Εισαγωγή
Τα ιδιωτικά χρέη, νοικοκυριών και επιχειρήσεων σε τράπεζες, εφορίες, ασφαλιστικά ταμεία και τρίτους (προμηθευτές), είναι προϊόν της βαθιά κρίσης του συστήματος στη νεοφιλελεύθερη εκδοχή του, των ειδικότερων αιτίων του ελληνικού καπιταλισμού, καθώς και πολιτικών της ευρωζώνης και των Μνημονίων έχουν επιδεινώσει την κρίση από οικονομική και κοινωνική άποψη. Τα κόκκινα δάνεια στις τράπεζες στο α’ δίμηνο του 2017 προσέγγισαν τα 110 δις, τα χρέη στις εφορίες τα 100 δις, ενώ τα χρέη στα ασφαλιστικά ταμεία 28 δις. Ο συνολικός αριθμός οφειλετών, μικρών και μεγάλων, ξεπερνάει τα 5,5 εκατ. άτομα. Οι ως τώρα πολιτικές όλων των μνημονιακών κυβερνήσεων όχι μόνο δεν αντιμετώπισαν το πρόβλημα, αλλά με τις επιλογές που εφάρμοσαν το επιδείνωσαν.!
Οι κατευθύνσεις αντιμετώπισης των «κόκκινων» οφειλών
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, τόσο στα πλαίσια του Γ’ Μνημονίου, όσο και στα πλαίσια των «προαπαιτούμενων» της β’ αξιολόγησης, έχει δεσμευτεί στη διαμόρφωση νέου καθεστώτος εκκαθάρισης των «κόκκινων» δανείων στις τράπεζες, καθώς και των οφειλών στις εφορίες και στα ασφαλιστικά ταμεία. Ειδικότερα μετά από το διορισμό νέων διοικήσεων στις τέσσερις συστημικές τράπεζες και στο ΤΧΣ, υπό την έγκριση πάντα των δανειστών και τη θεσμοθέτηση εταιριών διαχείρισης «κόκκινων δανείων», προχωρεί στη θεσμοθέτηση πλαισίου για την «εξωδικαστική ρύθμιση» των οφειλών, τους «ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς», την πτωχευτική διαδικασία και την απαλλαγή από ποινικές ευθύνες τραπεζικών και κρατικών στελεχών που θα προβούν σε εκκαθάριση «κόκκινων» δανείων και χρεών, ιδιαίτερα των υπερχρεωμένων επιχειρήσεων.
Οι 4 συστημικές τράπεζες (Εθνική, Πειραιώς, Alpha, Eutobank), κατ’ απαίτηση της ευρωζώνης και ειδικότερα του «ενιαίου εποπτικού μηχανισμού» (SSM), έχουν συμφωνήσει στη μείωση των κόκκινων δανείων στο διάστημα 2017-2019 κατά 40%. Δηλαδή από 110 δις να απομειωθούν κατά 41 δις. Οι μορφές μείωσης αφορούν περίπου 15 δις με ρυθμίσεις, γύρω τα 6-7 δις με πωλήσεις σε εταιρίες (funds), 5-6 δις με ρευστοποιήσεις (πλειστηριασμούς) και τέλος γύρω στα 15 δις με διαγραφές. Η τελευταία περίπτωση αφορά κυρίως δάνεια χωρίς ελπίδα είσπραξης (δεν διαθέτουν εμπράγματες διασφαλίσεις) και είναι κυρίως καταναλωτικά. Ειδικά για το 2017, η μείωση των κόκκινων δανείων προβλέπεται να ανέλθει σε 7,6 δις, από τα οποία 4,1 δις αφορούν επιχειρηματικά, 2,4 καταναλωτικά και 1,1 δις στεγαστικά. Αξίζει να σημειωθεί ότι από το σύνολο των 110 δις κόκκινων δανείων (δεν περιλαμβάνονται 9 δις δάνεια στην Τράπεζα Ελλάδος που προέρχονται από εκκαθάριση τραπεζών), τα 28 δις περίπου είναι στεγαστικά, τα 15 δις καταναλωτικά και τα 67 δις επιχειρηματικά, από τα οποία γύρω στα 20 δις είναι δάνεια προς ΜΜΕ και 47 δις προς μεγάλες επιχειρήσεις και πολυεθνικές. Ειδικά για το 2017, μείωση των κόκκινων δανείων προβλέπεται να φθάσει στα 7,6 δις, κυρίως από «διαγραφές» 3,5 δις, «ρυθμίσεις» 2,5 δις, «ρευστοποιήσεις» 1,1 δις και «πωλήσεις» 0,5 δις.
