Νέα συνταγή – σοκ από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, που προτείνει νέες περικοπές σε μισθούς και συντάξεις με στόχο την εξοικονόμηση πόρων για να μπορέσει η ελληνική οικονομία να επιτύχει αυξημένα πρωτογενή πλεονάσματα.
Αυτό αποκαλύπτει η έκθεση στη βάση του άρθρου 4 που ανακοινώθηκε σήμερα, 2 Ιουνίου 2021, επισημαίνοντας ότι ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων έχει επανέλθει στα προ κρίσης επίπεδα κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου στην κυβέρνηση.
Επίσης, το ΔΝΤ επισημαίνει ότι η υλοποίηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και η μόχλευση των πόρων του NGEU θα είναι ουσιαστική για την ελαχιστοποίηση των κινδύνων για την Ελλάδα, καθώς η παράταση της πανδημίας έχει και θα… προσθέσει σημαντικούς κινδύνους σε όλους τους τομείς της οικονομίας.
Ωστόσο, το ΔΝΤ επισημαίνει ότι επενδύσεις μέσω της χρηματοδότησης από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης (NGEU), η αύξηση της κατανάλωσης μετά και την άνοδο των καταθέσεων και η επανεκκίνηση του τουρισμού, αναμένεται να είναι οι κύριες κινητήριες δυνάμεις της ανάκαμψης, με τον ρυθμό ανάπτυξης να εκτιμάται στο 3,3% φέτος και στο 5,4% το 2022.
Αναλυτικά τα συμπεράσματα
Για την πανδημία
1) Η αντίδραση της κυβέρνησης στην πανδημία ήταν γρήγορη και προληπτική.
Η Ελλάδα εισήλθε στην πανδημία με μια ημιτελή ανάκαμψη, αλλά η χώρα επέδειξε ανθεκτικότητα στην αντιμετώπιση του COVID-19.
Η οικονομία συρρικνώθηκε κατά 8,2% το 2020, καλύτερα από το αναμενόμενο, δεδομένης της μεγάλης εξάρτησης της Ελλάδας από τον τουρισμό και των προϋπαρχουσών ευπαθειών.
Η κυβέρνηση παρείχε ένα από τα μεγαλύτερα δημοσιονομικά πακέτα της ζώνης του ευρώ, τα οποία εμπόδισαν την αύξηση των προβλημάτων στις επιχειρήσεις και στήριξαν τους εργαζομένους, παρόλο που οι νέοι και οι μερικής απασχόλησης δέχτηκαν το μεγαλύτερο πλήγμα.
Επίσης, οι εποπτικές αρχές και η ΕΚΤ προσέφεραν στήριξη στον τραπεζικό τομέα και διατήρησαν τις χρηματοοικονομικές συνθήκες ιδιαίτερα υποστηρικτικές.
Ανάπτυξη 3,3% το 2021
2) Η οικονομία αναμένεται να ανακάμψει το 2021-22.
Οι επενδύσεις μέσω της χρηματοδότησης από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης (NGEU), η αύξηση της κατανάλωσης μετά και την άνοδο των καταθέσεων και η επανεκκίνηση του τουρισμού, αναμένεται να είναι οι κύριες κινητήριες δυνάμεις της ανάκαμψης, με τον ρυθμό ανάπτυξης να εκτιμάται στο 3,3% φέτος και στο 5,4% το 2022.
Η μόνιμη απώλεια παραγωγής από την πανδημία («ουλές») προβλέπεται να φτάσει το 3%, υποδηλώνοντας ότι οι πολιτικές προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν στη διευκόλυνση τόσο της εξυπηρέτησης του χρέους όσο και της ανακατανομής πόρων.
Αβέβαιες οι προοπτικές
3) Οι σημαντικές αβεβαιότητες και οι αρνητικοί κίνδυνοι συνεχίζουν να θολώνουν τις προοπτικές.
Ενώ ο εμβολιασμός του πληθυσμού εξελίσσεται με ρυθμό πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, η παρατεταμένη πανδημία θα προσθέσει σημαντικούς κινδύνους σε όλους τους τομείς της οικονομίας.
Επιπλέον, η αβέβαιη έκταση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων που σχετίζονται με την πανδημία θα μπορούσε να επηρεάσει τα σχέδια τιτλοποίησης των τραπεζών και να περιορίσει την αύξηση των πιστώσεων.
