- Η απο-νομιμοποίηση της Μισθωτής Εργασίας,
- H νεοφιλελεύθερη διάβρωση του Εργατικού Δικαίου και
- H συστημική ενσωμάτωση της συνδικαλιστικής και πολιτικής Αριστεράς,
θα επιδεινώσουν βίαια την κατάσταση της Εργατικής Τάξης τα επόμενα χρόνια
1.Η Εργατική Τάξη σε απόλυτη αδυναμία να επηρεάσει την πορεία τής οικονομίας και της κοινωνίας
Εκατόν τριάντα πέντε χρόνια από την αιματοβαμμένη Πρωτομαγιά του 1886 στο Σικάγο, μετά τη γενικευμένη Βιομηχανική Επανάσταση και την εισαγωγή των «γραμμών παραγωγής», η Εργατική Τάξη βρίσκεται σε απόλυτη σχεδόν αδυναμία να επηρεάσει την πορεία τής οικονομίας και της κοινωνίας.
Η πρόοδος που επιτεύχθηκε στις μεγαλύτερες βιομηχανικές περιοχές τής Ευρώπης και του κόσμου, όταν η ζωντανή εργατική δύναμη ήταν αναγκαία για την αύξηση της παραγωγής και τη μεγέθυνση της οικονομίας (ως ο απόλυτος στόχος τής παγκόσμιας αστικής τάξης), καταρρέει στην εποχή τής ύστερης νεωτερικότητας.
Όλοι νόμιζαν ότι οι κατακτήσεις που πέτυχε η Εργατική Τάξη, μετά τον Α’ και κυρίως μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, θα ήταν η βάση μιας διατηρήσιμης κοινωνικής ευημερίας. Η πεποίθηση αυτή δημιούργησε παγκόσμιους εργατικούς θεσμούς (Διεθνής Οργάνωση Εργασίας-ΔΟΕ), εθνικά κοινωνικά συστήματα, πολιτικά κόμματα και παρατάξεις, ακόμη και καθεστώτα (σοσιαλδημοκρατικά και κομμουνιστικά), που υποτίθεται ότι δρούσαν επ’ονόματι τής (με την ευρεία έννοια) Εργατικής Τάξης. Πολλές θεωρητικές σχολές, Ινστιτούτα και πανεπιστημιακά ιδρύματα γεννήθηκαν με την προσδοκία τής αιώνιας κυριαρχίας τής Εργατικής Τάξης που θα έφερνε τη διανόηση, την επιστήμη, την εφεύρεση και την τέχνη ως μόνιμους συμμάχους τής πάντοτε νικηφόρας πορείας της.
Οι ηγεσίες τής κοινωνίας αναδεικνύονταν από τους κοινωνικούς αγώνες και την προσφορά τους στον λαό, σε μια διαρκώς αλληλοτροφοδοτούμενη πολιτικο-συνδικαλιστική δράση. Το κράτος ευημερίας τής λεγόμενης «μακράς Σοσιαλδημοκρατικής Συναίνεσης» έδειχνε ακλόνητο, πολύ περισσότερο που οι εργατικοί και κοινωνικοί θεσμοί ήταν θεμελιώδεις πυλώνες τού οικονομικού και πολιτικού συστήματος.
2.Οι νέες τεχνολογίες περιθωριοποίησαν ανεπιστρεπτί την ανθρώπινη Μισθωτή Εργασία ως τον βασικότερο συντελεστή τής παραγωγής
Η ιστορική πορεία όμως άλλαξε.
Το «αντίπαλο δέος», ο υπαρκτός σοσιαλισμός, -στον ίσκιο του οποίου αναγκαζόταν το καπιταλιστικό σύστημα να ακολουθεί κοινωνικότερες μορφές οργάνωσης-, κατέρρευσε από τις υποκειμενικές (δηλαδή των φορέων του) αλλά και γενετικές του αστοχίες. Η ανθρώπινη γνώση γενεών και γενεών, από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας, πέρασε στα χέρια μιας ολιγαρχίας που άλλαξε τη φύση και τον χαρακτήρα των παραγωγικών σχέσεων.
