Η Αριστερά και οι πολιτικές συμμαχίες

Ο κό­σμος μας δέ­χε­ται μιαν επί­θε­ση κα­θο­ρι­στι­κής ση­μα­σί­ας. Ορ­γα­νώ­νο­ντας τη με­τά­βα­ση προς το Μνη­μό­νιο 4, η κυ­βέρ­νη­ση ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ-ΑΝΕΛ δεν θε­σμο­θε­τεί απλώς την υπερ­λι­τό­τη­τα. Δε­σμεύ­ει μέσα σε αυτήν όλες τις μελ­λο­ντι­κές εξε­λί­ξεις: θε­σμο­θε­τεί κυ­ριο­λε­κτι­κά το There is No Alternative. Στο Ασφα­λι­στι­κό, στο Φο­ρο­λο­γι­κό, στις ερ­γα­σια­κές σχέ­σεις, στο υπερ­τα­μείο ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σε­ων, χα­ράσ­σε­ται με τον πιο σκλη­ρό τρόπο ότι η θηλιά της λι­τό­τη­τας στο λαιμό της ερ­γα­τι­κής τάξης και των λαϊ­κών δυ­νά­με­ων θα χα­λα­ρώ­σει μόνον εάν και όταν το απο­φα­σί­σουν οι δα­νει­στές και η ντό­πια κυ­ρί­αρ­χη τάξη. Η εξυ­πη­ρέ­τη­ση του χρέ­ους και η πρόσ­δε­ση στο ευρώ ανα­βαθ­μί­ζο­νται σε υπέρ­τα­το νόμο, σε απα­ρα­βί­α­στο πλαί­σιο. Εκτός πάλι αν οι δα­νει­στές και η ντό­πια κυ­ρί­αρ­χη τάξη απο­φα­σί­σουν δια­φο­ρε­τι­κά.
Τα κα­θή­κο­ντα της αντι­μνη­μο­νια­κής ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς απο­κτούν μέσα σε αυτό το τοπίο κα­θο­ρι­στι­κή ση­μα­σία. Μέσα σε αυτά τα ιδε­ο­λο­γι­κά, τα πο­λι­τι­κά, τα ορ­γα­νω­τι­κά κα­θή­κο­ντα, ξε­χω­ρι­στή ση­μα­σία έχει το ζή­τη­μα των πο­λι­τι­κών συμ­μα­χιών. Γιατί ολο­φά­νε­ρα συν­δέ­ε­ται με την ικα­νό­τη­τα και τη διά­θε­ση των ευ­ρύ­τε­ρων ερ­γα­τι­κών και λαϊ­κών μαζών να κλι­μα­κώ­σουν τους αγώ­νες αντί­στα­σής τους. Η ενό­τη­τα στη δράση της αντι­μνη­μο­νια­κής Αρι­στε­ράς είναι η ανα­γκαία συν­θή­κη για να ξε­πε­ρά­σει η κοι­νω­νι­κή αντί­στα­ση τους πε­ριο­ρι­σμούς της ση­με­ρι­νής συ­γκυ­ρί­ας. Αλλά η ενό­τη­τα στη δράση δεν αρκεί: το να δη­μιουρ­γη­θεί ξανά ένα κύμα ελ­πί­δας που θα μπο­ρεί να συ­νε­γεί­ρει τους απλούς αν­θρώ­πους προ­ϋ­πο­θέ­τει κάτι πέρα από το να «χτυ­πά­με μαζί», προ­ϋ­πο­θέ­τει μιαν ευ­ρύ­τε­ρη και συ­στη­μα­τι­κό­τε­ρη πο­λι­τι­κή συ­νερ­γα­σία, προ­ϋ­πο­θέ­τει μια μορφή «με­τώ­που» της Αρι­στε­ράς, που θα στη­ρί­ζε­ται ασφα­λώς πάνω σε ένα συ­γκρο­τη­μέ­νο «με­τα­βα­τι­κό πρό­γραμ­μα», αλλά που επί­σης θα μπο­ρεί να συ­γκε­ντρώ­σει μια δύ­να­μη ανα­με­τρή­σι­μη με το κα­θή­κον της επι­βο­λής του προ­γράμ­μα­τος αυτού. Αυτές οι απλές σκέ­ψεις, που εύ­κο­λα θα συ­γκέ­ντρω­ναν την απο­δο­χή με­γά­λου τμή­μα­τος των αγω­νι­στών-τριών του κι­νή­μα­τος, δεν βρί­σκουν αυ­τό­μα­τα το δρόμο προς την πρα­κτι­κή υλο­ποί­η­σή τους, γιατί η συ­ζή­τη­ση με­τα­ξύ των ορ­γα­νω­μέ­νων δυ­νά­με­ων της Αρι­στε­ράς απο­δει­κνύ­ε­ται πιο πε­ρί­πλο­κη.
