Τα αποθέματα φυσικού αερίου της Αλγερίας έχουν αποκτήσει ιδιαίτερη σημασία για την ΕΕ, καθώς οι ευρωπαϊκές χώρες αγωνίζονται για εναλλακτικές λύσεις έναντι των ρωσικών προμηθειών φυσικού αερίου, λόγω της Ουκρανικής κρίσης.
Πρόσφατα το ΠΕΝΤΑΠΟΣΑΓΜΑ έγραφε πως το Κατάρ παρουσίασε τους όρους του στην ΕΕ, ενώ αναφέρθηκε ότι το Κατάρ, το οποίο είναι πρόθυμο να παρέχει φυσικό αέριο σε χώρες της ΕΕ κατόπιν αιτήματος των ΗΠΑ, απαιτεί να τερματιστεί η έρευνα για το μονοπώλιο που ξεκίνησε το 2018 και να μην πωλείται το παρεχόμενο αέριο εκτός ΕΕ.
Οι γνωρίζοντες επιμένουν πάντως πω το Κατάρ δεν μπορεί να λύσει το ενεργεαικό πρόβλημα της Ευρώπης. Μιλώντας για παράδειγμα στο ΠΕΝΤΑΠΟΣΤΑΓΜΑ ο ο κ. Άρεφ Αλομπέιντ , Δρ. της Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής τόνισε σχετικά με το Κατάρ πως : Αν και το Κατάρ διαθέτει άριστες σχέσεις με τις ΗΠΑ ωστόσο, αδυνατεί να ικανοποιήσει το αμερικανικό αίτημα να καλύπτει το κενό σε φυσικό αέριο στην ΕΕ προκειμένου να αντιμετωπιστεί η τάση της Ρωσίας να χρησιμοποιεί το φυσικό της αγαθό ως πολιτικό και διπλωματικό όπλο. Το Κατάρ έχει συνάψει πολλά μακροχρόνια συμβόλαια εξαγωγής φυσικού αερίου με τρίτες χώρες εκτός Ευρώπης.
Οπότε οι ΗΠΑ πάνε σε αντι-Κατάρ λύση μέσω Αλγερίας;
Οι ΗΠΑ ζήτησαν να συναντηθούν με την Eni, την TotalEnergies και άλλες ενεργειακές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Αλγερία για να δουν αν μπορεί να προέλθει περισσότερο φυσικό αέριο από τη χώρα, αναφέρει το Reuters επικαλούμενο ενημερωμένες πηγές.
Η κίνηση αυτή έρχεται καθώς η Ουάσινγκτον εντείνει τις προσπάθειες για την εξεύρεση εναλλακτικών πηγών φυσικού αερίου για την Ευρώπη σε περίπτωση που προκύψει οποιαδήποτε διαταραχή από την αντιπαράθεση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξαρτάται από τη Ρωσία για περισσότερο από το ένα τρίτο του φυσικού αερίου της και οποιαδήποτε διακοπή των ροών θα επιδείνωνε μια ενεργειακή κρίση που έχει ήδη στείλει στα ύψη τους λογαριασμούς των καταναλωτών.
“Οι ΗΠΑ ζήτησαν συνάντηση με την Eni για την Αλγερία”, δήλωσε μία από τις πηγές στο Reuters.
Η Eni, η οποία έχει μια σειρά από μακροπρόθεσμες συμβάσεις φυσικού αερίου με το μονοπώλιο φυσικού αερίου της Αλγερίας Sonatrach, είναι ένας από τους μεγαλύτερους ξένους παραγωγούς της χώρας.
Μια δεύτερη πηγή δήλωσε ότι η Ουάσινγκτον είχε απευθυνθεί στη γαλλική TotalEnergies και σε άλλες εταιρείες στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των Equinor και Occidental Petroleum Corp.
Η Eni δεν ήταν άμεσα διαθέσιμη για σχόλια, ενώ η TotalEnergies και η Occidental αρνήθηκαν να σχολιάσουν.
Εν τω μεταξύ, το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ δήλωσε ότι “εργάζεται για τον εντοπισμό πρόσθετων ποσοτήτων μη ρωσικού φυσικού αερίου από την Εγγύς Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική προς την Ασία και τις Ηνωμένες Πολιτείες”, αλλά δεν επιβεβαίωσε οποιεσδήποτε συνομιλίες με μεμονωμένες εταιρείες.
