Πολλοί λένε ότι ο Τραμπ είναι ασυνεπής με τις θέσεις του, επειδή επιτέθηκε παράνομα στο καθεστώς της Συρίας με πυραύλους «Τόμαχοκ». Είχε δηλώσει ότι οι ΗΠΑ θα εστίαζαν στην ήττα του Ισλαμικού Κράτους και τώρα χτυπάει τον Άσαντ. Όμως, οι αντιφάσεις του Τραμπ είναι αμέτρητες.
Μια πιο ενδελεχής εξέταση δείχνει ένα βαθύτερο πρότυπο αξιοσημείωτης συνέχειας και σταθερότητας στην αμερικανική πολιτική έναντι της Συρίας , κάτι που είναι πολύ πιο κρίσιμο από τις μόνιμες αντιφάσεις πολιτικών σαν τον Τραμπ.
Συνοπτικά, αυτά που έκαναν ή δεν έκαναν οι ΗΠΑ βάσει των δημόσιων ανακοινώσεων σχετικά με τα άμεσα, από αέρος, πλήγματα κατά της Συρίας είναι τα εξής: το 2013, όταν ο Άσαντ έχανε στα πεδία της μάχης , ο Ομπάμα απέφυγε τα πλήγματα που πιθανώς θα είχαν ανατρέψει το καθεστώς. Σήμερα, τέσσερα χρόνια αργότερα, όταν φαίνεται πως ο Άσαντ είναι κοντά στη νίκη, ο Τραμπ, με ένα αναδιοργανωμένο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας, κάνει στροφή 180 μοιρών σε σχέση με τις προηγούμενες εξαγγελίες του και επιτίθεται στον Άσαντ.
Ας αφήσουμε στην άκρη τις προσωπικότητες και τη ρητορική. Ας σκεφτούμε απελευθερωμένοι από την εμμονική προπαγάνδα των περισσότερων ΜΜΕ. Ας παρατηρήσουμε απλά την εφαρμοζόμενη πολιτική.
Τα δεδομένα δείχνουν ότι η θεμελιώδης πολιτική των ΗΠΑ –είτε με τον Ομπάμα ως πρόεδρο είτε με τον Τραμπ — είναι να επιμηκύνουν τον πόλεμο στη Συρία όσο είναι δυνατόν. Έτσι, χαλαρώνουν τη θηλιά στον Άσαντ όταν αυτός είναι στριμωγμένος και τον χτυπούν όταν προσεγγίζει τη νίκη.
Η τακτική αυτή δεν είναι καθόλου πρωτοφανής. Τη δεκαετία του 1980, οι ΗΠΑ στήριξαν και τις δύο πλευρές στον πόλεμο Ιράν-Ιράκ που κατέληξε σε μια τρομερή σφαγή. Το άρθρο της Ντάλια Ουάσφι — “BattlingISIS: Iran-Iraqwarredux” «Πολεμώντας το Ισλαμικό Κράτος: το ντεζαβί του πολέμου Ιράν-Ιράκ» (2015) — περιέχει μια σημαντική παρατήρηση: «η ανεπίσημη στρατηγική του Ομπάμα στη μάχη κατά του ISIS είναι πιθανώς η ίδια με τη στρατηγική του Ρέιγκαν για το Ιράν και το Ιράκ στη δεκαετία του 1980, δηλαδή ένας μακρύς, εξαντλητικός πόλεμος, προκειμένου να ενισχυθεί η αμερικανο-ισραηλινή ηγεμονία στην περιοχή».
Από την εποχή των εξεγέρσεων της αραβικής άνοιξης το 2011, έχουμε δει μια σειρά ενεργειών εκ μέρους των αμερικανικών κυβερνήσεων , των συμμάχων και των κρατών-πελατών τους –από το Ισραήλ και τη Σαουδική Αραβία ιδίως— που αποσκοπούν στην καταστροφή των κοσμικών και κατά καιρούς ανεξάρτητων αραβικών κυβερνήσεων.