Η νέα τεχνολογία, η αυτοματοποίηση της παραγωγής, η ρομποτική, η εικονική πραγματικότητα και η τεχνητή νοημοσύνη περιθωριοποίησαν την ανθρώπινη μισθωτή εργασία ως τον βασικότερο συντελεστή τής παραγωγής. Κι ενώ η πρόοδος αυτή ήταν αναπόφευκτη, οι πολιτικές δυνάμεις και οι εκπρόσωποι των εργαζομένων δεν φρόντισαν να κατοχυρώσουν ούτε τη θέση τής Μισθωτής Εργασίας ούτε την αμοιβή της ως ικανοποιητικό μερίδιο τού παραγόμενου πολλαπλάσιου πλούτου και των νέων προϊόντων μεγάλης προστιθέμενης αξίας. Απεναντίας, πολλές φορές συνετέλεσαν στην κατεδάφιση των θεσμών τού Κοινωνικού Κράτους Δικαίου και κυρίως της συνάρτησης Εργασιακού-Ασφαλιστικού. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για τη πατρίδα μας όπου οι θεσμοί του Κοινωνικού Κράτους δεν ολοκληρώθηκαν αλλά έμειναν αδύναμοι και υπό αμφισβήτηση, κυρίως μετά την πρώτη διακυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.
Τότε συνέβη το πρώτο καθοριστικό γεγονός που έμελλε να κρίνει και την πορεία των κοινωνικών θεμάτων:
Την περίοδο που κατέρρεε ο υπαρκτός σοσιαλισμός και επερχόταν ο νεοφιλελευθερισμός, η Αριστερά στην Ελλάδα προτίμησε -για καθαρά ιδιοτελείς και περιστασιακούς λόγους- να συνεργαστεί με τον πιο ακατάλληλο (ιδεολογικά) προς τούτο συνεταίρο, τη Νέα Δημοκρατία του Κ.Μητσοτάκη, να σταθεροποιήσει την κυριαρχία της κι έτσι τον επόμενο χρόνο να βαδίσει πλησίστια για την υπογραφή της Συνθήκης του Μάαστριχτ, άνευ όρων και επιφυλάξεων. Μιας Συνθήκης, νεοφιλελεύθερης επίνευσης, που θεοποιούσε την εταιρική διακυβέρνηση, ευνοούσε τη συνεργασία με τα αναρίθμητα lobbies που ενδημούν στις έδρες των κοινοτικών οργάνων και κυρίως απαγόρευε ουσιαστικά την εναλλακτική οικονομική και κοινωνική οργάνωση των χωρών τής Ευρώπης, ακόμη κι αν αυτό ήταν απαίτηση των λαών της.
Η συνακόλουθη δημιουργία τής ΟΝΕ και η ένταξη της απροετοίμαστης πατρίδας μας σε μια «λεόντεια» Νομισματική Ένωση που διευκόλυνε την απόκλιση του «οικονομικού Νότου» έναντι των χωρών τού «κεντρικού πυρήνα», σε συνδυασμό με το κυρίαρχο βρυξελληνικό πολιτικό και επιστημονικό ρεύμα, οδήγησε στα Μνημόνια. Κι ενώ δημιουργήθηκε ένα ευρύ αντιμνημονιακό μέτωπο για τη χειραφέτηση των οικονομικών και κοινωνικών πραγμάτων, το νέο γενικευμένο και ανακεφαλαιωτικό Μνημόνιο του ΣΥΡΙΖΑ τής διαρκούς οικονομικής και κοινωνικής αλλοτρίωσης τής χώρας και των πολιτών, οδήγησε σε μια χειρότερη πραγματικότητα.
Η μνημονιακή λαίλαπα:
-γκρέμισε τους λυμφατικούς και αποδυναμωμένους εργασιακούς θεσμούς,
-πειθανάγκασε σε ένα καθεστώς «συνήχησης» των συντεταγμένων λειτουργιών,
-κατέστρεψε τους μόνιμους θεσμούς τού Κοινωνικού Κράτους και τον μικρο-ιδιοκτητικό τρόπο παραγωγής και
-οδήγησε στην εκδοχή τής «βικτωριανής» διακυβέρνησης, δηλαδή τής
-κατά τη βούληση τού ηγεμόνα- παροχής ελεημοσύνης, στη θέση τής ακλόνητης (υποτίθεται) λειτουργίας των θεσμών τής συνάρτησης Εργασιακού-Ασφαλιστικού (π.χ. κατάργηση του ΕΚΑΣ).
Έτσι, με καθολική αλλοτρίωση των παραγωγικών πόρων, της εθνικής αποταμίευσης και της εργατικής δύναμης, η αταξική συνείδηση τής «τηλεργασίας» συμπληρώνει τις τηλε-ψηφοφορίες στις Γενικές Συνελεύσεις και μονιμοποιεί την ελλειμματική, υποτονική και καθεστωτική εκ του μακρόθεν λειτουργία των αποδυναμωμένων Συνδικάτων.
