Το γεγονός ότι το Ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε, με την απαιτούμενη πλειοψηφία άνω των δύο τρίτων, την εκκίνηση διαδικασίας κατά της Ουγγαρίας με βάση το άρθρο 7 της Συνθήκης της Λισαβόνας για παραβίαση του κράτους δικαίου και των ιδρυτικών αρχών της Ε.Ε. είναι πρωτοφανές, αλλά ταυτοχρόνως αναμενόμενο και εν πολλοίς συμβολικό.
Αναμενόμενο, ακόμη και για τον ίδιο τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος απευθυνόμενος χθες στους ευρωβουλευτές είπε επιτιμητικά: “έχετε ήδη λάβει τις αποφάσεις σας” – εξ ού και ο ίδιος κινήθηκε σε τόνους που απέβλεπαν κυρίως στο να “τσιμεντώσει” το εγχώριο ακροατήριό του.
Αλλά και συμβολικό, διότι η διαδικασία του άρθρου 7, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε στέρηση του δικαιώματος ψήφου της Ουγγαρίας στα κοινοτικά όργανα, έχει προδιαγεγραμμένη κατάληξη: την έλλειψη ομοφωνίας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που έχει τον τελικό λόγο και στο οποίο παραμονεύει το βέτο της Πολωνίας – καθώς η Βαρσοβία βρίσκεται επίσης αντιμέτωπη με απειλή κυρώσεων για παραπλήσιους λόγους και έχει συνάψει με τη Βουδαπέστη “ανίερη συμμαχία” αλληλοπροστασίας.
Ο ίδιος ο Ούγγρος πρωθυπουργός υποστηρίζει ότι βάλλεται (από διεθνείς παίκτες όπως λ.χ. ο Τζορτζ Σόρος) επειδή κρατά άτεγκτη στάση στο μεταναστευτικό και προωθεί τις αξίες της “Χριστιανικής Ευρώπης”. Κατηγόρησε δε τους ευρωβουλευτές ότι διεκδικούν αλαζονικά το δικαίωμα να κρίνουν καλύτερα από τον ουγγρικό λαό ποιο είναι το συμφέρον του.
Ωστόσο, η σύμπτωση διαφορετικών πολιτικών χώρων σε μιαν ευρεία πλειοψηφία κατά του Όρμπαν έχει ασφαλώς τη σημασία της. Αποτυπώνει την διάθεση των Ευρωπαίων ιθυνόντων να δοθεί ένα μήνυμα, ιδίως ενόψει των Ευρωεκλογών του ερχόμενου Μαΐου, όχι μόνο στους προβληματικούς Ανατολικοευρωπαίους εταίρους, αλλά και σε κάθε άλλον επίδοξο πολιτικό “ταραξία”, όπως λ.χ. η Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι που συγκυβερνά την Ιταλία.
Άλλωστε, ο Όρμπαν, πέραν του να έχει φαλκιδεύσει στη χώρα του το πολιτικό παιχνίδι, περιορίζοντας την ελευθερία της Δικαιοσύνης, του Τύπου, των ακαδημαϊκών οργανισμών και των μη κυβερνητικών οργανώσεων, διακρίνεται από γεωπολιτικές κλίσεις που δεν του εξασφαλίζουν φίλους εντός της Ε.Ε. (βλ. την θερμή του σχέση με τη Ρωσία του Πούτιν), ενώ προΐσταται ενός οικοδομήματος εκτεταμένης διαφθοράς: το γεγονός ότι η Ουγγαρία συγκεντρώνει τις περισσότερες καταγγελίες για κακοδιαχείριση κοινοτικών κονδυλίων ασφαλώς γεννά πολλά ερωτήματα στους ψηφοφόρους των καθαρών εισφορέων του κοινοτικού προϋπολογισμού.