Πολλοί διακατέχονται από την εμμονή των «διπλών μέτρων και σταθμών» και των έκδηλων αντιφάσεων του Τραμπ, του Ομπάμα, του Κλίντον και άλλων πολιτικών. Όμως, η ανάλυση αυτή προϋποθέτει ότι αυτοί οι πολιτικοί δηλώνουν ποιοι είναι οι πραγματικοί σκοποί τους.
Ένας πρόεδρος , όμως, ουδέποτε θα πει δημοσίως ότι ο σκοπός του είναι να επιμηκύνει τον πόλεμο στη Συρία. Ότι αποδέχεται τη σφαγή και τα δεινά που αυτή η πολιτική προκαλεί. Ένας πρόεδρος απλά δεν μπορεί να πει ότι οι ΗΠΑ συνεργούν με τα αυταρχικά καθεστώτα του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας για να διατηρούν την πολεμική αναταραχή σε χώρες όπως το Ιράκ, η Συρία και η Λιβύη.
Έτσι, οι προανεφερθέντες [και άλλοι ομοειδείς] πολιτικοί ισχυρίζονται ότι ενεργούν για να σώσουν ανθρώπινες ζωές ή για να σταματήσουν τον πολλαπλασιασμό των εξοπλισμών ή προβάλλουν οποιοδήποτε πρόσχημα είναι βολικό [ και που το παρέχουν διάφορες αμφιβόλου κύρους και προέλευσης οργανώσεις , είτε αυτές λέγονται Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στη Συρία, είτε «Λευκά Κράνη», είτε κοινωνικά μέσα δικτύωσης ορισμένου είδους κοκ — σ.μ.]. Στη συνέχεια, επειδή ακριβώς τα προσχήματα είναι προσχήματα και όχι οι πραγματικοί λόγοι των ενεργειών τους, οι άνθρωποι τα βλέπουν σαν αντιφάσεις και λένε, «Δεν ξέρουν τι κάνουν!», «Είναι τόσο ηλίθιοι!» Όμως δεν πρόκειται για πραγματικές αντιφάσεις, απλώς υπογραμμίζουν ότι οι δεδηλωμένοι σκοποί δεν είναι οι αληθινοί.
Εκτός από ορισμένες φορές. Π.χ., σε μια υψηλού επιπέδου συζήτηση τον Σεπτέμβριο του 2015, ο Τραμπ είχε πει τα εξής : “Το ISISθέλει να πολεμήσει κατά της Συρίας. Γιατί πολεμάμε εμείς το ISISστη Συρία; Ας τους αφήσουμε να πολεμούν μεταξύ τους και μετά θα μαζέψουμε τα απομεινάρια».
Και αυτή η απεχθής ιδέα περιστασιακά εμφανίζεται στα κατεστημένα ΜΜΕ, με λίγο πιο ήπιους τόνους. Το 2013, οι NewYorkTimesέγραψαν σε ρεπορτάζ τους πώς έβλεπε το Ισραήλ την προοπτική να βομβαρδίσει ο Ομπάμα τις δυνάμεις του Άσαντ:
«Οι Ισραηλινοί υποστηρίζουν όλο και περισσότερο ότι, τουλάχιστον αυτή τη στιγμή, η καλύτερη έκβαση του εμφύλιου πολέμου στη Συρία, που διαρκεί διόμισι χρόνια, είναι να μην υπάρξει καμιά έκβαση. [Για την ισραηλινή κυβέρνηση], το statusquo, όσο τρομερό κι αν είναι από ανθρωπιστική σκοπιά, φαίνεται προτιμητέο έναντι είτε μιας νίκης της κυβέρνησης του κ. Άσαντ και των Ιρανών υποστηρικτών της είτε της ενδυνάμωσης των ανταρτικών ομάδων στις οποίες κυριαρχούν οι σουνίτες τζιχαντιστές.