Το ΚΚΕ
Το ΚΚΕ, δια­τη­ρώ­ντας έναν ση­μα­ντι­κό όγκο ορ­γα­νω­μέ­νων δυ­νά­με­ων, δεν μπαί­νει καν στη συ­ζή­τη­ση αυτή. Ταυ­τί­ζο­ντας τη με­τα­βα­τι­κή πο­λι­τι­κή με την ωρί­μαν­ση μιας κά­ποιας «λαϊ­κής εξου­σί­ας», κα­τα­λή­γει να υπο­τι­μά κάθε διεκ­δί­κη­ση εν­διά­με­σων στό­χων, που προ­έ­κυ­ψαν από την κι­νη­μα­τι­κή εμπει­ρία των τε­λευ­ταί­ων χρό­νων.
Ζη­τή­μα­τα όπως η ανα­τρο­πή των μνη­μο­νί­ων, η ανα­τρο­πή της λι­τό­τη­τας και του νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού, η δια­γρα­φή του χρέ­ους, η εθνι­κο­ποί­η­ση-κοι­νω­νι­κο­ποί­η­ση των τρα­πε­ζών, η έξο­δος από το ευρώ και η σύ­γκρου­ση με την Ευ­ρω­ζώ­νη και την ΕΕ πα­ρα­πέ­μπο­νται στις συν­θή­κες όπου θα είναι εφι­κτή η διεκ­δί­κη­ση της… ερ­γα­τι­κής εξου­σί­ας. Ασφα­λώς οι κα­τα­κτή­σεις της ερ­γα­τι­κής τάξης και του λαού είναι εφι­κτό να δια­σφα­λι­στούν και να πά­ρουν μια πιο ορι­στι­κή μορφή μόνο μέσω της γε­νι­κό­τε­ρης απε­λευ­θέ­ρω­σης. Όμως όλη η πείρα των 100 χρό­νων που μας χω­ρί­ζουν από την Οκτω­βρια­νή Επα­νά­στα­ση δι­δά­σκει ότι η προ­σέγ­γι­ση της σο­σια­λι­στι­κής ανα­τρο­πής γί­νε­ται εφι­κτή μόνο μέσα από το προ­χώ­ρη­μα των ίδιων των ερ­γα­τι­κών και λαϊ­κών μαζών, μέσα από την αγω­νι­στι­κή και πο­λι­τι­κή εμπει­ρία τους, προς την από­φα­ση και τη θέ­λη­ση να πραγ­μα­το­ποι­ή­σουν οι ίδιες αυτό το κο­λοσ­σιαίο έργο. Τι κά­νου­με λοι­πόν στο διά­στη­μα που με­σο­λα­βεί; Ποια είναι τα κα­θή­κο­ντα, ποιες πρέ­πει να είναι οι διεκ­δι­κή­σεις, ποια πρέ­πει να είναι η τα­κτι­κή της κο­μου­νι­στι­κής Αρι­στε­ράς, μέσα σε επο­χές που ο κό­σμος μας δέ­χε­ται με­γά­λες επι­θέ­σεις και –παρ’ όλα αυτά– οι συν­θή­κες δεν είναι –ή δεν είναι ακόμα…– άμεσα επα­να­στα­τι­κές; Η απά­ντη­ση της μαρ­ξι­στι­κής πα­ρά­δο­σης, στη­ριγ­μέ­νη στην πείρα της ρω­σι­κής και γερ­μα­νι­κής επα­νά­στα­σης, δό­θη­κε στο 3ο και στο 4ο Συ­νέ­δριο της Κο­μου­νι­στι­κής Διε­θνούς: Ενιαίο Μέ­τω­πο, με­τα­βα­τι­κό πρό­γραμ­μα, με­τα­βα­τι­κή πο­λι­τι­κή…
