Οι εξειδικευμένες εισηγήσεις, οι παρεμβάσεις κοινωνικών φορέων και ο πλούσιος διάλογος, που έγινε σε πρόσφατη Ημερίδα της ΛΑΕ, με θέμα «λαθρεμπόριο καυσίμων και φοροδιαφυγή», ανέδειξαν τα κυριότερα μέτρα που απαιτούνται – άμεσης και μακροπρόθεσμης απόδοσης – για τη ριζική αλλαγή του καθεστώτος ασυδοσίας των ισχυρών επιχειρηματικών συμφερόντων στο κύκλωμα καυσίμων.
Τα σημαντικότερα στοιχεία αυτής της ασυδοσία, εκτός από την παράνομη διακίνηση, λαθρεμπόριο και συνακόλουθη φοροδιαφυγή (υπερβαίνει 1 δις το χρόνο), συνδέονται με την εκτεταμένη νοθεία, την ελλειποβαρή ζύγιση από πειραγμένες αντλίες σε βάρος καταναλωτών, την καταχρηστική εκμετάλλευση της δεσπόζουσας θέσης των δύο διυλιστηρίων και των μεγάλων εταιριών εμπορίας πετρελαιοειδών, τον αθέμιτο ανταγωνισμό σε βάρος ελευθέρων πρατηριούχων και η αύξηση της φορολογίας τους, την απουσία ουσιαστικής λειτουργίας του συστήματος «εισροών-εκροών», τη διαφθορά υπηρεσιακών παραγόντων, τη «διαπλοκή» πολιτικών προσώπων με μεγαλοεπιχειρηματίες του κλάδου, την τεράστια φορολογική επιβάρυνση λαϊκών στρωμάτων από τις συνεχείς ανατιμήσεις καυσίμων και την εντεινόμενη «ενεργειακή φτώχεια» με στέρηση του κοινωνικού αγαθού της «θέρμανσης» από φτωχά νοικοκυριά, κά.
Ο βασικός λόγος διατήρησης και αναπαραγωγής των πιο πάνω νοσηρών φαινομένων, είναι πρώτα απ’ όλα το χρόνιο έλλειμμα «πολιτικής βούλησης» για την αντιμετώπιση τους. Δηλαδή η απουσία σταθερής πολιτικής καταπολέμησης της πολύμορφης ασυδοσίας και η εφαρμογή συνεκτικής «καύσιμο-ενεργειακής πολιτικής», με αναπτυξιακά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά κριτήρια.
Η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, παρά τις κατηγορηματικές διαβεβαιώσεις ότι θα βάλει τέλος στο «αμαρτωλό» – παρασιτικό και εκμεταλλευτικά – σύστημα διακίνησης και εμπορίας καυσίμων, συνεχίζει ουσιαστικά τις πρακτικές των προηγούμενων μνημονιακών κυβερνήσεων ΝΔ-ΠΑΣΟΚ. Φορτώνει με τεράστιους φόρους τα λαϊκά στρώματα, διατηρεί ανοικτή τη μεγάλη τρύπα της διαρροής φορολογικών εσόδων από τα κρατικά ταμεία, αυξάνει την ενεργειακή φτώχεια τη ζωή χιλιάδων λαϊκών νοικοκυριών και δημιουργεί πρόσθετα εμπόδια στην ανάκαμψη και ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.
Αλλαγή πολιτικής στο κύκλωμα καυσίμων, που να συμβάλλει στη φιλολαϊκή έξοδο από την κρίση, σημαίνει:
Α) Μείωση φορολογίας στα καύσιμα, με επαναφορά του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης στο χαμηλό συντελεστή (21 € το χιλιόλιτρο), ΦΠΑ στο χαμηλό συντελεστή και ουσιαστική μείωση του ΕΦΚ στο φυσικό αέριο. Επίσης ακύρωση της αύξησης των ειδικών φόρων κατανάλωσης καυσίμων στους αγρότες, με επαναφορά της τιμής στα 66 € το χιλιόλιτρο.
Β) Πάταξη λαθρεμπορίου και φοροδιαφυγής με τη δημιουργία ενιαίου κέντρου συντονισμού και ελέγχου των εμπλεκόμενων υπηρεσιών (ΓΓΔΕ, ΣΔΟΕ, ΓΓΒ, ΚΕΔΑΚ, Τελωνεία, ΓΧΚ, Περιφέρειες, Επιτροπή Ανταγωνισμού, κά). Άμεση εφαρμογή των διατάξεων ψηφισθέντων νόμων (Ν.3784/2009, Ν.4072/2012, Ν.4177/2013), καθώς και θεσμοθέτηση πρόσθετων μέτρων για τον ουσιαστικό έλεγχο της παράνομης διακίνησης και του λαθρεμπορίου καυσίμων.
Γ) Πλήρης λειτουργία του συστήματος «εισροών – εκροών» καυσίμων, από την πηγή παραγωγής (διυλιστήρια), το χονδρικό εμπόριο (εταιρίες πετρελαιοειδών), καθώς το λιανικό εμπόριο (πρατήρια). Ενίσχυση υποδομών ελέγχου σε ανθρώπινο δυναμικό (στελέχωση της ΣΔΟΕ, ΓΓΠΣ, Τελωνεία, κά), καθώς και σταυροειδής έλεγχος των στοιχείων του συστήματος «εισροών-εκροών».