Άλλοι κίνδυνοι περιλαμβάνουν την ασθενέστερη από την αναμενόμενη απορρόφηση της χρηματοδότησης από το NGEU, ενώ εξωγενώς, οι βασικοί κίνδυνοι περιλαμβάνουν την αντιστροφή των παγκόσμιων προσαρμοστικών χρηματοοικονομικών συνθηκών και την εκδήλωση γεωπολιτικών κινδύνων.
Προσοχή στο Σχέδιο Ανάκαμψης
4) Οι ανοδικοί κίνδυνοι για την ανάπτυξη οφείλονται κυρίως στην πλήρη εκτέλεση των σχεδίων του Ταμείου Ανάκτησης και Ανθεκτικότητας (RRF).
Η στρατηγική θα μπορούσε να ξεκλειδώσει συνεργίες που θα αντιμετώπιζαν πολλές προκλήσεις.
Οι υψηλότερες επενδύσεις, οι οικονομίες κλίμακας και ο αυξημένος προσανατολισμός των εξαγωγών θα κρατούσαν το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών υπό έλεγχο και, μαζί με την ατζέντα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων των RRF, θα βελτιώσει την αύξηση της παραγωγικότητας, θα μετακινήσει τη χώρα σε επενδυτική βαθμίδα και θα διατηρήσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους.
Η αύξηση της παραγωγής, οι χαμηλότεροι φορολογικοί συντελεστές και η ψηφιοποίηση θα διευρύνουν τη φορολογική βάση και θα αποφύγουν τις επιπτώσεις όταν σταματήσει η χρηματοδότηση από το NGEU.
Οι αυξημένες ευκαιρίες δανεισμού θα υποστηρίξουν τα περιθώρια επιτοκίου και οι μειωμένοι δείκτες NPE θα επιτρέψουν στις τράπεζες να βελτιώσουν την ποιότητα των τραπεζικών κεφαλαίων οργανικά.
Αν και ένας τέτοιος ενάρετος κύκλος δεν μπορεί να αποκλειστεί, κατά την άποψη της αποστολής του ΔΝΤ υπόκειται σε σημαντικούς κινδύνους εκτέλεσης.
Κορύφωση του χρέους το 2021
5) Τα επίπεδα δημόσιου χρέους αναμένεται να μειωθούν μεσοπρόθεσμα, και οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες και η ικανότητα αποπληρωμής του ΔΝΤ παραμένουν επαρκείς υπό διάφορους αρνητικούς κινδύνους.
Μετά από μια ανοδική πορεία το 2020, το δημόσιο χρέος της Ελλάδας αναμένεται να κορυφωθεί το 2021 και να μειωθεί σταδιακά μεσοπρόθεσμα, αν και παραμένει σε υψηλότερα επίπεδα από τα προβλεπόμενα πριν από την πανδημία.
Το δημόσιο χρέος της Ελλάδας παραμένει βιώσιμο μεσοπρόθεσμα, βασισμένο στην αρνητική διαφορά επιτοκίου-ανάπτυξης και τη σταδιακή επιστροφή στα πρωτογενή πλεονάσματα.
Το μεγάλο αποθεματικό μετρητών της κυβέρνησης και η διαχείριση της ενεργητικής ευθύνης μειώνουν περαιτέρω τους κινδύνους αναχρηματοδότησης, ενώ η ικανότητα της Ελλάδας να εξυπηρετεί το χρέος της υπό σοβαρό σοκ εξαρτάται από τη συνεχιζόμενη περιφερειακή υποστήριξη.
Μακροπρόθεσμη αβεβαιότητα για το χρέος
6) Η αβεβαιότητα είναι πολύ υψηλή για να φτάσει σε οριστική αξιολόγηση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του χρέους.
Ενώ ένα εφικτό σύνολο πολιτικών και επιτοκίων θα μπορούσε να προσφέρει βιώσιμη δυναμική χρέους μακροπρόθεσμα, εναλλακτικά σενάρια υποδηλώνουν ότι η αβεβαιότητα σχετικά με το μακροπρόθεσμο ουδέτερο επιτόκιο και τα ασφάλιστρα κινδύνου είναι πολύ υψηλή για να καταλήξει σε σταθερό συμπέρασμα.
