Πως θα αντιδράσει ο νέος Πρόεδρος;
Ο νέος «δρόμος του Μεταξιού» ανάμεσα στην Ευρώπη και την Κίνα εγκαινιάστηκε και επισήμως. Μετά από επτά χρόνια διαπραγματεύσεων η Ευρωπαϊκή Ενωση και η Κίνα κατέληξαν στη νέα «επενδυτική συμφωνία» (CAI) που αποσκοπεί στην καλύτερη πρόσβαση των ευρωπαϊκών εταιρειών στην τεράστια κινεζική αγορά.
- «Το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων είναι το πιο φιλόδοξο αποτέλεσμα που η Κίνα έχει συμφωνήσει ποτέ με μια τρίτη χώρα», δήλωσε χαρακτηριστικά εκπρόσωπος της Κομισιόν. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 2019 η Ε.Ε. εξήγαγε στην Κίνα προϊόντα συνολικής αξίας περίπου 198 δισεκατομμυρίων ευρώ, ενώ οι εισαγωγές κινεζικών προϊόντων έφτασαν τα 362 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η επίτευξη της συμφωνίας Ε.Ε.-Κίνας ήταν το μεγάλο στοίχημα που είχε βάλει η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ πριν την εκπνοή της γερμανικής προεδρίας στην Ε.Ε. και το πέτυχε κυριολεκτικά στο παρά πέντε! Γεγονός που δείχνει ότι αν θέλει κάτι το Βερολίνο το πετυχαίνει και μάλιστα με πολύ πιο δύσκολους αντιπάλους, όπως η Κίνα. Ενώ με την Τουρκία -για παράδειγμα- η Γερμανίδα καγκελάριος δεν σκοτίστηκε και πολύ να εγκριθεί από την Ε.Ε. συμφωνία για επιβολή κυρώσεων. Γιατί απλά δεν το ήθελε…
«Οι καλύτερες συνθήκες ανταγωνισμού στην Κίνα ωφελούν πολύ τις γερμανικές, ευρωπαϊκές και κινεζικές εταιρείες”, δήλωσε ο Γιόακιμ Λανγκ, διευθύνων σύμβουλος της Ομοσπονδίας Γερμανικών Βιομηχανιών (BDI) στην Handelsblatt.
Σύμφωνα πάντως με τον Γιούργκεν Μάτες, από το Γερμανικό Οικονομικό Ινστιτούτο της Κολωνίας, με τη νέα συμφωνία «θα ωφεληθούν κυρίως οι μεγάλες διεθνείς εταιρείες, ενώ οι μικρές και μεσαίες ευρωπαϊκές εταιρείες που επικεντρώνονται στην αγορά της Ε.Ε., δεν έχουν να κερδίσουν κάτι ,αφού θα πρέπει όλο και περισσότερο να ασχολούνται με τις κινεζικές κρατικές επιχειρήσεις εταιρείες, τις οποίες δεν μπορούν να ανταγωνιστούν με τους ίδιους όρους”.
Τη συμφωνία πρέπει να εγκρίνουν τώρα επισήμως τα κράτη μέλη της Ε.Ε., αλλά έχουν ήδη τονίσει σε τηλεδιάσκεψη που έγινε πριν λίγες ημέρες ότι θα εγκρίνουν το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων. Ωστόσο, απαιτείται επίσης η έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
- Γεωστρατηγική νίκη για το Πεκίνο
Από την κινεζική πλευρά, η συμφωνία με την Ε.Ε. αποτελεί πρώτα απ’ όλα μια γεωστρατηγική νίκη: Τη στιγμή που η αντιπαράθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες έχει λάβει διαστάσεις ενός νέου Ψυχρού Πολέμου, το Πεκίνο επιδεικνύει την ικανότητά του να βγει από την απομόνωσή του και να καταλήξει σε μια μεγάλη συμφωνία με τον δεύτερο σημαντικό παράγοντα της Δύσης.