Όσον αφορά τη δομή των «κόκκινων» επιχειρηματικών δανείων, οι διαδικασίες εκκαθάρισης των οποίων εκτός από τους ιδιοκτήτες και τους πιστωτές, ενδιαφέρουν άμεσα και τους εργαζόμενους (τόσο για οφειλόμενους μισθούς, αποζημιώσεις και ασφαλιστικές εισφορές, όσο και για τις θέσεις εργασίας), σύμφωνα με δημοσιεύματα (Real News, 4.12.16), είχαν την εξής σύνθεση. Στον τομέα της μεταποίησης, από το σύνολο των δανείων, το 52% ήταν στο «κόκκινο» (πάνω από 12 δις), στο εμπόριο 48% (πάνω από 16 δις), στον τουρισμό 50% (4 δις), στη διαχείριση ακίνητης περιουσίας 55% (4 δις), στην ακτοπλοΐα 35% (3 δις), μεταλλουργία-χαλυβουργία 43% (2,2 δις), πληροφορική & «μ.μ.ε.» 60% (2 δις), βιομηχανίες τροφίμων 45% (2 δις), κλπ. Πολλά από τα παραπάνω δάνεια, είναι στην ουσία «θαλασσοδάνεια» προς μεγαλοεπιχειρηματίες-διαπλεκόμενους με την τραπεζική και πολιτική ελίτ. Ασφαλώς το στοιχείο της «διαπλοκής» θα παίξει κρίσιμο ρόλο στις διαδικασίες όλων των μορφών εκκαθάρισης των δανείων.
Όσον αφορά τα ξένα funds, που θέλουν να «βάλουν στο χέρι» επιχειρήσεις και κλάδους της ελληνικής οικονομίας, μέχρι στιγμής έχουν δηλώσει συμμετοχή οι εταιρίες: KKR, Oak Hill Advisors, Carval, Varde, Lone Star fund, AnaCap Investors, Pimco και δύο ισχυροί θεσμικοί επενδυτές οι οποίοι έχουν συμμετοχή σε ελληνικές τράπεζες μετά την τελευταία ανακεφαλαιοποίηση. Πρόκειται για την «Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης» (EBRD) και την «Παγκόσμια Τράπεζα» μέσω της θυγατρικής της «International Finance Corporation» (IFC). Η EBRD έχει συμφωνήσει με την KKR, για συμμετοχή 5% στην υπό ίδρυση εταιρία αγοράς κόκκινων δανείων, στην οποία έχουν δεσμευτεί ότι θα πωλήσουν δάνεια 1,2 δις οι τράπεζες Alpha και Eurobank (600 εκατ. κάθε μία). Οι κλάδοι που κυρίως ενδιαφέρονται να διεισδύσουν είναι τουρισμός (ξενοδοχεία), ακτοπλοΐα, διαχείριση ακίνητης περιουσίας (real estate), μεταλλουργία-χαλυβουργία, κά.
Ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης «κόκκινων» οφειλών
Όπως ήδη αναφέραμε, ο κύριος όγκος των «κόκκινων» δανείων αφορά τα επιχειρηματικά δάνεια. Τα στεγαστικά και ιδιαίτερα τα στεγαστικά α’ κατοικίας, λόγω της κοινωνικής τους σημασίας και των αντιστάσεων του κινήματος κατά των πλειστηριασμών, δεν τίθενται από τις τράπεζες ως πρώτη προτεραιότητα εκκαθάρισης. Η δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας προβλέπεται να ολοκληρωθεί τους επόμενους μήνες και η εφαρμογή της θα αρχίσει κατά το φθινόπωρο. Σε αυτό που οι τράπεζες ρίχνουν άμεσα βάρος, είναι η αναδιάρθρωση των επιχειρηματικών δανείων. Ωστόσο λόγω της ταυτόχρονης ύπαρξης χρεών, από πολλές επιχειρήσεων σε τράπεζες, εφορίες και ασφαλιστικά ταμεία, τίθεται εξ αντικειμένου η ανάγκη της ενιαίας αντιμετώπισης των χρεών. Στα πλαίσια αυτά η κυβέρνηση, με Ν/Σ που έδωσε στη δημοσιότητα, προωθεί τον «εξωδικαστικό συμβιβασμό» ρύθμισης «κόκκινων» οφειλών συνολικά, μεταξύ επιχείρησης και πιστωτών (τράπεζες, δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία και προμηθευτές). Παρ’ ότι η τεχνοκρατική διαδικασία έχει «λογική», δεν διαθέτει ωστόσο ανάλογη κοινωνική «ευαισθησία», ενώ απουσιάζει εντελώς η αναπτυξιακή διάσταση και η προοπτική.
