Ο Ταγίπ Ερντογάν έχει εγκαινιάσει πολλά μεγάλα έργα στα 15 χρόνια που βρίσκεται στην εξουσία στην Τουρκία, από γέφυρες μέχρι σήραγγες και αυτοκινητόδρομους. Αλλά αυτό που ετοιμάζεται να εγκαινιάσει στις 16:00 το απόγευμα τοπική ώρα επισκιάζει όλα τα υπόλοιπα.
35.000 εργάτες έδωσαν έναν αγώνα δρόμου για να στήσουν μέσα σε κάτι περισσότερο από τέσσερα χρόνια σε μια έκταση 76 τ.χλμ. βορειοδυτικά της Κωνσταντινούπολης ένα τεράστιο αεροδρόμιο «το μεγαλύτερο του κόσμου», όπως καμαρώνουν στην Άγκυρα, αν και έχει πυροδοτήσει ανησυχίες σε μια περίοδο που η τουρκική οικονομία κλυδωνίζεται τόσο για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις όσο και για τα δικαιώματα των εργατών.
Ο Τούρκος πρόεδρος θα κόψει τις κορδέλες με τυμπανοκρουσίες παρουσία 50 αντιπροσωπειών από ξένες χώρες, ανήμερα της 95ης επετείου από την ίδρυση του σύγχρονου τουρκικού κράτους, αν και τα έργα δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί.
Στην πρώτη φάση λειτουργίας του νέου αεροδρομίου -που θα ολοκληρωθεί μέχρι το 2023- θα εξυπηρετούνται ετησίως μέχρι και 90 εκατομμύρια επιβάτες, ενώ με την ολοκλήρωσή του περίπου 200 εκ. (όταν της Ατλάντα, που διατηρεί μέχρι σήμερα τα ηνία παγκοσμίως, εξυπηρέτησε τον περασμένο χρόνο 104 εκ. ταξιδιώτες ).
Τα ευρωπαϊκά αεροδρόμια του Λονδίνου Χίθροου (78 εκατομμύρια επιβάτες), του Παρισιού Σαρλ ντε Γκολ (69,4), του Αμστερνταμ (68,5 εκατομμύρια) της Φρανκφούρτης (64,5 εκατομμύρια) και της Κωνσταντινούπολης (64,1 εκατομμύρια) βρέθηκαν το 2017 στην έβδομη, την έκτη, την ενδέκατη, την δέκατη τέταρτη και την δέκατη πέμπτη θέση αντιστοίχως παγκοσμίως στην κατάταξη του ACI με τα πλέον πολυσύχναστα αεροδρόμια του κόσμου.
Το 2017, η αύξηση της κυκλοφορίας των αεροπλάνων στα τουρκικά αεροδρόμια ήταν 10,9% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Στο πρώτο δε εξάμηνο του 2018 αυξήθηκε κατά 15,7% σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2017.
To νέο αεροδρόμιο είναι η πρώτη πίστα τύπου «greenfield» της Ευρώπης, που κατασκευάσθηκε δηλαδή σε παρθένο έδαφος, εδώ και 20 χρόνια, σύμφωνα με το ACI.
Όταν θα έχουν ολοκληρωθεί τα τέσσερα στάδια κατασκευής του, περί το 2028, το αεροδρόμιο αυτό θα διαθέτει έξι πίστες και δύο τερματικούς σταθμούς σε μία έκταση 76 τετραγωνικών χιλιομέτρων, σύμφωνα με την διαχειρίστρια εταιρεία.
Το τελευταίο αεροδρόμιο που κατασκευάσθηκε από μηδενική βάση είναι το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος της Αθήνας, που τέθηκε σε λειτουργία στις 29 Μαρτίου 2001, έπειτα από το αεροδρόμιο του Μονάχου, στις 17 Μαΐου 1992.
Με το νέο φαραωνικό αεροδρόμιο η Κωνσταντινούπολη φιλοδοξεί να μεταβληθεί στον κύριο διαμετακομιστικό κόμβο μεταξύ Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής.
