Ένα νέο επικοινωνιακό αφήγημα επιχειρεί να διαμορφώσει η κυβέρνηση στη μετάφραση της συμφωνίας με τους δανειστές. Στο κυβερνητικό σενάριο όλα είναι ρόδινα: τρόικα και Μνημόνιο έχουν «πεθάνει», η Ελλάδα απελευθερώθηκε από τα δεσμά των δανειστών, η κυβέρνηση μπορεί να κάνει περίπου ό,τι θέλει και ο μεταμνημονιακός κορσές θα είναι περίπατος στο πάρκο.
Η αλήθεια είναι διαφορετική.
Την ερχόμενη Τετάρτη 11 Ιουλίου, παραμονή της συνεδρίασης του Eurogroup, σύμφωνα με τα «ΝΕΑ» η Κομισιόν αναμένεται να εκδώσει την απόφαση με τους όρους και την ακριβή διαδικασία άσκησης της ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας. Η απόφαση αυτή θα ανανεώνεται κάθε έξι μήνες, έως και το 2022.
Πρόκειται για ένα συμπυκνωμένο κείμενο 5-6 σελίδων υπό διαμόρφωση στις διατυπώσεις έως και χθες, με τον κοινοτικό επίτροπο Πιερ Μοσκοβισί να έχει ήδη δώσει μάχη σε πολλά επίπεδα ώστε να μη δίνει την αίσθηση ενός «μεταμφιεσμένου» Μνημονίου. Οι τίτλοι των εγγράφων, μικρή αξία έχουν.
Στις 12 Ιουλίου, όπως ανακοινώθηκε επισήμως, το Συμβούλιο Διοικητών του ESM θα σφραγίσει το επικαιροποιημένο Μνημόνιο, το οποίο θα υπογραφεί στη συνέχεια από την Κομισιόν. Το πρόγραμμα χρηματοδότησης από τον ESM λήγει στις 20 Αυγούστου και έως τότε θα έχει εκταμιευθεί η τελευταία δόση των 15 δισ. ευρώ, οι δεσμεύσεις όμως οι οποίες αποτυπώνονται τόσο στην απόφαση του Eurogroup της 21ης Ιουνίου όσο και στην τελευταία επικαιροποίηση του τρίτου Μνημονίου θα συνοδεύουν την Ελλάδα για πολλά πολλά χρόνια.
Το Μνημόνιο πέθανε, ζήτω το Μνημόνιο
Εως το 2022, αποστολές του ESM, της ΕΚΤ, της Κομισιόν και του ΔΝΤ κάθε τρεις μήνες θα θέτουν στο μικροσκόπιο αφενός μεγέθη και προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, με τον κορσέ των πρωτογενών πλεονασμάτων (3,5% του ΑΕΠ) να παραμένει ασφυκτικός, αφετέρου θα επιτηρούν εάν τηρούνται οι δεσμεύσεις μη αναστροφής μνημονιακών μεταρρυθμίσεων και υλοποίησης των πρόσθετων όρων της συμφωνίας.
Οι νέες δεσμεύσεις
Τα προνομοθετημένα μέτρα μείωσης των συντάξεων και του αφορολογήτου θα αποτυπώνονται στην επικαιροποίηση του Μνημονίου, όχι όμως και στην απόφαση της Κομισιόν για την ενισχυμένη εποπτεία, δίνοντας στην κυβέρνηση τη δυνατότητα να «κάνει παιχνίδι» εντυπώσεων. Στις «νέες» δεσμεύσεις ξεχωρίζει η υποχρέωση αύξησης των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων σε δύο δόσεις, μία το 2019 και μία το 2020, προκειμένου να υπάρξει πλήρης εξίσωση με τις εμπορικές.
Από το φθινόπωρο, πολυπληθή κλιμάκια – αν και με μικρότερο αριθμό στελεχών σε σχέση με την τελευταία οκταετία – των τεσσάρων θεσμών θα αρχίσουν και πάλι να πηγαινοέρχονται στην Ελλάδα. Η επιστροφή στην κανονικότητα ενδεχομένως να τους επαναφέρει στα υπουργεία για τις συναντήσεις. Αρχικά μάλιστα δεν αναμένεται να μεταβληθεί ούτε καν η σύνθεση των επικεφαλής (Πίτερ Ντόλμαν – ΔΝΤ, Φραντσέσκο Ντρούντι – ΕΚΤ, Νικόλα Τζιαμαριόλι – ESM, Ντέκλαν Κοστέλο – Κομισιόν).
Θα επιτηρούν και στη συνέχεια θα συντάσσουν εκθέσεις. Δεν θα λέγονται εκθέσεις συμμόρφωσης (Compliance Reports), αλλά εκθέσεις μεταπρογραμματικής εποπτείας (Post Programme Surveillance Reports), πολυσέλιδα κείμενα με επιμέρους κεφάλαια για τις εξελίξεις στο μακροοικονομικό μέτωπο, στα χρηματοπιστωτικά, στον προϋπολογισμό και στις δημοσιονομικές προοπτικές, τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, τη βιωσιμότητα του χρέους και τη δυνατότητα αποπληρωμής των δανειακών κεφαλαίων που έχουν ληφθεί.
Το τελευταίο κεφάλαιο θα παρακολουθείται εντατικά έως και το 2060 από τον ESM, στο πλαίσιο του παράλληλου μηχανισμού επιτήρησης Early Warning System, μέχρι να αποπληρωθεί και το τελευταίο ευρώ του τρίτου Μνημονίου.
Θα επιβάλλουν μέτρα
Μέσω αυτής της διαδικασίας οι θεσμοί τυπικά δεν θα έχουν τη δυνατότητα να επιβάλουν τη λήψη πρόσθετων μέτρων. Τον συγκεκριμένο ρόλο αναλαμβάνουν οι αγορές και το Eurogroup.
Η επιστροφή στην «κανονικότητα» του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου μεταφράζεται στη δυνατότητα της Κομισιόν να υποδεικνύει και να απαιτεί τη λήψη διορθωτικών (και δημοσιονομικών) μέτρων. Πρόκειται για μια διαδικασία η οποία εφαρμόζεται σε όλες τις χώρες της ευρωζώνης.
Η διαφορά είναι ότι οι υπόλοιπες χώρες κυνηγούν τον στόχο του Συμφώνου Σταθερότητας για δημοσιονομικά ελλείμματα κάτω από το 3% του ΑΕΠ, ενώ η Ελλάδα τον μνημονιακό στόχο για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ έως το 2022 και 2,2% του ΑΕΠ έως το 2060.
Κάθε εξάμηνο, οι εκθέσεις των θεσμών θα υποβάλλονται στο συμβούλιο υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης αλλά και στο ελληνικό Κοινοβούλιο. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι οι δύο εξαμηνιαίες εκθέσεις θα είναι οι πιο σύνθετες.
Στη βάση αυτών των εκθέσεων το Eurogroup θα έχει τη δυνατότητα να ανάψει πράσινο φως για την εκταμίευση, κάθε εξάμηνο, κεφαλαίων ύψους 600 εκατ. ευρώ (έως του ποσού των 4,8 δισ. ευρώ), εάν τα συμφωνηθέντα τηρούνται, ή εναλλακτικά να κόψει τις εκταμιεύσεις.