“Αυτή είναι μια κατάσταση αγώνα νοκάουτ, στην οποία αυτό που χρειαζόμαστε είναι να χάσουν και οι δύο ομάδες ή τουλάχιστον να μη νικήσει καμιά – θα κανονίσουμε να υπάρξει ισοπαλία” , δήλωσε ο Άλον Πίνκας, πρώην γενικός πρόξενος του Ισραήλ στη Νέα Υόρκη. “Αφήστε και τους δύο αντιπάλους να αιμορραγούν, να αιμορραγούν μέχρι θανάτου : αυτή είναι η στρατηγική σκέψη μας. Όσο παρατείνεται αυτή η κατάσταση, δεν υπάρχει πραγματική απειλή από τη Συρία”.
»Η συνέργεια ανάμεσα στις ισραηλινές και αμερικανικές θέσεις, παρόλο που δεν εκφράζεται σαφώς από τους ηγέτες καμιάς εκ των δύο χωρών, θα μπορούσε να αποτελέσει κρίσιμη πηγή υποστήριξης, καθώς ο κ. Ομπάμα επιδιώκει την έγκριση του Κογκρέσου για χειρουργικά πλήγματα στη Συρία».
(http://www.nytimes.com/2013/09/06/world/middleeast/israel-backs-limited-strike-against-syria.html?pagewanted=all&_r=0)
Κατά περιόδους, αυτή η ιδέα βγαίνει στην επιφάνεια . (βλ. επίσης http://www.nytimes.com/2013/10/23/world/middleeast/obamas-uncertain-path-amid-syria-bloodshed.html)
Συχνά λέγεται ότι ο στόχος των ΗΠΑ είναι η «αλλαγή καθεστώτος», το υποστηρίζουν ακόμη και οι θεωρούμενοι επικριτές αυτής της πολιτικής. Όμως, αυτή είναι μια πολύ απλή εξήγηση.Η ίδια η κυβέρνηση των ΗΠΑ ορισμένες φορές λέει aανοιχτά ότι αυτός είναι ο στόχος της. Όμως, κατά καιρούς ο στόχος μπορεί κάλλιστα να μην είναι η «αλλαγή καθεστώτος», αλλά το «μη καθεστώς» — να καταστραφεί κάθε εκδοχή συγκροτημένης πολιτείας ή κράτους.
Στο κατεστημένο των ΗΠΑ θα άρεσε να κυβερνούν τη Συρία, το Ιράκ και τη Λιβύη υποτελείς ηγέτες. Αλλά αυτές οι χώρες είναι σημαντικές από την άποψη του πληθυσμού, των πόρων και μιας ορισμένης ικανότητας να ασκούν ανεξάρτητη πολιτική — σε αντίθεση με τα σεϊχάτα του Κόλπου και άλλες μοναρχίες, όπως η Ιορδανία, που ουσιαστικά είναι κράτη-πελάτες των ΗΠΑ.
Έτσι, εάν δεν είναι δυνατή η μόνιμη υποτέλεια, τότε μια σακατεμένη χώρα, με πολλές πιθανότητες να διαμελιστεί, είναι η πιο καλή επιλογή για εκείνους που θέλουν να διασφαλίσουν την κυριαρχία των ΗΠΑ, του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας στην περιοχή. Τουλάχιστον προς το παρόν.
Επιλέγουν λοιπόν να συνεχίζεται ο πόλεμος και η αιμορραγία, να συνεχίζεται η διαίρεση των λαών της Μέσης Ανατολής και η μεταξύ τους σύγκρουση, ενώ το κατεστημένο των ΗΠΑ παγιώνει τα σχέδιά του για το πώς θα «μαζέψει τα απομεινάρια».
