Η ενεργειακή κρίση σε συνδυασμό με την ένταση των αυξήσεων στις τιμές φέρνει εγγύτερα την απειλή του στασιμοπληθωρισμού
Οι ευρωπαϊκές οικονομίες βρίσκονται αντιμέτωπες με το σενάριο μίας σημαντική οπισθοδρόμησης στην εν εξελίξει ανάκαμψή τους, εφόσον η επιδείνωση της ενεργειακής κρίσης αναγκάσει περισσότερα εργοστάσια να σταματήσουν ή να περιορίσουν τη λειτουργία τους, σύμφωνα με ανάλυση του Bloomberg.
Οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου έχουν κατακτήσει νέα υψηλά επίπεδα ρεκόρ σε ολόκληρη την ήπειρο, καθώς οι απρογραμμάτιστες διακοπές λειτουργίας των πυρηνικών αντιδραστήρων στη Γαλλία, οι μειωμένες προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου και η αυξημένη χειμερινή ζήτηση λόγω χαμηλών θερμοκρασιών προκαλούν ελλείψεις στην κάλυψη των αναγκών της βιομηχανικής παραγωγής.
Εκκλησεις για ανάληψη δράσης
Η κατάσταση κινδυνεύει να πυροδοτήσει στασιμοπληθωριστικές τάσεις, καθώς η αύξηση των τιμών καταναλωτή –ήδη η ταχύτερη των τελευταίων τριών δεκαετιών στη Γερμανία και την Ισπανία – ολοένα και διευρυνεται και με τον ταυτόχρονο περιορισμό της αυξησης του οικονομικού προϊόντος (ΑΕΠ).
Με την παραλλαγή Omicron του κορωνοϊού να διαφαίνεται ήδη να αφήνει τα σημάδια της στην οικονομική ανάκαμψη της ηπείρου, αναλυτές και πολιτικοί όπως ο Ιταλός πρωθυπουργός Mario Draghi επισημαίνουν ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να αναλάβουν περαιτέρω δράση πέρα από του πόρους που έχουν διαθέσει για να προστατεύσουν τους καταναλωτές από το αυξανόμενο ενεργειακό κόστος.
Αγοραστική δύναμη και επενδύσεις
«Οι υψηλότερες τιμές του φυσικού αερίου, τόσο για τα νοικοκυριά όσο και για τις επιχειρήσεις, θα επηρεάσουν τη βιομηχανσική δραστηριότητα», δήλωσε στο Bloomberg TV η Sarah Hewin, επικεφαλής αναλυτρια της Standard Chartered Bank για την Ευρώπη και την Αμερική.
«Αν τα κέρδη και οι μισθοί απλώς δεν συμβαδίζουν, τότε τελικά συμπιέζεται η πραγματική αγοραστική δύναμη και η ικανότητα των επιχειρήσεων να επενδύουν πλήττεται».
Το άλμα του ενεργειακού κόστους έχει ήδη ωθήσει ορισμένα εργοστάσια να μειώσουν ή να σταματήσουν την παραγωγή
Εν τω μεταξύ, οι αυξήσεις στους λογαριασμούς οικιακής θέρμανσης και ρεύματος θα πλήξουν τους καναταλωτές.
Τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα κινδυνεύουν περισσότερο, σημειώνεται στο δημοσίευμα.
Μείωση 0,3% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης στο α’ τρίμηνο
Η κρίση μπορεί να περικόψει έως και 0,3% από το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της ευρωζώνης το πρώτο τρίμηνο του 2022, αν και μερικά από αυτά θα αντισταθμιστούν από την κυβερνητική δράση και την πρόσφατη πτώση των τιμών των καυσίμων στην αντλία, σύμφωνα με τον επικεφαλής οικονομολόγο της Berenberg Bank, Holger Schmieding..
Στο χειρότερο σενάριο, ο αντίκτυπος στην οικονομική ανάπτυξη θα ήταν πολύ πιο σοβαρός εάν οι ελλείψεις αναγκάσουν το εκτεταμένο κλείσιμο των γραμμών παραγωγής — μία απίθανη εξέλιξη του οποίου η συνολική επίδραση δεν θα ήταν «όπως το lockdown», αλλά πολλαπλάσια χειρότερη, σημείωσε.
Χαμηλή ανθεκτικότητα
Η Kathryn Porter, σύμβουλος ενέργειας στη Watt-Logic, είπε ότι με τα ευρωπαϊκά αποθέματα φυσικού αερίου στο χαμηλότερο επίπεδο πολλών ετών στις αρχές του χειμώνα, μια απρογραμμάτιστη διακοπή σταθμού ηλεκτροπαραγωγής στο Ηνωμένο Βασίλειο ή τη Γερμανία ενδέχεται να αναγκάσει τους διαχειριστές συστημάτων να διατάξουν τα εργοστάσια «να περιορίσουν τη βιομηχανική παραγωγή».