Το “δίλημμα” της Αλγερίας και η ενεργειακή λύση που μπορεί να δώσει στην ΕΕ
Ένα πρόσφατο άρθρο στα μέσα ενημέρωσης της Al-Ain στον Κόλπο ανέφερε ότι η Αλγερία βρίσκεται σε δίλημμα, είτε αν θα δεχθεί «τα χρήματα της Ευρώπης» ή «τη φιλία της Ρωσίας».
Αυτή είναι μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση για ποιό λόγο η Αλγερία είναι στην επικαιρότητα τον τελευταίο καιρό.
Τα άρθρα παρουσιάζουν τη βορειοαφρικανική χώρα ως στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος λόγω της ανάγκης της Ευρώπης για φυσικό αέριο. Το Bloomberg και άλλοι το έχουν επισημάνει σε πρόσφατες αναφορές. Ένα άρθρο στο Reuters αναφέρει ότι η Ευρώπη εξαρτάται από την Αλγερία για το ένα τρίτο του φυσικού αερίου της.
«Αυτές οι ανησυχίες κάνουν τις δυτικές χώρες να κάνουν έναν αγώνα με τον χρόνο για να εξασφαλίσουν εναλλακτικές προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου, καθώς η Αλγερία εμφανίζεται ως η κατάλληλη λύση χάρη στα τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου της και την γεωγραφική της θέση κοντά στην Ευρώπη», αναφέρει το άρθρο της Al-Ain, εξηγώντας ότι ο εφοδιασμός της Ευρώπης θα μπορούσε να βοηθήσει την οικονομική κατάσταση της χώρας, αλλά «με τη σειρά του, θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τις αυξανόμενες σχέσεις μεταξύ Αλγερίας και Ρωσίας».
«Ωστόσο, παραμένει ασαφές σε ποιο βαθμό η Αλγερία, μέλος του Οργανισμού Πετρελαιοεξαγωγικών Χωρών (ΟΠΕΚ), μπορεί να είναι μια πραγματική εναλλακτική λύση απέναντι στη Ρωσία, σε μια εποχή που η Αλγερία υποφέρει από στασιμότητα των εξαγωγών πετρελαίου της λόγω έλλειψης επενδύσεων στον κλάδο και από την ταχεία αύξηση της εγχώριας ζήτησης», αναφέρει το άρθρο, το οποίο επισημαίνει ότι:
«Η Αλγερία υιοθετεί μια σαφώς ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική, με επικεφαλής πολίτες και στρατιωτικό προσωπικό, οι ρίζες των οποίων ανάγονται στον απελευθερωτικό πόλεμο κατά της γαλλικής κατοχής τη δεκαετία του 1960».
Ο ρόλος των ΗΠΑ
Οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται επίσης για την Αλγερία και προφανώς βρίσκονται σε συζητήσεις με εταιρείες που δραστηριοποιούνται εκεί, υποστηρίζει το άρθρο. «Πολλές ξένες ενεργειακές εταιρείες, όπως η ιταλική Eni, η γαλλική Total Energies και η Νορβηγική Econor, δραστηριοποιούνται στην Αλγερία με συμβάσεις κατανομής της παραγωγής».
Αν και οι εξαγωγές του Αζερμπαϊτζάν δεν επαρκούν για να καλύψουν τις ελλείψεις σε περίπτωση κρίσης με τη Ρωσία για την Ουκρανία, που θα εμφανιστούν στην Ευρωπαϊκή αγορά, παρόλα αυτά αρκετές ευρωπαϊκές χώρες προσβλέπουν στην εν λόγω χώρα
Πρόσφατες αναφορές αναφέρουν ότι οι ΗΠΑ θα απαγοερεύσουν τη λειτουργία του αγωγού Nord Stream 2 εάν ξεσπάσει στρατιωτική κρίση στην Ουκρανία με τη Ρωσία. Η Γερμανία δεν είναι τόσο σίγουρη για αυτό το σχέδιο.
