Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας τραβάει φρένο

Εννέα διαδοχικές μειώσεις επιτοκίων υπήρξαν αρκετές. Στη συνεδρίασή της την Πέμπτη η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας κατάφερε να εκπλήξει τους επενδυτές αφήνοντας τα επιτόκια αμετάβλητα.

Από τον περασμένο Ιούλιο, το βασικό επιτόκιο έχει προσγειωθεί από το 24% στο 8,25%, σε πλήρη συμφωνία με την πολιτική του Ταγίπ Ερντογάν για πάση θυσία τόνωση της ανάπτυξης μέσω φθηνού δανεισμού.

Για την υλοποίηση της πολιτικής αυτής χρειάστηκε η αντικατάσταση με προεδρικό διάταγμα του προηγούμενου διοικητή της κεντρικής τράπεζας Μουράτ Τσετίνκαγια με τον Μουράτ Οϊσάλ, άλλοτε στέλεχος της κρατικής τράπεζας Halkbank. Το μήνυμα ότι η κεντρική τράπεζα δεν είναι πλέον ανεξάρτητη από τις πολιτικές αρχές αφομοιώθηκε από τους πάντες.

Οι διαδοχικές μειώσεις επιτοκίων έκτοτε προκάλεσαν μια μαζική έξοδο των ξένων επενδυτών από τα ομόλογα, τις μετοχές και το νόμισμα της Τουρκίας. Το πραγματικό επιτόκιο είναι αυτή τη στιγμή αρνητικό, δεδομένου ότι ο δείκτης τιμών καταναλωτή υπολογίζεται στο 11,4%.

Η τωρινή ισοτιμία της λίρας (6,85 ανά δολάριο) είναι αποδυναμωμένη κατά 20% σε σχέση με τον περσινό Ιούλιο, ενώ ενδιαμέσως, στις αρχές Μαΐου, καταβυθίστηκε στις 7,26 λίρες ανά δολάριο.

Όπως σημειώνει ο Μαρκ Μπέντλεϊ στο Ahval News, τα τουρκικά ομόλογα εις χείρας ξένων επενδυτών αποτελούν πλέον το 5% του συνόλου, έναντι 10% μόλις τον περασμένο Ιανουάριο και 25% το 2013.

Στις αρχές της εβδομάδας η MSCI που εκπονεί τους σχετικούς δείκτες ανακοίνωσε ότι η αγορά της Κωνσταντινούπολης ενδέχεται να υποβαθμιστεί και από “αναδυόμενη” να βρεθεί στο ίδιο επίπεδο με αυτές του Βιετνάμ, του Μπαγκλαντες, του Μαρόκου ή της Σερβίας. Κάτι τέτοιο θα προκαλούσε περαιτέρω έξοδο ύψους 5 δισ. δολαρίων.

Αλλά το “πάρτι” α λα τουρκικά συνεχίζεται. Ο Ουισάλ χαμήλωσε τις απαιτήσεις κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών, ενώ οι κρατικές Vakifbank, Halkbank και Ziraat Bank αύξησαν την παροχή δανείων με αποτέλεσμα να σημειωθεί πιστωτική επέκταση κατά 20% τον τελευταίο χρόνο. Στους δανειολήπτες περιλαμβάνονται και 920.000 καταναλωτές που δεν είχαν επωμιστεί δάνειο ποτέ προηγουμένως.

Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ανέρχονται σε 5,4% του συνόλου, ποσοστό που κατά τη Standard & Poor’s θα μπορούσε να διπλασιασθεί μέσα σε έναν χρόνο.

Δεν είναι συνεπώς παράδοξο που η κεντρική τράπεζα αποφάσισε να διαψεύσει… τον εαυτό της και τις προσδοκίες των αναλυτών, που προέβλεπαν νέα μείωση των επιτοκίων κατά τουλάχιστον 0,25%.

Το αν αυτό αποτελεί μονιμότερη στροφή προς περισσότερο ορθόδοξες πολιτικές, ώστε να αποκατασταθεί η αξιοπιστία της κεντρικής τράπεζας, ή προσωρινή στάση, μένει να φανεί.

Το πραγματικό μέτρο θα τα δώσει τυχόν μελλοντική αύξηση των επιτοκίων – όμως είναι αμφίβολο κατά πόσον θα επιτρέψει κάτι τέτοιο ο Ταγίπ Ερντογάν.