Όλα αυτά εξηγούν το γιατί ο Ούγγρος πρωθυπουργός εγκαταλείφθηκε στην κρίσιμη ψηφοφορία ακόμη και από μέχρι πρότινος στενούς του συμμάχους, όπως ο καγκελάριος της (προεδρεύουσας το τρέχον εξάμηνο) Αυστρίας, Σεμπάστιαν Κουρτς ή ο επικεφαλής της ευρωκοινοβουλευτικής ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) και υποψήφιος για την προεδρία της Κομισιόν, Μάνφρεντ Βέμπερ. Μπορεί ο Βαυαρός πολιτικός να προέρχεται από την Χριστιανοκοινωνική Ένωση (CSU), η οποία πρόσφατα μόλις καλούσε τον Όρμπαν ως τιμώμενο ομιλητή σε κομματικές της διοργανώσεις, όμως υποχρεώνεται σε αναπροσαρμογές δυνάμει του νέου ρόλου που διεκδικεί – και πάντως δεν διευκολύνεται από το γεγονός ότι ο Ούγγρος πρωθυπουργός χαρακτηρίζει όλους τους αντιπάλους του ως “ενεργούμενα της καγκελαρίου Μέρκελ”.
Το παράδοξο, όμως, είναι ότι το κόμμα Fidesz του Όρμπαν συμμετέχει στο ΕΛΚ, το οποίο ο ίδιος, δήλωσε σε χθεσινή συνέντευξη Τύπου ότι φιλοδοξεί να αναμορφώσει και να το φέρει πιο κοντά στις αρχές των ιδρυτών πατέρων του, όπως ο Χέλμουτ Κολ, αφού πλέον, όπως υποστηρίζει, έχει καταστεί άνευρο και χωρίς φυσιογνωμία, ουραγός των Σοσιαλιστών και των Φιλελευθέρων, με μόνο κριτήριο την εξασφάλιση θετικής δημοσιότητας.
Για τον Όρμπαν, έχει ιδιαίτερη σημασία να ανήκει σε μια μεγάλη mainstream πολιτική οικογένεια, όμως οι τελευταίες εξελίξεις εντείνουν τις διαιρέσεις στους κόλπους της ευρωπαϊκής κεντροδεξιάς και ενισχύουν την πιθανότητα αποβολής του Fidesz από το ΕΛΚ. Σε μία τέτοια περίπτωση, όμως, ενδέχεται να διακυβευθεί ακόμη και η πρωτιά του ΕΛΚ στις ευρωεκλογές, ενώ ασφαλώς θα κερδίσει έδαφος το σενάριο (που προωθούν και παίκτες εκτός Ευρώπης, όπως ο πρώην σύμβουλος του Τραμπ, Στήβεν Μπάνον) για δημιουργία μιας μεγάλης ευρωπαϊκής ομάδας της ξενοφοβικής, λαϊκιστικής δεξιάς. Η Ευρώπη των Εθνών και της Δημοκρατίας, στην οποία συμμετέχουν η Λέγκα και το κόμμα της Λεπέν, αναμένουν με ανοικτές αγκάλες, ενώ η προσχώρηση των Ούγγρων θα λειτουργούσε ως μαγνήτης και για το πολωνικό Κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης, άλλους συμμάχους του υπό αποχώρηση Κόμματος Ανεξαρτησίας Ηνωμένου Βασίλείου ή και την “Εναλλακτική για τη Γερμανία”.
Σε κάθε περίπτωση, η έκτακτη σύνοδος κορυφής στο Ζάλτσμπουργκ την ερχόμενη εβδομάδα, με αντικείμενο συζήτησης το Brexit και το μεταναστευτικό αναμένεται να επισκιασθεί από το “ανατολικοευρωπαϊκό ζήτημα”, όπως άλλωστε και οι επικείμενες διαπραγματεύσεις για τον επόμενο πολυετή κοινοτικό προϋπολογισμό.
Από ειρωνεία της τύχης, οι χώρες εκείνες που έχουν μετατραπεί, όπως τονίζει ο Γάλλος οικονομολόγος Τομά Πικετί, σε οικονομική “πίσω αυλή” της Γερμανίας, με την απορρόφηση της παραγωγικής τους βάσης από γερμανικά συμφέροντα, αναδεικνύονται, υπό τύπον υπεραναπλήρωσης, στον μεγαλύτερο ίσως πολιτικό πονοκέφαλο για το Βερολίνο.
Και πάντως το κρίσιμο ερώτημα “πόθεν πηγάζει η κυριαρχίας σε συνθήκες ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης” εξακολουθεί να απαντιέται με τον τρόπο που επιθυμεί ο Όρμπαν: αναπαλλοτρίωτα στο εθνικό επίπεδο. Το αναμενόμενο βέτο Πολωνίας και Ουγγαρίας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έρχεται να το υπενθυμίσει αυτό χαρακτηριστικά.
