Ηλίθιος δεν ήταν. Για να καταφέρει να φτάσει στα προσωπικά στοιχεία (από ηλεκτρονική αλληλογραφία και μηνύματα στο facebook, μέχρι κινητά τηλέφωνα, φωτογραφίες, τραπεζικούς λογαριασμούς, διευθύνσεις σπιτιών και σκαναρισμένες ταυτότητες) 994 σημαινόντων προσώπων της Γερμανίας, ακόμη και της ίδιας της καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ και να τα διακινήσει δημόσια, ο 20χρονος φοιτητής που τελικά συνελήφθη διέθετε μετά βεβαιότητας και γνώση και ευφυΐα.
Χρήσιμος ωστόσο αποδείχθηκε. Καθώς, μετά την βόμβα που έσκασε στο γερμανικό κυβερνοχώρο στα τέλη του 2018 και τις αρχές του 2019, το Βερολίνο ανακοίνωσε την επίσπευση της υλοποίησης μέτρων που είχαν ήδη αποφασιστεί και την υιοθέτηση νέων μέτρων για τον στενότερο έλεγχο του διαδικτύου, εν όψει των ευρωεκλογών.
Μεταξύ άλλων μέτρων ο υπουργός Εσωτερικών Χερστ Ζεεχόφερ, που μέχρι πρόσφατα πλειοδοτούσε σε φραστικές επιθέσεις εναντίον των μεταναστών επιχειρώντας να ξεπεράσει σε ξενοφοβία τη φιλοναζιστική Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), και τώρα στρέφει πλέον το ενδιαφέρον του στις «ζωές των άλλων» Γερμανών, ανακοίνωσε: Πρώτο, την επιτάχυνση της πρόσληψης 350 επιπλέον εργαζομένων μόνιμης απασχόλησης, κατ’ αντιστοιχία με τις μαζικές προσλήψεις δυνάμεων ασφαλείας που ακολουθούν κάθε τρομοκρατική ενέργεια. Δεύτερο, την επέκταση των αρμοδιοτήτων του ομοσπονδιακού Γραφείου Πληροφορικής Ασφάλειας (BSI), σε σημείο να περιλάβει την εκπαίδευση του πληθυσμού για κυβερνο-επιθέσεις κι επίσης, όπως ανακοίνωσε ο Ζεεχόφερ, ηγέτης της υπερσυντηρητικής ή ήπια ακροδεξιάς Χριστιανο-Κοινωνικής Ένωσης (CSU) την αναθεώρηση εντός του πρώτου εξαμήνου του 2019 του νόμου του 2015 για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο ώστε να γίνει πιο αυστηρός. Τέλος, τη δημιουργία ενός συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης το οποίο θα ενημερώνει γρήγορα αρχές και ιδιώτες για την διακίνηση προσωπικών τους πληροφοριών στο διαδίκτυο.
Το συγκεκριμένο μέτρο κρίθηκε αναγκαίο όταν διαπιστώθηκε πόσο αργά αντέδρασαν όλοι! Ο 20χρονος που μένει με τους γονείς του κι από τις επιθέσεις του άφησε εντελώς αλώβητη μόνο την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία, ενώ έπληξε πολιτικούς απ’ όλα τα άλλα κόμματα της γερμανικής Βουλής, ξεκίνησε να απελευθερώνει πληροφορίες από την 1η Δεκεμβρίου και κάθε μέρα μέχρι τις 24 Δεκεμβρίου μέσω εξωτερικού συνδέσμου που αναρτούσε στο Twitter και παρέπεμπε σε έγγραφα. Άλλη μια ανάρτηση πραγματοποίησε στις 28 Δεκεμβρίου. Έκτοτε όλα ακολούθησαν τους ρυθμούς της πιο ράθυμης κρατικής γραφειοκρατίας, στη γερμανική της μάλιστα εκδοχή που ξεχειλίζει από τυπολατρία. Ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι το Twitter απενεργοποίησε τελικά τον επίμαχο λογαριασμό που είχε 18.000 ακόλουθους στις 4 Ιανουαρίου, λιγότερο από μιάμιση ώρα μετά το σήμα που έστειλε το BSI στην έδρα του δημοφιλούς τόπου κοινωνικής δικτύωσης στο Σαν Φραντσίσκο των ΗΠΑ. Εν ολίγοις, χρειάστηκε περισσότερο από ένας ολόκληρος μήνας για να αναλάβουν δράση οι αρχές ασφαλείας, δηλαδή να ακυρώσουν την πηγή των διαρροών και να συλλάβουν τον χάκερ ο οποίος γρήγορα αφέθηκε ελεύθερος όταν αποδέχτηκε τις κατηγορίες κι εξακριβώθηκε ότι δεν δρούσε για λογαριασμό κάποιας ξένης χώρας ή υπηρεσίας. Τα στοιχεία μάλιστα που έβγαλε φόρα – παρτίδα δεν ήταν και τόσο σοβαρά. Παρόλα αυτά οι γερμανικές αρχές πιάστηκαν στον ύπνο, ενώ τουλάχιστον τις ώρες που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν είναι γνωστό αν τα δεδομένα που δημοσιοποιήθηκαν ήταν αποτέλεσμα μιας επίθεσης χάκινγκ που παραβίασε προσωπικούς λογαριασμούς ή διαρροής από κάποιον που είχε κανονική πρόσβαση σε αυτούς, χωρίς να έχει μεσολαβήσει υποκλοπή τους.
Η αλήθεια είναι πως κι άλλες φορές στο παρελθόν «συνάδελφοι» του 20χρονου γερμανού χάκερ έχουν εκθέσει τις κρατικές υπηρεσίες ασφαλείας, που λειτουργούν με ρυθμούς Ραν-τα-πλαν. Κορυφαίο παράδειγμα ο Έντουαρντ Σνόουντεν που το 2013 όχι μόνο πρόλαβε να διαφύγει από τους διώκτες του αλλά στο ενδιάμεσο να δώσει και μια προγραμματισμένη συνέντευξη on camera στο δημοσιογράφο του Guardian Γκλεν Γκρίνγουολντ και τη ντοκιμαντερίστρια Λάουρα Πόιτρας.
Παρόλα αυτά ο Ζεεχόφερ, που μετά την παραίτηση της Μέρκελ από την ηγεσία του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) τον Οκτώβριο του 2018 κινδυνεύουμε να αναδειχθεί στην σημαντικότερη προσωπικότητα της γερμανικής Δεξιάς, χρησιμοποίησε την περίπτωση του νεαρού χάκερ για να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για τις ευρωεκλογές. «Έχουμε ευρωεκλογές τον Μάιο. Δε θέλω να δημιουργήσω συσχετισμούς ή να προβλέψω κάτι αλλά πρέπει να αποτρέψουμε προσπάθειες επηρεασμού αυτών των εκλογών», ήταν τα λόγια του προς τους δημοσιογράφους, με αφορμή τη σύλληψη του νεαρού, που πρέπει να αναφερθεί ότι τα στοιχεία του δεν έγιναν γνωστά από τις αρχές.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ευρωπαίοι πολιτικοί επικαλούνται τις εκλογές του Μαΐου για να χειραγωγήσουν το διαδίκτυο, επιβάλλοντας μορφές ελέγχου που μπορεί εκ πρώτης όψεως να μην έχουν κάτι μεμπτό, ακόμη και το αντίθετο δηλαδή να συμβάλλουν στην εξυγίανση ενός δημόσιου χώρου που νοσεί βαριά, αλλά κανείς δεν μπορεί να διασφαλίσει που θα φτάσουν. Άλλωστε στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, όπου ξέρουμε που έφτασε η προσπάθεια ελέγχου, η διόρθωση των αλγόριθμων της Google και του facebook αν κάπου οδήγησε ήταν στον καταποντισμό ιστοσελίδων που αρθρογραφούν σημαντικοί αριστεροί διανοούμενοι όπως ο Νόαμ Τσόμσκι (Truth-out, Counter Punch, κ.λπ.).
