«Κόκκινο» φαίνεται ότι χτυπάει η ψυχολογική πίεση στους κόλπους της Αστυνομίας, καθώς τους τελευταίους εννέα μήνες η τηλεφωνική γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης της ΕΛ.ΑΣ. έχει δεχθεί περισσότερες από 600 κλήσεις.
Ο Χρήστος Ζαπαντιώτης είχε περάσει τελευταία φορά από ψυχολογικές εξετάσεις τον Νοέμβριο του 2011 και έκτοτε δεν έγινε ποτέ επανεξέταση. Το νομοθετικό πλαίσιο χαρακτηρίζεται ως ανεπαρκές, καθώς δεν προβλέπει την υποχρεωτική εξέταση ανά τακτά χρονικά διαστήματα, με εξαίρεση τους αστυνομικούς για τους οποίους παρατηρείται παρεκκλίνουσα συμπεριφορά από τους προϊσταμένους τους. Στην περίπτωση του 45χρονου αρχιφύλακα δεν παρατηρήθηκε κάτι παράξενο ούτε από τον προϊστάμενό του, αλλά ούτε και από τον πρώην πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Σημίτη, στη φρουρά του οποίου υπηρετούσε από το 1996.
Το εντυπωσιακό στοιχείο που προκύπτει από τις 606 κλήσεις στη γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης της ΕΛ.ΑΣ. είναι ότι οι γυναίκες που τηλεφώνησαν (συνολικά 308) είναι περισσότερες από τους άνδρες. Κάποιες είναι γυναίκες που υπηρετούν στο Σώμα και κάποιες- οι περισσότερες- σύζυγοι αστυνομικών που έβλεπαν την κακή ψυχολογική κατάσταση του άντρα τους στο σπίτι και θέλησαν να ζητήσουν βοήθεια κρατώντας την ανωνυμία τους. Στο εξειδικευμένο προσωπικό που βρίσκεται στην άλλη άκρη της γραμμής περιέγραψαν τα όσα βιώνουν και πήραν συμβουλές για το τι μπορούν να κάνουν.
Αστυνομικές πηγές αναφέρουν ότι από τις εκατοντάδες κλήσεις κάποιες αφορούσαν σε πολύ σοβαρά περιστατικά. Από τους 606 ανθρώπους που ζήτησαν βοήθεια, οι 208 ήταν εν ενεργεία αστυνομικοί, οι 12 συνταξιούχοι, οι 159 μέλη οικογενειών (κυρίως σύζυγοι) και οι 227 αφορούσαν σε «άλλες περιπτώσεις».
Στις 180 κλήσεις ζητήθηκε ενημέρωση-πληροφορίες για το πρόβλημα, στις 106 ψυχολογική υποστήριξη και στις 201 συμβουλευτική. Ο πιο δύσκολος μήνας ήταν ο περασμένος Ιούλιος, κατά τον οποίο γίνονταν σχεδόν τρεις κλήσεις καθημερινά.
Η ψυχολογική πίεση που δέχονται οι αστυνομικοί φαίνεται και στα αποτελέσματα των επιτροπών όπλων. Στην Αττική, υπάρχει μόλις μία επιτροπή (αποτελείται από έναν ψυχίατρο και δύο ψυχολόγους) για σχεδόν 19.000 άνδρες, η οποία εξετάζει την καταλληλότητα των ένστολων να φέρουν όπλο, ενώ μόλις οχτώ είναι οι ψυχολόγοι και οι ψυχίατροι που την απαρτίζουν.
Το αποτέλεσμα είναι μην προλαβαίνουν να εξετάσουν το σύνολο των αστυνομικών και να κάνουν τις απαραίτητες επανεξετάσεις. Από μία τέτοια επιτροπή πέρασε ο Χρήστος Ζαπαντιώτης, όπως και εκατοντάδες άλλοι αστυνομικοί που υπηρετούν στους επισήμους. Σχεδόν στο σύνολό τους, οι άνδρες αυτοί δεν έχουν περάσει έκτοτε από έλεγχο.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι ένα 2-3% των αστυνομικών που εξετάζονται σε πρώτο βαθμό από τις επιτροπές κρίνεται ακατάλληλο να φέρει όπλο. Από το 2009 που λειτουργούν οι επιτροπές μέχρι σήμερα έχουν εξεταστεί περίπου 18.000 αστυνομικοί, εκ των οποίων κρίθηκαν ακατάλληλοι 400-450 (κάποιοι κατέθεσαν ένσταση για την απόφαση).
Η εξέταση των αστυνομικών χαρακτηρίζεται ως «φωτογραφία της στιγμής»: «Δεν σημαίνει ότι όσοι κρίνονται κατάλληλοι από τι επιτροπές είναι απαραίτητα ψυχικά υγιείς. Και αυτό διότι λόγω του όγκου δουλειάς οι επιτροπές κρίνουν ακατάλληλους μόνο τις πολύ σοβαρές περιπτώσεις. Επίσης, χρειάζεται επανάληψη της εξέτασης κάθε πέντε χρόνια, γιατί η ψυχική κατάσταση του καθένα μας μεταβάλλεται. Δεν σημαίνει ότι επειδή είναι ψυχικά υγιής κάποιος τώρα, θα είναι και σε τρία χρόνια».
Σύμφωνα με τον νόμο 3169/2003, «οι υγειονομικές επιτροπές της ΕΛ.ΑΣ. προχωρούν σε εξέταση για τον έλεγχο καταλληλότητας μέσα σε ένα έτος μετά τη συμπλήρωση πενταετίας από την αποφοίτηση των αστυνομικών από τις Σχολές Αστυφυλάκων και Αξιωματικών (…) Οι αστυνομικοί που δεν έχουν υποβληθεί σε ψυχοτεχνικές δοκιμασίες για την εισαγωγή τους στην Αστυνομία υποβάλλονται στις δοκιμασίες αυτές μέσα σε πέντε έτη από την έναρξη της ισχύος του νόμου».
Όσο αφορά στις αυτοκτονίες στους κόλπους της ΕΛ.ΑΣ., από το 2007 έως το τέλος του 2016 αυτοκτόνησαν 41 αστυνομικοί (πέντε αξιωματικοί, 30 αρχιφύλακες, δύο συνοριοφύλακες και τέσσερις ειδικοί φρουροί).