Ασφα­λώς δεν πρό­κει­ται για έτοι­μη συ­ντα­γή: το με­τα­βα­τι­κό πρό­γραμ­μα ήταν και είναι ένα κρί­σι­μο πρό­βλη­μα συ­γκε­κρι­με­νο­ποί­η­σης, που η Αρι­στε­ρά οφεί­λει να απα­ντά με την τα­κτι­κή ευ­ε­λι­ξία που επι­βάλ­λει η συ­γκε­κρι­μέ­νη ανά­λυ­ση της συ­γκε­κρι­μέ­νης κα­τά­στα­σης, αλλά ταυ­τό­χρο­να τη στρα­τη­γι­κή ακαμ­ψία, την προ­σή­λω­ση στο στόχο της σο­σια­λι­στι­κής απε­λευ­θέ­ρω­σης (που, π.χ., απο­κλεί­ει από τις «συμ­μα­χί­ες» στο πλαί­σιο του Ενιαί­ου Με­τώ­που όλες τις αστι­κές πο­λι­τι­κές δυ­νά­μεις, ανε­ξάρ­τη­τα από προσ­διο­ρι­σμούς –όπως δη­μο­κρα­τι­κές, πα­τριω­τι­κές κ.ο.κ.– που μπο­ρεί συ­γκυ­ρια­κά να τους απο­δί­δο­νται…). Το ΚΚΕ, κρα­τώ­ντας την πο­λι­τι­κή του έξω από αυτήν τη γό­νι­μη ανα­ζή­τη­ση, δεν μένει χωρίς απά­ντη­ση στο ερώ­τη­μα «τι να κά­νου­με;» μέχρι τη δη­μιουρ­γία ανα­τρε­πτι­κών συν­θη­κών. Μόνο που η απά­ντη­σή του είναι κα­τώ­τε­ρη των πε­ρι­στά­σε­ων: πε­ριο­ρί­ζε­ται στην έκ­κλη­ση για την ενί­σχυ­ση του κόμ­μα­τος –την ορ­γα­νω­τι­κή, αλλά κυ­ρί­ως την εκλο­γι­κή– όπως και την ενί­σχυ­ση των ιδιό­μορ­φων «με­τώ­πων», όπως το ΠΑΜΕ, που το κόμμα δη­μιουρ­γεί γύρω από τον εαυτό του. Η τα­κτι­κή αυτή δεν είναι μόνο «σε­χτα­ρι­στι­κή» απέ­να­ντι στις άλλες ορ­γα­νω­μέ­νες δυ­νά­μεις της Αρι­στε­ράς, είναι κυ­ρί­ως «σε­χτα­ρι­στι­κή» απέ­να­ντι σε ευ­ρύ­τε­ρες ερ­γα­τι­κές και λαϊ­κές δια­θέ­σεις, είναι δι­στα­κτι­κή και άτολ­μη απέ­να­ντι σε ευ­και­ρί­ες πα­ρέμ­βα­σης και δρά­σης που όμως προ­ϋ­πο­θέ­τουν ευ­ρύ­τε­ρη συ­σπεί­ρω­ση. Γι’ αυτό, το κυ­ρί­αρ­χο χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό στην πραγ­μα­τι­κή πο­λι­τι­κή του ΚΚΕ δεν είναι ένας μαρ­ξί­ζων βερ­μπα­λι­σμός, αλλά ένας βαθύς τα­κτι­κός συ­ντη­ρη­τι­σμός, που –σε κρί­σι­μες στιγ­μές– απέ­φυ­γε και απο­φεύ­γει την πραγ­μα­τι­κή αντι­πα­ρά­θε­ση. Αυτό επι­κρο­τούν οι αστι­κές πο­λι­τι­κές δυ­νά­μεις και τα πα­πα­γα­λά­κια τους στα ΜΜΕ όταν μι­λούν για μια πα­ρα­δο­σια­κή «σο­βα­ρό­τη­τα» του ΚΚΕ.