Κατ’ αρχάς στα κριτήρια ένταξης. Σύμφωνα με το Σχέδιο Νόμου που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση (Ναυτεμπορική 22.2.17), η ένταξη μιας επιχείρησης στις διαδικασίες εξωδικαστικής ρύθμισης, αφορά εκείνες τις επιχειρήσεις που χρωστούν πάνω από 20.000 € σε τράπεζες, εφορίες, ασφαλιστικά ταμεία και τρίτους (προμηθευτές). Δηλαδή περίπου 400.000 φυσικά και νομικά πρόσωπα (κυρίως μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις). Δεν εντάσσονται μικρές επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες οι οποίοι μπορούν να ενταχτούν ως φυσικά πρόσωπα στο νόμο Κατσέλη. Επίσης στη διαδικασία μπορούν να ενταχτούν μόνο όσες εξασφαλίζουν συναίνεση 3/5 (60%) των πιστωτών, με ορισμένες προϋποθέσεις: α) να έχουν οφειλές από δάνεια ή από άλλη αιτία με καθυστέρηση τουλάχιστον 3 μηνών ως 31.12.16, β) να έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές σε εφορίες και ασφαλιστικά ταμεία ή να έχουν εκδοθεί διαταγές πληρωμές σε βάρος τους από προμηθευτές, γ) να έχουν εκδώσει επιταγές που σφραγίστηκαν και δ) να ικανοποιείται το κριτήριο της επιλεξιμότητας.
Το τελευταίο προσδιορίζεται από θετικό «καθαρό αποτέλεσμα» προ φόρων, σε μια τουλάχιστον από τις χρήσεις της τελευταίας τριετίας, πριν από υποβολή της αίτησης, ή για όσες επιχειρήσεις τηρούν διπλογραφικό σύστημα να έχουν θετικά αποτελέσματα προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων ή με «θετική καθαρή θέση» (όχι αρνητικά ίδια κεφάλαια). Είναι φανερό ότι το κριτήριο «επιλεξιμότητας», βγάζει εκτός ρύθμισης ένα μεγάλο μέρος των μεσαίων, ακόμα και μεγάλων ατομικών επιχειρήσεων, ενώ εξυπηρετεί κυρίως τις θυγατρικές πολυκλαδικών και πολυεθνικών ομίλων, που μπορούν στα πλαίσια του «ενοποιημένου ισολογισμού» να εμφανίζουν κερδοφόρα χρήση ή «θετική καθαρή θέση».
Η υποβολή αίτησης υποβάλλεται από τον οφειλέτη ηλεκτρονικά, ως τέλος Δεκέμβρη 2018 στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (ΕΓΔΙΧ), μέσω ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας, η οποία θα τηρείται στην ιστοσελίδα της ΕΓΔΙΧ. (Δυνατότητα εκκίνησης της διαδικασίας έχουν και οι πιστωτές, με κοινοποίηση προς τον οφειλέτη). Στην αίτηση του ο οφειλέτης αποτυπώνει υποχρεωτικά μια σειρά στοιχεία που αφορούν την ταυτότητα της επιχείρησης, τον κύκλο εργασιών, τις συνολικές υποχρεώσεις έναντι των πιστωτών, περιγραφή οικονομικής κατάστασης του οφειλέτη, κατάλογο όλων των πιστωτών με πλήρη στοιχεία και οφειλόμενα ποσά, την πρόταση του για ρύθμιση των οφειλών με αναφορά στο ελάχιστο ποσό που μπορεί να καταβάλει σε μηνιαία και ετήσια βάση για την αποπληρωμή τους, καθώς και τα στοιχεία που απαιτούνται για την αξιολόγηση της «επιλεξιμότητας». Η διαδικασία προϋποθέτει επίσης την άρση του τραπεζικού απόρρητου.