Αυτό σηματοδοτεί μια απόκλιση από το προηγούμενο μακροπρόθεσμο DSA που δημοσιεύθηκε το 2018, το οποίο αναγνώρισε επίσης μεγάλη αβεβαιότητα, αλλά εντούτοις κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους δεν διασφαλίστηκε με μια ρεαλιστική σειρά μακροοικονομικών παραδοχών.
Ενώ οι ανησυχίες σχετικά με την ικανότητα της Ελλάδας να διατηρήσει τους στόχους υψηλού πρωτογενούς πλεονάσματος έχουν αυξηθεί υπό το φως της πανδημίας και παραμένει η αβεβαιότητα σχετικά με την πιθανή πορεία ανάπτυξης, αυτές αντισταθμίζονται περισσότερο από τη σημαντική μείωση του ποσοστού χωρίς κίνδυνο και την πολύ απότομη συμπίεση του ελληνικού spread.
Αυτό εξηγεί και τη συμπίεση που ξεκίνησε πριν από την πανδημία και συνεχίστηκε μετά την ανάπτυξη πακέτων οικονομικής και χρηματοοικονομικής στήριξης σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Ωστόσο, η αβεβαιότητα σχετικά με το εάν μπορούν να διατηρηθούν στο μέλλον αρκετά χαμηλά επιτόκια στην αγορά, εν μέσω μιας άνευ προηγουμένου μετάβασης από την επίσημη στη χρηματοδότηση της αγοράς, είναι ο βασικός παράγοντας για την επικαιροποιημένη αξιολόγηση της αποστολής.
Κλειδί οι επενδύσεις
7) Οι συζητήσεις πολιτικής επικεντρώθηκαν στην αντιμετώπιση των οικονομικών ουλών και στην ανάπτυξη μιας χωρίς αποκλεισμούς ανάκαμψης γεφυρώνοντας τη μετάβαση από τις σωστές γραμμές σε επενδύσεις που χρηματοδοτούνται από τα κεφάλαια NGEU.
Η αποστολή τόνισε ότι η βραχυπρόθεσμη εστίαση πρέπει να είναι στον κλάδο της υγείας και ότι οι μεσοπρόθεσμοι στόχοι δημοσιονομικής βιωσιμότητας δεν θα πρέπει να επιτευχθούν σε βάρος της ανάπτυξης, ιδίως λαμβάνοντας υπόψη τον αντίκτυπο των δύο κρίσεων, οι οποίες επηρέασαν και την ανεργία των νέων.
Οποιαδήποτε υλοποίηση αρνητικών κινδύνων θα πρέπει να διευθετείται μέσω αυτόματων σταθεροποιητών καθώς και περαιτέρω στοχευμένης υποστήριξης, εάν απαιτείται.
Παράλληλα, οι αρχές θα πρέπει να εντείνουν τις μεταρρυθμίσεις του διαρθρωτικού και χρηματοπιστωτικού τομέα, δίνοντας προτεραιότητα σε εκείνες που ενθαρρύνουν την ταχεία, βιώσιμη ανακατανομή κεφαλαίου και εργασίας και την ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς.
Προς μείωση του πρωτογενούς πλεονάσματος
8) Η αποστολή προσέφερε εξειδικευμένη υποστήριξη για τη διατήρηση φορολογικών διευκολύνσεων το 2022.
Τα μέτρα που σχετίζονται με την πανδημία υποδηλώνουν ένα πρωτογενές έλλειμμα περίπου 7,25% του ΑΕΠ το 2021, με μεγάλο μέρος της υποστήριξης να προκαταβάλλεται πριν από τις εκταμιεύσεις από το NGEU σύμφωνα με προηγούμενες συστάσεις του προσωπικού.
Ενώ το βασικό πρωτογενές έλλειμμα για το 2022 αναμένεται να είναι στο 1% του ΑΕΠ, η υποκείμενη δημοσιονομική θέση, εξαιρουμένων των προσωρινών μέτρων COVID-19, παραμένει επεκτατική κατά περίπου 2% του ΑΕΠ.
Από κυκλική οπτική, η υπόθεση για περαιτέρω στήριξη είναι αδύναμη, αλλά θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση των κινδύνων και να στηρίξει τη δημιουργία θέσεων εργασίας, η οποία αναμένεται να καθυστερήσει την ανάκτηση της παραγωγής, υπό την προϋπόθεση ότι τα χρήματα δαπανώνται σωστά.