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ήδη κινείται σε μια τέτοια κατεύθυνση άμεσης πολικής παρέμβασης στο διαδίκτυο. Με βάση ανακοινώσεις που έγιναν στις 5 Δεκεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάλεσε τους μεγάλους του διαδικτύου (facebook, Twitter και Google) να υποβάλλουν μηνιαίες εκθέσεις στην Επιτροπή μέχρι τον Μάιο οπότε θα διεξαχθούν οι ευρωεκλογές όπου να παρουσιάζουν τις ενέργειές τους για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης. Πιο συγκεκριμένα, τους ζητείται να ενημερώνουν πόσους πλαστούς και bot λογαριασμούς εντοπίζουν και διαγράφουν, πώς αντιμετωπίζουν τις πολιτικές διαφημίσεις, κ.α. Ο αρμόδιος επίτροπος για την ασφάλεια, ο βρετανικής καταγωγής Τζούλιαν Κινγκ, επεσήμανε ότι στο facebook εξακολουθούν να υπάρχουν 60-90 εκ. ψεύτικοι λογαριασμοί, ενώ το 80% των λογαριασμών στο Twitter που χαρακτηρίστηκαν υπαίτιοι για την παραπληροφόρηση στις εκλογές του 2016 στις ΗΠΑ παραμένουν ενεργοί κι είναι υπεύθυνοι μάλιστα για περισσότερα από 1 εκατ. Tweets την ημέρα! Μιλώντας ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής, Άντρους Άνσιπ, δε δίστασε να ονοματίσει την ίδια τη Ρωσία ως την πρωταρχική πηγή παραπληροφόρησης στην Ευρώπη, μεταφέροντας στην γηραιά ήπειρο κι ενισχύοντας με αυτό τον τρόπο την αντι-ρωσική υστερία που κυριαρχεί στις ΗΠΑ…
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παρά την πρόθεσή της να εξαντλήσει την αυστηρότητά της, θα καταφέρει ελάχιστα πράγματα για πολλούς λόγους. Πρώτα και κύρια επειδή αναζητά σε λάθος κατεύθυνση τις αιτίες της απαξίωσης των κυρίαρχων πολιτικών κομμάτων. Με βάση την ερμηνεία των Βρυξελλών αρκεί να ελεγχθούν τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης για να ακυρωθούν οι τάσεις ενίσχυσης της άκρας Δεξιάς, την οποία μάλιστα αρνούνται να χαρακτηρίσουν με το όνομά της και την αποκαλούν γενικά κι αόριστα, και κυρίως άχρωμα, λαϊκισμό. Ξεχνούν ωστόσο ότι η πολιτική της ανεργίας, της μείωσης των μισθών, της λιτότητας και του κρατικού ρατσισμού είναι ο μεγαλύτερος στρατολογητής της άκρας Δεξιάς. Στην Ελλάδα το διαβατήριο της Χρυσής Αυγής το προσέφερε η συμμετοχή του ακροδεξιού ΛΑΟΣ στην τεχνοκρατική υποτίθεται κυβέρνηση Παπαδήμου, με τις ευλογίες της ΕΕ.
Κατά δεύτερο, οι προσπάθειες «εξευγενισμού» των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης θα αποδειχθούν κενές περιεχομένου επειδή facebook και Twitter αυξάνουν την επιρροή τους και κερδίζουν χάρη των ιαχών και του λόγου μίσους κι όχι λόγων των τετριμμένων αναρτήσεων και των ομάδων. Εκεί όμως είναι που εμφιλοχωρούν η παραπληροφόρηση και τα fake news. Έτσι, η ειλικρινής κατά τ’ άλλα προσπάθεια κυβερνήσεων, διεθνών και μιντιακών οργανισμών να επιβάλουν κανόνες ορθής λειτουργίας σε αυτούς τους οργανισμούς όλο και περισσότερο μοιάζουν με τις εκκλήσεις των νεοφιλελεύθερων για υγιή ανταγωνισμό που ακόμη κι όταν είναι ανυπόκριτες καταλήγουν να λειτουργούν ως φύλο συκής σε μια οικονομία που εγγενώς τείνει στη δημιουργία μονοπωλίων (διάβασε εδώ).
Ιανουάριος 2019
Πηγή: Περιοδικό Επίκαιρα, τ. 402