Εντός δύο ημερών από την κατάθεση της αίτησης, η ΕΓΔΙΧ ορίζει «συντονιστή» της διαδικασίας ρύθμισης από το μητρώο συντονιστών που διαθέτει και στον οποίο εγγράφονται κατά προτεραιότητα διαπιστευμένοι διαμεσολαβητές (320 συνολικά ανά τη χώρα) μετά από πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος που δημοσιεύει η ΕΓΔΙΧ. Ο συντονιστής κοινοποιεί ηλεκτρονικά σε όλους τους πιστωτές το περιεχόμενο της αίτησης. Εντός δέκα ημερών από την κοινοποίηση της, οι πιστωτές που προτίθενται να συμμετάσχουν στη ρύθμιση, στέλλουν τη δήλωση εμπιστευτικότητας. Εντός δέκα ημερών ο συντονιστής ελέγχει εάν συγκεντρώθηκε το απαραίτητο ποσοστό απαρτίας συμμετεχόντων πιστωτών. Για την έγκριση της πρότασης αναδιάρθρωσης, απαιτείται συμφωνία του οφειλέτη με 3/5 των πιστωτών (60%), διαφορετικά η διαδικασία κηρύσσεται άκαρπη. Οι πιστωτές και ο οφειλέτης μπορούν να διαμορφώνουν ελεύθερα το περιεχόμενο της σύμβασης, με ορισμένες εξαιρέσεις (υποχρεωτικοί κανόνες). Δεν μπορούν να υποβάλλουν αίτηση ρύθμισης, οι επιχειρήσεις που έχουν οφειλές πάνω από 85% σε έναν μόνο πιστωτή, καθώς οι εταιρίες που οι εταίροι της έχουν καταδικαστεί για απάτη, φοροδιαφυγή, εκβίαση, καταδολίευση δανειστών κά, όπως επίσης οι τράπεζες, οι χρηματοπιστωτικές εταιρίες και όσοι έχουν υποβάλει αίτηση υπαγωγής στο νόμο Κατσέλη, κά.
Αρχικά οι αιτήσεις θα υποβάλλονται σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή στις διευθύνσεις Ανάπτυξης των Περιφερειακών Ενοτήτων, ενώ σε δεύτερο χρόνο οι αιτήσεις θα υποβάλλονται ηλεκτρονικά, μέσω ψηφιακής πλατφόρμας η οποία θα αναπτυχθεί στην ιστοσελίδα της ΕΓΔΙΧ με τη συνεργασία της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων και Διοικητικής Υποστήριξης του υπ. Οικονομικών (ΓΓΠΣ και ΔΥ/ΥΠΟΙΚ). Με απόφαση των υπουργών Οικονομίας-Ανάπτυξης και Οικονομικών καθορίζονται οι διαδικασίες, οι προϋποθέσεις και οι τεχνικές λεπτομέρειες λειτουργίας της πλατφόρμας, κά. Υποχρεωμένοι να υποβάλλουν αίτηση είναι και οι συνοφειλέτες, διαφορετικά δεν μπορεί να ξεκινήσει η διαδικασίας, εκτός αν συμφωνήσουν οι πιστωτές. Σε περίπτωση διαφωνίας κάποιων ή ακόμα και της πλειοψηφίας των πιστωτών, οι υπόλοιποι μπορούν να διαπραγματευτούν συμφωνία, αλλά δεν είναι υποχρεωτική για όσους δεν συμφώνησαν με τη ρύθμιση. Από την κατάθεση της αίτησης μέχρι την έκδοση της απόφασης αναστέλλονται αυτοδικαίως τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης κατά του οφειλέτη. Εφ’ όσον επιτευχθεί συμφωνία, η επικύρωση της γίνεται από το Πολυμελές Πρωτοδικείο της περιφέρειας που έχει έδρα η επιχείρηση. Ο οφειλέτης χάνει τη ρύθμιση εάν δεν καταβάλει τις δόσεις για τρεις μήνες.