Τα προβλήματα στις σχέσεις Αλγερίας με Μαρόκο και Ισραήλ
Η Αλγερία έχει και άλλα προβλήματα εξωτερικής πολιτικής. «Στα τέλη Οκτωβρίου, η Αλγερία έκλεισε έναν μεγάλο αγωγό που μεταφέρει φυσικό αέριο στην Ισπανία μέσω του Μαρόκου, μετά την κλιμάκωση της διαμάχης μεταξύ των δύο Άραβων γειτόνων για τις σχέσεις μεταξύ Μαρόκου και Ισραήλ και την κρίση της Δυτικής Σαχάρας», αναφέρει σχετική έκθεση.
Υπενθυμίζεται ότι η Αλγερία ήταν μια σημαντική δύναμη στο Κίνημα των Αδεσμεύτων κατά την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, ενώ η επίσημη στάση της Αλγερίας είναι ενάντια προς το Ισραήλ. Ο υπουργός Εξωτερικών της Αλγερίας Ramtane Lamamra κατήγγειλε την απόφαση της Αφρικανικής Ένωσης να χορηγήσει στο εβραϊκό κράτος καθεστώς παρατηρητή ως “διπλό λάθος”, σύμφωνα με πρόσφατες αναφορές, σε μια συνέντευξη που παραχώρησε στο Radio France International και στο δορυφορικό κανάλι France 24.
Ενδιαφέρον εδώ είναι το γεγονός ότι τα κράτη της Βόρειας Αφρικής κλήθηκαν από την Αλγερία να μην επιτρέψουν στο Ισραήλ να είναι παρατηρητής μιας ομάδας κρατών στην Αφρική, κάνοντας λόγο για αποικιοκρατικές νοοτροπίες, καθιστώντας έτσι την επίσημη στάση της Αλγερίας ενάντια προς το Ισραήλ.
Η προσέγγιση Ισραήλ-Μαρόκου
Διαφορετικές ωστόσο είναι οι σχέσεις Μαρόκου – Ισραήλ. Συγκεκριμένα το Ισραήλ ανέπτυξε σημαντικές σχέσεις με το Ραμπάτ τα τελευταία δύο χρόνια. Ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ ήταν στο Μαρόκο τον Νοέμβριο.
Στην Ουάσιγκτον ωστόσο, ορισμένοι Αμερικανοί αξιωματούχοι και πολιτικοί, εξακολουθούν να είναι δυσαρεστημένοι με την αναγνώριση της Δυτικής Σαχάρας ως τμήμα του Μαρόκου από την κυβέρνηση Τραμπ. «Μοιάζουμε με υποκριτές τώρα. Αντιτιθέμεθα στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και αρνούμαστε να αναγνωρίσουμε τον έλεγχό της στην Κριμαία, αλλά υποστηρίζουμε την εισβολή και τον έλεγχο του Μαρόκου στη Δυτική Σαχάρα», δήλωσε ο Αμερικανός γερουσιαστής Κρις Μέρφι τον Δεκέμβριο του 2020.
Το ζήτημα της Δυτικής Σαχάρας συνεχίζει να αναστατώνει την Ουάσιγκτον. Αν και το Μαρόκο αποτελεί μέρος των Συμφωνιών του Αβραάμ και είναι σημαντικό για την πολιτική των ΗΠΑ, αυτά τα ζητήματα που σχετίζονται με τη Δυτική Σαχάρα θα συνεχίσουν να επισκιάζουν τις σχέσεις Μαρόκου-ΗΠΑ.
Η στάση της Ρωσίας
Η Ρωσία, η Κίνα, το Ιράν και η Τουρκία είναι εκείνες οι χώρες που αναζητούν περισσότερη επιρροή στην ήπειρο. Επιπλέον, εξτρεμιστικές ομάδες συνεχίζουν να αποσταθεροποιούν το Σαχέλ, την ώρα που πληροφορίες αναφέρουν ότι η Αλγερία αποχώρησε από μια συμφωνία για την αγορά ρωσικών πολεμικών αεροσκαφών.
Εν τω μεταξύ, υπάρχουν ανησυχίες ότι η Ρωσία έχει στείλει μισθοφόρους στο Μάλι και σε άλλες χώρες της περιοχής. Η Μόσχα παίζει επίσης ρόλο στη Λιβύη και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, σύμφωνα με δημοσιεύματα.