Η φράση «βαθύ κράτος» τελευταία ακούγεται πολύ σαν να είναι μια οντότητα την οποία ο Ντόναλντ Τραμπ θα ήθελε να καταστρέψει, ακόμη κι αν την ενδυναμώνει. Τι σημαίνει όμως ακριβώς; Ίσως τη γραφειοκρατία. Όμως, περισσότερο από οτιδήποτε, νομίζω ότι το «βαθύ κράτος» αποτελεί μια έκφραση της πολιτικής που ακολουθούν οι ΗΠΑ, που δεν τολμούν καν να την πουν με το όνομά της.
Συνοπτικά, αυτά που έκαναν ή δεν έκαναν οι ΗΠΑ βάσει των δημόσιων ανακοινώσεων σχετικά με τα άμεσα, από αέρος, πλήγματα κατά της Συρίας είναι τα εξής: το 2013, όταν ο Άσαντ έχανε στα πεδία της μάχης , ο Ομπάμα απέφυγε τα πλήγματα που πιθανώς θα είχαν ανατρέψει το καθεστώς. Σήμερα, τέσσερα χρόνια αργότερα, όταν φαίνεται πως ο Άσαντ είναι κοντά στη νίκη, ο Τραμπ, με ένα αναδιοργανωμένο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας, κάνει στροφή 180 μοιρών σε σχέση με τις προηγούμενες εξαγγελίες του και επιτίθεται στον Άσαντ.
Ας αφήσουμε στην άκρη τις προσωπικότητες και τη ρητορική. Ας σκεφτούμε απελευθερωμένοι από την εμμονική προπαγάνδα των περισσότερων ΜΜΕ. Ας παρατηρήσουμε απλά την εφαρμοζόμενη πολιτική.
Τα δεδομένα δείχνουν ότι η θεμελιώδης πολιτική των ΗΠΑ –είτε με τον Ομπάμα ως πρόεδρο είτε με τον Τραμπ — είναι να επιμηκύνουν τον πόλεμο στη Συρία όσο είναι δυνατόν. Έτσι, χαλαρώνουν τη θηλιά στον Άσαντ όταν αυτός είναι στριμωγμένος και τον χτυπούν όταν προσεγγίζει τη νίκη.
Η τακτική αυτή δεν είναι καθόλου πρωτοφανής. Τη δεκαετία του 1980, οι ΗΠΑ στήριξαν και τις δύο πλευρές στον πόλεμο Ιράν-Ιράκ που κατέληξε σε μια τρομερή σφαγή. Το άρθρο της Ντάλια Ουάσφι — “BattlingISIS: Iran-Iraqwarredux” «Πολεμώντας το Ισλαμικό Κράτος: το ντεζαβί του πολέμου Ιράν-Ιράκ» (2015) — περιέχει μια σημαντική παρατήρηση: «η ανεπίσημη στρατηγική του Ομπάμα στη μάχη κατά του ISIS είναι πιθανώς η ίδια με τη στρατηγική του Ρέιγκαν για το Ιράν και το Ιράκ στη δεκαετία του 1980, δηλαδή ένας μακρύς, εξαντλητικός πόλεμος, προκειμένου να ενισχυθεί η αμερικανο-ισραηλινή ηγεμονία στην περιοχή».
Από την εποχή των εξεγέρσεων της αραβικής άνοιξης το 2011, έχουμε δει μια σειρά ενεργειών εκ μέρους των αμερικανικών κυβερνήσεων , των συμμάχων και των κρατών-πελατών τους –από το Ισραήλ και τη Σαουδική Αραβία ιδίως— που αποσκοπούν στην καταστροφή των κοσμικών και κατά καιρούς ανεξάρτητων αραβικών κυβερνήσεων.
Πολλοί διακατέχονται από την εμμονή των «διπλών μέτρων και σταθμών» και των έκδηλων αντιφάσεων του Τραμπ, του Ομπάμα, του Κλίντον και άλλων πολιτικών. Όμως, η ανάλυση αυτή προϋποθέτει ότι αυτοί οι πολιτικοί δηλώνουν ποιοι είναι οι πραγματικοί σκοποί τους.