Για την ένταξη οφειλών προς το δημόσιο και τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης στο μηχανισμό εξωδικαστικής ρύθμισης, εφαρμόζονται επιπλέον σειρά από υποχρεωτικούς κανόνες. Σύμφωνα με το Ν/Σ δεν επιτρέπεται η διαγραφή «βασικής οφειλής» προς το δημόσιο για ορισμένα είδη οφειλών, όπως χρέη από ΦΠΑ, παρακρατούμενοι φόροι υπέρ του δημοσίου, ποσά και καταπτώσεις εγγυήσεων που έχουν χορηγηθεί για δάνεια με εγγύηση του ελληνικού δημοσίου, κά. Επίσης δεν είναι έγκυρη η σύμβαση αναδιάρθρωσης η οποία προβλέπει αποπληρωμή οφειλών στο δημόσιο σε περισσότερες από 120 δόσεις με ορισμένες εξαιρέσεις και η παροχή περιόδου χάριτος για την αποπληρωμή οφειλών. Τυχόν υφιστάμενες ρυθμίσεις οφειλών προηγούμενων νόμων εντάσσονται στο σχέδιο αναδιάρθρωσης, κά. Ο αριθμός και το ύψος των δόσεων για την αποπληρωμή των οφειλών, καθορίζονται με κριτήριο τη μηνιαία δυνατότητα αποπληρωμής του οφειλέτη, τη μέγιστη διάρκεια ρύθμισης και του υπολογισμού της καθαρής παρούσης αξίας της οφειλής.
Όσον αφορά για τις επιχειρήσεις που χρωστούν ως 20.000 ευρώ «βασικής οφειλής» στο δημόσιο, προβλέπεται ειδική ρύθμιση. Για οφειλές ως 3.000 ευρώ, η αποπληρωμή τους μαζί και των προσαυξήσεων, γίνεται τμηματικά ως 36 μηνιαίες δόσεις και ελάχιστο ποσό 50 ευρώ, χωρίς δυνατότητα διαγραφής κανενός ποσού, ενώ για τις «βασικές οφειλές» άνω των 3.000 ευρώ, η αποπληρωμή γίνεται σε 120 δόσεις, με ελάχιστη δόση 50 ευρώ, χωρίς δυνατότητα διαγραφής της «βασικής οφειλής».
Δημόσιες πολιτικές και υπερχρεωμένες επιχειρήσεις
Με τη δημοσίευση του Ν/Σ, υπήρξαν και οι πρώτες αντιδράσεις για τις ρυθμίσεις του. Όπως αναφέραμε, η εξωδικαστική ρύθμιση δεν καλύπτει όλους όσους έχουν χρέη σε τράπεζες, αλλά κυρίως μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, με ιδιαίτερα ωφελημένες θυγατρικές επιχειρηματικών ομίλων. Για ορισμένες επιχειρήσεις, η ρύθμιση μπορεί να λειτουργεί ως «σανίδα σωτηρίας», ενώ για άλλες ως «ταφόπλακα» οριστικής εκκαθάρισης, με αβέβαιο το μέλλον των εργαζόμενων σε αυτές. Επίσης παρ’ ότι το Ν/Σ δεν επιτρέπει τη διαγραφή χρεών από ΦΠΑ στο δημόσιο, η κυβέρνηση κάτω από τις πιέσεις των θεσμών και της εγχώριας ελίτ, αποδέχτηκε το «κούρεμα» χρεών ΦΠΑ.! Μιλάμε για φόρους που εισπάχτηκαν αλλά δεν αποδόθηκαν στο δημόσιο.
Επίσης ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι αντιδράσεις εργοδοτικών οργανώσεων. Κατά τον πρόεδρο του ΕΒΕΑ Κ.Μίχαλο, το κριτήριο ύπαρξης μιας κερδοφόρας χρήσης δημιουργεί πρόβλημα στην ένταξη πολλών επιχειρήσεων που βιώνουν μια μεγάλη περίοδο κρίσης, όπως επίσης και ο περιορισμός ρύθμισης χρεών άνω του 85% σε ένα μόνο πιστωτή. Από την άλλη κατά τον πρόεδρο της ΕΣΕΕ, Β.Κορκίδη, η εξωδικαστική ρύθμιση θα πρέπει να περιλάβει το «κούρεμα» προστίμων και προσαυξήσεων επί των χρεών ύψους 4 δις, ενώ η Ένωση Ελληνικών Τραπεζών (ΕΕΤ), στη συνάντηση με τον πρωθυπουργό, ζήτησε η απόσβεση του «αναβαλόμενου φόρου» να επεκταθεί για περισσότερα χρόνια, δηλ. πέραν της 5ετίας που ισχύει σήμερα.! Με λίγα λόγια κάθε μερίδα της ολιγαρχίας ζητά τις ιδιαίτερες ευνοϊκές ρυθμίσεις.