Και φτάσαμε στο σημείο που η εκδοχή τής «βικτωριανής» προδημοκρατικής διακυβέρνησης έδωσε τη θέση της στον κοινωνικό υπο-πολιτισμό τής «εταιρικής» διακυβέρνησης, όπου η χώρα (όπως φαίνεται και από το λεγόμενο «πρόγραμμα …ανάκαμψης») παραδίδεται στις μεγάλες (κυρίως ξένες) εταιρίες.
3.Η συστημική ενσωμάτωση της συνδικαλιστικής ηγεσίας και της πολιτικής Αριστεράς, τροχοπέδη για το νέο ξεκίνημα
Μια νέα, ως εκ τούτου, συνειδητοποίηση του κυριολεκτικού χαρακτήρα κάθε φορέα και πολιτικής δύναμης πρέπει, ως εκ θαύματος, να επισυμβεί προκειμένου να διαλυθεί η σύγχυση και η μεθοδευμένη επιφανειακή ιδεολογικο-πολιτική όξυνση μεταξύ των κύριων μνημονιακών δυνάμεων που, αποκρύπτοντας την αλήθεια τής αφόρητης ομοιότητας ή συνέχειας των πολιτικών τους, «μάχονται» επί των δευτερευόντων για να δικαιολογήσουν την πολιτική τους ύπαρξη και να εγκλωβίσουν τους αμήχανους, μελαγχολικούς και παραιτημένους πολίτες.
Αυτό συμβαίνει σήμερα και επί του Εργασιακού. Ο ΣΥΡΙΖΑ ξαναφορά το φιλεργατικό προσωπείο του παρότι διατήρησε όλους τους αντεργατικούς θεσμούς των προηγούμενων Μνημονίων, εντάσσοντας μάλιστα στις τάξεις του τούς επιφανείς μνημονιακούς υπουργούς τής προηγούμενης διακυβέρνησης. Και αφού πλούτισε το αντεργατικό «οπλοστάσιο»
-με το τερατούργημα του e-ΕΦΚΑ, που διαλύει όλο τον διαχρονικό πλουραλισμό τής Εργασίας και των συνδικαλιστικών αγώνων,
-με την ηλεκτρονική ψηφοφορία για τη διεξαγωγή της Γ.Σ,
-με τη δικαιολογία ότι θα …αναζωογονηθούν(!!) τα Συνδικάτα,
-με την κατάργηση του ΕΚΑΣ κ.λπ.,
εκμεταλλεύεται τώρα την έλλειψη ενημέρωσης, την προσωρινή μνήμη των πολιτών και την προϊούσα παραίτησή τους από τον δημόσιο χώρο, για να επαναφέρει την ψευδεπίγραφη φιλεργατικότητά του…
Η κατάρρευση ασφαλώς και περιθωριοποίηση των Συνδικάτων είχε συντελεστεί από την προμνημονιακή περίοδο, αλλά η πλήρης ιδεολογική και ηθική τους απαξία επήλθε με τα Μνημόνια και την άμεση ή έμμεση προσχώρηση σ’αυτά των μεγαλύτερων Συνδικαλιστικών Οργανώσεων. Έτσι, με απαξιωμένα συνδικαλιστικά στελέχη, που απορροφήθηκαν από τη μνημονιακή πανίδα και χλωρίδα, οι εργαζόμενοι βρέθηκαν απροστάτευτοι, έρμαια καθοριστικών για την περαιτέρω ύπαρξή τους ακρωτηριασμών.
Τώρα μπαίνουμε πλέον στην περίοδο της απο-νομιμοποίησης της Μισθωτής Εργασίας, των κοινωνικών θεσμών, συνολικά του πολιτισμού της Εργατικής Τάξης. Για να καταλήξουμε στην ανεμπόδιστη κατεδάφιση και των τελευταίων κεκτημένων του Εργατικού Δικαίου που γίνεται με το υπό συζήτηση νομοσχέδιο, κατόπιν των υποδείξεων της Έκθεσης Πισσαρίδη και εντός του πνεύματος του γ’ γενικευμένου και ανακεφαλαιωτικού Μνημονίου του ΣΥΡΙΖΑ.
Επομένως η φετινή επέτειος της Εργατικής Πρωτομαγιάς δεν μπορεί παρά να είναι μια μελαγχολική ημέρα αυτογνωσίας και αποτίμησης της συνεχιζόμενης θεσμικής εργασιακής καταστροφής. Και αν -όπως λέγεται- η συναίσθηση της αδυναμίας είναι η μεγαλύτερη δύναμη, ας ελπίσουμε ότι η επόμενη Εργατική Πρωτομαγιά θα εορταστεί με μεγαλύτερη συνειδητοποίηση και συνδικαλιστική αποτελεσματικότητα.
Αλέξης Π. Μητρόπουλος – Δημήτρης Π. Μητρόπουλος