Δ) Συστηματική εποπτεία και αύξηση έλεγχων στην αγορά και επιβολή αυστηρών κυρώσεων (αύξηση προστίμων, αφαίρεση άδειας, κά), για πράξεις παράνομης διακίνησης και λαθρεμπορίου, φοροδιαφυγής, νοθείας, ελλειποβαρούς ζύγισης, πλαστών παραστατικών, αισχροκέρδειας και αθέμιτου ανταγωνισμού. Αποτροπή υπερσυγκέντρωσης δικτύου πρατηρίων από τις μεγάλες εταιρίες εμπορίας και εκμετάλλευσης δεσπόζουσας θέσης, με ενεργοποίηση της Επιτροπής Ανταγωνισμού.
Ε) Ενίσχυση των μηχανισμών ελέγχου με εξειδικευμένο προσωπικό και τεχνικά μέσα, για τον εντοπισμό των κυκλωμάτων παράνομης διακίνησης και λαθρεμπορίου (παράνομων δεξαμενών και δικτύων διακίνησης), καθώς των κυκλωμάτων διαφθοράς μεταξύ υπηρεσιακών παραγόντων (ΓΓΔΕ, ΓΓΠΣ, τελωνεία, κλπ) και εταιριών εμπορίας, όπως επίσης και φαινομένων διαπλοκής πολιτικών προσώπων με ισχυρά επιχειρηματικά συμφέροντα.
ΣΤ) Αξιοποίηση εξειδικευμένων προτάσεων υπηρεσιακών, ερευνητικών και επαγγελματικών φορέων, για τον έλεγχο κάθε πτυχής του κυκλώματος παράνομης διακίνησης και λαθρεμπορίου καυσίμων (εξαγωγές, ναυτιλιακά καύσιμα, καύσιμα στρατού, κά), με αξιοποίηση εξειδικευμένου δυναμικού (τελωνειακούς, εισαγγελείς και αστυνομικούς δίωξης οικονομικού εγκλήματος), με την καταγραφή όλων των δεξαμενών καυσίμων, συστηματικούς έλεγχους στον εφοδιασμό σκαφών με φθηνά καύσιμα, της κίνησης βυτιοφόρων με GPS, τα συστήματα EX–PAY στα συνοριακά τελωνεία, τον εντοπισμό «πειραγμένων» αντλιών που κλέβουν τον καταναλωτή, αναβάθμιση του ρόλου των ΚΕΔΑΚ και πραγματοποίηση αναλύσεων νόθευσης καυσίμων από το ΓΧΚ, κά.
Ζ) Κοινωνικός έλεγχος στην εφαρμογή των αναγκαίων μέτρων, από φορείς και εργαζόμενους του κλάδου (διυλιστήρια, εφορίες, κά), καθώς και από τα κινήματα προστασίας των καταναλωτών, όπως και από αρμόδιες υπηρεσίες της Αυτοδιοίκησης.
Η) Δημόσιος έλεγχος των κυκλώματος προμήθειας και διύλισης αργού πετρελαίου με ανάκτηση και επέκταση του δημοσίου ελέγχου στα διυλιστήρια, πρώτα απ’ όλα των ΕΛΠΕ και ΕΚΟ Εμπορίας, καθώς και εθνικός ενεργειακός σχεδιασμός για την εξασφάλιση χαμηλότερων τιμών στα καύσιμα (νοικοκυριά και παραγωγούς).
Θ) Προώθηση της διεθνούς συνεργασίας για την προμήθεια καυσίμων με ευνοϊκούς όρους και διάθεση εγχώριων προϊόντων, εξασφάλιση χαμηλού κόστους καυσίμων στην παραγωγή και κατανάλωση.
Ι) Τέλος η εναλλακτική πολιτική που προτείνει η ΛΑΕ στον τομέα του κυκλώματος καυσίμων, αποτελεί έναν από τους κρίκους της γενικότερης αντιμνημονιακής πολιτικής φιλολαϊκής εξόδου της χώρας από την κρίση, που αφορά τόσο τα θέματα φορολογίας, ενεργειακής πολιτικής, ανάπτυξης, στήριξης αγοραστικής δύναμης λαϊκών εισοδημάτων, κά, όσο και γενικότερα θέματα του «μεταβατικού προγράμματος», όπως της βαθιάς διαγραφής του χρέους, αποδέσμευσης από την ευρωζώνη και μετάβασης στο εθνικό νόμισμα, ανατροπή των μνημομιακών πολιτικών και ουσιαστικής ανάκτησης της εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας σε όφελος του λαού και της χώρας.
(*) Το κείμενο αποτελεί βασικά σημεία εισήγησης στην Ημερίδα της «Λαϊκής Ενότητας», που έγινε την 1/12/16 στην ΕΣΗΕΑ, με θέμα: «Λαθρεμπόριο Καυσίμων – Φορολογική πολιτική – Θέρμανση λαϊκών νοικοκυριών».