Παράλληλα το υπό ψήφιση θεσμικό πλαίσιο παρουσιάζει πολλά κενά που μπορούν να αξιοποιηθούν επ’ ωφελεία των «επιτήδειων». Για παράδειγμα δεν υπάρχει θωράκιση της «αξιοπιστίας» της πλατφόρμας των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών. Σύμφωνα με καταγγελίες του «Κινήματος Πολιτών κατά των Πλειστηριασμών στα Μεσόγεια», η ηλεκτρονική πλατφόρμα, κόστους 400 εκατ. ευρώ, ανατέθηκε χωρίς διαγωνισμό από τον υπουργό Δικαιοσύνης Στ.Κοντονή, στην εταιρία «Newsphone Ελλάς», του Ζακυνθινού επιχειρηματία Γ.Θοδόση. Υπάρχει κίνδυνος η χρήση της να αξιοποιηθεί μεροληπτικά από τα «κοράκια» της αγοράς, για να «βάζουν στο χέρι» τα καλύτερα ακίνητα (από πλευράς αξίας, εμπορευσιμότητας, περιοχής, \ αριθμό κληρονόμων, κά) με στόχο τη λαφυραγώγηση περιουσιών μικρών και μεγάλων οφειλετών. Τέλος το πλαίσιο εξωδικαστικής ρύθμισης δεν προβλέπει καμιά διασφάλιση για την καταβολή «δεδουλευμένων» (μισθών και ημερομισθίων) στους εργαζόμενους των επιχειρήσεων που μπαίνουν στην εξωδικαστική ρύθμιση.
Τέλος όσον αφορά στο τελικό αποτέλεσμα των ρυθμίσεων, ουσιαστικά αφήνεται στην προσωπική βούληση των οφειλετών και πιστωτών και τελικά στους μηχανισμούς της αγοράς. Πρόκειται για παθητική θεώρηση ενός κρίσιμου οικονομικού, κοινωνικού και αναπτυξιακού προβλήματος. Όταν μιλάμε για εξωδικαστική ρύθμιση χρεών εκατοντάδων χιλιάδων επιχειρήσεων, όπου δεν υπάρχει κανένα σχέδιο σύνδεσης της ρύθμισης με δημόσιες πολιτικές, όπως κλαδικές πολιτικές, διαδικασίες αναδιάρθρωσης κλάδων, πολιτική εξαγορών και συγχωνεύσεων, δημιουργίας δικτυώσεων και παραγωγικών συμπλεγμάτων, κά, με ενεργό το ρόλο του δημοσίου, τότε η διαδικασία παραγωγικής ανόρθωσης της οικονομίας και εξόδου από την κρίση αφήνεται στην τύχη της.
Η εναλλακτική πρόταση της ΛΑΕ
Η ΛΑΕ έχει επεξεργαστεί συγκεκριμένη πρόταση αντιμετώπισης των «κόκκινων» δανείων και των οφειλών στις τράπεζες, στο δημόσιο και στα ασφαλιστικά ταμεία. Ειδικότερα για τις υπερχρεωμένες επιχειρήσεις προτείνει:
Γενναία διαγραφή χρεών σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις που έκλεισαν λόγω κρίσης, σε αυτοαπασχολούμενους, επαγγελματίες που έχασαν τη δουλειά τους και αγρότες, εφόσον έχουν χαμηλά εισοδήματα και μικρή περιουσία. Μερικό «κούρεμα» κόκκινων δανείων σε μικρο-μεσαίες επιχειρήσεις ανάλογα με τη μείωση τζίρου και εισοδήματος και ευνοϊκές ρυθμίσεις για τα υπόλοιπα (χαμηλό επιτόκιο, παράταση χρόνου εξόφλησης), με διατήρηση της απασχόλησης. Για τις μεγάλες επιχειρήσεις, εφαρμογή διαχειριστικού ελέγχου για εντοπισμό «θαλασσοδανείων» και δόλιων πρακτικών δημιουργίας «κόκκινων δανείων» και καταλογισμό ευθυνών. Προσδιορισμός δυνατοτήτων συνέχισης λειτουργίας της επιχείρησης (business plan) και μετοχοποίηση δανείων σε τράπεζες υπό δημόσιο έλεγχο, με τη διασφάλιση των θέσεων εργασίας. Για τις επιχειρήσεις που μπορούν να συνεχίσουν τη λειτουργία τους με «αυτοδιαχειριστικά» και «συνεταιριστικά» σχήματα, ευνοϊκές ρυθμίσεις και μέτρα στήριξης και τη διατήρηση των θέσεων εργασίας. Τέλος κατάργηση εισπρακτικών εταιριών και μνημονιακών νόμων που ανοίγουν δρόμο στην αρπαγή κατοικιών και λαϊκών περιουσιών από τράπεζες, ειδικές εταιρίες και ξένα funds.