Διαρκής βελτίωση της δημοσιονομικής πολιτικής. Προγράμματα λιτότητας μισθών, συντάξεων και μείωσης δημοσίων υπαλλήλων.
9) Οι αρχές πρέπει να χρησιμοποιήσουν την πρόσθετη υποστήριξη για να ξεκινήσουν μια διαρκή βελτίωση του μείγματος της δημοσιονομικής πολιτικής.
Οι μειώσεις του συντελεστή φόρου εισοδήματος εταιρειών και των προκαταβολών φόρου είναι ευπρόσδεκτες καθώς ενισχύουν τα επενδυτικά κίνητρα και διατηρούν σταθερή τη ρευστότητα.
Ωστόσο, η αποστολή προέτρεψε να δοθεί έμφαση στον μακροχρόνιο στόχο της βελτίωσης του συνδυασμού δαπανών του προϋπολογισμού.
Βραχυπρόθεσμα, αυτό συνεπάγεται την αντιμετώπιση των κενών στο σύστημα Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, καθώς η υποστήριξη θα πρέπει να μεταβεί από τη διατήρηση θέσεων εργασίας σε στοχευμένη υποστήριξη εισοδήματος και επανενεργοποίηση εργαζομένων, καθώς και να αντιμετωπίσει τις ανάγκες στην παροχή υγειονομικής περίθαλψης.
Δεδομένου ότι αυτά τα μέτρα έχουν διαρθρωτικό δημοσιονομικό αντίκτυπο, θα πρέπει να αντισταθμιστούν με νέα ώθηση για τη δημιουργία μεσοπρόθεσμης δημοσιονομικής διευκόλυνσης, μεταξύ άλλων μέσω της διεύρυνσης της βάσης προσωπικού εισοδήματος, της αντιμετώπισης των κενών συμμόρφωσης με τον ΦΠΑ και της στόχευσης για εξοικονόμηση δαπανών σε λιγότερο στοχευμένα προγράμματα επιδομάτων (συμπεριλαμβανομένων των συντάξεων), στο νομοσχέδιο για τους μισθούς του δημοσίου (με τον αριθμό των δημοσίων υπαλλήλων να επιστρέφει στα επίπεδα πριν από την κρίση), και στις κρατικές επιχειρήσεις (οι οποίες εξακολουθούν να είναι περιορισμένες στον προϋπολογισμό).
Αργή η πρόοδος στις τράπεζες
10) Η αργή πρόοδος με την αποκατάσταση της υγείας του τραπεζικού τομέα πριν από την πανδημία αντικατοπτρίζει βαθιά θεσμικά και πολιτικά εμπόδια.
Η χαμηλή κερδοφορία του πυρήνα, οι αγοραίες αξίες των NPEs κάτω από τη λογιστική εκτίμηση και το ήπιο ενδιαφέρον των επενδυτών, δεδομένου του κινδύνου dilution από το υψηλό και αυξανόμενο μερίδιο των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων (DTC) στο τραπεζικό κεφάλαιο εμπόδισαν τις ταχύτερες οργανικές λύσεις.
Στο μέτωπο της πολιτικής, οι ελληνικές και ευρωπαϊκές αρχές βασίστηκαν στη χρηματοοικονομική τεχνική για τη μείωση των NPEs χωρίς να προκαλέσουν μετατροπή των DTC ή υψηλό, εκ των προτέρων, φορολογικό κόστος, τηρώντας παράλληλα τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις σε επίπεδο ΕΕ.
Να αντιμετωπιστούν τα DTC
11) Το πρόγραμμα τιτλοποιήσεων Ηρακλής θα μπορούσε να επιτύχει ταχεία μείωση των NPEs υπό την προϋπόθεση ότι οι προσπάθειες συγκέντρωσης κεφαλαίων είναι επιτυχείς.
Η πανδημία θα μπορούσε να καθυστερήσει περαιτέρω την εξομάλυνση των ισολογισμών των τραπεζών, απαιτώντας μια προληπτική κυβερνητική προσέγγιση που θα υποστηρίζεται από μια ολοκληρωμένη ανάλυση κόστους-οφέλους όλων των διαθέσιμων επιλογών.
Οι πρωταρχικοί στόχοι πρέπει να είναι η μείωση των κινδύνων του χρηματοπιστωτικού τομέα και η αποφυγή μιας παρατεταμένης και σιωπηρής οικονομικής ανάκαμψης χωρίς πιστωτική επέκταση.