Ένας πρόεδρος , όμως, ουδέποτε θα πει δημοσίως ότι ο σκοπός του είναι να επιμηκύνει τον πόλεμο στη Συρία. Ότι αποδέχεται τη σφαγή και τα δεινά που αυτή η πολιτική προκαλεί. Ένας πρόεδρος απλά δεν μπορεί να πει ότι οι ΗΠΑ συνεργούν με τα αυταρχικά καθεστώτα του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας για να διατηρούν την πολεμική αναταραχή σε χώρες όπως το Ιράκ, η Συρία και η Λιβύη.
Έτσι, οι προανεφερθέντες [και άλλοι ομοειδείς] πολιτικοί ισχυρίζονται ότι ενεργούν για να σώσουν ανθρώπινες ζωές ή για να σταματήσουν τον πολλαπλασιασμό των εξοπλισμών ή προβάλλουν οποιοδήποτε πρόσχημα είναι βολικό [ και που το παρέχουν διάφορες αμφιβόλου κύρους και προέλευσης οργανώσεις , είτε αυτές λέγονται Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στη Συρία, είτε «Λευκά Κράνη», είτε κοινωνικά μέσα δικτύωσης ορισμένου είδους κοκ — σ.μ.]. Στη συνέχεια, επειδή ακριβώς τα προσχήματα είναι προσχήματα και όχι οι πραγματικοί λόγοι των ενεργειών τους, οι άνθρωποι τα βλέπουν σαν αντιφάσεις και λένε, «Δεν ξέρουν τι κάνουν!», «Είναι τόσο ηλίθιοι!» Όμως δεν πρόκειται για πραγματικές αντιφάσεις, απλώς υπογραμμίζουν ότι οι δεδηλωμένοι σκοποί δεν είναι οι αληθινοί.
Εκτός από ορισμένες φορές. Π.χ., σε μια υψηλού επιπέδου συζήτηση τον Σεπτέμβριο του 2015, ο Τραμπ είχε πει τα εξής : “Το ISISθέλει να πολεμήσει κατά της Συρίας. Γιατί πολεμάμε εμείς το ISISστη Συρία; Ας τους αφήσουμε να πολεμούν μεταξύ τους και μετά θα μαζέψουμε τα απομεινάρια».
Και αυτή η απεχθής ιδέα περιστασιακά εμφανίζεται στα κατεστημένα ΜΜΕ, με λίγο πιο ήπιους τόνους. Το 2013, οι NewYorkTimesέγραψαν σε ρεπορτάζ τους πώς έβλεπε το Ισραήλ την προοπτική να βομβαρδίσει ο Ομπάμα τις δυνάμεις του Άσαντ:
«Οι Ισραηλινοί υποστηρίζουν όλο και περισσότερο ότι, τουλάχιστον αυτή τη στιγμή, η καλύτερη έκβαση του εμφύλιου πολέμου στη Συρία, που διαρκεί διόμισι χρόνια, είναι να μην υπάρξει καμιά έκβαση. [Για την ισραηλινή κυβέρνηση], το statusquo, όσο τρομερό κι αν είναι από ανθρωπιστική σκοπιά, φαίνεται προτιμητέο έναντι είτε μιας νίκης της κυβέρνησης του κ. Άσαντ και των Ιρανών υποστηρικτών της είτε της ενδυνάμωσης των ανταρτικών ομάδων στις οποίες κυριαρχούν οι σουνίτες τζιχαντιστές.
“Αυτή είναι μια κατάσταση αγώνα νοκάουτ, στην οποία αυτό που χρειαζόμαστε είναι να χάσουν και οι δύο ομάδες ή τουλάχιστον να μη νικήσει καμιά – θα κανονίσουμε να υπάρξει ισοπαλία” , δήλωσε ο Άλον Πίνκας, πρώην γενικός πρόξενος του Ισραήλ στη Νέα Υόρκη. “Αφήστε και τους δύο αντιπάλους να αιμορραγούν, να αιμορραγούν μέχρι θανάτου : αυτή είναι η στρατηγική σκέψη μας. Όσο παρατείνεται αυτή η κατάσταση, δεν υπάρχει πραγματική απειλή από τη Συρία”.
