Διαδηλώτριες του Λιβάνου κατά ΜΜΕ
Καθώς οι εικόνες και τα βίντεο από τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις του Λιβάνου κατακλύζουν τις πλατφόρμες των κοινωνικών μέσων, κάποια ΜΜΕ και επιφανείς προσωπικότητες του αραβικού κόσμου υφίστανται κριτικές για το ότι αντικειμενοποιούν τις διαδηλώτριες αυτού του κινήματος.
Δημόσια άρθρα και σχόλια σε κορυφαίες ημερήσιες εφημερίδες, αλλά και πρωταγωνιστές της αραβικής πολιτικής ελίτ, έχουν διατυπώσει κρίσεις για την εμφάνιση των γυναικών που συμμετέχουν στις διαμαρτυρίες. Ένα κύμα καταδίκης χαρακτήρισε αυτές τις κρίσεις σεξιστικές και δηλωτικές των έμφυλων ανισοτήτων στην περιοχή.
Την Τρίτη, η σαουδαραβική εφημερίδα Okaz κάλυψε τα γεγονότα στο κεντρικό της άρθρο με τον τίτλο «Λιβανέζες κούκλες: Όλες οι όμορφες γυναίκες είναι επαναστάτριες».
Το ίδιο το άρθρο ήταν ουσιαστικά ένα μοντάζ με φωτογραφίες από τις διαδηλώτριες που η εφημερίδα έκρινε «ελκυστικές» και «όχι μόνο όμορφες, αλλά και επαναστατικές».
Λιβανέζοι χρήστες των κοινωνικών μέσων έσπευσαν να αντιδράσουν κατηγορώντας την κάλυψη του Okaz για αντικειμενοποίηση των γυναικών, για αντιεπαγγελματική συμπεριφορά και για την προσπάθεια να υποβιβαστεί η σημασία ενός κινήματος που πολλοί πλέον βλέπουν σαν μια κρίσιμη καμπή στην πρόσφατη ιστορία του Λιβάνου.
«Πρόκειται για κακή δημοσιογραφία που χρησιμοποιεί τη γλώσσα που μιλούν οι διεστραμμένοι. Οι επιλεγμένες εικόνες είναι προκλητικές και δεν πρέπει να δημοσιεύονται από μια αξιοσέβαστη εφημερίδα», είπε ένας χρήστης τού Twitter.
«Είναι ενοχλητικό και ηλίθιο! Πώς μπορεί μια επίσημη εφημερίδα να πέσει σε αυτό το επίπεδο;» έγραψε ένας άλλος.
Οι γυναίκες στη Σαουδική Αραβία αγωνίζονται εδώ και δεκαετίες για να κατακτήσουν στοιχειώδη δικαιώματα, και μεταξύ άλλων το δικαίωμα να αρνούνται τον υποχρεωτικό κώδικα ενδυμασίας που επιβάλλουν οι αρχές του βασιλείου.
Ορισμένες Σαουδαράβισσες διαδηλώτριες παραμένουν φυλακισμένες, ενώ διατυπώνονται καταγγελίες για σεξουαλική κακοποίηση και βασανιστήρια εις βάρος τους, επειδή απέρριψαν δημοσίως την πολιτική του βασιλείου να απαγορεύει στις γυναίκες την οδήγηση.
Αλλά το άρθρο τού Okaz δεν ήταν το μόνο.
Σεξιστικά μιμίδια και μειωτικές παρατηρήσεις
Ο γιος του πρώην Αιγύπτιου προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ, Aλάα, δέχθηκε κριτικές επειδή προώθησε ένα meme που φέρεται να δείχνει Λιβανέζες διαδηλώτριες και σχολίαζε: «Αν ερχόντουσαν τέτοια άτομα στις 25 Ιανουαρίου, ο Aλάα και ο Γκαμάλ θα είχαν κατέβει κι αυτοί την πλατεία να φωνάζουν ενάντια στον πατέρα τους».
Η ανάρτηση αναφερόταν στα γεγονότα του Ιανουαρίου τού 2011 –που σηματοδοτούσαν μια κρίσιμη καμπή της Αραβικής Άνοιξης-, όταν οι διαδηλωτές ανέτρεψαν την εξουσία τού Χόσνι Μουμπάρακ, αφού προηγουμένως το αιγυπτιακό καθεστώς είχε προσπαθήσει να καταστείλει βίαια το κίνημα.
Τα σχόλια του Aλάα Μουμπάρακ για τις γυναίκες έκαναν χείριστη εντύπωση σε ορισμένους χρήστες των κοινωνικών μέσων, με δεδομένο ότι οι μηχανισμοί ασφαλείας του αιγυπτιακού καθεστώτος είχαν καταγγελθεί για σεξουαλικές κακοποιήσεις. Παράλληλα με την ωμή βία που χρησιμοποίησε το καθεστώς Μουμπάρακ, προκαλώντας το θάνατο πάνω από 800 διαδηλωτών, οι σεξουαλικές επιθέσεις κατά γυναικών υπήρξε μόνιμο χαρακτηριστικό κατά τη διάρκεια της εξέγερσης. Η ανάρτηση λοιπόν πυροδότησε πλήθος σχολίων, καθώς έφερε στο προσκήνιο τη μάστιγα της σεξουαλικής παρενόχλησης και την έλλειψη πολιτικών ελευθεριών στην Αίγυπτο.
