλτιο δεν συγκέντρωσε το απαιτούμενο ποσοστό του 60%, το σχήμα που προβλέπει την ανάθεση της πρωθυπουργίας στον Αμπντουλχαμίντ Ντμπέιμπε και της κεφαλής της τριμελούς προεδρίας στον Μοχάμεντ ελ-Μένφι (πρεσβευτή της Λιβύης στην Αθήνα μέχρι το 2019 οπότε και απελάθηκε λόγω της υπογραφής του τουρκολιβυκού μνημονίου) επικράτησε με ψήφους 39 έναντι 34 της λίστας που συνάσπιζε τον υπουργό Εσωτερικών της κυβέρνησης της Τρίπολης, Φάθι Μπασάγκα ως υποψήφιο πρωθυπουργό με τον πρόεδρο του εγκατεστημένου στο Τομπρούκ λιβυκού κοινοβουλίου Αγκίλα Σάλεχ ως αρχηγό του κράτους.
Ο Μπασάγκα αναγνώρισε το αποτέλεσμα και συνεχάρη τους νικητές.
Το ενδιαφέρον της όλης διαδικασίας συνίσταται στο ότι η παλιά διαίρεση μεταξύ Ανατολής και Δύσης έδωσε τη θέση της εδώ και αρκετούς μήνες σε πολέμους εξουσίας στο εσωτερικό των δύο στρατοπέδων και κατόπιν σε νέες συμπράξεις που διαπερνούν τις παλαιές διαχωριστικές γραμμές, με τους “δευτεραγωνιστές” να παίρνουν τη θέση των παλαιών “πρωταγωνιστών”.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στο προσκήνιο δεν βρίσκεται πια ο μέχρι πρότινος επικεφαλής της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης της Τρίπολης, Φαγέζ αλ-Σάρατζ (αν και κάθε άλλο παρά εγκαταλείπει την πολιτική δράση), ούτε ο μεγάλος αντίπαλός του Χαλίφα Χαφτάρ, “στρατάρχης” του Λιβυκού Εθνικού Στρατού. Και οι δύο φαίνεται πως είναι περισσότερο απορροφημένοι αυτοί τη στιγμή από τον αγώνα να “κοντύνουν” τους Μπασάγκα και Σάλεχ, που διεκδικούν τον πρώτο ρόλο στο δυτικό και ανατολικό τμήμα της χώρας, αντιστοίχως.
Από την άλλη πλευρά, ο Ντμπέιμπε , επιχειρηματίας από τη Μισράτα και ο Μένφι (ο οποίος είχε διατηρήσει την πρεσβευτική του ιδιότητα στην Αθήνα με την ανοχή της κυβέρνησης της Τρίπολης), αποτελούν πρόσωπα χαμηλότερων τόνων, ευκολότερα αποδεκτά από τις αντιμαχόμενες φατρίες.
Το ότι τόσο ο Ντμπέιμπε, όσο και ο Μπασάγκα, που “μονομάχησαν” για την πρωθυπουργία, προέρχονται από την Μισράτα είναι πάντως ενδεικτικό του αναβαθμισμένου ρόλου που έχουν αποκτήσει οι πολιτοφυλακές της συγκεκριμένης περιοχής, οι κάτοικοι της οποίας έχουν απώτερη τουρκική καταγωγή και διατηρούν δεσμούς με την Άγκυρα.
Με αυτή την έννοια, οι κινήσεις της νέας κυβέρνησης, που θα πρέπει να λάβει κοινοβουλευτική ψήφος εμπιστοσύνης εντός τριών εβδομάδων, δεν μπορούν να προεξοφληθούν, μολονότι πρόσφατα το Εφετείο της Αλ Μπάιντα στην Κυρηναϊκή ακύρωσε μετά από προσφυγή του Σάλεχ το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο. Από την άλλη πλευρά η Ιταλία προχώρησε με τη Λιβύη σε οριοθέτηση θαλάσσιων δικαιοδοσιών η οποία δεν θίγει τις προβλέψεις του τουρκο-λιβυκού μνημονίου.
Σε κάθε περίπτωση, η μεγαλύτερη σταθεροποίηση της Λιβύης στενεύει και τα περιθώρια τουρκικών παρεμβολών – και αυτό ακριβώς είναι που επιθυμεί ο διεθνής παράγοντας.