«Η συμφωνία με την Ε.Ε. θεωρείται από πολλούς ως νίκη δημοσίων σχέσεων για τον κινέζο πρόεδρο, Σι Τζιπίνγκ» τονίζει η γερμανική Handelsblatt.
Ο Θόρστεν Μπένερ, επικεφαλής του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Δημόσιας Πολιτικής που εδρεύει στο Βερολίνο, προειδοποιεί ότι η συμφωνία με την Κίνα θα οδηγήσει σε μια αντιπαράθεση μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ.
«Η συμφωνία είναι δώρο σε ασημένια πιατέλα για τον κινέζο πρόεδρο Σι» λέει ο Μπένερ και προσθέτει: «Η κινεζική κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να επιθυμεί καλύτερο χρονοδιάγραμμα . Ο στόχος της είναι να προκληθεί μια αντιπαράθεση μεταξύ Ευρώπης και Ηνωμένων Πολιτειών. Είναι ένα θανατηφόρο σήμα για τη διατλαντική συνεργασία να σφραγίζει η ΕΕ μια επενδυτική συμφωνία αυτή τη στιγμή όταν μια νέα κυβέρνηση αναλαμβάνει την εξουσία στην Ουάσινγκτον».
Για αυτό και η κινεζική ηγεσία δεν είχε πρόβλημα να δεσμευτεί για την επικύρωση ορισμένων συμβάσεων της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ) και να συμμορφωθεί με τα διεθνή πρότυπα κατά της καταναγκαστικής εργασίας, όπως ήθελε η Ε.Ε.
- To Πεκίνο δεσμεύτηκε μάλιστα ότι θα κάνει αποφασιστικά βήματα στον τομέα της προστασίας του κλίματος, συμπεριλαμβανομένης της εφαρμογής της συμφωνίας του Παρισιού. η Κίνα θέλει να κάνει «βιώσιμες προσπάθειες» για να συμμορφωθεί με τα διεθνή πρότυπα κατά της καταναγκαστικής εργασίας.
Σε μια περίοδο άλλωστε, που χαρακτηρίζεται από τη σκλήρυνση των Κινέζων έναντι του Χονγκ Κονγκ ή της μειονότητας των Ουϊγούρων, οι Ευρωπαίοι έπρεπε να δείξουν πολιτική ευαισθησία στους κοινωνικούς όρους της συμφωνίας. Υπάρχει βέβαια και η οικονομική διάσταση όπως λέει ο Γιούργκεν Μάτες:
«Ενώ η αγορά της Κίνας είναι πολύ πιο κλειστή, όλοι μπορούν ήδη να επενδύσουν ελεύθερα στην Ευρώπη. Ως εκ τούτου, ήταν ξεκάθαρο από την αρχή ότι η Κίνα θα έκανε περισσότερες παραχωρήσεις από την Ε.Ε., και αυτό δεν μπορεί να γιορταστεί ως ιδιαίτερη επιτυχία τώρα» τόνισε ο Γερμανός οικονομολόγος στη DW.
Είναι σαφές βέβαια ότι και οι Ευρωπαίοι εκμεταλλεύτηκαν τη σκλήρυνση των σινο-αμερικανικών σχέσεων και αύξησαν τις πιέσεις τους σε μια Κίνα, που επίσης αναζητούσε κάποιον συμβιβασμό. Το Πεκίνο είχε από καιρό αντισταθεί στην άρση των περιορισμών στις επενδύσεις της Ε.Ε. στην Κίνα, αλλά καθώς πλησιάζει η είσοδος του Τζο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο, η κινεζική ηγεσία έγινε αναγκαστικά πιο ευέλικτη, τονίζουν διπλωματικές πηγές.
- Η αντίδραση του Μπάιντεν
Το ερώτημα είναι φυσικά ποια θα είναι η αντίδραση της νέας αμερικανικής διοίκησης και πως θα επηρεάσει τις αμερικανο-ευρωπαϊκές σχέσεις η κινεζική «σφήνα»!
Ο νέος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών έχει δεσμευτεί ότι θα «βελτιώσει κατά κύριο λόγο τη διαταραγμένη σχέση της Ουάσιγκτον με τις άλλες δημοκρατίες», αλλά και να δημιουργήσει μια «συμμαχία» με την Ευρώπη απέναντι στην Κίνα.