»Η συνέργεια ανάμεσα στις ισραηλινές και αμερικανικές θέσεις, παρόλο που δεν εκφράζεται σαφώς από τους ηγέτες καμιάς εκ των δύο χωρών, θα μπορούσε να αποτελέσει κρίσιμη πηγή υποστήριξης, καθώς ο κ. Ομπάμα επιδιώκει την έγκριση του Κογκρέσου για χειρουργικά πλήγματα στη Συρία».
(http://www.nytimes.com/2013/09/06/world/middleeast/israel-backs-limited-strike-against-syria.html?pagewanted=all&_r=0)
Κατά περιόδους, αυτή η ιδέα βγαίνει στην επιφάνεια . (βλ. επίσης http://www.nytimes.com/2013/10/23/world/middleeast/obamas-uncertain-path-amid-syria-bloodshed.html)
Συχνά λέγεται ότι ο στόχος των ΗΠΑ είναι η «αλλαγή καθεστώτος», το υποστηρίζουν ακόμη και οι θεωρούμενοι επικριτές αυτής της πολιτικής. Όμως, αυτή είναι μια πολύ απλή εξήγηση.Η ίδια η κυβέρνηση των ΗΠΑ ορισμένες φορές λέει aανοιχτά ότι αυτός είναι ο στόχος της. Όμως, κατά καιρούς ο στόχος μπορεί κάλλιστα να μην είναι η «αλλαγή καθεστώτος», αλλά το «μη καθεστώς» — να καταστραφεί κάθε εκδοχή συγκροτημένης πολιτείας ή κράτους.
Στο κατεστημένο των ΗΠΑ θα άρεσε να κυβερνούν τη Συρία, το Ιράκ και τη Λιβύη υποτελείς ηγέτες. Αλλά αυτές οι χώρες είναι σημαντικές από την άποψη του πληθυσμού, των πόρων και μιας ορισμένης ικανότητας να ασκούν ανεξάρτητη πολιτική — σε αντίθεση με τα σεϊχάτα του Κόλπου και άλλες μοναρχίες, όπως η Ιορδανία, που ουσιαστικά είναι κράτη-πελάτες των ΗΠΑ.
Έτσι, εάν δεν είναι δυνατή η μόνιμη υποτέλεια, τότε μια σακατεμένη χώρα, με πολλές πιθανότητες να διαμελιστεί, είναι η πιο καλή επιλογή για εκείνους που θέλουν να διασφαλίσουν την κυριαρχία των ΗΠΑ, του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας στην περιοχή. Τουλάχιστον προς το παρόν.
Επιλέγουν λοιπόν να συνεχίζεται ο πόλεμος και η αιμορραγία, να συνεχίζεται η διαίρεση των λαών της Μέσης Ανατολής και η μεταξύ τους σύγκρουση, ενώ το κατεστημένο των ΗΠΑ παγιώνει τα σχέδιά του για το πώς θα «μαζέψει τα απομεινάρια».
Η φράση «βαθύ κράτος» τελευταία ακούγεται πολύ σαν να είναι μια οντότητα την οποία ο Ντόναλντ Τραμπ θα ήθελε να καταστρέψει, ακόμη κι αν την ενδυναμώνει. Τι σημαίνει όμως ακριβώς; Ίσως τη γραφειοκρατία. Όμως, περισσότερο από οτιδήποτε, νομίζω ότι το «βαθύ κράτος» αποτελεί μια έκφραση της πολιτικής που ακολουθούν οι ΗΠΑ, που δεν τολμούν καν να την πουν με το όνομά της.
*Πηγή: http://www.counterpunch.org/2017/04/07/is-us-policy-to-prolong-the-syrian-war/
**Μετάφραση: Αριάδνη Αλαβάνου για το sxedio-b.gr