Ειδικότερα για τα χρέη στο δημόσιο προτείνει τη διαγραφή κατ’ αρχάς χρεών σε οφειλέτες με χαμηλά εισοδήματα και μικρή περιουσία, καθώς χρεών ευπαθών κοινωνικών ομάδων (χρόνια άνεργοι, ασθενείς, κά). Ευνοϊκές ρυθμίσεις (μακρόχρονη εξόφληση, διαγραφή προσαυξήσεων, κά) για χρέη οφειλετών μεσαίου εισοδήματος και περιουσίας και μερική διαγραφή ανάλογα με μείωση εισοδήματος. Στις περιπτώσεις συνυπολογισμού χρεών σε τράπεζες, το ύψος της δόσης να μην ξεπερνά το 1/3 του ετήσιου εισοδήματος. Στις υπόλοιπες κατηγορίες οφειλετών εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα περί αναγκαστικής είσπραξης. Σε κάθε περίπτωση δεν θίγεται το ακατάσχετο της Α’ κατοικίας, μέχρι ενός ορίου που δεν συνεπάγεται κατοχή αφανούς πλούτου και πολυτελούς διαβίωσης.
Όσον αφορά τις οφειλές στα ασφαλιστικά ταμεία, η αντιμετώπιση τους επιβάλλει την επαναφορά της ρύθμισης των 100 δόσεων, όπως προέβλεπε ο Ν.4321/2015, το πάγωμα των ληξιπρόθεσμων οφειλών επαγγελματιών – για δικές τους εισφορές – και δυνατότητα μεταφοράς στο τέλος του ασφαλιστικού βίου, με επιλογή είτε εξαγοράς, είτε αφαίρεσής τους από το χρόνο ασφάλισης, για τον υπολογισμό της σύνταξης. Τέλος απόλυτη προστασία της Α’ κατοικίας από πλειστηριασμούς και κατασχέσεις, καθώς και έρευνα με τιμωρία των υπευθύνων κακοδιαχείρισης των αποθεματικών, πάταξη της εισφοροδιαφυγής και «μαύρης εργασίας», κά.
Η εφαρμογή των πιο πάνω μέτρων αντιμετώπισης της υπερχρέωσης χιλιάδων επιχειρήσεων, εντάσσεται στα πλαίσια της γενικότερης πολιτικής φιλολαϊκής εξόδου την κρίση, η οποία προϋποθέτει δημόσια ιδιοκτησία και κοινωνικό έλεγχο των τραπεζών, φορολογική ανακούφιση των λαϊκών στρωμάτων, κατάργηση φορολογικών και άλλων προνομίων της ολιγαρχίας, βαθιά διαγραφή δημόσιου χρέους και αναστολή πληρωμής τοκοχρεολυσίων, ενίσχυση αγοραστικής δύναμης μισθών, συντάξεων και λαϊκών εισοδημάτων, απαλλαγή από τους ασφυκτικούς κανόνες της ευρωζώνης και μετάβαση στο Εθνικό Νόμισμα, εφαρμογή προγράμματος παραγωγικού μετασχηματισμού της οικονομίας και μείωσης της ανεργίας, κά, που ανοίγουν δρόμο σε μια ελπιδοφόρα προοπτική της ελληνικής κοινωνίας και ιδιαίτερα της νέας γενιά στο μέλλον.