Η πρό­τα­ση της ΑΝΤΑΡ­ΣΥΑ
Η ΑΝΤΑΡ­ΣΥΑ έδωσε πρό­σφα­τα στη δη­μο­σιό­τη­τα την πρό­τα­σή της για τα ανα­γκαία «μέ­τω­πα» μέσα στην πε­ρί­ο­δο. Απ’ ό,τι φαί­νε­ται –κυ­ρί­ως από την αρ­θρο­γρα­φία κε­ντρι­κών στε­λε­χών της, που «επε­ξη­γούν» την πρό­τα­ση– χω­ρί­ζει την πο­λι­τι­κή συμ­μα­χιών σε δύο το­μείς: αφε­νός στο πο­λι­τι­κό πεδίο, όπου η πρό­τα­ση εξαι­ρεί από τους απο­δέ­κτες της απεύ­θυν­σής της… το ΚΚΕ και τη ΛΑΕ. Μπο­ρεί έτσι να γίνει κα­τα­νοη­τή –κάτι που ελ­πί­ζου­με να δια­ψευ­στεί– ως μια τα­κτι­κή προ­σέλ­κυ­σης μι­κρό­τε­ρων δυ­νά­με­ων, που θα μπο­ρού­σαν να συ­μπλη­ρώ­νουν μιαν ει­κό­να «με­τώ­που» γύρω από τον υπαρ­κτό κορμό της ΑΝΤΑΡ­ΣΥΑ, χωρίς όμως να δια­θέ­τουν τη δύ­να­μη να θέ­σουν σε αμ­φι­σβή­τη­ση τη δε­δο­μέ­νη μέχρι σή­με­ρα πο­λι­τι­κή της ΑΝΤΑΡ­ΣΥΑ. Πρό­κει­ται για μια ρου­τι­νιά­ρι­κη αντί­λη­ψη περί μιας κά­ποιας «διεύ­ρυν­σης» της ΑΝΤΑΡ­ΣΥΑ, που είναι όμως κα­τώ­τε­ρη των πε­ρι­στά­σε­ων. Αφε­τέ­ρου στο κι­νη­μα­τι­κό πεδίο, όπου η πρό­τα­ση μοιά­ζει να απευ­θύ­νε­ται σε όλες τις δυ­νά­μεις. Αυτό το θε­τι­κό στοι­χείο θα πρέ­πει να προ­στα­τευ­θεί από μια «συ­γκε­κρι­με­νο­ποί­η­σή του», που μπο­ρεί να επι­στρέ­φει στη λο­γι­κή των εξαι­ρέ­σε­ων, μέσω μιας άκαμ­πτης υπο­στή­ρι­ξης ενός «πλαι­σί­ου» στό­χων και αι­τη­μά­των που, ενώ υπο­στη­ρί­ζε­ται ως «με­τα­βα­τι­κό», κα­τα­λή­γει να προ­ϋ­πο­θέ­τει μιαν… ερ­γα­τι­κή εξέ­γερ­ση. Το πρό­βλη­μα των στό­χων μιας ενό­τη­τας στη δράση οφεί­λει να απα­ντιέ­ται με βάση τους υπαρ­κτούς αγώ­νες των μαζών σή­με­ρα, και το «πλαί­σιο» για να απο­τε­λεί βάθρο ενό­τη­τας οφεί­λει να έχει την κε­κτη­μέ­νη συ­ναί­νε­ση ενός σο­βα­ρού τμή­μα­τος των κοι­νω­νι­κών-αγω­νι­στι­κών πρω­το­πο­ριών. Αλ­λιώς παί­ζου­με το blame-game (το παι­χνί­δι του κα­τα­λο­γι­σμού της ευ­θύ­νης) για την άρ­νη­ση της ενό­τη­τας στη δράση, στο όνομα της ενό­τη­τας στη δράση…
Μιαν ανά­λο­γη πρό­τα­ση έχε κα­τα­θέ­σει η «Δι­κτύ­ω­ση για τη Ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά». Εμείς ως ΔΕΑ, αλλά και η ΛΑΕ, έχου­με χαι­ρε­τί­σει και απο­δε­χτεί την πρό­τα­ση αυτή, θε­ω­ρώ­ντας ότι ανοί­γει έναν θε­τι­κό δρόμο προς την ενό­τη­τα στη δράση, ακόμα και για την ανα­γκαία ευ­ρύ­τε­ρη πο­λι­τι­κή συ­νερ­γα­σία της αντι­μνη­μο­νια­κής ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς. Πρέ­πει να υπο­στη­ρι­χθούν όλες οι πρω­το­βου­λί­ες που οδη­γούν σε έναν κι­νη­μα­τι­κό συ­ντο­νι­σμό και μια κλι­μά­κω­ση της αντί­στα­σης. Ταυ­τό­χρο­να πρέ­πει να υπο­στη­ρι­χθούν όλες οι πρω­το­βου­λί­ες ορ­γά­νω­σης της ανα­γκαί­ας σή­με­ρα προ­γραμ­μα­τι­κής-πο­λι­τι­κής συ­ζή­τη­σης, με στόχο την ανά­δει­ξη ενός ενιαί­ου «με­τα­βα­τι­κού προ­γράμ­μα­τος», που εν πολ­λοίς ενυ­πάρ­χει μέσα στις εμπει­ρί­ες και τις πα­ρεμ­βά­σεις όλων μας. Όμως αυτή η δια­δι­κα­σία δεν προ­κύ­πτει αυ­θορ­μή­τως, δεν ανα­βλύ­ζει αυ­το­νό­η­τα από έναν «από τα κάτω» αυ­το­μα­τι­σμό: χρειά­ζε­ται κοι­νές πο­λι­τι­κές πρω­το­βου­λί­ες και αυτές με τη σειρά τους χρειά­ζο­νται μιαν ανά­λο­γη πο­λι­τι­κή δέ­σμευ­ση, που στις ση­με­ρι­νές συν­θή­κες πρέ­πει να δη­λώ­νε­ται και να υπο­στη­ρί­ζε­ται ανοι­χτά.
Ενό­τη­τα
Σε ό,τι μας αφορά, έχου­με από καιρό υπο­στη­ρί­ξει την ανα­φο­ρά σε ένα «φάσμα» δυ­νά­με­ων που αρ­χί­ζει από το ΚΚΕ και φτά­νει στην ΑΝΤΑΡ­ΣΥΑ, πε­ρι­λαμ­βά­νο­ντας όλα τα τμή­μα­τα που δια­χω­ρί­στη­καν από τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ σε αντι­μνη­μο­νια­κή βάση από το κα­λο­καί­ρι του 2015. Συμ­με­τέ­χο­ντας στη ΛΑΕ, πάντα υπο­στη­ρί­ζα­με ότι η πο­λι­τι­κή συμ­μα­χιών της οφεί­λει να ταυ­τί­ζε­ται με την πο­λι­τι­κή ενό­τη­τας στη δράση των δυ­νά­με­ων της ρι­ζο­σπα­στι­κής-αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής Αρι­στε­ράς. Μπρο­στά στον καλ­πα­σμό προς το 4ο μνη­μό­νιο, οι δυ­νά­μεις αυτές οφεί­λουν να συ­γκρο­τή­σουν κι­νη­μα­τι­κό μέ­τω­πο που θα λο­γο­δο­τεί στην κλι­μά­κω­ση της αντί­στα­σης του κό­σμου μας. Μπρο­στά στην πο­λι­τι­κή κρίση –που πα­ρα­μέ­νει βα­θύ­τα­τη και αδιέ­ξο­δη– οι δυ­νά­μεις αυτές –ή, έστω, ένα σο­βα­ρό τμήμα τους– οφεί­λουν να δεί­ξουν ετοι­μό­τη­τα, να πα­ρου­σιά­σουν εναλ­λα­κτι­κή πο­λι­τι­κή πρό­τα­ση και εναλ­λα­κτι­κό «πόλο» συ­γκέ­ντρω­σης δύ­να­μης απέ­να­ντι στο δί­πο­λο Τσί­πρας-Μη­τσο­τά­κης. Και επει­δή ο πο­λι­τι­κός χρό­νος πι­θα­νό­τα­τα θα απο­δει­χθεί βρα­χύ­τε­ρος του ανα­με­νο­μέ­νου, οι ανα­γκαί­ες πο­λι­τι­κές πρω­το­βου­λί­ες πρέ­πει να ανα­ζη­τη­θούν τώρα.
*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την «Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά», φ.379 (8/3/17)