Πριν από δύο ημέρες, η Ρωσία είπε ότι δεν έχει καμία σχέση με τους μισθοφόρους που εργάζονται στο Μάλι, όπως δήλωσε άλλωστε ο Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν κατά την συνάντηση που είχε με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν.
Το Μάλι έχει επικρίνει τη Γαλλία τις τελευταίες ημέρες, εκδιώκοντας τον Γάλλο πρεσβευτή και κατηγορώντας το Παρίσι ότι προσπαθεί να διχάσει τη χώρα.
Σύμφωνα με το Al-Jazeera, «οι εορτασμοί την Παρασκευή στο Μάλι, όπου οι άνθρωποι κυμάτιζαν ρωσικές σημαίες και έκαιγαν χαρτόνια του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, ήρθαν καθώς οι εντάσεις μεταξύ της δυτικοαφρικανικής χώρας και της πρώην αποικιακής της δύναμης αυξάνονταν σταθερά. .»
Όλα αυτά έχουν μεγάλη σημασία γιατί, αν και η κρίση στην Ουκρανία επιδεινωθεί, τα ζητήματα που συμβαίνουν στην Αλγερία και το Μάλι θα έχουν επίσης ευρείες ενεργειακές επιπτώσεις και όχι μόνο για την ΕΕ
Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα
Οποιοδήποτε σενάριο φαντάζει πιθανό και θα προκριθεί ανάλογα με τις εξελίξεις στο ζήτημα της Ουκρανίας
Η ΕΕ εκτός της προμήθειας φυσικού αερίου έναντι της Αλγερίας, εξετάζει το ενδεχόμενο προμήθειας φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν, το Κατάρ και την Αίγυπτο
Το θέμα είναι πολυσύνθετο και υπάρχουν πολλά αντικρουόμενα συμφέροντα και δυσεπίλυτα προβλήματα κατά περίπτωση, στα οποία οι Βρυξέλλες θα πρέπει να παρέμβουν αναγκαστικά
Εκτίμηση είναι ότι η επίλυση των παραπάνω προβλημάτων θα πάρει χρόνο και χρόνος δεν υπάρχει για την ΕΕ αν τα πράγματα εξελιχθούν άσχημα στην Ουκρανία
Συνεπώς αναμένουμε σε περίπτωση επιδείνωσης της κατάστασης στην Ουκρανία και διεξαγωγή στρατιωτικών επιχειρήσεων από πλευράς Ρωσίας, ότι οι οικονομίες της ΕΕ θα δοκιμαστούν αφού δεν αναμένουμε να τελεσφορήσει λύση σύντομα στα προβλήματα που υπάρχουν στην Αλγερία
Αυτί είναι μάθημα για την ΕΕ, η οποία θα πρέπει να εμείνει στην κατασκευή του East-Med παίρνοντας αυστηρά μέτρα κατά της Τουρκίας
Κυρίαρχο ρόλο σε αυτό θα έπαιζε η Γαλλία η οποία ανέλαβε την Προεδρία της ΕΕ για το 1ο εξάμηνο του 2022 , η οποία συμπράτοντας μια αμυντική συμφωνία με την Κύπρο εφάμιλλη με αυτή Ελλάδας-Γαλλίας, θα εγγυόταν την δημιουργία του East-Med
Βέβαια σε όλα αυτά μπαίνει ο παράγοντας ΗΠΑ, οι οποίες θα είναι ικανοποιημένες από την μη δημιουργία του East-Med αφού αυτός θα έδινε ενεργειακή απεξάρτηση της ΕΕ από τρίτες χώρες, όπως η Αίγυπτος και το Ισραήλ
Η μεταφορά υγροποιημένου φυσικού αερίου των κοιτασμάτων φυσικού αερίου της Κυπριακής ΑΟΖ για λογαριασμό των ΗΠΑ μέσω Αιγύπτου στην Αλεξανδρούπολη ή σε άλλο λιμάνι της Μεσογείου και από εκεί στην Ευρώπη, συμφέρει πολύ περισσότερο τις ΗΠΑ, αποφεύγοντας παράλληλα εμπλοκή τους σε πιθανή στρατιωτική σύγκρουση στη ΝΑ Μεσόγειο μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου-Ελλάδας