«Οι γυναίκες [του Λιβάνου] μπορούν να είναι έτσι στην καθημερινή τους ζωή διότι δεν αντιμετωπίζουν σεξουαλική παρενόχληση όπως εμείς», είπε μία χρήστρια στο Twitter.
«Προσέξατε τι φορούσαν οι Λιβανέζες, αλλά δεν προσέξατε ότι κανείς δεν τις παρενόχλησε», έγραψε μία άλλη.
«Ο λαός του Λιβάνου απέδειξε ότι μπορεί να οργανώνει διαμαρτυρίες σε μια πολιτισμένη και ειρηνική χώρα χωρίς να του επιτίθεται κανείς», είπε ένας τρίτος.
Ο Αιγύπτιος δισεκατομμυριούχος μεγιστάνας Naguib Sawires ύψωσε επίσης τη φωνή του, αναρτώντας ένα σχόλιο που αναφερόταν απαξιωτικά στα δεινά της ρημαγμένης από τον πόλεμο Υεμένης.
«Κάθισα και έβλεπα τις διαδηλώσεις στο Λίβανο. Μόλις μπήκε η γυναίκα μου, γύρισα το κανάλι στον πόλεμο στην Υεμένη», έγραψε σε ένα tweet που συγκέντρωσε πάνω από 24.000 λάικ.
Πολλοί επέκριναν τα σχόλιά του ως υποτιμητικά τόσο για τις διαμαρτυρίες στο Λίβανο, όσο και για τα δεινά του λαού της Υεμένης.
«Με την εξυπνάδα που έγραψε, ο Sawires θέλει να εμφανίσει τα γεγονότα στο Λίβανο σαν ταινία πορνό για την οποία πρέπει κανείς να αλλάξει κανάλι. Αυτό δεν είναι παράξενο για όσους περιγράφουν τις διαδηλώτριες ως ‘τζιχαντίστριες του σεξ’ και ακόμη περισσότερο όσους είναι μαθημένοι να κάνουν ελέγχους παρθενίας και να ξεγυμνώνουν τις Αιγύπτιες μπροστά στον κόσμο», έγραψε ένας τουιτεράς. (Το στρατιωτικό καθεστώς της Αιγύπτου είχε καταγγελθεί ευρύτατα ότι υπέβαλε σε εξέταση παρθενίας τις διαδηλώτριες που συνελάμβανε κατά την εξέγερση το 2011).
Υποβάθμιση της συμμετοχής των γυναικών
Οι γυναίκες επίσης βγήκαν στα κοινωνικά μέσα να εκφράσουν την οργή τους που οι εικόνες από τις διαμαρτυρίες χρησιμοποιούνται έτσι ώστε να εκτρέπουν την προσοχή από το κίνημα του Λιβάνου και να μειώνουν τη σημασία της συμμετοχής των γυναικών.
«Είναι εξαιρετικά δυσάρεστο να βλέπουμε τις διαδηλώτριες του Λιβάνου να μετατρέπονται σε φετίχ από Άραβες άνδρες σε διάφορες χώρες όπου οι γυναίκες παρενοχλούνται ή αποκλείονται από δημόσιους χώρους και ιδίως από χώρους διαμαρτυρίας και άσκησης πολιτικής», έγραψε μία στο Twitter.
«Είναι απωθητικό το πόσο οι Λιβανέζες σεξουαλικοποιούνται από τις μισογυνικές αραβικές κοινωνίες που δεν βλέπουν τις γυναίκες ως φυσιολογικά ανθρώπινα όντα, παρά μόνο ως σεξουαλικά εργαλεία», έγραψε μια άλλη.
Μέσα σε αυτή τη διχογνωμία, όμως, βρήκαν αλληλεγγύη από άλλες γυναίκες της αραβικής εξέγερσης, όπως η 22χρονη Σουδανέζα Aλάα Σάλεχ, η οποία είχε γίνει διάσημη όταν φωτογραφήθηκε να στέκεται πάνω σε ένα αυτοκίνητο με ένα μακρύ λευκό φόρεμα και να απευθύνεται σε ένα μεγάλo πλήθος διαδηλωτών που τελικά ανέτρεψαν την 30χρονη κυριαρχία τού Ομάρ αλ Μπασίρ. Η Σάλεχ, μαζί με άλλες συμπατριώτισσές της, βγήκε στους δρόμους για να εκφράσουν αλληλεγγύη στις γυναίκες του Λιβάνου.
*Η Sarah Khalil είναι δημοσιογράφος στην εφημερίδα The New Arab, όπου δημοσιεύτηκε το παραπάνω άρθρο.