Το νέο αεροδρόμιο, εκτιμώμενου κόστους περίπου 11 δισ. ευρώ, θα αντικαταστήσει τον αερολιμένα Ατατούρκ, που λειτουργεί εδώ και χρόνια στα όρια των δυνατοτήτων του. Η αντικατάσταση αυτή, ωστόσο, θα καθυστερήσει καθώς δεν έχουν ολοκληρωθεί τα έργα. Σε πρώτη φάση η Turkish Airlines θα εκτελεί από εκεί μόνον λίγα εσωτερικά δρομολόγια προς την Άγκυρα, τη Σμύρνη και την Αττάλεια καθώς και προς το Μπακού του Αζερμπαϊτζάν και τα κατεχόμενα στην Κύπρo.
«Η μετάβαση θα γίνει ομαλά», λέει ο γενικός διευθυντής Καντρί Σαμσουνλού. «Το αεροδρόμιο Ατατούρκ της Κωνσταντινούπολης θα λειτουργεί μέχρι και 31 Δεκεμβρίου τα μεσάνυχτα. Στο τέλος Δεκεμβρίου όλες οι υπηρεσίες θα μεταφερθούν στο νέο αεροδρόμιο».
«Νεκροταφείο» εργατών
27 εργάτες σκοτώθηκαν κατά την τουρκική κυβέρνηση στην ανέγερση του νέου αεροδρομίου, για εκατοντάδες νεκρούς κάνουν λόγο αντιπολιτευόμενα ΜΜΕ (Φωτογραφία: ΑΡ)
Αλλά και με αυτή τη δίμηνη καθυστέρηση η ολοκλήρωση του έργου σε 44 μήνες έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις καθώς εργάτες και μηχανικοί εργάζονταν υπό έντονη πίεση με περίπου τους μισούς εξ’ αυτών να ζουν σε ειδικά κοντέινερ στους χώρους του αεροδρομίου, έναν «καταυλισμό σκλάβων», όπως τον αποκάλεσε στέλεχος του συνδικάτου Dev-Insaat-Is.
Οι εργαζόμενοι διαμαρτυρήθηκαν για τα άθλια καταλύματα και το φαγητό, την καθυστέρηση στην καταβολή των μισθών τους, ενώ κατήγγειλαν ότι δεν τηρήθηκαν όλες οι προδιαγραφές ασφαλείας. Σύμφωνα με στοιχεία της τουρκικής κυβέρνησης 27 άτομα σκοτώθηκαν κατά την ανέγερση του νέου αεροδρομίου, ενώ η αντιπολιτευόμενη Cumhuriyet έκανε λόγο για περίπου 400 νεκρούς.
Τον περασμένο μήνα η αστυνομία επενέβη με δακρυγόνα, σφαίρες από καουτσούκ και εκτοξευτήρες νερού κατά απεργών και συνέλαβε περίπου 500 άτομα, 24 εκ των οποίων παραμένουν υπό κράτηση.
Οικολογική καταστροφή
Αλλά το πρότζεκτ δέχθηκε σφοδρές επικρίσεις και για τις επιπτώσεις του στο περιβάλλον, καθώς κόπηκαν περίπου δύο εκατομμύρια δένδρα για να ανοίξει ο χώρος, απομακρύνθηκαν χωρικοί από τις εστίες τους κι αποξηράνθηκαν έλη με αποτέλεσμα να μεταναστεύσουν άγρια ζώα και πουλιά από την περιοχή. Οικολογικές οργανώσεις φοβούνται ότι οι συνέπειες για τον υδροφόρο ορίζοντα και το μικροκλίμα της περιοχής θα είναι καταστροφικές.
Το μήνυμα που θέλει να στείλει ο Ερντογάν
Ο Τούρκος πρόεδρος επέμεινε να τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα των εγκαινίων μολονότι δεν έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες επειδή ήθελε, σύμφωνα με αναλυτές, να στείλει κι ένα πολιτικό μήνυμα: ότι η Τουρκία είναι ισχυρή και δεν κλυδωνίζεται από οικονομική κρίση. Το όνομα του νέου αεροδρομίου δεν έχει ακόμη αποκαλυφθεί καθώς την απόφαση θα λάβει ο ίδιος ο Ερντογάν. Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι θα του δώσει το όνομά του, άλλοι ότι θα βαφτίσει «Σουλτάνος Αμπντουλχαμίτ Β’», όπως λεγόταν ο τελευταίος (1876-1909) σουλτάνος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.