Σε αυτό το πλαίσιο, η αποστολή χαιρέτισε την επέκταση των πρόσθετων κυβερνητικών εγγυήσεων για τιτλοποιήσεις NPE («Hercules-II»), αλλά πρότεινε να δημιουργηθούν εφεδρικά σχέδια σε περίπτωση που οι νέες προσπάθειες των τραπεζών να αντλήσουν κεφάλαια είναι ανεπαρκείς ή / και να υλοποιηθούν άλλοι κίνδυνοι εκτέλεσης.
Καθώς η πρόταση της Τράπεζας της Ελλάδος για τη σύσταση Εταιρείας Διαχείρισης Ενεργητικού (AMC) έχει απορριφθεί, η αποστολή ενθάρρυνε τις αρχές να συνεργαστούν με Ευρωπαίους εταίρους για να βρουν μια λύση για την αδύναμη ποιότητα του τραπεζικού κεφαλαίου.
Εν μέσω της αυξανόμενης διαφοροποίησης των τραπεζών, η αυτόνομη μετατροπή DTC θα μπορούσε να θεωρηθεί ως έσχατη λύση εάν αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών για τις τράπεζες που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν πλήρως τα υπάρχοντα εργαλεία.
Η αποστολή ενθάρρυνε επίσης τις αρχές να ολοκληρώσουν γρήγορα την τροποποίηση του νόμου περί DTC για να διασφαλίσουν ότι μπορούν απορροφούν την απώλεια.
Η αποτελεσματική εφαρμογή και χρήση του νέου Κώδικα Αφερεγγυότητας, συμπεριλαμβανομένων και των υπηρεσιών, θα είναι κρίσιμης σημασίας για ουσιαστική επίλυση του προβλήματος των χρεών.
Να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι
12) Η υλοποίηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και η μόχλευση των πόρων του NGEU θα είναι ουσιαστική για την ελαχιστοποίηση των κινδύνων.
Οι μεταρρυθμίσεις έχουν προχωρήσει σε αρκετούς τομείς και η διεύρυνση των εξωτερικών ανισορροπιών της Ελλάδας πέρυσι αντικατοπτρίζει κυρίως προσωρινούς παράγοντες που σχετίζονται με την πανδημία.
Παρ ‘όλα αυτά, η αντιμετώπιση της υπερτίμησης της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας και η ενίσχυση των προοπτικών σύγκλισης στην ευρωζώνη απαιτεί επιτάχυνση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν την παραγωγικότητα, μειώνουν το μη μισθολογικό κόστος και κλείνουν το επενδυτικό κενό.
Η βελτίωση του συνδυασμού δημοσιονομικής πολιτικής θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων συμμετοχής του εργατικού δυναμικού ενθαρρύνοντας τη συμμετοχή των γυναικών στην εργασία (ιδίως χρηματοδοτώντας τη φροντίδα των παιδιών) και επενδύοντας στις προοπτικές της νεολαίας και στον επαναπατρισμό εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας.
Τα κεφάλαια του NGEU έχουν τη δυνατότητα να υποστηρίξουν τη μετάβαση της Ελλάδας σε ένα πλούσιο σε θέσεις εργασίας, πιο δίκαιο και πιο πράσινο μοντέλο ανάπτυξης, υπό την προϋπόθεση ότι το δημόσιο επενδυτικό πλαίσιο θα αναβαθμιστεί.
Η αποστολή συνέστησε ότι η επικείμενη μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας θα πρέπει να ενισχύσει την ευελιξία της και ότι η προσαρμογή των κατώτατων μισθών πρέπει να είναι συνετή.
Η αποστολή ενθάρρυνε επίσης τις αρχές να εφαρμόσουν κατάλληλες δικλείδες για να διασφαλίσουν τη διαφάνεια και τη λογοδοσία των δαπανών έκτακτης ανάγκης που σχετίζονται με το COVID-19 και να προστατεύσουν την ανεξαρτησία και την αξιοπιστία της στατιστικής υπηρεσίας και του προσωπικού της, καταβάλλοντας κάθε δυνατή προσπάθεια για την τήρηση της «Δέσμευσης εμπιστοσύνης στα στατιστικά στοιχεία” που ενέκρινε η κυβέρνηση το 2012.
ΠΗΓΗ: bankingnews.gr