“Θέλω να καταστήσω ην κινεζική κυβέρνηση υπόλογη» για θέματα όπως η εμπορική πολιτική, η τεχνολογία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, τόνισε μόλις πριν λίγες ημέρες ο Τζο Μπάιντεν. Πρόσθεσε μάλιστα ότι «η θέση μας θα είναι πολύ ισχυρότερη αν συνεργαστούμε με συμμάχους που υπερασπίζονται τα κοινά συμφέροντα και τις αξίες μας”.
Τώρα όμως η Ευρώπη σπεύδει να συμφωνήσει με την Κίνα τρεις εβδομάδες πριν ο Μπάιντεν αναλάβει τα καθήκοντά του. «Αυτό δεν μπορεί να είναι αρεστό στους Αμερικανούς» γράφει η Handelsblatt. «Γιατί δεν μπορούσαν να περιμένουν λίγο περισσότερο;» διερωτάται ο Ρόμπερτ Ζέλικ, πρώην επικεφαλής της Παγκόσμιας Τράπεζας.
«Μπορούμε να καταλάβουμε ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες είναι απογοητευμένες αφού ο απερχόμενος πρόεδρος Τραμπ έκανε πριν ένα χρόνο χωριστή συμφωνία με την Κίνα, αλλά ο χρόνος που έγινε τώρα η συμφωνία είναι κακός… Εάν η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ συνεργάζονταν , η Κίνα θα αναγκαζόταν να προσφέρει καλύτερους όρους» προσθέτει.
- «Για τις Ηνωμένες Πολιτείες ,η συμφωνία ΕΕ-Κίνας είναι μια προειδοποίηση», λέει ο Μάικλ Χίρσον του Ομίλου Eurasia. Δείχνει πώς “θα είναι δύσκολο για την κυβέρνηση Μπάιντεν να σχηματίσει νέες συμμαχίες ενάντια στην Κίνα»…
Η υπογραφή της σινο-ευρωπαϊκής συμφωνίας έχει προκαλέσει επίσης αντιδράσεις και σε συμμάχους των Ηνωμένων Πολιτειών. Η Πολωνία για παράδειγμα που θεωρείται το πιο φιλοαμερικανικό προπύργιο στην Ευρώπη ,είχε εκφράσει ανησυχίες, υποστηρίζοντας ότι η σύναψη συμφωνίας με την Κίνα χωρίς τη συμβολή των ΗΠΑ θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τις προσπάθειες της Ε.Ε. να συνεργαστεί με τη νέα κυβέρνηση Μπάιντεν για να αντιμετωπίσει την Κίνα για τα πάντα, από τα ανθρώπινα δικαιώματα έως τα τεχνολογικά πρότυπα.
«Μια συμφωνία μπορεί να αποτρέψει την Ευρώπη από το να αναπτύξει την πλήρη εργαλειοθήκη της για αμυντικά οικονομικά μέτρα, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι αθέμιτες εμπορικές και επενδυτικές πρακτικές της Κίνας», δήλωσε ο εμπειρογνώμονας Νώε Μπάρκιν, διευθυντής του ομίλου Rhodium.
«Αυτό θα μπορούσε να κάνει τη διατλαντική συζήτηση υπό τη νέα αμερικανική κυβέρνηση πολύ πιο δύσκολη», πρόσθεσε. Οσο και αν ο Γεργκ Βούνκτε, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Εμπορικού Επιμελητηρίου στην Κίνα λέει ότι «δεν υπάρχει τίποτα στη συμφωνία που θα ήταν εις βάρος των Ηνωμένων Πολιτειών”, η Ουάσιγκτον άλλα υποστηρίζει.
Όπως γράφει η ιταλική εφημερίδα «24Ore» στην πραγματικότητα, «οι ΗΠΑ ανησυχούν ότι οι Βρυξέλλες προσεγγίζουν πολύ το Πεκίνο.