«Η ανθεκτικότητα της αγοράς είναι ιδιατερα χαμηλή», είπε.
Μείωση της παραγωγικής ικανότητας
Στη Γαλλία, η Aluminium Dunkerque Industries περιόρισε την παραγωγή τις τελευταίες δύο εβδομάδες λόγω των υψηλών τιμών ενέργειας, ενώ η Nyrstar της Trafigura θα σταματήσει την παραγωγή στο γαλλικό της μεταλλουργείο ψευδαργύρου την πρώτη εβδομάδα του Ιανουαρίου.
Η Ανατολική Ευρώπη δεν πάει καλύτερα.
Ο παραγωγός λιπασμάτων Azomures σταμάτησε προσωρινά την παραγωγή και η Kombinat Aluminijuma AD Podgorica του Μαυροβουνίου ανέστειλε εντελώς την παραγωγή.
Μέτρα από τις κυβερνήσεις
Είναι πιθανό να υπάρξει μεγαλύτερη κρατική δράση για την εκτόνωση της κρίσης, σύμφωνα με τον Dan Bucsa, επικεφαλής οικονομολόγο της UniCredit SpA για την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.
«Συμφωνεί με το μεγαλύτερο αποτύπωμα της κυβέρνησης στην οικονομία — ειδικά στην Ουγγαρία και την Πολωνία».
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι χαλυβουργίες σταματούν την παραγωγή τους τις ώρες της ημέρας που οι τιμές ανεβαίνουν και επανεκκινούν όταν πέφτουν, σύμφωνα με τον βιομηχανικό όμιλο UK Steel.
«Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος λειτουργίας είναι η συνεχής λειτουργία», σημείωσε μια εκπρόσωπος.
«Αλλά έχει φτάσει στο σημείο όπου αναγκαζόμαστε να σταματήσουμε την παραγωγή όταν οι τιμές πλησιάζουν στο υψηλότερο επίπεδο».
Πλήγμα σε εισοδήματα και κατανάλωση
Η συμπίεση των εισοδημάτων θα είναι σημαντική, αν και η έκταση του αντίκτυπου στην κατανάλωση είναι ένα ανοιχτό ερώτημα, δεδομένου του υψηλού ποσού των αποταμιεύσεων που συγκεντρώθηκαν κατά τη διάρκεια του lockdown και της αναμενόμενης κρατικής υποστήριξης.
Η απώλεια στην αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών της ευρωζώνης θα είναι περίπου 170 δισεκατομμύρια ευρώ (192 δισεκατομμύρια δολάρια) το 2022, προβλέπει ο οικονομολόγος της Bantleon Bank, Joerg Angele.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι λογαριασμοί κοινής ωφελείας αναμένεται να αυξηθούν κατά 56% όταν αρθεί το ρυθμιζόμενο ανώτατο όριο τιμών τον Απρίλιο, ανέφεραν οι αναλυτές της Investec Nathan Piper, Sandra Horsfield και Martin Young σε σημειωμά τους προς τους πελάτες.
Δημοσιονομικό κόστος
Ο περιορισμός αυτής της αύξησης στο 10% θα κόστιζε στην κυβέρνηση περίπου 9 δισεκατομμύρια λίρες (12 δισεκατομμύρια δολάρια), σύμφωνα με τον Simon French, επικεφαλής οικονομολόγο της Panmure Gordon.
Άλλες κυβερνήσεις έχουν ήδη λάβει τα πρώτα μέτρα για την προστασία των πιο ευάλωτων.
Στην Ισπανία, όπου το ενεργειακό κόστος χονδρικής μεταφέρεται γρήγορα στα νοικοκυριά, η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει 2 δισεκατομμύρια ευρώ φορολογικές ελαφρύνσεις για τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2022.
Η κεντρική τράπεζα της χώρας την περασμένη εβδομάδα μείωσε σημαντικά τις προβλέψεις ανάπτυξης για φέτος και το επόμενο έτος, επικαλούμενη ραγδαία αύξηση του ενεργειακού κόστους ως παράγοντας.
Μέτρα στήριξης
Επειδή ο υψηλότερος πληθωρισμός δεν έχει ακόμη εισχωρήσει στους μισθούς, οι εργαζόμενοι και οι συνταξιούχοι είναι πιθανό να ξοδέψουν λιγότερα τους επόμενους μήνες, σύμφωνα με τον Jose Luis Calvo, καθηγητή οικονομετρίας στο Πανεπιστήμιο UNED της Μαδρίτης
Να σημειωθεί ότι η Ιταλία έχει ξοδέψει περισσότερα από 4 δισεκατομμύρια ευρώ φέτος και διέθεσε επιπλέον 3,8 δισεκατομμύρια ευρώ στον προϋπολογισμό της για το 2022.